Βελά Αχαΐας
| Βελά | |
|---|---|
| Διοίκηση | |
| Χώρα | Ελλάδα[1] |
| Περιφέρεια | Δυτικής Ελλάδας |
| Δήμος | Αιγιαλείας |
| Δημοτική Ενότητα | Αιγείρας |
| Γεωγραφία | |
| Γεωγραφικό διαμέρισμα | Πελοποννήσου |
| Νομός | Αχαΐας |
| Υψόμετρο | 853 |
Η Βελά (μέχρι το 1928: τα Βελλά[2]· έως το 1940: Βελλά[3]) είναι ορεινό χωριό του δήμου Αιγιαλείας του νομού Αχαΐας. Σύμφωνα με τα στοιχεία της απογραφής του 2021, ο πληθυσμός του χωριού ανέρχεται στους 56 μόνιμους κατοίκους[4].
Τοποθεσία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η Βελά είναι κτισμένη σε υψόμετρο 838 μέτρων, στις πλαγιές της κορυφής Μαρμάρι της οροσειράς του Χελμού, νοτιοανατολικά[2] από την πρωτεύουσα του νομού, Πάτρα και το Αίγιο και βορειοανατολικά από τα Καλάβρυτα.
Γενικά και ιστορικά στοιχεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο οικισμός αναφέρεται ήδη από την περίοδο πριν την Τουρκοκρατία[2] και σύμφωνα με μια τοπική παράδοση οφείλει το όνομά του στη βυζαντινή πόλη της Ηπείρου, Βελλά, κάτοικοι της οποίας φέρονται να εγκαταστάθηκαν στην περιοχή. Η Βελλά αναφέρεται το 1853 στο β΄ τόμο των «Ελληνικών» του Ιάκωβου Ρίζου Ραγκαβή ως υπαγόμενη στο δήμο Φελλόης της επαρχίας Καλαβρύτων ενώ ο πληθυσμός της ανερχόταν στους 378 κατοίκους[5]. Στις επόμενες δεκαετίες ο μόνιμος πληθυσμός της Βελάς μειώθηκε κατακόρυφα καθώς η πλειοψηφία των κατοίκων - οι οποίοι εργάζονταν κυρίως ως γεωργοί και κτηνοτρόφοι - μετακινούταν κατά τους χειμερινούς μήνες στην ευρύτερη περιοχή της Αιγιαλείας, με αποτέλεσμα κατά την απογραφή του 1920 να καταμετρηθούν στον οικισμό μόλις οκτώ κάτοικοι[6].
Διοικητικά η Βελλά υπήχθη το 1835 στην επαρχία Καλαβρύτων του νομού Αχαΐας και Ήλιδος ενώ με τον οριστικό διαχωρισμό του νομού, προσαρτάται στην Αχαΐα. Το 1944 υπήχθη στην επαρχία Αιγιαλείας και το 1997, μετά τις αλλαγές που προήλθαν στην τοπική αυτοδιοίκηση μέσω του σχεδίου Καποδίστριας, ορίστηκε τοπικό διαμέρισμα του δήμου Αιγείρας. Με την εφαρμογή του προγράμματος Καλλικράτης υπάχθηκε διοικητικά στον δήμο Αιγιαλείας[3].
Η κεντρική εκκλησία του χωριού είναι αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου και γιορτάζει κάθε χρόνο στις 15 Αυγούστου. Στη Βελλά γεννήθηκε ο επίσκοπος Ηλείας και Ωλένης, Δαμασκηνός Σπηλιωτόπουλος (1848 - 1917)[7].
Δημογραφική εξέλιξη[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
| Απογραφή | 1920 | 1928 | 1940 | 1951 | 1961 | 1971 | 1981 | 1991 | 2001 | 2011 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Πληθυσμός | 8[6] | 178[2] | 141[2] | 41[2] | 38[2] | 27[2] | 72[2] | 73[2] | 42[8] | 23[9] |
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ (Ελληνικά) Βάση δεδομένων της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής.
- ↑ 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 Μιχαήλ Σταματελάτος - Φωτεινή Βαμβά Σταματελάτου, Γεωγραφικό Λεξικό της Ελλάδας, ΤΑ ΝΕΑ, 2012, Τόμος Α΄, σελ. 129.
- ↑ 3,0 3,1 «Διοικητικές μεταβολές Οικισμών των ΟΤΑ: Βελά Ν. Αχαΐας». eetaa.gr. Ελληνική Εταιρεία Τοπικής Ανάπτυξης και Αυτοδιοίκησης. Ανακτήθηκε στις 12 Οκτωβρίου 2016.[νεκρός σύνδεσμος]
- ↑ «Βελά (η) Δήμου Αιγιαλείας Τοπική Κοινότητα Βελάς. Αχαΐα – Πελοπόννησος». dhmos.gr. Δήμοι, πόλεις και χωριά Ελλάδας. Ανακτήθηκε στις 12 Οκτωβρίου 2016.[νεκρός σύνδεσμος]
- ↑ Ιακώβου Ρ. Ραγκαβή, Τα Ελληνικά, Εν Αθήναις, 1853, Τόμος Β΄, σελ. 203.
- ↑ 6,0 6,1 Σύγχρονος Εγκυκλοπαιδεία Ελευθερουδάκη, έκδοσις πέμπτη, εκσυγχρονισμένη δια συμπληρώματος κατά τόμον, Εγκυκλοπαιδικαί Εκδόσεις Ν. Νίκας και ΣΙΑ Ε.Ε., Αθήναι, τόμος πέμπτος, σελ. 106.
- ↑ Θρησκευτική και Ηθική Εγκυκλοπαίδεια, τόμος 11ος, Αθήναι 1965, σελ. 915 - 916.
- ↑ Ε.Σ.Υ.Ε. - Μόνιμος Πληθυσμός της Ελλάδος. Απογραφή 2001
- ↑ Σφάλμα αναφοράς: Σφάλμα παραπομπής: Λανθασμένο
<ref>. Δεν υπάρχει κείμενο για τις παραπομπές με όνομαeetaa.
Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Αποτελέσματα της Απογραφής Πληθυσμού-Κατοικιών 2011 που αφορούν στο Μόνιμο Πληθυσμό της Χώρας, Εφημερίδα της Κυβερνήσεως της Ελληνικής Δημοκρατίας, τχ. 2ο, φ. 3465 (28 Δεκεμβρίου 2012).
- Ε.Σ.Υ.Ε. - Μόνιμος Πληθυσμός της Ελλάδος. Απογραφή 2001, Αθήνα 2004. ISBN 960-86704-8-9.
Βιβλιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Θεόδωρος Η. Λουλούδης, Αχαΐα. Οικισμοί, οικιστές, αυτοδιοίκηση, Νομαρχιακή Επιχείρηση Πολιτιστικής Ανάπτυξης Ν.Α. Αχαΐας, Πάτρα 2010.
| |||||