Ακτούντα Ρεθύμνης
Συντεταγμένες: 35°11′13.98″N 24°32′17.13″E / 35.1872167°N 24.5380917°E
| Ακτούντα | |
|---|---|
 | |
| Διοίκηση | |
| Χώρα | Ελλάδα |
| Περιφερειακή Ενότητα | Ρεθύμνης |
| Δήμος | Αγίου Βασιλείου |
| Δημοτική Ενότητα | Λαμπής |
| Γεωγραφία | |
| Νομός | Ρεθύμνης |
| Υψόμετρο | 640 |
Τα Ακτούντα Ρεθύμνης είναι ορεινό χωριό της Κοινότητος Αρδάκτου στο δήμο Αγίου Βασιλείου του νομού Ρεθύμνης της Κρήτης. Σύμφωνα με την απογραφή του 2011, έχει πληθυσμό 74 κατοίκων.
Γενικά στοιχεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Βρίσκεται σε απόσταση 37 χιλιομέτρων από το Ρέθυμνο, στις ανατολικές πλαγιές του όρους Σιδέρωτα, σε υψόμετρο 640 μέτρων[1]. Η εκκλησία του χωριού είναι αφιερωμένη στον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου. Εκκλησιαστικά αποτελεί ενορία, η οποία υπάγεται στην Α΄ Αρχιερατική περιφέρεια της Ιεράς Μητροπόλεως Λάμπης, Συβρίτου και Σφακίων.
Ιστορικά στοιχεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο οικισμός αναφέρεται σε βενετική απογραφή του 1583, σύμφωνα με την οποία είχε πληθυσμό 133 κατοίκων[2]. Αναφορά γίνεται και σε οθωμανικές απογραφές του 1650 (32 οικίες), του 1659, του 1670 και του 1671-1672[2]. Σύμφωνα με οθωμανική στατιστική που συντάχθηκε μεταξύ των ετών 1670-1673, τα Ακτούντα διέθεταν 41 ιδιοκτήτες[3].
Το 1743 γίνεται λόγος για εκτέλεση ενός μουσουλμάνου κατοίκου των Ακτούντων με την κατηγορία του κρυπτοχριστιανού[4]. Σύμφωνα με άλλη οθωμανική απογραφή του 1881, στα Ακτούντα, τα οποία από το 1879 υπάγονταν στο δήμο Αγίου Πνεύματος της επαρχίας Αγίου Βασιλείου[5], ζούσαν 173 κάτοικοι, όλοι ελληνικής καταγωγής[6]. Το 1894, σύμφωνα με εκτίμηση του αξιωματικού του ελληνικού στρατού, Νικόστρατου Καλομενόπουλου, στο χωριό ζούσαν 40 οικογένειες[7], ενώ η απογραφή του 1900 βρήκε στο χωριό 224 κατοίκους[8]. Το 1944, κάτοικοι του χωριού φυλακίστηκαν προσωρινά από τις γερμανικές δυνάμεις Κατοχής, ως αντίποινα για την απαγωγή του στρατηγού Κράιπε[9].
Έως το 1997 τα Ακτούντα υπάγονταν στην επαρχία Αγίου Βασιλείου, αργότερα εντάχθηκαν στον καποδιστριακό δήμο Λαμπής, ενώ με τις διοικητικές μεταρρυθμίσεις του σχεδίου «Καλλικράτης» συμπεριλήφθηκαν στον δήμο Αγίου Βασιλείου.
Προσωπικότητες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Στα Ακτούντα γεννήθηκαν ο λυράρης Αλέκος Καραβίτης[10] και ο μοναχός Γεννάδιος Τζεκάκης[11].
Απογραφές πληθυσμού[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
| Απογραφή | 1583 | 1881 | 1900 | 1928 | 1940 | 1951 | 1961 | 1971 | 1981 | 1991 | 2001 | 2011 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Πληθυσμός | 133[2] | 173[6] | 224[8] | 222[12] | 246[12] | 258[12] | 209[12] | 118[12] | 90[12] | 99[12] | 70[13] | 74 |
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ Ρεθεμνιώτικα Νέα: Αλματώδης η αύξηση του πληθυσμού στα προάστια του Ρεθύμνου.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Μαρίνος Σαρηγιάννης, Ο ναχιγές Αγίου Βασιλείου μετά την οθωμανική κατάκτηση στο συλλογικό Πρακτικά του Διεθνούς Επιστημονικού Συνεδρίου «Η επαρχία Αγίου Βασιλείου από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα: Περιβάλλον - Αρχαιολογία - Ιστορία - Κοινωνία (Σπήλι - Πλακιάς 19-23 Οκτωβρίου 2008), τ. Γ1: Τουρκοκρατία - Νεότεροι Χρόνοι, σελ. 16.
- ↑ Ευαγγελία Μπαλτά, Μουσταφά Ογκούζ (επιμ.), Το Οθωμανικό Κτηματολόγιο του Ρεθύμνου. Tapu-Tahrir 822, Ινστιτούτο Νεοελληνικών Ερευνών (ΕΙΕ) - 98, Ιστορική και Λαογραφική Εταιρεία Ρεθύμνου, Ρέθυμνο 2007, σελ. 41.
- ↑ Μαρίνος Σαρηγιάννης, 2008, σελ. 35
- ↑ Στέργιος Μιχ. Μανουράς, Επισκόπηση των διοικητικών, οικιστικών και πληθυσµιακών µεταβολών στην επαρχία Αγίου Βασιλείου από το 961 έως το 2001 στο συλλογικό Πρακτικά του Διεθνούς Επιστημονικού Συνεδρίου «Η επαρχία Αγίου Βασιλείου από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα: Περιβάλλον - Αρχαιολογία - Ιστορία - Κοινωνία (Σπήλι - Πλακιάς 19-23 Οκτωβρίου 2008), τ. Γ2: Τουρκοκρατία - Νεότεροι Χρόνοι, σελ. 81.
- ↑ 6,0 6,1 «Κρήτης Ανθρωπογεωγραφία», Ένθετο εφημερίδας Πατρίς, Φεβρουάριος 2008, τόμ. Β', σελ. 131.
- ↑ Κρήτης Ανθρωπογεωγραφία, τόμος Β', σελ. 148.
- ↑ 8,0 8,1 «Κρήτης Ανθρωπογεωγραφία», τόμ. Β', σελ. 166.
- ↑ The best news:«Πιάσανε 500 άτομα από 8 χωριά…».
- ↑ Κρητική Παράδοση: Αλέκος Καραβίτης - Ο γλυκόλαλος δεξιοτέχνης Ρεθεμιώτης λυράρης!
- ↑ Στιβακτάκη, Αντωνίου Εμμ. (Ιανουάριος-Φεβρουάριος 2015). «Οι τελευταίοι ασκητές του Κρητικού Νότου». Άγκυρα Ελπίδος (Ιεράπετρα: Διμηνιαία έκδοση Ιεράς Μητροπόλεως Ιεραπύτνης και Σητείας) (84): 39.
- ↑ 12,0 12,1 12,2 12,3 12,4 12,5 12,6 Μιχαήλ Σταματελάτος, Φωτεινή Βάμβα-Σταματελάτου, Γεωγραφικό Λεξικό της Ελλάδας, ΤΑ ΝΕΑ, 2012, Α΄ τόμος, σελ. 57.
- ↑ Απογραφή 2001, σελ. 276.
Βιβλιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Ένθετο εφημερίδας Πατρίς, «Κρήτης Ανθρωπογεωγραφία», Φεβρουάριος 2008, τόμος Β΄
- Μιχαήλ Σταματελάτος, Φωτεινή Βάμβα-Σταματελάτου, Γεωγραφικό Λεξικό της Ελλάδας, ΤΑ ΝΕΑ, 2012, Α΄ τόμος
- Συλλογικό, Πρακτικά του Διεθνούς Επιστημονικού Συνεδρίου «Η επαρχία Αγίου Βασιλείου από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα: Περιβάλλον - Αρχαιολογία - Ιστορία - Κοινωνία», Σπήλι - Πλακιάς 19-23 Οκτωβρίου 2008
| |||||||||||