Βάτος Ρεθύμνου
 |
Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν. |
Συντεταγμένες: 35°10′46.1″N 24°32′30.2″E / 35.179472°N 24.541722°E
| Βάτος | |
|---|---|
 | |
| Διοίκηση | |
| Χώρα | Ελλάδα[1] |
| Δήμος | Αγίου Βασιλείου |
| Γεωγραφία | |
| Νομός | Ρεθύμνης |
| Υψόμετρο | 640 |
Ο Βάτος είναι χωριό του νομού Ρεθύμνης και διοικητικά υπάγεται στην Κοινότητα Αρδάκτου του Δήμου Αγίου Βασιλείου. Βρίσκεται 38 χλμ. από το Ρέθυμνο, στη ρίζα του λόφου Κέφαλος, που είναι παρακλάδι του βουνού Κέντας, με υψ. 640 μ. και ανάμεσα στα χωριά Ακτούντα-Άρδακτο. Ανήκει στο δημοτικό διαμέρισμα Αρδάκτου του δήμου Αγ. Βασιλείου με 32 κατοίκους (απογραφή 2011), όλο το διαμέρισμα 153 κάτοικοι (μαζί με Άρδακτο, Ακτούντα). Το 2001 ανήκε στο δημοτικό διαμέρισμα Αρδάκτου Δήμου Λάμπης με 39 κατοίκους. Εγγεγραμμένοι ψηφοφόροι 270, δημοτικού διαμερίσματος Αρδάκτου, το 2015 και ψήφισαν 169.
Ονομασία-ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Οφείλει τ' όνομά του, σ' ένα πελώριο βάτο που βρισκόταν στη βορεινή είσοδο του χωριού και κρατούσε μισό στρέμμα, όποιο ζώο έμπαινε μέσα μπλεκόταν και ήταν αδύνατο να βγει έξω. Παρ' ότι το φυτό είναι θηλυκό η βάτος, η ονομασία είναι ο Βάτος.
Το χωριό φαίνεται να κατοικήθηκε το 10ο-11ο αιώνα, όμως αναφέρεται για πρώτη φορά το 1577 και 1583 με 74 κατοίκους.
Το 1834 κατοικούσαν στο χωριό 25 χριστιανικές οικογένειες, ενώ το 1900 ανήκε στο Δήμο Αγ. Πνεύματος έχοντας τους περισσότερους κατοίκους 180. Το 1920 ανήκει στην κοινότητα Αρδάκτου με 162 κατοίκους και το 1991 με 55 κατοίκους
Συμμετοχή των Βαθιανών στους αγώνες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Οι κάτοικοι φημίζονται για τη γενναιότητά τους και πήραν μέρος σ' όλους τους αγώνες της πατρίδας, από την επανάσταση του 1770, μέχρι το 1944.
Το 1821 μαζί με το Μελχισεδέκ Τσουδερό πολέμησαν στα Σφακιά Βαθιανοί, όπου σκοτώθηκε ο Γιάννης Περογιαννάκις, ενώ το 1866-69 σκοτώθηκαν ο Γιώργης Φραγκεδάκις και ο Μιχάλης Αναλαμπιδάκις.
Το 1867 έκαψε το χωριό ο Ρεσίτ πασάς, όμως λίγο αργότερα έπαθε μεγάλες απώλειες από τους Αγιοβασιλειώτες στο ξωκλήσι της Αγ. Λευτέρας ή Ζωοδόχου Πηγής.
Το 1897 οι κάτοικοι πήραν μέρος σ' αρκετές μάχες, ενώ έλαβαν μέρος και στην επανάσταση του Θερίσου το 1905. Πήραν επίσης μέρος στους Βαλκανικούς Πολέμους, ενώ το 1917 στη Μάχη της Δοϊράνης σκοτώθηκε ο Λευτέρης Μιχ. Παπαδάκις, αλλά και ο Γιώργης Γρηγοράκης καθώς άλλοι δυο από τις κακουχίες οι: Κ. Φραγκεδάκης και ο φοιτητής Γρηγόρης Μακριδάκης.
Στον Αλβανικό πόλεμο ο πρώτος κρητικός νεκρός ήταν ο Βαθιανός δημοσιογράφος Κωστής Παπαδάκης
Από τον Βάτο κατάγεται και ο δικηγόρος πολιτικής αγωγής Κώστας Παπαδάκης στην δίκη της ναζιστικής οργάνωσης της Χρυσής Αυγής.
Εκκλησίες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Αγ. Νικόλαος μικρή βυζαντινή ενοριακή εκκλησία, με αρκετές σημαντικές τοιχογραφίες. Στον περίβολό της υπάρχουν αιωνόβια κυπαρίσσια και ο τεράστιος πλάτανος, που φυτεύτηκε το 1908 από τους μαθητές του σχολείου.
Μάλιστα υπήρχε και ένας πελώριος πρίνος, που το 1905 έπεσε από δυνατό αέρα πάνω στην εκκλησία και από θαύμα δεν την κατέστρεψε.
Στον χώρο της εκκλησίας υπήρχαν τάφοι, δυο ιερέων που το 1886, τους χάλασαν για να γίνει ο περίβολος.
Το 1892 διάλεξαν πάνω στον λόφο «Κέφαλος» για να γίνει το νεκροταφείο -όμως οι νεκροί δεν έλιωναν παρά τις δεήσεις του Δεσπότη- έτσι το επανέφεραν στον Αγ. Νικόλαο μέχρι το 1930 που δημιούργησαν νέο στον Αγ. Κωνσταντίνο. Το 1876 οι κάτοικοι θέλησαν να μεγαλώσουν την εκκλησία, γκρεμίζοντας ένα τοίχο, όμως έκαναν μεγάλες ζημιές στις τοιχογραφίες.
Σύμφωνα με την παράδοση το 1886 έγινε το καμπαναριό, ενώ πρωτύτερα ήταν τοποθετημένο σε ξύλινους στύλους (δεν το επέτρεπαν οι Τούρκοι), με την καμπάνα να ήταν κρυμμένη για 200 χρόνια. Σε χαράδρα στο εσωτερικό του Ναού σημειώνεται το Εβραϊκό έτος 6996 (από κτίσεως κόσμου) δηλ. 1488 μ.Χ.
Βιβλιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Μιχάλης Μυρ, Παπαδάκης, Το χωριό μου ο Βάτος, Ρέθυμνο : Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Ρεθύμνης, 1996
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
| |||||||||||