Ακτούντα Ρεθύμνης
Συντεταγμένες: 35°11′13.98″N 24°32′17.13″E / 35.1872167°N 24.5380917°E
| Ακτούντα | |
|---|---|
 | |
| Διοίκηση | |
| Χώρα | Ελλάδα |
| Δήμος | Αγίου Βασιλείου |
| Γεωγραφία | |
| Νομός | Ρεθύμνης |
| Υψόμετρο | 640 |
Τα Ακτούντα Ρεθύμνης είναι ορεινό χωριό στο δήμο Αγίου Βασιλείου του νομού Ρεθύμνης της Κρήτης. Βρίσκεται σε απόσταση 37 χλμ από το Ρέθυμνο στις ανατολικές πλαγιές του όρους Σιδέρωτα, σε υψόμετρο 640 μ[1]. Σύμφωνα με την απογραφή του 2011, έχει πληθυσμό 74 κατοίκων. Η εκκλησία του χωριού είναι αφιερωμένη στον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου. Εκκλησιαστικά αποτελεί ενορία, η οποία υπάγεται στην Α΄ Αρχιερατική περιφέρεια της Ιεράς Μητροπόλεως Λάμπης, Συβρίτου και Σφακίων.
Ιστορικά στοιχεία
Ο οικισμός αναφέρεται σε βενετική απογραφή του 1583, σύμφωνα με την οποία είχε πληθυσμό 133 κατοίκων[2]. Αναφορά γίνεται και σε οθωμανικές απογραφές του 1650 (32 οικίες), του 1659, του 1670 και του 1671 - 1672[2]. Σύμφωνα με οθωμανική στατιστική που συντάχτηκε μεταξύ των ετών 1670 - 1673, τα Ακτούντα διέθεταν 41 ιδιοκτήτες[3].
Το 1743, γίνεται λόγος για εκτέλεση ενός μουσουλμάνου κατοίκου των Ακτούντων με την κατηγορία του κρυπτοχριστιανού[4]. Σύμφωνα με άλλη οθωμανική απογραφή του 1881, στα Ακτούντα, τα οποία από το 1879 υπάγονταν στο δήμο Αγίου Πνεύματος της επαρχίας Αγίου Βασιλείου[5], ζούσαν 173 κάτοικοι, όλοι ελληνικής καταγωγής[6]. Το 1894, σύμφωνα με εκτίμηση του αξιωματικού του ελληνικού στρατού, Νικόστρατου Καλομενόπουλου, στο χωριό ζούσαν 40 οικογένειες[7], ενώ η απογραφή του 1900, βρήκε στο χωριό 224 κατοίκους[8].Το 1944, κάτοικοι του χωριού φυλακίστηκαν προσωρινά από τις γερμανικές δυνάμεις Κατοχής, ως αντίποινα για την απαγωγή του στρατηγού Κράιπε[9].
Έως το 1997, τα Ακτούντα υπάγονταν στην επαρχία Αγίου Βασιλείου, αργότερα υπήχθη στον καποδιστριακό δήμο Λαμπής, ενώ με τις διοικητικές μεταρρυθμίσεις του σχεδίου «Καλλικράτης», συμπεριλήφθηκε στο δήμο Αγίου Βασιλείου.
Προσωπικότητες
Στα Ακτούντα γεννήθηκε ο γνωστός λυράρης Αλέκος Καραβίτης του οποίου η κόρη Υακίνθη ήταν μις Ελλάς το 1959[10], ο χρονικογράφος στον τοπικό τύπο του Ρεθύμνου Ευάγγελος Φωτάκης (Ανεζηνιώ) και ο όσιος Γεννάδιος Τζεκάκης . Επίσης ο οπλαρχηγός των Κρητικών Επαναστάσεων Εμμ. Παπαγιαννάκης (απεβίωσε Σεπτέμβριο 1924).
Απογραφές πληθυσμού
| Απογραφή | 1583 | 1881 | 1900 | 1928 | 1940 | 1951 | 1961 | 1971 | 1981 | 1991 | 2001 | 2011 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Πληθυσμός | 133[2] | 173[6] | 224[8] | 222[11] | 246[11] | 258[11] | 209[11] | 118[11] | 90[11] | 99[11] | 70[12] | 74 |
Παραπομπές
- ↑ Ρεθεμνιώτικα Νέα: Αλματώδης η αύξηση του πληθυσμού στα προάστια του Ρεθύμνου.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Μαρίνος Σαρηγιάννης, Ο ναχιγές Αγίου Βασιλείου μετά την οθωμανική κατάκτηση στο συλλογικό Πρακτικά του Διεθνούς Επιστημονικού Συνεδρίου «Η επαρχία Αγίου Βασιλείου από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα: Περιβάλλον - Αρχαιολογία - Ιστορία - Κοινωνία (Σπήλι - Πλακιάς 19-23 Οκτωβρίου 2008), τ. Γ1: Τουρκοκρατία - Νεότεροι Χρόνοι, σελ 16.
- ↑ Ευαγγελία Μπαλτά, Μουσταφά Ογκούζ (επιμ.), Το Οθωμανικό Κτηματολόγιο του Ρεθύμνου. Tapu-Tahrir 822, Ινστιτούτο Νεοελληνικών Ερευνών (ΕΙΕ) - 98, Ιστορική και Λαογραφική Εταιρεία Ρεθύμνου, Ρέθυμνο 2007, σελ. 41.
- ↑ Μαρίνος Σαρηγιάννης, 2008, σελ 35.
- ↑ Στέργιος Μιχ. Μανουράς, Επισκόπηση των διοικητικών, οικιστικών και πληθυσµιακών µεταβολών στην επαρχία Αγίου Βασιλείου από το 961 έως το 2001 στο συλλογικό Πρακτικά του Διεθνούς Επιστημονικού Συνεδρίου «Η επαρχία Αγίου Βασιλείου από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα: Περιβάλλον - Αρχαιολογία - Ιστορία - Κοινωνία (Σπήλι - Πλακιάς 19-23 Οκτωβρίου 2008), τ. Γ2: Τουρκοκρατία - Νεότεροι Χρόνοι, σελ 81.
- ↑ 6,0 6,1 Κρήτης Ανθρωπογεωγραφία, Ένθετο εφημερίδας Πατρίς, Φεβρουάριος 2008, τόμος Β', σελ 131.
- ↑ Κρήτης Ανθρωπογεωγραφία, τόμος Β', 148.
- ↑ 8,0 8,1 Κρήτης Ανθρωπογεωγραφία, τόμος Β', 166.
- ↑ The best news:«Πιάσανε 500 άτομα από 8 χωριά…».
- ↑ Κρητική Παράδοση: Αλέκος Καραβίτης - Ο γλυκόλαλος δεξιοτέχνης Ρεθεμιώτης λυράρης!
- ↑ 11,0 11,1 11,2 11,3 11,4 11,5 11,6 Σταματελάτος Μιχαήλ - Βαμβά Σταματελάτου Φωτεινή, Γεωγραφικό Λεξικό της Ελλάδας, ΤΑ ΝΕΑ, 2012, Α' τόμος, σελ 57.
- ↑ Απογραφή 2001, σελ 276.
Βιβλιογραφία
- Ένθετο εφημερίδας Πατρίς,Κρήτης Ανθρωπογεωγραφία, Φεβρουάριος 2008, τόμος Β'
- Σταματελάτος Μιχαήλ - Βαμβά Σταματελάτου Φωτεινή, Γεωγραφικό Λεξικό της Ελλάδας, ΤΑ ΝΕΑ, 2012, Α' τόμος.
- Συλλογικό Πρακτικά του Διεθνούς Επιστημονικού Συνεδρίου «Η επαρχία Αγίου Βασιλείου από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα: Περιβάλλον - Αρχαιολογία - Ιστορία - Κοινωνία, Σπήλι - Πλακιάς 19-23 Οκτωβρίου 2008.