Μετάβαση στο περιεχόμενο

Βενεζουέλα

Επεξεργασία συνδέσμων
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
(Ανακατεύθυνση από VEN)

Συντεταγμένες: 7°40′00″N 65°13′00″W / 7.6667°N 65.2167°W / 7.6667; -65.2167

Μπολιβαριανή Δημοκρατία της
Βενεζουέλας
República Bolivariana de Venezuela

Σημαία
Εθνόσημο
Εθνικό σύνθημα: Dios y Federación
«Θεός και Ομοσπονδία»
Εθνικός ύμνος: Gloria al Bravo Pueblo
«Δόξα στον Γενναίο Λαό»
Τοποθεσία της χώρας στον κόσμο
Η θέση της Βενεζουέλας (πράσινο)
και μεγαλύτερη πόληΚαράκας
10°30′N 66°56′W / 10.500°N 66.933°W / 10.500; -66.933 (Καράκας)
Ισπανικά
Ομοσπονδιακή
Προεδρική Δημοκρατία
Νικολάς Μαδούρο
Ντέλσι Ροδρίγκες
Χόρχε Ροδρίγκες (σε αμφιβήτηση με Ντινόρα Φιγκέρα)
Νομοθετικό σώμα
Εθνοσυνέλευση
Ανεξαρτησία
• από την Ισπανία
• Από την Μεγάλη Κολομβία
Ισχύον Σύνταγμα
5 Ιουλίου 1811
13 Ιανουαρίου 1830

30 Δεκεμβρίου 1999
 • Σύνολο
 • % Νερό
 • Σύνορα
Ακτογραμμή
916.445 km2 (33η)
0,3
4.993 km
2.800 km
Πληθυσμός
 • Εκτίμηση 2024 
 • Απογραφή 2011 
 • Πυκνότητα 
28.406.000[1] (53η) 
28.946.101 [2]  
31,0 κατ./km2 (183η) 
ΑΕΠ (ΙΑΔ)
 • Ολικό  (2019)
 • Κατά κεφαλή 
310 δισ. $[3]  
11.066 $[3]  
ΑΕΠ (ονομαστικό)
 • Ολικό  (2019)
 • Κατά κεφαλή 
87 δισ. $[3]  
3.100 $[3]  
ΔΑΑ (2021)Μείωση 0,691[4] (120η) – μεσαίος
Νόμισμαπετρό (VEP), Ψηφιακό Μπολίβαρ (Bolívar Digital) (VED)
(UTC -4)
ISO 3166-1VE
Internet TLD.ve
Οδηγούν σταδεξιά
Κωδικός κλήσης+58
1: Μπολιβαριανή Δημοκρατία της Βενεζουέλας είναι ο επίσημος τίτλος του κράτους, μετά το 1999 και προς τιμήν του Σιμόν Μπολίβαρ

Η Βενεζουέλα (ισπανικά: Venezuela‎‎, που προφέρεται στα αμερικανικά ισπανικά: Μπενεσουέλα, αλλά στην Ισπανία Μπενεθουέλα) ή επίσημα Μπολιβαριανή Δημοκρατία της Βενεζουέλας (ισπανικά: República Bolivariana de Venezuela‎‎) είναι χώρα της Νότιας Αμερικής. Συνορεύει με την Κολομβία στα δυτικά, με τη Βραζιλία νότια και τη Γουιάνα στα ανατολικά. Στα βόρεια βρέχεται από τη θάλασσα της Καραϊβικής και οριοθετείται από τα χωρικά ύδατα των: Δομινικανή Δημοκρατία, Αντίγκουα και Μπαρμπούντα, Τρινιντάντ και Τομπάγκο, Γρενάδα, Ολλανδικές Αντίλλες και Μπαρμπάντος. Πρωτεύουσα είναι το Καράκας.

Ο πρώην πρόεδρος της χώρας Ούγκο Τσάβες ήταν γνωστός για την προώθηση του δημοκρατικού σοσιαλισμού στη χώρα, για την καλή του σχέση με τον Φιντέλ Κάστρο και τις πρωτοβουλίες του να δημιουργήσει ένα αντίβαρο στην Αμερικανική επιρροή στη Λατινική Αμερική. Η οικονομία της χώρας στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό στα μεγάλα αποθέματα πετρελαίου που διαθέτει, τα μεγαλύτερα στον κόσμο. Ο πετρελαϊκός τομέας αποτελεί περίπου ένα τρίτο του Α.Ε.Π. της χώρας και παράγει περίπου το 80% των εξαγωγών. Η κυρίαρχη εταιρεία είναι η Petroleos de Venezuela, PDVSA. Η Βενεζουέλα είναι μία από τις πέντε ιδρυτικές χώρες του Ο.Π.Ε.Κ. Η ίδια η ιδέα του Ο.Π.Ε.Κ, προτάθηκε από τον Βενεζουελανό Χουάν Πάμπλο Πέρες Αλφόνσο, ως απάντηση στις χαμηλές τιμές του πετρελαίου τον Αύγουστο του 1960.

Η Βενεζουέλα παράγει επίσης και σημαντικές ποσότητες καφέ και κακάο. Κατά το 1970, συναγωνιζόταν την Κολομβία σε παραγωγή καφέ, αλλά σήμερα ο πετρελαϊκός τομέας έχει επηρεάσει αρκετά την αγροτική παραγωγή. Ακόμη, είναι η πρώτη χώρα παγκοσμίως που κατάργησε τη θανατική ποινή για όλα τα εγκλήματα, το 1863.

Ετυμολογία και προέλευση της ονομασίας

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
 Η ενότητα αυτή δεν τεκμηριώνεται επαρκώς με παραπομπές. Παρακαλούμε βοηθήστε προσθέτοντας την κατάλληλη τεκμηρίωση. Ατεκμηρίωτο υλικό μπορεί να αμφισβητηθεί και να αφαιρεθεί. (Η σήμανση τοποθετήθηκε στις 12/06/2016)

Το όνομα Βενεζουέλα αποδίδεται ιστορικά σε μεταμόρφωση του ονόματος Βενετία (Venezia). Ο εξερευνητής Αμέριγκο Βεσπούτσι με τον Αλόνσο δε Οχέδα, ισχυρίζονται ότι έδωσαν αυτό το όνομα, όταν πρωτοείδαν σπίτια των ιθαγενών άνιου που εξείχαν από το νερό και θύμισαν στον Ιταλό Βεσπούτσι τη Βενετία.

Σύμφωνα με μια άλλη, λιγότερο δημοφιλή θεωρία, το όνομα προέρχεται από μια λέξη των ιθαγενών και σήμαινε Μεγάλο Νερό, όπως ήταν γνωστός ο κόλπος του Μαρακαΐμπο.

Γεωγραφία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Τοπογραφικός χάρτης της Βενεζουέλας

Η Βενεζουέλα βρίσκεται στο βόρειο τμήμα της Νότιας Αμερικής. Έχει συνολική έκταση 916.445 χλμ², το οποίο την καθιστά την 33η μεγαλύτερη χώρα στον κόσμο. Το σχήμα της είναι περίπου τριγωνικό. Η Βενεζουέλα έχει ακτογραμμή περίπου 2.800 χιλιομέτρων στον βορρά, η οποία περιλαμβάνει πολυάριθμα νησιά στην Καραϊβική, όπως τη νήσο Μαργαρίτα, ενώ στα βορειοανατολικά βρέχεται από τον Ατλαντικό. Η Βενεζουέλα συνήθως περιγράφεται ότι αποτελείται από τέσσερις τοπογραφικές περιοχές: την πεδιάδα του Μαρακαΐμπο στα βορειοδυτικά, τα βουνά, τα οποία εκτείνονται σχηματίζοντας τόξο από τα σύνορα με την Κολομβία μέχρι τις ακτές της Καραϊβικής, τις πεδιάδες της κεντρικής Βενεζουέλας και τα υψίπεδα της Γουιάνας στα νοτιοανατολικά.

Τα βουνά στα βορειοδυτικά της χώρας αποτελούν το βορειοανατολικό άκρο των Άνδεων. Η ψηλότερη κορυφή της Βενεζουέλας, το Πίκο Μπολίβαρ, με ύψος 4.979 μέτρα, βρίσκεται σε αυτή την περιοχή. Στον νότο, τα κατακερματισμένα υψίπεδα της Γουιάνας αποτελούν τις βόρειες άκρες της πεδιάδας του Αμαζονίου και εκεί βρίσκονται οι καταρράκτες Έιντζελ (ή Άνχελ, όπως είναι η ισπανική προφορά τους), οι ψηλότεροι του κόσμου, καθώς και τα τεπούι, μεγάλα τραπεζοειδή όρη. Η κεντρική περιοχή της χώρας χαρακτηρίζεται από το γιάνος (llanos), πεδιάδα η οποία εκτείνεται από τα σύνορα με την Κολομβία μέχρι το δέλτα του Ορινόκο. Ο Ορινόκο είναι το μεγαλύτερο και σημαντικότερο ποτάμιο σύστημα της χώρας και ένα από τα μεγαλύτερα της νότιας Αμερικής. Άλλα σημαντικά ποτάμια είναι οι παραπόταμοι του Ορινόκο Καρονί και Απούρε.

Η Βενεζουέλα συνορεύει με την Κολομβία στα δυτικά, τη Γουιάνα στα ανατολικά και τη Βραζιλία στα νότια. Νησιά της Καραϊβικής, όπως το Τρινιντάντ και Τομπάγκο, η Γρενάδα, το Κουρασάο, η Αρούμπα και οι Υπήνεμες Αντίλλες, βρίσκονται κοντά στις ακτές της Βενεζουέλας. Η Βενεζουέλα έχει εδαφικές διεκδικήσεις με τη Γουιάνα (προηγουμένως το Ηνωμένο Βασίλειο), κυρίως όσον αφορά την περιοχή Εσεκίμπο, και με την Κολομβία στον κόλπο της Βενεζουέλας. Το 1895, μετά από χρόνια διπλωματικών προσπαθειών να λυθεί το πρόβλημα των συνόρων στο Εσεκίμπο, συστάθηκε μια «ουδέτερη» επιτροπή (αποτελούμενη από Βρετανούς, Αμερικανούς και Ρώσους, αλλά όχι Βενεζουελανούς) και το 1899 αποφάνθηκε ενάντια στις διεκδικήσεις της Βενεζουέλας.[5]

Ιστορία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
 Η ενότητα αυτή δεν τεκμηριώνεται επαρκώς με παραπομπές. Παρακαλούμε βοηθήστε προσθέτοντας την κατάλληλη τεκμηρίωση. Ατεκμηρίωτο υλικό μπορεί να αμφισβητηθεί και να αφαιρεθεί. (Η σήμανση τοποθετήθηκε στις 12/06/2016)


Οι άνθρωποι έφτασαν στη Βενεζουέλα περίπου πριν 15.000 χρόνια και εργαλεία αυτής της περιόδου έχουν βρεθεί στη δυτική Βενεζουέλα. Δεν είναι γνωστό πόσοι άνθρωποι κατοικούσαν στη Βενεζουέλα πριν την άφιξη των Ισπανών, αλλά υπολογίζεται ότι ήταν περίπου ένα εκατομμύριο. Μετά την κατάκτηση, ο αριθμός τους μειώθηκε αισθητά, κυρίως λόγω των μεταδοτικών ασθενειών που έφτασαν από την Ευρώπη.

Το 1498-1499, κατά τη διάρκεια του τρίτου ταξιδιού του στον νέο κόσμο, ο Χριστόφορος Κολόμβος και ο Αλόνσο ντε Οχέδα φτάνουν στη Βενεζουέλα, που κατοικείται από ιθαγενείς ινδιάνους. Ο Κολόμβος αποβιβάστηκε στις ακτές στον κόλπο της Παρία, στο δέλτα του Ορινόκο. Το 1521 αρχίζει η ισπανική αποίκιση από τις βορειοανατολικές ακτές, με την πρώτη πόλη να δημιουργείται κοντά στην Κουμανά. Παρά τις αντιστάσεις των ιθαγενών, οι Ισπανοί κατέκτησαν την περιοχή. Πολλοί ιθαγενείς έγιναν καθολικοί. Αρχικά, οι αποικιακοί οικισμοί δημιουργήθηκαν κοντά στη βόρεια ακτή, αλλά από τα μέσα του 18ου αιώνα, οι Ισπανοί άρχισαν να επεκτείνονται στην ενδοχώρα ακολουθώντας τον ρου του Ορινόκο. Το Καράκας ιδρύθηκε το 1567, σε τοποθεσία που ναι μεν ήταν κοντά σε λιμάνι, αλλά βρισκόταν προστατευμένη μέσα σε κοιλάδα στα βουνά και είχε υγιεινότερο κλίμα.

Το 1749 πραγματοποιείται η πρώτη εξέγερση ενάντια στην ισπανική κυριαρχία. Η Βενεζουέλα εκμεταλλευόμενη την εισβολή του Ναπολέοντα Α΄ στην Ισπανία εξεγείρεται το 1810 και ανακηρύσσεται ανεξάρτητη το 1811 από τον Φρανσίσκο δε Μιράνδα, έχασε όμως μετά τη μάχη με τους Ισπανούς. Η Βενεζουέλα ανακήρυξε ξανά την ανεξαρτησία της τις 7 Αυγούστου 1813, αλλά συνετρίβη πάλι. Ο Σιμόν Μπολίβαρ, μαζί με τον Αντόνιο Χοσέ ντε Σούκρε και τον Χοσέ Αντόνιο Πάες, συνέχισε τη μάχη, κερδίζοντας το 1819 τους φιλοβασιλικούς και δημιουργώντας τη Δημοκρατία της Μεγάλης Κολομβίας (σημερινή Κολομβία, Βενεζουέλα, Ισημερινός και Παναμάς). Το 1821 κέρδισε τη μάχη του Καραμπομπό, διασφαλίζοντας την ανεξαρτησία της Βενεζουέλας. Η δουλεία καταργήθηκε στη Βενεζουέλα το 1854.

Ακολούθησαν αρκετές δεκαετίες πολιτικής κρίσης και στρατιωτικών καθεστώτων, όπως αυτό του στρατηγού Χουάν Βισέντε Γκόμες (1908-1935) και του Μάρκος Πέρες Χιμένες (1948-1958). Το 1859 ξέσπασε εμφύλιος πόλεμος, γνωστός ως Ομοσπονδιακός Πόλεμος. Ακολούθησε διαμάχη με το Ηνωμένο Βασίλειο σχετικά με τα εδάφη του Εσεκίμπα της Γουιάνας, έως ότου διεθνής επιτροπή αποφάσισε ότι ανήκαν στο Ηνωμένο Βασίλειο. Στις αρχές του 20ού αιώνα, ο Κιπριανό Κάστρο αρνήθηκε να πληρώσει τα χρέη της χώρας, οδηγώντας σε ναυτικό αποκλεισμό της χώρας από τη Βρετανία, τη Γερμανία και την Ιταλία από τον Δεκέμβριο του 1902 και μέχρι τον Φεβρουάριο του 1903. Η ανακάλυψη των αποθεμάτων πετρελαίου του Μαρακαΐμπο υπήρξε κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου ήταν κομβική για τη Βενεζουέλα και μεταμόρφωσε την οικονομία της. Δημιούργησε έντονη οικονομική ανάπτυξη, η οποία συνέχισε μέχρι τη δεκαετία του 1980.

Το 1958 εξελέγη πρόεδρος ο Ρόμουλο Μπετανκούρτ, επικεφαλής του ιστορικού κόμματος της χώρας Δημοκρατική Δράση (AD). Στις 3-5 Ιουνίου του 1962 σημειώθηκαν σφοδρές συγκρούσεις μεταξύ κυβερνητικών στρατευμάτων και εξεγερμένων αριστερών στους δρόμους του Πουέρτο Καβέγιο, καθώς η χώρα συγκλονιζόταν από κύμα βίας μετά τη διακοπή των διπλωματικών της σχέσεων με την Κούβα τον Νοέμβριο του 1961.[6] Από τις αρχές της δεκαετίας του 1970 η χώρα γνώρισε τεράστια οικονομική ανάπτυξη χάρη στο πετρέλαιο και την αύξηση των τιμών του πετρελαίου και την πετρελαϊκή κρίση του 1973. Ωστόσο, τα πράγματα άλλαξαν ριζικά από τις αρχές της δεκαετίας του 1980, όταν η πτώση των διεθνών τιμών του μαύρου χρυσού έφερε οικονομική λιτότητα και κοινωνική αναταραχή.

Η οικονομική κρίση οδήγησε σε πολιτική κρίση και εκατοντάδες πέθαναν στις ταραχές Καρακάζο το 1989. Ακολούθησαν δύο αποτυχημένα πραξικοπήματα το 1992 και η κατηγορία του προέδρου Κάρλος Ανδρές Πέρες για διαφθορά το 1993. Το 1994 δόθηκε χάρη στον πραξικοπηματία Ούγκο Τσάβες. Το 1998, ο Τσάβες εξελέγη πρόεδρος της Βενεζουέλας και άρχισε την Μπολιβαριανή επανάσταση. Ο Τσάβες παρέμεινε στην εξουσία παρά το πραξικόπημα του 2002 και τις απεργιακές κινητοποιήσεις το 2002 και το 2003, καθώς και πολλές άλλες πολιτικές δοκιμασίες. Επανεξελέγη το 2006 και το 2012, αλλά πέθανε το 2013. Νέος πρόεδρος εξελέγη ο Νικολάς Μαδούρο. Το 2014, λόγω των ελλείψεων, της εγκληματικότητας και του πληθωρισμού άρχισαν διαδηλώσεις. Στις 16 Ιανουαρίου 2016, ο Μαδούρο ανακοίνωσε ότι η χώρα βρισκόταν σε κατάσταση οικονομικής εκτάκτου ανάγκης, εκδίδοντας σχετικό διάταγμα, ενώ τις 14 Μαΐου, ανακήρυξε τη χώρα σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης,[7] παρακάμπτοντας την Εθνοσυνέλευση. Σήμερα (Ιούνιος 2016), οι εξεγέρσεις για τρόφιμα έχουν γίνει καθημερινό φαινόμενο, και επίσης το ΔΝΤ προβλέπει ότι ο πληθωρισμός θα ξεπεράσει το 700% μέσα στο έτος, και το 1.600% στο 2017. Ακόμη ο πρόεδρος Μαδούρο έχει πραγματοποιήσει αυξήσεις μισθών, που σύμφωνα με την αντιπολίτευση επιδεινώνει την κατάσταση στη χώρα.

Διακυβέρνηση

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το κτίριο της Εθνοσυνέλευσης, του κοινοβουλίου της Βενεζουέλας

Το πολίτευμα της χώρας είναι Ομοσπονδιακή Δημοκρατία. Από τις 5 Μαρτίου 2013, Πρόεδρος της Βενεζουέλας είναι ο Νικολάς Μαδούρο (υπηρεσιακός ως τις 19 Απριλίου 2013, μετά τον θάνατο του Ούγκο Τσάβες). Αντιπρόεδρος διορίστηκε από τον Μαδούρο ο Αριστόμπουλο Ιστούρις (από τις 6 Ιανουαρίου 2016). Πρόεδρος της Βουλής είναι από τις 5 Ιανουαρίου 2016 ο Χένρι Ράμος Άλουπ. Στη Βενεζουέλα υπάρχουν δύο κυρίαρχοι σχηματισμοί πολιτικών κομμάτων. Ο κυβερνητικό αριστερός σχηματισμός του Ενωτικού Σοσιαλιστικού Κόμματος της Βενεζουέλας (PSUV) και η αντιπολίτευση, η οποία έχει σχηματίσει τον εκλογικό σχηματισμό Τράπεζα για Δημοκρατική Ενότητα.

Ο πρόεδρος της Βενεζουέλας εκλέγεται άμεσα από τον λαό και είναι τόσο επικεφαλής της κυβέρνησης όσο και της χώρας. Η θητεία του προέδρου είναι έξι χρόνια, και (όσον αφορά το 2009), μπορεί να επανεκλεγεί απεριόριστες φορές. Ο πρόεδρος διορίζει τον αντιπρόεδρο και αποφασίσει το μέγεθος και τη σύνθεση της κυβέρνησης και κανονίζει συμβούλια με τη συμμετοχή του νομοθετικού σώματος. Ο πρόεδρος μπορεί να ζητήσει από το νομοθετικό σώμα να επανεξετάσει νόμους τους οποίος θεωρεί ανάρμοστους, αλλά αρκεί η απλή κοινοβουλευτική πλειοψηφία για να αρθούν οι ενστάσεις αυτές.

Η Βενεζουέλα έχει ένα κοινοβούλιο, την Εθνοσυνέλευση (Asamblea Nacional). Ο αριθμός των μελών της ποικίλει - κάθε πολιτεία και η περιοχή πρωτευούσης εκλέγουν τρεις αντιπροσώπους συν το αποτέλεσμα της διαίρεσης του πληθυσμού της πολιτείας με το 1,1% του συνολικού πληθυσμού της χώρας.[8] Τρεις έδρες καταλαμβάνουν οι αντιπρόσωποι των ιθαγενών της Βενεζουέλας. Την περίοδο 2011-2016, ο αριθμός των εδρών ήταν 165.[9] Όλοι οι βουλευτές έχουν πενταετείς θητείες.

Εκλογές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Κύριο λήμμα: Εκλογές στη Βενεζουέλα

Οι πιο πρόσφατες βουλευτικές εκλογές διεξήχθησαν στις 6 Δεκεμβρίου 2015. Η αντιπολίτευση κατήγαγε ιστορική νίκη και για πρώτη φορά από το 1999 το κυβερνών κόμμα έχασε την πλειοψηφία των εδρών στο κοινοβούλιο.[10] Προεδρικές εκλογές έγιναν στις 14 Απριλίου 2013 για την εκλογή του διαδόχου του αποβιώσαντα Ούγκο Τσάβες.[11] Πρόεδρος εξελέγη ο Νικολάς Μαδούρο, ο οποίος επανεξελέγη στις 20 Μαΐου 2018.

Δικαίωμα ψήφου έχουν όσοι είναι 18 και άνω. Η ψήφος δεν είναι αναγκαστική.[12]

Στρατιωτικές δυνάμεις

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι Μπολιβαριανές Εθνικές Ένοπλες Δυνάμεις (Fuerza Armada Nacional Bolivariana, FANB) αποτελούν τις ενοποιημένες στρατιωτικές δυνάμεις της Βενεζουέλας. Αποτελούνται από περισσότερους από 320.000 άνδρες και γυναίκες και σύμφωνα με το άρθρο 328 του συντάγματος, χωρίζονται σε πέντε συστατικά σώματα, τον Στρατό, το Ναυτικό, την Αεροπορία, την Εθνοφυλακή και την Εθνική Πολιτοφυλακή. Ο πρόεδρος της Βενεζουέλας είναι ο διοικητής των ενόπλων δυνάμεων. Όλοι οι άνδρες σε ηλικία 18 ετών πρέπει να εγγράφονται για στρατιωτική θητεία.

Εγκληματικότητα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το ποσοστό δολοφονιών (ανά 100.000 πολίτες) από το 1998 μέχρι το 2018.
Πηγές: OVV,[13][14] PROVEA,[15][16] ΟΗΕ[15][16][17]
* Η γραμμή του ΟΗΕ ανάμεσα στο 2007 και το 2012 είναι πρόβλεψη, λόγω έλλειψης στοιχείων.

Η Βενεζουέλα είναι η χώρα στην οποία καταγράφονται οι περισσότερες κατά κεφαλήν δολοφονίες στον κόσμο, όσον αφορά του 2015.[18] Στη Βενεζουέλα, ένας άνθρωπος δολοφονείται κάθε 21 λεπτά.[19] Τα βίαια εγκλήματα είναι κοινά και η κυβέρνηση δεν συλλέγει πλέον δεδομένα για τα εγκλήματα.[20] Το 2013, ο ρυθμός ανθρωποκτονιών ήταν 79 ανά 100.000, ένας από τους υψηλότερους στον κόσμο, έχοντας τετραπλασιαστεί τα τελευταία 15 χρόνια, με περισσότερες από 200.000 δολοφονίες.[21] Το 2015, είχε ανέλθει σε 90 ανά 100.000.[18] Η πρωτεύουσα Καράκας έχει ένα από τα υψηλότερα ποσοστά ανθρωποκτονιών ανάμεσα στις μεγάλες πόλεις του κόσμου, με 122 ανθρωποκτονίες ανά 100.000.[22] Προσπάθειες για την καταστολή του εγκλήματος έχουν γίνει στις περιοχές που ελέγχονται από συμμορίες.[23]

Η Βενεζουέλα είναι ιδιαίτερα επικίνδυνη για τους ξένους ταξιδιώτες και επενδυτές που την επισκέπτονται. Το υπουργείο εξωτερικών των Ηνωμένων Πολιτειών και η κυβέρνηση του Καναδά έχουν προειδοποιήσει τους ξένους επισκέπτες ότι μπορεί να υπάρξουν θύματα ληστείας, απαγωγής για λύτρα ή πώληση σε τρομοκρατικές οργανώσεις[24] και δολοφονίας, ενώ οι διπλωμάτες κινούνται σε τεθωρακισμένα οχήματα.[25][26] Το γραφείο Εξωτερικού και Κοινοπολιτείας του Ηνωμένου Βασιλείου συμβουλεύει να μην πραγματοποιούνται ταξίδια στη Βενεζουέλα.[27]

Διαφθορά

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η διαφθορά στη Βενεζουέλα είναι πολύ υψηλή συγκριτικά με τον υπόλοιπο κόσμο, και έτσι ήταν για το μεγαλύτερο τμήμα του 20ού αιώνα. Η ανακάλυψη πετρελαίου επιδείνωσε την πολιτική διαφθορά.[28] Η Βενεζουέλα κατατάσσεται ως μια από τις χώρες με τη μεγαλύτερη διαφθορά στους σχετικούς δείκτες από την έναρξη της μελέτης το 1995. Το 2010, η Βενεζουέλα ήταν στη θέση 164 ανάμεσα σε 178 χώρες.[29] Παρομοίως, το παγκόσμιo πρόγραμμα δικαιοσύνης κατέταξε τη Βενεζουέλα 99η ανάμεσα σε 99 χώρες το 2014.[30]

Η διαφθορά αυτή σχετίζεται με τη διακίνηση ναρκωτικών, όπως κοκαΐνη από την Κολομβία και άλλα ναρκωτικά τα οποία μεταφέρονται μέσω Βενεζουέλας στις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρώπη. Η Βενεζουέλα κατετάγη 4η στον κόσμο όσον αφορά τη συχνότητα σπασμών από κοκαΐνη, πίσω από Κολομβία, Ηνωμένες Πολιτείες και Παναμά.[31]

Οικονομία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η κεντρική τράπεζα της Βενεζουέλας είναι υπεύθυνη για τη νομισματική πολιτική του Μπολίβαρ. Η Βενεζουέλα έχει μικτή αγορά η οποία βασίζεται στην οικονομία της αγοράς και στην οποία κυριαρχεί ο τομέας του πετρελαίου, ο οποίος αποτελεί περίπου το ένα τρίτο του ΑΕΠ, το 80% των εξαγωγών και περισσότερο από το μισό από το εισόδημα της κυβέρνησης. Το κατά κεφαλήν ΑΕΠ το 2009 ήταν 13.000$ (85η).

Ο τομέας των κατασκευών συνεισέφερε το 17% του ΑΕΠ το 2006. Η Βενεζουέλα κατασκευάζει και εξάγει προϊόντα βαριάς βιομηχανίας, όπως ατσάλι, αλουμίνιο και τσιμέντο, με την παραγωγή να επικεντρώνεται γύρω από τη Σιουδάδ Γουιάνα, κοντά στο φράγμα Γούρι, ένα από τα μεγαλύτερα στον κόσμο, το οποίο παρέχει περίπου τα τρία τέταρτα του ηλεκτρισμού της χώρας. Επίσης κατασκευάζονται ηλεκτρονικά και αυτοκίνητα, καθώς και είδη διατροφής. Η γεωργία συνεισφέρει περίπου το 3% του ΑΕΠ της χώρας, και εξάγει ρύζι, καλαμπόκι, ψάρια, τροπικά φρούτα, καφέ, βοδινό και χοιρινό κρέας. Η χώρα δεν είναι αυτάρκεις στους περισσότερους τομείς της γεωργίας. Το 2012, η συνολική κατανάλωση τροφής ήταν 26 εκατομμύρια τόνοι, 94,8% ψηλότερα σε σχέση με το 2003.[32]

Οι ελλείψεις αγαθών στη Βενεζουέλα είναι κοινές μετά την ενεργοποίηση ελέγχων στις τιμές και άλλων πολιτικών της κυβέρνησης Ούγκο Τσάβες.[33][34] Τα αγαθά στα οποία υπάρχουν ελλείψεις είναι ο καφές, το ρύζι, προϊόντα πολυτελείας όπως τα εμφυτεύματα στήθους, καθώς και το χαρτί τουαλέτας, τα προϊόντα υγιεινής, ακόμη και τα φάρμακα.[33][35][36]

Πετρέλαιο

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Βενεζουέλα διαθέτει τα μεγαλύτερα αποθέματα πετρελαίου και τα όγδοα μεγαλύτερα φυσικού αερίου στον κόσμο και βρίσκεται διαρκώς ανάμεσα στους δέκα μεγαλύτερους παραγωγούς αργού πετρελαίου.[37] Το 2010 αποδείχθηκε η ύπαρξη του 40,4% των αποθεμάτων πετρελαίου, με αποτέλεσμα η Βενεζουέλα να ξεπεράσει τη Σαουδική Αραβία ως η χώρα με τα μεγαλύτερα αποθέματα αυτού του τύπου.[38] Τα κύρια αποθέματα πετρελαίου βρίσκονται γύρω και κάτω από τη λίμνη Μαρακαΐμπο, τον κόλπο της Βενεζουέλας και την κοιλάδα του Ορινόκο, όπου βρίσκονται τα μεγαλύτερα αποθέματα της χώρας. Πέρα από τα συμβατικά αποθέματα και τα δεύτερα μεγαλύτερα αποθέματα φυσικού αερίου στο δυτικό ημισφαίριο,[39] η Βενεζουέλα διαθέτει και μη συμβατικά αποθέματα πετρελαίου (όπως πετρελαιούχες άμμους και άσφαλτο) τα οποία είναι ίσα με τα παγκόσμια αποθέματα συμβατικού πετρελαίου.[40] Όμως, η Βενεζουέλα είναι μία από τις λίγες χώρες οι οποίες βασίζονται στην υδροηλεκτρική ενέργεια για την παραγωγή ηλεκτρισμού.

Στο πρώτο μισό του 20ού αιώνα, στην παραγωγή πετρελαίου είχαν εμπλακεί οι αμερικανικές εταιρείες, αρχικά ενδιαφερόμενες μόνο για αγοραστικές παραχωρήσεις. Το 1943, η νέα κυβέρνηση εισήγαγε το μοίρασμα των κερδών 50/50 ανάμεσα σε κυβέρνηση και πετρελαιοβιομηχανία. Το 1960, με νέα δημοκρατική κυβέρνηση, ο υπουργός υδρογονανθράκων Χουάν Πάμπλο Πέρες Αλφόνσο οδήγησε στη δημιουργία του ΟΠΕΚ. Το 1973, η Βενεζουέλα ψήφισε την κρατικοποίηση των πετρελαιοβιομηχανιών, η οποία τέθηκε σε εφαρμογή το 1976, με την εταιρεία Petróleos de Venezuela (PDVSA). Τα επόμενα χρόνια η Βενεζουέλα δημιούργησε ένα τεράστιο σύστημα διυλιστηρίων και αγορών στις ΗΠΑ και την Ευρώπη.

Σύμφωνα με στοιχεία του 2018, η Βενεζουέλα διαθέτει στην παγκόσμια αγορά το φθηνότερο πετρέλαιο στο κόσμο.[41]

Δημογραφία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Βενεζουέλα είναι από τις πιο αστικοποιημένες χώρες της Λατινικής Αμερικής και η πλειονότητα των Βενεζουελανών κατοικεί στις πόλεις του βορρά, όπου βρίσκεται η πρωτεύουσα και μεγαλύτερη πόλη Καράκας. Περίπου το 93% του πληθυσμού ζει στις αστικές περιοχές της βόρειας Βενεζουέλας και το 73% ζει σε απόσταση μικρότερη των 100 χιλιομέτρων από τις ακτές.[42] Αν και η μισή έκταση της Βενεζουέλας βρίσκεται νότια του Ορινόκο, μόνο το 5% των κατοίκων της ζει εκεί. Η μεγαλύτερη και σημαντικότερη πόλη νότια του Ορινόκο είναι η Σιουδάδ Γουαϊάνα, η οποία είναι η έκτη μεγαλύτερη της χώρας.[43]

Οι κάτοικοι της Βενεζουέλας έχουν ποικίλη καταγωγή. Στην απογραφή του 2011, η πλειονότητά τους υποστήριξε ότι ήταν μεστίζο ή λευκοί - 51,6% και 43,6% αντίστοιχα. Οι εθνικές μειονότητας στη Βενεζουέλα αποτελούνται από ομάδες κυρίως Αφρικανών ή Ιθαγενών. Το 2,8% υποστήριξε ότι ήταν μαύροι, το 0,7% ότι είχε καταγωγή από την Αφρική και το 2,6% ότι ήταν Ιθαγενείς. Από τους ιθαγενείς, ο πολυπληθέστεροι (58 %) ήταν οι Βαϊούου.[44]

Κατά τη διάρκεια της αποικιοκρατίας και μέχρι μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, πολλοί Ευρωπαίοι μετανάστες έφτασαν στη Βενεζουέλα μέσω των Καναρίων νήσων,[45] το οποίο είχε σημαντικό πολιτιστικό αντίκτυπο στην κουζίνα και στα έθιμα της Βενεζουέλας.[46][47][48] Για αυτό το λόγο, η Βενεζουέλα αποκαλείται το 8ο νησί των Καναρίων.[49][50] Κατά τη διάρκεια του 20ού αιώνα, η Βενεζουέλα, μαζί με την υπόλοιπη λατινική Αμερική, υποδέχτηκε εκατομμύρια Ευρωπαίους μετανάστες, ιδιαίτερα μεταπολεμικά.[51][52][53]

Το προσδόκιμο ζωής στο σύνολο του πληθυσμού, σύμφωνα με εκτιμήσεις του 2019 του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας ήταν 73,9 χρόνια (69,9 χρόνια οι άνδρες και 78,2 οι γυναίκες).[54]

Μεταφορές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η οδήγηση γίνεται στα δεξιά.

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ «World Population Prospects 2024». United Nations. Ανακτήθηκε στις 2 Αυγούστου 2024. 
  2. ↑ «Απογραφή Βενεζουέλας 2011» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 23 Νοεμβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 2 Νοεμβρίου 2016. 
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 «Venezuela». International Monetary Fund. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2018. 
  4. ↑ Human Development Report 2021-22: Uncertain Times, Unsettled Lives: Shaping our Future in a Transforming World (PDF). hdr.undp.org. United Nations Development Programme. 8 Σεπτεμβρίου 2022. σελίδες 272–276. ISBN 978-9-211-26451-7. Αρχειοθετήθηκε (PDF) από το πρωτότυπο στις 8 Σεπτεμβρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 8 Σεπτεμβρίου 2022. 
  5. ↑ «Venezuela Boundary Dispute, 1895–1899». 
  6. ↑ Συγκρούσεις σε Βενεζουέλα-Αργεντινή, Ιστορικό Λεύκωμα 1962, σελ. 98-99, Καθημερινή (1997)
  7. ↑ «Nicolás Maduro decreta un nuevo Estado de Excepción y de Emergencia Económica en Venezuela». BBC. σελ. ισπανικά. Ανακτήθηκε στις 14 Μαΐου 2016. 
  8. ↑ «Ley Orgánica de Procesos Electorales» (στα Ισπανικά). Consejo Nacional Electoral. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Σεπτεμβρίου 2010. Ανακτήθηκε στις 4 Απριλίου 2011. 
  9. ↑ «Dos mil 719 candidatos se disputarán los curules de la Asamblea Nacional» (στα Ισπανικά). Venezolana de Televisión. 10 Ιουνίου 2010. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Μαΐου 2011. Ανακτήθηκε στις 4 Απριλίου 2011. 
  10. ↑ Βενεζουέλα: Ιστορική νίκη της αντιπολίτευσης στις βουλευτικές εκλογές, naftemporiki.gr, 7-12-2015.
  11. ↑ «Nicolas Maduro wins Venezuela». BBC News. 15 Απριλίου 2013. http://www.bbc.co.uk/news/world-latin-america-22149202. Ανακτήθηκε στις 15 Απριλίου 2013. 
  12. ↑ Frankal, Elliot (4 Ιουλίου 2005). «Compulsory voting around the world». London: The Guardian. http://politics.guardian.co.uk/apathy/story/0,,1521096,00.html. Ανακτήθηκε στις 10-3- Μαρτίου 2007. 
  13. ↑ «Observatorio Venezolano de Violencia». Observatorio Venezolano de Violencia. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Δεκεμβρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 16 Δεκεμβρίου 2014. 
  14. ↑ Rueda, Manuel (8 Ιανουαρίου 2014). «How Did Venezuela Become So Violent?n». Fusion TV. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2014-12-31. https://web.archive.org/web/20141231035326/http://fusion.net/story/4593/how-did-venezuela-become-so-violent/. Ανακτήθηκε στις 16 December 2014. 
  15. ↑ 15,0 15,1 «GLOBAL STUDY ON HOMICIDE 2011» (PDF). UNODC. Ανακτήθηκε στις 16 Δεκεμβρίου 2014. 
  16. ↑ 16,0 16,1 «GLOBAL STUDY ON HOMICIDE 2014» (PDF). UNODC. Ανακτήθηκε στις 16 Δεκεμβρίου 2014. 
  17. ↑ «Global homicide rates drop, but nearly 500,000 murdered in 2012». Agence France-Presse. 10 Δεκεμβρίου 2014. http://news.yahoo.com/global-homicide-rates-drop-nearly-500-000-murdered-143539493.html. Ανακτήθηκε στις 16 Δεκεμβρίου 2014. 
  18. ↑ 18,0 18,1 Davies, Wyre (20 Φεβρουαρίου 2016). «Venezuela's decline fuelled by plunging oil prices». BBC News, Latin America. http://www.bbc.co.uk/news/world-latin-america-35622188. Ανακτήθηκε στις 20 Φεβρουαρίου 2016. 
  19. ↑ Castillo, Mariano (9 Ιανουαρίου 2014). «Beauty queen's killers nabbed, Venezuela says». CNN. http://www.cnn.com/2014/01/09/world/americas/monica-spear-venezuela-beauty-queen-killed/. Ανακτήθηκε στις 10 Ιανουαρίου 2014. 
  20. ↑ Gallegos, Raul (10 Ιανουαρίου 2014). «Miss Venezuela's Murder Is the Price of Politics». Bloomberg. http://www.bloomberg.com/news/2014-01-10/miss-venezuela-s-murder-is-the-price-of-politics.html. Ανακτήθηκε στις 10 Ιανουαρίου 2014. 
  21. ↑ Rueda, Manuel. «How Did Venezuela Become So Violent?». Fusion. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Ιανουαρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 10 Ιανουαρίου 2014. 
  22. ↑ «Venezuela Country Specific Information». United States Department of State. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 11 Ιανουαρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 10 Ιανουαρίου 2014. 
  23. ↑ «14 Killed in Caracas anti-crime operation». Fox News. 13 Ιουλίου 2015. http://latino.foxnews.com/latino/politics/2015/07/13/14-killed-in-caracas-anti-crime-operation. 
  24. ↑ «Venezuela». United States Department of State. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Σεπτεμβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 30 Ιουνίου 2015. 
  25. ↑ «Venezuela Travel Warning». United States Department of State. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Φεβρουαρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 9 Φεβρουαρίου 2014. 
  26. ↑ «Venezuela». Government of Canada. Ανακτήθηκε στις 9 Φεβρουαρίου 2014. 
  27. ↑ «FCO travel advice mapped: the world according to Britain's diplomats». The Guardian. http://www.theguardian.com/news/datablog/2011/mar/23/fco-travel-advice-map. 
  28. ↑ McBeth 2002, p. 17. "From 1917, "greater awareness of the country's oil potential had the pernicious effect of increasing the corruption and intrigue amongst Gomez's family and entourage, the consequences of which would be felt up to 1935."
  29. ↑ The truth of Pdval Αρχειοθετήθηκε 2013-05-14 στο Wayback Machine., El Universal, 21 Ιανουαρίου 2011.
  30. ↑ «WJP Rule of Law Index™ 2014». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Απριλίου 2015. Ανακτήθηκε στις 26 Απριλίου 2015. 
  31. ↑ United Nations, World Drug Report 2010 Statistical Annex: Drug seizures
  32. ↑ Pearson, Tamara (9 Ιανουαρίου 2013). Venezuelan Government Meets with Private Industries to Combat Food Shortages. Venezuelanalysis.com.
  33. ↑ 33,0 33,1 «Venezuela's currency: The not-so-strong bolívar». The Economist. 11 Φεβρουαρίου 2013. http://www.economist.com/blogs/americasview/2013/02/venezuela%E2%80%99s-currency. Ανακτήθηκε στις 18 Φεβρουαρίου 2013. 
  34. ↑ «Venezuela's black market rate for US dollars just jumped by almost 40%». Quartz. 26 Μαρτίου 2014. http://qz.com/192395/venezuelas-black-market-rate-for-us-dollars-just-jumped-by-almost-40/#/h/56869,3/. Ανακτήθηκε στις 27 Μαρτίου 2014. 
  35. ↑ «La escasez también frena tratamientos contra cáncer» (στα Ισπανικά). Venezuela. Ανακτήθηκε στις 25 Αυγούστου 2014. 
  36. ↑ «Venezuela sufre escasez de prótesis mamarias» (στα ισπανικά). El Nuevo Herald. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2014-08-26. https://web.archive.org/web/20140826113732/http://www.elnuevoherald.com/2014/03/19/1705888/venezuela-sufre-escasez-de-protesis.html. Ανακτήθηκε στις 25 Αυγούστου 2014. 
  37. ↑ Venezuela Energy Profile στη Wayback Machine του Internet Archive (αρχειοθετήθηκε 15 Δεκέμβριος 2010)
  38. ↑ Venezuela oil reserves topped Saudis in 2010:OPEC. Market Watch. 18 Ιουλίου 2011
  39. ↑ «Venezuela: Energy overview». BBC. 16 Φεβρουαρίου 2006. http://news.bbc.co.uk/2/hi/americas/4692534.stm. Ανακτήθηκε στις 10 Ιουλίου 2007. 
  40. ↑ Bauquis, Pierre-René (16 Φεβρουαρίου 2006). «What the future for extra heavy oil and bitumen: the Orinoco case». World Energy Council. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Απριλίου 2007. Ανακτήθηκε στις 10 Ιουλίου 2007. 
  41. ↑ Daniels, Joe Parkin (2018-08-10). «Venezuela has dirt-cheap fuel, so why is driving nearly impossible?» (στα αγγλικά). The Guardian. ISSN 0261-3077. https://www.theguardian.com/world/2018/aug/10/venezuela-crisis-fuel-driving-census-maduro. Ανακτήθηκε στις 2019-01-29. 
  42. ↑ «Coastal and Marine Ecosystems—Venezuela» (PDF). EarthTrends Country Profiles. World Resources Institute. 2003. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 18 Μαρτίου 2007. Ανακτήθηκε στις 10 Μαρτίου 2007. 
  43. ↑ «Cuadro Magnitud y Estructura Demográfica». Ine.gob.ve. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Σεπτεμβρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 25 Απριλίου 2010. 
  44. ↑ Benítez, Deivis. «Poblaciones Indígenas en aumento según censo poblacional 2011» (στα Spanish). PRENSA MINPPPI. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2013-01-16. https://web.archive.org/web/20130116234901/http://www.minpi.gob.ve/minpi/es/noticias/1548-np1428. Ανακτήθηκε στις 10 October 2012. «Entre tanto, los pueblos indígenas con mayor población se encuentran los Wayuu 58%, Warao 7%, Kariña 5%, Pemón 4%, Piaroa, Jivi, Añu, Cumanágoto 3%, Yukpa, Chaima 2%, el pueblo Yanomami 1% y otros pueblos con un 9%.» 
  45. ↑ «The Spanish of the Canary Islands». personal.psu.edu. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Μαρτίου 2012. Ανακτήθηκε στις 13 Ιουνίου 2016. 
  46. ↑ Erichsen, Gerald. «Facts About Venezuela for Spanish Students». About. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Σεπτεμβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 30 Ιουνίου 2015. 
  47. ↑ «Gran Canaria Culture». GranCanariaInfo. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Ιουνίου 2015. Ανακτήθηκε στις 30 Ιουνίου 2015. 
  48. ↑ «History». Sazon Latino Restaurant. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Μαΐου 2015. Ανακτήθηκε στις 30 Ιουνίου 2015. 
  49. ↑ Calder, Simon (31 Οκτωβρίου 2014). «Secret Canaries: Explore these warm volcanic islands all year round». London: The Independent. http://www.independent.co.uk/travel/africa/secret-canaries-explore-these-warm-volcanic-islands-all-year-round-9831652.html. Ανακτήθηκε στις 30 Ιουνίου 2015. 
  50. ↑ Ross, Ben; Calder, Simon (5 Δεκεμβρίου 2009). «Tale of Two Travellers: The two sides of the Canaries». London: The Independent. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2015-09-25. https://web.archive.org/web/20150925234956/http://www.independent.co.uk/travel/europe/tale-of-two-travellers-the-two-sides-of-the-canaries-1834321.html. Ανακτήθηκε στις 30 Ιουνίου 2015. 
  51. ↑ Levinson, David (1994). «Europeans in South America». Every Culture. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Μαΐου 2015. Ανακτήθηκε στις 30 Ιουνίου 2015. 
  52. ↑ Padilla, Beatriz· Peixoto, Joāo (28 Ιουνίου 2007). «Latin American Immigration to Southern Europe». Migration Policy. Ανακτήθηκε στις 30 Ιουνίου 2015. 
  53. ↑ Brooke, James (17 Φεβρουαρίου 1992). «Latin America Offers 'New World' to East Europe Emigrants». The New York Times. http://www.nytimes.com/1992/02/17/world/latin-america-offers-new-world-to-east-europe-emigrants.html. Ανακτήθηκε στις 30 Ιουνίου 2015. 
  54. ↑ Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, Προσδόκιμο ζωής και υγιές προσδόκιμο ζωής, Δεδομένα ανά χώρα

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ψηφιακό αρχείο ΕΡΤ

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Βενεζουέλα&oldid=10858321"