Μετάβαση στο περιεχόμενο

Αχαρναί

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Αχαρναί
Πενθούσα υπηρέτρια, επιτάφιο άγαλμα, το οποίο βρέθηκε στο Μενίδι, περίπου 330-320 π.Χ., Antikensammlung (αρχαιολογική συλλογή, Μουσείο Περγάμου Βερολίνου & Παλαιό Μουσείο Βερολίνου).[1]
Γενικά στοιχεία
ΟνομασίαἈχαρναί
Άλλες ονομασίεςΑχάρνα
Μεταγενέστερη ονομασίαΜενίδι, Αχαρνές
Κύριος οικισμόςΑχαρνές
Διοικητικά στοιχεία
Ταυτότηταδήμος της αρχαίας Αθήνας
Ονομασία δήμουΔήμος Αχαρνών
Ονομασία δημότηΑχαρνεύς
ΦυλήΟινηίδα
ΤριττύςΜεσογείων
Σύστημα εξουσίαςΠόλη–κράτος
Πολιτικό σύστημαΑθηναϊκή Δημοκρατία
Τίτλος ηγέτηδήμαρχος
Λήψη αποφάσεωνΑρχαία Βουλή & Δήμος
Αριθμός βουλευτών
1η περίοδος
508 – 307/306 π.Χ.		22
2η περίοδος
307/306–224/223 π.Χ.		25
3η περίοδος
224/223–201/200 π.Χ.		άγνωστος
4η περίοδος
201/200 π.Χ.– 126/127		άγνωστος
5η περίοδος
126/127–3ος αιώνας		άγνωστος
Ιστορική εξέλιξη
Ίδρυση508 ΠΚΕ
Λήξη3ος αιώνας
Αντικαταστάθηκε απόΔήμος Αχαρνών
Λατρευτικές παραδόσεις
ΙεράΝαός του Άρη
Ναός της Αθηνάς Αρείας
Ναός της Αθηνάς Ιππίας (προστάτιδα των αλόγων)
Ναός του Απόλλωνα Αγυιέα (προστάτης των δρόμων και των δημοσίων χώρων)
Ναός του Διονύσου Μελπομένου (προστάτη των τραγουδιστών)
Ναός του Διονύσου Κισσού (θεού του φυτού κισσού)
Βωμός της Αθηνάς Υγείας (προστάτιδα της υγείας)
ΜυθολογίαΑχάρνας
Αρχαιολογία
Αξιόλογα κτίσματαΑρχαίο θέατρο Αχαρνών (σε κεντρικό τμήμα της πόλης, οδός Σαλαμίνος)
Ρωμαϊκή αγροικία στις Αχαρνές
Τεχνικά έργαΑδριάνειο Υδραγωγείο
Αχαρνικός Οχετός (αρδευτικό έργο)
Άλλα έργαΤύμβος του Σοφοκλή, στην Βαρυμπόμπη
Μυκηναϊκός θολωτός τάφος στον Κόκκινο Μύλο
ΑνασκαφέςΣε διάφορες αρχαιολογικές θέσεις:
Θολωτός μυκηναϊκός τάφος[2]
Τάφος του Σοφοκλή, πρόποδες της Πάρνηθας[3]
Θέατρο Αχαρνών 4ος αι. π.Χ., ανασκαφή (2007) σε οικόπεδο κοντά στη συμβολή των οδών Σαλαμίνος και Λιοσίων[4]
ΕκθέματαΕθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο
Περιοχή
Αρχαία Αττική
Σήμερα: Αχαρνές Αττικής
Οι δήμοι της αρχαίας Αθήνας
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Συντεταγμένες: 38°05′N 23°44′E / 38.083°N 23.733°E / 38.083; 23.733

Αυτό το λήμμα αφορά την αρχαία πόλη και τον αρχαίο δήμο της Οινηίδας φυλής. Για τη σύγχρονη πόλη, δείτε: Αχαρνές.

Οι αρχαίες Αχαρναί (σύγχρονα ελληνικά: Αχαρνές) ή η Αχάρνα (αρχαία ελληνικά: Ἀχαρναί ή Ἀχάρνα‎‎), (ο δήμος: Αχαρνών) ήταν αρχαίος οικισμός και δήμος της Οινηίδας[5] (περιοχή και φυλή της αρχαίας Αθήνας). Σύμφωνα με τον Θουκυδίδη, ήταν ο μεγαλύτερος δήμος της Αρχαίας Αθήνας. Στον τέταρτο αιώνα π.Χ., τα 22 από τα 500 μέλη της αρχαίας Βουλής προέρχονταν από τις Αχαρνές και οι βουλευτές της πόλης ήταν οι περισσότεροι από οποιαδήποτε άλλο δήμο.[6]

Ονομασία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Υπάρχουν διάφορες απόψεις για την προέλευση του ονόματος «Αχαρναί». Θεωρείται ως πιθανότερη η εκδοχή πως το όνομα είναι προελληνικό. Υπήρχε κατά την αρχαιότητα η άποψη (πιθανόν από κωμική εκδοχή) ότι η λέξη προέρχεται από το «αχάρνα» ή «αχαρνός», το οποίο σημαίνει λαβράκι, επειδή η πεδιάδα στην οποία βρίσκονταν οι Αχαρνές έμοιαζε με το σχήμα αυτού του ψαριού. Άλλη άποψη είναι ότι το «Αχαρναί» προέρχεται από τον Αχάρνα, επώνυμο μυθικό ήρωα και ιδρυτή της πόλης.[7]

Τοποθεσία των αρχαίων Αχαρνών

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο δήμος των Αχαρνών, ήταν δήμος των Μεσογείων.[8] Βρισκόταν 60 στάδια[9] βόρεια της Αθήνας, στο τμήμα δυτικά-βορειοδυτικά της αττικής πεδιάδας, νότια του βουνού της Πάρνηθας στη ευρύτερη περιοχή των σύγχρονων προαστίων των Αχαρνών και των Άνω Λιοσίων, περίπου 10 χιλιόμετρα (6 μίλια) δυτικά της Αθήνας.

Η θέση των αρχαίων Αχαρνών πιστεύεται ότι βρισκόταν κυρίως στην περιοχή, στην οποία ήταν παλαιότερα το Μενίδι Αττικής, προσδιοριζόμενη από διάφορα αρχαιολογικά ευρήματα, τα οποία οδήγησαν σε ταύτιση την αρχαία με τη σημερινή περιοχή και αυτό αποτέλεσε και την αιτία για να μετονομαστεί το Μενίδι σε Αχαρνές.[10]

Η συμμετοχή του δήμου στην αρχαία Βουλή

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο δήμος, η ύπαρξη του οποίου επιβεβαιώνεται και από διάφορες επιγραφές,[11] ως μέλος της Οινηίδας φυλής, συμμετείχε με 22 βουλευτές στην αρχαία Βουλή των 500, κατά την πρώτη περίοδο (508 – 307/306 π.Χ.). Κατά τη δεύτερη περίοδο (307/306 – 224/223 π.Χ.) συμμετείχε με 25 βουλευτές στη Βουλή των 600. Στις επόμενες περιόδους: Την τρίτη περίοδο (224/223 – 201/200 π.Χ.), την τέταρτη περίοδο (201/200 π.Χ. – 126/127), καθώς και την πέμπτη περίοδο (126/127 – 3ος αιώνας) παραμένει άγνωστος ο αριθμός βουλευτών–αντιπροσώπων.

Οι κάτοικοι των Αχαρνών

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Επιτύμβια στήλη, η οποία μνημονεύει τον Λυσίμαχο από το δήμο των Αχαρνών και την οικογένειά του με καταγωγή από την αποικία της Σάμου, 4ος αιώνας π.Χ., Αρχαιολογικό Μουσείο Πειραιά.

Ο δημότης των αρχαίων Αχαρνών ονομαζόταν Αχαρνεύς ή Αχαρνίτης ή Αχαρναίος, [12]πληθυντικός (οι): Αχαρνής (Ἀχαρνῆς στην Αττική διάλεκτο) ή Αχαρνείς. Γνωστοί και από τους Αχαρνής του Αριστοφάνη.

Οι Αχαρνές ήταν ο μεγαλύτερος και πιο πυκνοκατοικημένος δήμος. Ο δήμος, παρά το μέγεθός του, ήταν κυρίως γεωργικός, αλλά η οικονομία του βασίστηκε επίσης στην εκτεταμένη παραγωγή ξυλάνθρακα από τα γειτονικά δάση.[13] Οι Αχαρνείς ασχολούνταν με τη γεωργία και παρήγαγαν κυρίως δημητριακά, σταφύλια και ελιές. Οι Αχαρνές ήταν παράλληλα το κέντρο της αθηναϊκής παραγωγής και εμπορίου ξυλάνθρακα, όπως υποδεικνύει και ο «χορός» (η χορωδία) του Αριστοφάνη στην κωμωδία «Αχαρνής», ο οποίος αποτελείται από καρβουνιάρηδες. [14] Ο Πίνδαρος τους χαρακτηρίζει ως ιδιαίτερα γενναίoυς.[15]

Οι παλαιότερες αρχαιολογικές ενδείξεις κατοίκησης - χρήσης χώρων στην περιοχή όπου αναπτύχθηκε ο αρχαίος δήμος των Αχαρνών ανάγονται στους νεολιθικούς χρόνους.

Η περιοχή κατοικήθηκε εκτεταμένα και συνεχόμενα κυρίως από την μυκηναϊκή εποχή. Κοντά στη περιοχή Λυκότρυπα έχουν βρεθεί, τα ερείπια ενός μυκηναϊκού τάφου, ενώ υπάρχουν επίσης στοιχεία από τάφο της εποχής του Χαλκού στην περιοχή Νέμεσις. Γενικά από τα γεωμετρικά χρόνια (11ος-8ος αι. π.Χ.) υπάρχουν άφθονες αρχαιολογικές μαρτυρίες που προέρχονται κυρίως από ανασκαφές τάφων σε πολλές θέσεις του αρχαίου δήμου. Ο θολωτός τάφος στο Μενίδι υποδεικνύει ότι πιθανόν οι Αχαρνές ήταν κάποτε ανεξάρτητη περιοχή.

Τα λίγα οικιστικά κατάλοιπα της κλασικής εποχής, την περίοδο δηλαδή ακμής του δήμου, που έχουν βρεθεί ως τώρα στις Αχαρνές, αποδίδονται στον τρόπον κατανομής των οικιστικών πυρήνων, στους οποίους ήταν οργανωμένος ο δήμος και στην πολύ μεγάλη έκταση που αυτός καταλάμβανε, αλλά και στην καταστροφή των μικρών συνήθως οικιών της κλασικής εποχής από τις μεγαλύτερες ρωμαϊκές οικιστικές εγκαταστάσεις. Πολλές φορές κάτω από τους ρωμαϊκούς τοίχους των κατοικιών βρίσκονται παλιότεροι της κλασικής εποχής.[7]

Το κέντρο του αρχαίου δήμου, όπου πιθανόν ήταν οι ναοί του Άρη, της Αθηνάς Αρείας, του Απόλλωνα Αγυιέα (προστάτης των δρόμων και των δημοσίων χώρων), βωμός της Αθηνάς Υγείας (προστάτιδα της υγείας), ναοί της Αθηνάς Ιππίας (θεά των αλόγων), του Διονύσου Μελπομένου (προστάτη των τραγουδιστών) και του Διονύσου Κισσού (θεού του φυτού κισσού, για το οποίο πίστευαν ότι καλλιεργήθηκε για πρώτη φορά στα εδάφη του δήμου αυτού).[16] και επίσης το θέατρο του δήμου, φαίνεται πως ήταν και τότε στην ίδια περίπου περιοχή που είναι και τώρα το κέντρο του σημερινού δήμου, όπως αποκαλύπτει και η ανακάλυψη τμήματος του αρχαίου θεάτρου των Αχαρνών. Κατάλοιπα επίσης πολυτελών σπιτιών ή δημόσιων κτιρίων βρέθηκαν και στην κεντρική πλατεία του σημερινού δήμου, μπροστά από το Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείο Αχαρνών (περίτεχνα αρχιτεκτονικά μέλη και τμήμα από το κάτω μέρος κορμού αγάλματος γυναικείας μορφής κλασικών χρόνων).[7]

Στους κλασικούς και ελληνιστικούς χρόνους (5ος-2ος αι. π.Χ.) χρονολογείται το μεγαλύτερο πλήθος των ευρημάτων από την περιοχή των Αχαρνών, που προέρχονται στην πλειονότητά τους από νεκροταφεία που ανασκάφηκαν σε όλη την έκταση των σημερινών Αχαρνών, τμήματα από το οδικό δίκτυο της πόλης, τμήματα αγωγών που ανήκαν στον "αχαρνικό οχετό", ένα σπουδαίο υδραυλικό έργο του 4ου αι. π.Χ. που υδροδοτούσε τις Αχαρνές και τους γύρω δήμους. Και από το οδικό δίκτυο της εποχής αυτής σώθηκαν αρκετά κατάλοιπα. Αυτά τα διάφορα κατάλοιπα από το οδικό δίκτυο, οι οικιστικοί πυρήνες, τα αποχετευτικά, αρδευτικά έργα και τα νεκροταφεία της περιοχής αποτελούν συνήθως τα αρχαιολογικά τεκμήρια τα οποία δίνουν πληροφορίες για το δημόσιο και ιδιωτικό βίο των Αχαρνών των προϊστορικών και αρχαίων χρόνων.[7]

Επίσης υπήρχε ναός του Άρη, του αρχαίου δήμου των Αχαρνών, στην Αρχαία Αγορά της Αθήνας.

Κατά τα πρώτα χρόνια του Πελοποννησιακού Πολέμου, (στη φάση του Αρχιδάμειου πολέμου), ο στρατός των Σπαρτιατών με εντολή του βασιλιά Αρχιδάμου Β΄ εισέβαλε στην Αττική μέχρι τις Αχαρνές, ενώ ο Περικλής συσπείρωνε το λαό μέσα στα τείχη της Αθήνας. [17][18] Οι Σπαρτιάτες κατέστρεψαν τη γη και τα δάση του δήμου και στρατοπέδευσαν, ελπίζοντας να προσελκύσουν τον αθηναϊκό στρατό έξω από την πόλη.[19] Η καταστροφή της πόλης των Αχαρνών και η εγκατάλειψη της αναγκαιότητας του ναού του Άρη, ακριβώς χτίστηκε, αποτελούσε πρωταρχικό παράγοντα στο χαρακτήρα των εμπόλεμων Αχαρνών, η οποία οδήγησε τον Αριστοφάνη στο να επιλέξει το όνομα του δήμου, ως τίτλο σε ένα από τα έργα του, τους Αχαρνής, αλλά και σε ένα άλλο έργο, την Λυσιστράτη ,[20] οι κάτοικοι του δήμου επανεμφανίζονται ως επιδρομείς. Σύμφωνα με τον Θουκυδίδη, ο δήμος έδωσε στρατό αποτελούμενο από 3.000 (τρεις χιλιάδες) οπλίτες, δηλαδή το (1/10) ένα δέκατο του πεζικού της Αθήνας. Ωστόσο, πιστεύεται ότι το ποσοστό αυτό είναι λάθος και ότι οι στρατιώτες του δήμου ήταν μόνο 1.000 (χίλιοι), δεδομένου ότι, σύμφωνα με το σύνταγμα της Αθήνας, υπήρχε μια αναλογία ποσόστωσης από σαράντα δύο ελεύθερους πολίτες για κάθε ένα βουλευτή. [21]

Στις Αχαρνές διαδραματίστηκε επίσης η σκηνή μεγάλης μάχη μεταξύ των δημοκρατικών δυνάμεων του Θρασύβουλου και εκείνων των Τριάκοντα Τυράννων, κατά τη διάρκεια του αθηναϊκού εμφυλίου πολέμου.[22] Ο Θρασύβουλος, με επτακόσιους άνδρες, συγκρούστηκε με όλη την σπαρτιατική φρουρά της πόλης και δύο μοίρες ιππικού, οι οποίοι προσπαθούσαν να διακόψουν τις προμήθειες, μετατρέποντας σε φυγή τους εχθρούς και σκοτώνοντας περίπου εκατόν είκοσι από αυτούς.

Σημαντικά μνημεία στις αρχαίες Αχαρνές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Σημαντικά μνημεία των αρχαίων Αχαρνών θεωρούνται τα εξής:[7]

  • Ο μυκηναϊκός θολωτός τάφος στον Κόκκινο Μύλο,
  • Ο Τύμβος του Σοφοκλή, στην Βαρυμπόμπη,
  • Το αρχαίο θέατρο των Αχαρνών, σε κεντρικό τμήμα της πόλης (οδός Σαλαμίνος),
  • Το Αδριάνειο Υδραγωγείο (έργο της ρωμαϊκής περιόδου),
  • Ο Αχαρνικός Οχετός (αρδευτικό έργο),
  • Η Ρωμαϊκή Αγροικία στις Αχαρνές

Η εξέλιξη ως τη σύγχρονη πόλη

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Κύριο λήμμα: Αχαρνές

Η κατοίκηση των Αχαρνών συνεχίστηκε και στα χρόνια που ακολούθησαν την κλασική εποχή. Την αδιάσπαστη συνέχεια της κατοίκησης στην περιοχή έως σήμερα επιβεβαιώνουν, αρκετά σωζώμενα κατάλοιπα από την ρωμαϊκή και υστερορωμαϊκή εποχή όπως, τάφοι, κατοικίες, αγροτικές και εργαστηριακές εγκαταστάσεις, λουτρά, αγωγοί, κ.λπ. Η κατοίκηση του χώρου κατά τα υστερορωμαϊκά και βυζαντινά χρόνια συμπληρώνεται από μεγάλες αγροικίες. Επιπλέον, υπάρχει πλήθος οχυρώσεων στους λόφους στα περίχωρα των Αχαρνών, που δείχνει τη στρατηγική σημασία της περιοχής αυτής. Πολλοί ναοί των Αχαρνών και της Πάρνηθας των βυζαντινών και μεταβυζαντινών χρόνων επιβεβαιώνουν τη διαχρονικότητα της κατοίκησης επίσης, ενώ το Μενίδι ήταν το κυριότερο οικιστικό και οικονομικό κέντρο μετά την πόλη της Αθήνας, στην περίοδο της Τουρκοκρατίας. Το Μενίδι στη συνέχεια θα μετονομαστεί και πάλι Αχαρνές, για να αποδώσει την σύνδεση με την αρχαία πόλη – δήμο. Το 2001, οι Αχαρνές υπολογίζονταν σε 82.555 κατοίκους και το 2011, με βάση την επίσημη απογραφή, σε 107.500 κατοίκους. [7]

Προσωπικότητες από τις Αχαρνές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Πείσανδρος, γεννήθηκε στα μέσα του πέμπτου αιώνα π.Χ., (πιθανόν είχε πολιτογραφηθεί)
  • Φιλοκλής, γεννήθηκε τον πέμπτο αιώνα π.Χ., (πιθανόν είχε πολιτογραφηθεί)
  • Πασίων, γεννήθηκε το 430 π.Χ., (πιθανόν είχε πολιτογραφηθεί)[23]
  • Απολλόδωρος, γεννήθηκε το 394 π.Χ., (πιθανόν είχε πολιτογραφηθεί)

Δείτε επίσης

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραπομπές - σημειώσεις

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ Trauernde Dienerin (Grabstatue), Ident.Nr. SK 498 Sammlung: Antikensammlung, και Trauernde Dienerin (Grabstatue), Ident.Nr. SK 499. Antikensammlung der Staatlichen Museen zu Berlin.
  2. ↑ «Υπουργείο Πολιτισμού, Ο Θολωτός Τάφος των Αχαρνών». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Φεβρουαρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 27 Ιανουαρίου 2017. 
  3. ↑ «Οδοιπορικό στο Δήμο Αχαρνών από το "Φίλωνα", αναφορά στον τάφο του Σοφοκλή στους πρόποδες της Πάρνηθας». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 27 Ιανουαρίου 2017. 
  4. ↑ in.gr: Αρχαίο θέατρο έφερε στο φως εκσκαφή για τη θεμελίωση πολυκατοικίας στο Μενίδι, 15/02/07[νεκρός σύνδεσμος]
  5. ↑ Dow, Sterling (1961). «Thucydides and the Number of Acharnian Hoplitai». Transactions and Proceedings of the American Philological Association 92: 72. 
  6. ↑ Dow, Sterling (1961). «Thucydides and the Number of Acharnian Hoplitai». Transactions and Proceedings of the American Philological Association 92: 70. 
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4 7,5 Ιστορία της Πόλης Αρχειοθετήθηκε 2015-12-06 στο Wayback Machine., από την ιστοσελίδα: www.acharnes.gr του Δήμου Αχαρνών.
  8. ↑ [...] "Acharnae: (Ἀχαρναί; Acharnaí). Largest Attic deme, the only mesogeia trittys of the phyle Oeneis, 22 bouleutai. 60 stadia from Athens (Thuc. 2,21,2) near or south-west of Menidi. Its borders are disputed [7], as are Thuc.'s (2,19 [1; 5; 8]) records of 3,000 hoplitai -- probably an incorrect transcript of 1,000 [1; 8. 397 ff.], a number commensurate with the ‘standard relation’ of 42 full citizens per bouleutes [3. 286 f.]. Mycenaean tholos-tomb near Lykopetra south of Menidi, also a Bronze-Age settlement in Nemesis [2; 6]". [...], Acharnae
  9. ↑ Θουκυδίδης, “Ιστορία του Πελοποννησιακού Πολέμου”, Βιβλίο Β΄, 21-23: [...] "ἐπειδὴ δὲ περὶ ᾿Αχαρνὰς εἶδον τὸν στρατὸν ἑξήκοντα σταδίους τῆς πόλεως ἀπέχοντα, οὐκέτι ἀνασχετὸν ἐποιοῦντο, ἀλλ' αὐτοῖς, ὡς εἰκός, γῆς τεμνομένης ἐν τῷ ἐμφανεῖ, ὃ οὔπω ἑοράκεσαν οἵ γε νεώτεροι, οὐδ' οἱ πρεσβύτεροι πλὴν τὰ ἑοράκεσαν οἵ γε νεώτεροι, οὐδ' οἱ πρεσβύτεροι πλὴν τὰ Μηδικά, δεινὸν ἐφαίνετο καὶ ἐδόκει τοῖς τε ἄλλοις καὶ μάλιστα τῇ νεότητι ἐπεξιέναι καὶ μὴ περιορᾶν. κατὰ ξυστάσεις τε γιγνόμενοι ἐν πολλῇ ἔριδι ἦσαν, οἱ μὲν κελεύοντες ἐπεξιέναι, οἱ δέ τινες οὐκ ἐῶντες. χρησμολόγοι τε ᾖδον χρησμοὺς παντοίους, ὧν ἀκροᾶσθαι ὡς ἕκαστος ὥρμητο. οἵ τε ᾿Αχαρνῆς οἰόμενοι παρὰ σφίσιν αὐτοῖς οὐκ ἐλαχίστην μοῖραν εἶναι ᾿Αθηναίων, ὡς αὐτῶν ἡ γῆ ἐτέμνετο, ἐνῆγον τὴν ἔξοδον μάλιστα. παντί τε τρόπῳ ἀνηρέθιστο ἡ πόλις, καὶ τὸν Περικλέα ἐν ὀργῇ εἶχον, καὶ ὧν παρῄνεσε πρότερον ἐμέμνηντο οὐδέν, ἀλλ' ἐκάκιζον ὅτι στρατηγὸς ὢν οὐκ ἐπεξάγοι, αἴτιόν τε σφίσιν ἐνόμιζον πάντων ὧν ἔπασχον. [22] Περικλῆς δὲ ὁρῶν μὲν αὐτοὺς πρὸς τὸ παρὸν χαλεπαίνοντας καὶ οὐ τὰ ἄριστα φρονοῦντας, πιστεύων δὲ ὀρθῶς γιγνώσκειν περὶ τοῦ μὴ ἐπεξιέναι, ἐκκλησίαν τε οὐκ ἐποίει αὐτῶν οὐδὲ ξύλλογον οὐδένα, τοῦ μὴ ὀργῇ τι μᾶλλον ἢ γνώμῃ ξυνελθόντας ἐξαμαρτεῖν, τήν τε πόλιν ἐφύλασσε καὶ δι' ἡσυχίας μάλιστα ὅσον ἐδύνατο εἶχεν. ἱππέας μέντοι ἐξέπεμπεν αἰεὶ τοῦ μὴ προδρόμους ἀπὸ τῆς στρατιᾶς ἐσπίπτοντας ἐς τοὺς ἀγροὺς τοὺς ἐγγὺς τῆς πόλεως κακουργεῖν• καὶ ἱππομαχία τις ἐγένετο βραχεῖα ἐν Φρυγίοις τῶν τε ᾿Αθηναίων τέλει ἑνὶ τῶν ἱππέων καὶ Θεσσαλοῖς μετ' αὐτῶν πρὸς τοὺς Βοιωτῶν ἱππέας, ἐν ᾗ οὐκ ἔλασσον ἔσχον οἱ ᾿Αθηναῖοι καὶ Θεσσαλοί, μέχρι οὗ προσβοηθησάντων τοῖς Βοιωτοῖς τῶν ὁπλιτῶν τροπὴ ἐγένετο αὐτῶν καὶ ἀπέθανον τῶν Θεσσαλῶν καὶ ᾿Αθηναίων οὐ πολλοί• ἀνείλοντο μέντοι αὐτοὺς αὐθημερὸν ἀσπόνδους. καὶ οἱ Πελοποννήσιοι τροπαῖον τῇ ὑστεραίᾳ ἔστησαν. ἡ δὲ βοήθεια αὕτη τῶν Θεσσαλῶν κατὰ τὸ παλαιὸν ξυμμαχικὸν ἐγένετο τοῖς ᾿Αθηναίοις, καὶ ἀφίκοντο παρ' αὐτοὺς Λαρισαῖοι, Φαρσάλιοι, [Παράσιοι], Κραννώνιοι, Πυράσιοι, Γυρτώνιοι, Φεραῖοι. ἡγοῦντο δὲ αὐτῶν ἐκ μὲν Λαρίσης Πολυμήδης καὶ ᾿Αριστόνους, ἀπὸ τῆς στάσεως ἑκάτερος, ἐκ δὲ Φαρσάλου Μένων• ἦσαν δὲ καὶ τῶν ἄλλων κατὰ πόλεις ἄρχοντες. [23] Οἱ δὲ Πελοποννήσιοι, ἐπειδὴ οὐκ ἐπεξῇσαν αὐτοῖς οἱ ᾿Αθηναῖοι ἐς μάχην, ἄραντες ἐκ τῶν ᾿Αχαρνῶν ἐδῄουν τῶν δήμων τινὰς ἄλλους τῶν μεταξὺ Πάρνηθος καὶ Βριλησσοῦ ὄρους". [...]
  10. ↑ [...] "Αχαρναί: Ένας από τους μεγαλύτερους και πολυπληθέστερους δήμους της αρχαίας Αττικής, ο οποίος στη διάρκεια του Πελοποννησιακού πολέμου έδωσε, όπως αναφέρεται, στους Αθηναίους τρεις χιλιάδες οπλίτες. Η θέση των αρχαίων Α. πιστεύεται ότι βρισκόταν στην περιοχή όπου είναι χτισμένο το σημερινό Μενίδι, προσδιορίζεται μάλιστα από ορισμένα χαρακτηριστικά ευρήματα (επιτύμβιες επιγραφές, βάθρα και ανάγλυφες στήλες), εντοιχισμένα σε χριστιανικές εκκλησίες. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο μετονομάστηκε σε Α. το Μενίδι". [...] Αχαρναί[νεκρός σύνδεσμος]
  11. ↑ Αχαρν, στην ιστοσελίδα: epigraphy.packhum.org
  12. ↑ Στέφανος Βυζάντιος, "Εθνικά", ("Stephani Byzantii Ἐθνικων quæ supersunt." Gr. Edidit Anton Westermann, Λειψία 1839), [...] "Αχάρνα, δήμος της Οινηίδος φυλής. Ηρωδιανός Αχάρνεις βαρύτονον. τα τοπικά ως από οξυτόνου Αχαρνήθεν' μήποτε δ' από του Αχαρνεύς η παραγωγή. ο δημότης Αχαρνεύς και Αχαρνίτης και Αχαρναίος και Αχαρνικός". [...], σελ. 67.
  13. ↑ Αριστοφάνης, "Αχαρνής", στιχ. 332: [...] "εἴσομαι δ᾽ ὑμῶν τάχ᾽ ὅστις ἀνθράκων τι κήδεται". [...]
  14. ↑ van Hook, LaRue (1934). «Charcoal in Ancient Greece». The Classical Weekly 27 (24): 188. 
  15. ↑ Πίνδαρος, "Νέμεα", II 25, (ΤΙΜΟΔΗΜῼ ΑΧΑΡΝΕΙ ΠΑΓΚΡΑΤΙΑΣΤῌ): [...] "Διὸς ἀγῶνι. τόν, ὦ πολῖται, κωμάξατε Τιμοδήμῳ σὺν εὐκλέϊ νόστῳ". [...]
  16. ↑ Παυσανίας, "Ελλάδος περιήγησις", “Αττικά”, I.31.6: [...] "ἔστι δὲ Ἀχαρναὶ δῆμος• οὗτοι θεῶν Ἀπόλλωνα τιμῶσιν Ἀγυιέα καὶ Ἡρακλέα. καὶ Ἀθηνᾶς βωμός ἐστιν Ὑγείας• τὴν δ᾽ Ἱππίαν Ἀθηνᾶν ὀνομάζουσι καὶ Διόνυσον Μελπόμενον καὶ Κισσὸν τὸν αὐτὸν θεόν, τὸν κισσὸν τὸ φυτὸν ἐνταῦθα πρῶτον φανῆναι λέγοντες". [...]
  17. ↑ Θουκυδίδης, “Ιστορία του Πελοποννησιακού Πολέμου”, Βιβλίο Β΄, 13: [...] "῎Ετι δὲ τῶν Πελοποννησίων ξυλλεγομένων τε ἐς τὸν ᾿Ισθμὸν καὶ ἐν ὁδῷ ὄντων, πρὶν ἐσβαλεῖν ἐς τὴν ᾿Αττικήν, Περικλῆς ὁ Ξανθίππου στρατηγὸς ὢν ᾿Αθηναίων δέκατος αὐτός, ὡς ἔγνω τὴν ἐσβολὴν ἐσομένην, ὑποτοπήσας, ὅτι ᾿Αρχίδαμος αὐτῷ ξένος ὢν ἐτύγχανε, μὴ πολλάκις ἢ αὐτὸς ἰδίᾳ βουλόμενος χαρίζεσθαι τοὺς ἀγροὺς αὐτοῦ παραλίπῃ καὶ μὴ δῃώσῃ, ἢ καὶ Λακεδαιμονίων κελευσάντων ἐπὶ διαβολῇ τῇ ἑαυτοῦ γένηται τοῦτο, ὥσπερ καὶ τὰ ἄγη ἐλαύνειν προεῖπον ἕνεκα ἐκείνου, προηγόρευε τοῖς ᾿Αθηναίοις ἐν τῇ ἐκκλησίᾳ ὅτι ᾿Αρχίδαμος μέν οἱ ξένος εἴη, οὐ μέντοι ἐπὶ κακῷ γε τῆς πόλεως γένοιτο, τοὺς δὲ ἀγροὺς τοὺς ἑαυτοῦ καὶ οἰκίας ἢν ἄρα μὴ δῃώσωσιν οἱ πολέμιοι ὥσπερ καὶ τὰ τῶν ἄλλων, ἀφίησιν αὐτὰ δημόσια εἶναι καὶ μηδεμίαν οἱ ὑποψίαν κατὰ ταῦτα γίγνεσθαι. παρῄνει δὲ καὶ περὶ τῶν παρόντων ἅπερ καὶ πρότερον, παρασκευάζεσθαί τε ἐς τὸν πόλεμον καὶ τὰ ἐκ τῶν ἀγρῶν ἐσκομίζεσθαι, ἔς τε μάχην μὴ ἐπεξιέναι, ἀλλὰ τὴν πόλιν ἐσελθόντας φυλάσσειν, καὶ τὸ ναυτικόν, ᾗπερ ἰσχύουσιν, ἐξαρτύεσθαι, τά τε τῶν ξυμμάχων διὰ χειρὸς ἔχειν, λέγων τὴν ἰσχὺν αὐτοῖς ἀπὸ τούτων εἶναι τῶν χρημάτων τῆς προσόδου, τὰ δὲ πολλὰ τοῦ πολέμου γνώμῃ καὶ χρημάτων περιουσίᾳ κρατεῖσθαι. θαρσεῖν τε ἐκέλευε προσιόντων μὲν ἑξακοσίων ταλάντων ὡς ἐπὶ τὸ πολὺ φόρου κατ' ἐνιαυτὸν ἀπὸ τῶν ξυμμάχων τῇ πόλει ἄνευ τῆς ἄλλης προσόδου, ὑπαρχόντων δὲ ἐν τῇ ἀκροπόλει ἔτι τότε ἀργυρίου ἐπισήμου ἑξακισχιλίων ταλάντων (τὰ γὰρ πλεῖστα τριακοσίων ἀποδέοντα μύρια ἐγένετο, ἀφ' ὧν ἔς τε τὰ προπύλαια τῆς ἀκροπόλεως καὶ τἆλλα οἰκοδομήματα καὶ ἐς Ποτείδαιαν ἀπανηλώθη), χωρὶς δὲ χρυσίου ἀσήμου καὶ ἀργυρίου ἔν τε ἀναθήμασιν ἰδίοις καὶ δημοσίοις καὶ ὅσα ἱερὰ σκεύη περί τε τὰς πομπὰς καὶ τοὺς ἀγῶνας καὶ σκῦλα Μηδικὰ καὶ εἴ τι τοιουτότροπον, οὐκ ἐλάσσονος [ἦν] ἢ πεντακοσίων ταλάντων. ἔτι δὲ καὶ τὰ ἐκ τῶν ἄλλων ἱερῶν προσετίθει χρήματα οὐκ ὀλίγα, οἷς χρήσεσθαι αὐτούς, καὶ ἢν πάνυ ἐξείργωνται πάντων, καὶ αὐτῆς τῆς θεοῦ τοῖς περικειμένοις χρυσίοις• ἀπέφαινε δ' ἔχον τὸ ἄγαλμα τεσσαράκοντα τάλαντα σταθμὸν χρυσίου ἀπέφθου, καὶ περιαιρετὸν εἶναι ἅπαν. χρησαμένους τε ἐπὶ σωτηρίᾳ ἔφη χρῆναι μὴ ἐλάσσω ἀντικαταστῆσαι πάλιν. χρήμασι μὲν οὖν οὕτως ἐθάρσυνεν αὐτούς, ὁπλίτας δὲ τρισχιλίους καὶ μυρίους εἶναι ἄνευ τῶν ἐν τοῖς φρουρίοις καὶ τῶν παρ' ἔπαλξιν ἑξακισχιλίων καὶ μυρίων. τοσοῦτοι γὰρ ἐφύλασσον τὸ πρῶτον ὁπότε οἱ πολέμιοι ἐσβάλοιεν, ἀπό τε τῶν πρεσβυτάτων καὶ τῶν νεωτάτων, καὶ μετοίκων ὅσοι ὁπλῖται ἦσαν. τοῦ τε γὰρ Φαληρικοῦ τείχους στάδιοι ἦσαν πέντε καὶ τριάκοντα πρὸς τὸν κύκλον τοῦ ἄστεως, καὶ αὐτοῦ τοῦ κύκλου τὸ φυλασσόμενον τρεῖς καὶ τεσσαράκοντα (ἔστι δὲ αὐτοῦ ὃ καὶ ἀφύλακτον ἦν, τὸ μεταξὺ τοῦ τε μακροῦ καὶ τοῦ Φαληρικοῦ), τὰ δὲ μακρὰ τείχη πρὸς τὸν Πειραιᾶ τεσσαράκοντα σταδίων, ὧν τὸ ἔξωθεν ἐτηρεῖτο• καὶ τοῦ Πειραιῶς ξὺν Μουνιχίᾳ ἑξήκοντα μὲν σταδίων ὁ ἅπας περίβολος, τὸ δ' ἐν φυλακῇ ὂν ἥμισυ τούτου. ἱππέας δὲ ἀπέφαινε διακοσίους καὶ χιλίους ξὺν ἱπποτοξόταις, ἑξακοσίους δὲ καὶ χιλίους τοξότας, καὶ τριήρεις τὰς πλωίμους τριακοσίας. ταῦτα γὰρ ὑπῆρχεν ᾿Αθηναίοις καὶ οὐκ ἐλάσσω ἕκαστα τούτων, ὅτε ἡ ἐσβολὴ τὸ πρῶτον ἔμελλε Πελοποννησίων ἔσεσθαι καὶ ἐς τὸν πόλεμον καθίσταντο. ἔλεγε δὲ καὶ ἄλλα οἷάπερ εἰώθει Περικλῆς ἐς ἀπόδειξιν τοῦ περιέσεσθαι τῷ πολέμῳ". [...]
  18. ↑ Πλούταρχος, "Βίοι Παράλληλοι", "Περικλής" 33.3: [...] "ἐμβάλλουσιν οὖν εἰς τὴν Ἀττικὴν στρατῷ μεγάλῳ Λακεδαιμόνιοι μετὰ τῶν συμμάχων, Ἀρχιδάμου τοῦ βασιλέως ἡγουμένου. καὶ δῃοῦντες τὴν χώραν προῆλθον εἰς Ἀχαρνὰς καὶ κατεστρατοπέδευσαν, ὡς τῶν Ἀθηναίων οὐκ ἀνεξομένων, ἀλλ' ὑπ' ὀργῆς καὶ φρονήματος διαμαχουμένων πρὸς αὐτούς". [...]
  19. ↑ Θουκυδίδης, “Ιστορία του Πελοποννησιακού Πολέμου”, Βιβλίο Β΄, 19-20: [...] "[19] ἐπειδὴ μέντοι προσβαλόντες τῇ Οἰνόῃ καὶ πᾶσαν ἰδέαν πειράσαντες οὐκ ἐδύναντο ἑλεῖν, οἵ τε ᾿Αθηναῖοι οὐδὲν ἐπεκηρυκεύοντο, οὕτω δὴ ὁρμήσαντες ἀπ' αὐτῆς μετὰ τὰ ἐν Πλαταίᾳ [τῶν ἐσελθόντων Θηβαίων] γενόμενα ἡμέρᾳ ὀγδοηκοστῇ μάλιστα, θέρους καὶ τοῦ σίτου ἀκμάζοντος, ἐσέβαλον ἐς τὴν ᾿Αττικήν• ἡγεῖτο δὲ ᾿Αρχίδαμος ὁ Ζευξιδάμου, Λακεδαιμονίων βασιλεύς. καὶ καθεζόμενοι ἔτεμνον πρῶτον μὲν ᾿Ελευσῖνα καὶ τὸ Θριάσιον πεδίον καὶ τροπήν τινα τῶν ᾿Αθηναίων ἱππέων περὶ τοὺς Ῥείτους καλουμένους ἐποιήσαντο• ἔπειτα προυχώρουν ἐν δεξιᾷ ἔχοντες τὸ Αἰγάλεων ὄρος διὰ Κρωπιᾶς, ἕως ἀφίκοντο ἐς ᾿Αχαρνάς, χωρίον μέγιστον τῆς ᾿Αττικῆς τῶν δήμων καλουμένων, καὶ καθεζόμενοι ἐς αὐτὸ στρατόπεδόν τε ἐποιήσαντο χρόνον τε πολὺν ἐμμείναντες ἔτεμνον. [20] γνώμῃ δὲ τοιᾷδε λέγεται τὸν ᾿Αρχίδαμον περί τε τὰς ᾿Αχαρνὰς ὡς ἐς μάχην ταξάμενον μεῖναι καὶ ἐς τὸ πεδίον ἐκείνῃ τῇ ἐσβολῇ οὐ καταβῆναι• τοὺς γὰρ ᾿Αθηναίους ἤλπιζεν, ἀκμάζοντάς τε νεότητι πολλῇ καὶ παρεσκευασμένους ἐς πόλεμον ὡς οὔπω πρότερον, ἴσως ἂν ἐπεξελθεῖν καὶ τὴν γῆν οὐκ ἂν περιιδεῖν τμηθῆναι. ἐπειδὴ οὖν αὐτῷ ἐς ᾿Ελευσῖνα καὶ τὸ Θριάσιον πεδίον οὐκ ἀπήντησαν, πεῖραν ἐποιεῖτο περὶ τὰς ᾿Αχαρνὰς καθήμενος εἰ ἐπεξίασιν• ἅμα μὲν γὰρ αὐτῷ ὁ χῶρος ἐπιτήδειος ἐφαίνετο ἐνστρατοπεδεῦσαι, ἅμα δὲ καὶ οἱ ᾿Αχαρνῆς μέγα μέρος ὄντες τῆς πόλεως (τρισχίλιοι γὰρ ὁπλῖται ἐγένοντο) οὐ περιόψεσθαι ἐδόκουν τὰ σφέτερα διαφθαρέντα, ἀλλ' ὁρμήσειν καὶ τοὺς πάντας ἐς μάχην. εἴ τε καὶ μὴ ἐπεξέλθοιεν ἐκείνῃ τῇ ἐσβολῇ οἱ ᾿Αθηναῖοι, ἀδεέστερον ἤδη ἐς τὸ ὕστερον τό τε πεδίον τεμεῖν καὶ πρὸς αὐτὴν τὴν πόλιν χωρήσεσθαι• τοὺς γὰρ ᾿Αχαρνέας ἐστερημένους τῶν σφετέρων οὐχ ὁμοίως προθύμους ἔσεσθαι ὑπὲρ τῆς τῶν ἄλλων κινδυνεύειν, στάσιν δ' ἐνέσεσθαι τῇ γνώμῃ. τοιαύτῃ μὲν διανοίᾳ ὁ ᾿Αρχίδαμος περὶ τὰς ᾿Αχαρνὰς ἦν". [...]
  20. ↑ Αριστοφάνης, Λυσιστράτη, στιχ. 61. κ.ε.: [..] "Λυσιστράτη: οὐδ᾽ ἃς προσεδόκων κἀλογιζόμην ἐγὼ/ πρώτας παρέσεσθαι δεῦρο τὰς Ἀχαρνέων/ γυναῖκας, οὐχ ἥκουσιν". [...]
  21. ↑ Λουκιανός, "Ἰκαρομένιππος ή Υπερνέφελος", 18: [...] "18 Mάλιστα δὲ ἐπ᾽ ἐκείνοις ἐπῄει μοι γελᾶν τοῖς περὶ γῆς ὅρων ἐρίζουσι καὶ τοῖς μέγα φρονοῦσιν ἐπὶ τῷ τὸ Σικυώνιον πεδίον γεωργεῖν ἢ Μαραθῶνος ἔχειν τὰ περὶ τὴν Οἰνόην ἢ Ἀχαρνῆσι πλέθρα κεκτῆσθαι χίλια: τῆς γοῦν Ἑλλάδος ὅλης ὡς τότε μοι ἄνωθεν ἐφαίνετο δακτύλων οὔσης τὸ μέγεθος τεττάρων, κατὰ λόγον, οἶμαι, ἡ Ἀττικὴ πολλοστημόριον ἦν. ὥστε ἐνενόουν ἐφ᾽ ὁπόσῳ τοῖς πλουσίοις τούτοις μέγα φρονεῖν κατελείπετο: σχεδὸν γὰρ ὁ πολυπλεθρότατος αὐτῶν μίαν τῶν Ἐπικουρείων ἀτόμων ἐδόκει μοι γεωργεῖν". [...]
  22. ↑ Διόδωρος Σικελιώτης, "Ιστορική Βιβλιοθήκη", ΙΔ=(XIV), 32, 6: [...] "Οἱ δὲ τριάκοντα θεωροῦντες πολλοὺς μὲν ἀφ´ ἑαυτῶν ἀφισταμένους διὰ τὸ μῖσος, τοὺς δὲ φυγάδας ἀεὶ πλείους γινομένους, ἀπέστειλαν εἰς Σπάρτην πρέσβεις περὶ βοηθείας, αὐτοὶ δ´ ὅσους ἠδύναντο πλείστους ἀθροίσαντες ἐν ὑπαίθρῳ περιεστρατοπέδευσαν περὶ τὰς ὀνομαζομένας Ἀχαρνάς". [...]
  23. ↑ John Kenyon Davies, Πασίων Ἀχαρνεύς (n. 11672), in Athenian propertied families, 600-300 B.C., Oxford, Clarendon Press, 1971.

Πηγές – βιβλιογραφία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Πρωτογενείς πηγές

Δευτερογενείς πηγές

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αχαρναί&oldid=10489142"