Μετάβαση στο περιεχόμενο

Ασμοναϊκή δυναστεία

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Ασμοναϊκή δυναστεία
Το ασμοναϊκό βασίλειο στην μεγαλύτερη του έκταση υπό την Σαλώμη Αλεξάνδρα
Αρχιερείς των Ιουδαίων
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π • σ • ε )
Ιστορία του Ισραήλ
Το Δυτικό Τείχος
Το Δυτικό Τείχος
Σχετικά
Τμήμα μιας σειράς λημμάτων
Εβραίοι και Ιουδαϊσμός
Star of David
Γραφές
Κοινότητες
  • Σχετικές ομάδες
Πληθυσμός
  • Νότια Αμερική
Δόγματα
Πολιτισμός
Γλώσσες
Ιστορία
Πολιτική
WikiProject Βικιεπιχείρηση

Η Ασμοναϊκή δυναστεία κυριάρχησε στην πολιτική ζωή της Παλαιστίνης λίγο μετά τα μέσα του 2ου π.Χ. αιώνα και διατήρησε αυτή τη θέση για την επόμενη εκατονταετία. Οι Ασμοναίοι κυβέρνησαν αρχικά ως αρχιερείς και κατόπιν ως βασιλείς τη χώρα τους προσπαθώντας να διατηρήσουν την ανεξαρτησία τους ανάμεσα σε μεγάλα βασίλεια και ισχυρά κράτη.[1]

Ελληνιστικά βασίλεια και Παλαιστίνη

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ελληνιστικοί χρόνοι στην Παλαιστίνη

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η άφιξη του Μεγάλου Αλέξανδρου στις ακτές της Παλαιστίνης σήμανε το τέλος της περσικής κυριαρχίας στη χώρα αυτή. Ύστερα από τον θάνατο του το κράτος του διαμοιράστηκε μεταξύ των Διαδόχων του. Η Παλαιστίνη πέρασε στην κυριαρχία του βασιλείου των Πτολεμαίων.[2] Η εξασθένιση του βασιλείου των Πτολεμαίων[3] οδήγησε στην απώλεια των συροπαλαιστινιακών εδαφών του. Η Παλαιστίνη όπως και όλα τα υπόλοιπα εδάφη βρέθηκαν υπό την επικυριαρχία των ανταγωνιστών τους Σελευκιδών,[4] των οποίων το βασίλειο άκμαζε εκείνη την εποχή (τέλη 3ου π.Χ. αιώνα με αρχές 2ου π.Χ. αιώνα).[5]

Αντιθέσεις μέσα στην παλαιστινιακή κοινωνία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Παλαιστίνη ως την εποχή της εμφανίσεως των Σελευκιδών περιλάμβανε μια έκταση που απλώνονταν μέχρι τη Συρία. Εντάσεις δημιουργήθηκαν όταν ο βασιλιάς Σέλευκος Φιλοπάτωρ προσπάθησε να οικειοποιηθεί τους θησαυρούς των ναών των Χανααναίων. Τα πράγματα έγιναν πιο σοβαρά επί του διαδόχου του Αντίοχου Επιφανούς όταν ένα μέλος της παράταξης των ελληνιζόντων Παλαιστινίων παραμέρισε τον νόμιμο αρχιερέα Ονία Γ' και έγινε αρχιερέας ο ίδιος. Ο Ιάσων εισήγαγε στην πόλη ελληνικούς θεσμούς, ήθη και έθιμα πράγμα που προκάλεσε την αντίδραση των Παλαιστινίων. Η κατάσταση χειροτέρεψε ακόμη περισσότερο όταν ακόμα ένας από του ελληνίζοντες Παλαιστινίους, ο Μενέλαος, αδελφός του προστάτη του Ναού Σίμωνα παραμέρισε τον Ιάσωνα και πήρε εκείνος το αξίωμα υποσχόμενος στη σελευκιδική αρχή έναν υπέρογκο φόρο υποτέλειας (172/171 π.Χ.). Η στυγνή διακυβέρνηση του Μενέλαου που δεν μπορούσε να ανταπεξέλθει οικονομικά και η αντίδραση των δυο έκπτωτων αρχιερέων όξυναν ακόμη περισσότερο τα πράγματα. Ο Μενέλαος κατάφερε να δολοφονήσει τον Ονία και να απαλλαγεί από έναν αντίπαλο, όταν όμως έγιναν γνώστες περιπτώσεις διασπάθισης ή οικειοποίησης από την οικογένεια του Μενέλαου των θησαυρών των ναών τα πράγματα εκτραχύνθηκαν. Ο Μενέλαος κατάφερε να αντιμετωπίσει την κατακραυγή. Ύστερα και από τα γεγονότα αυτά ένας μόνο αντίπαλος του απέμεινε, ο πρώην αρχιερέας Ιάσων.[6]

Σελευκιδική κυριαρχία στην Παλαιστίνη

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Νίκη του Ιούδα. Πίνακας του Gustave Doré

Αίτια και αφορμές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η πολιτική εξελληνισμού των Σελευκιδών, που δίχασε την Παλαιστινιακή κοινωνία δημιουργώντας παρατάξεις παραδοσιακών και νεωτεριστών, η κακή οικονομική κατάσταση του Σελευκιδικού κράτους που πίεζε ασφυκτικά τις τοπικές κοινωνίες με εκρηκτικά αποτελέσματα,[7] λόγω των δυσβάστακτων οικονομικών υποχρεώσεων που είχαν αναλάβει οι Σελευκίδες απέναντι στη Ρώμη ύστερα από την ήττα τους στη Μάχη της Μαγνησίας [8] και ένα τυχαίο γεγονός που αποτελούσε εκδήλωση του κλίματος καχυποψίας που διακατείχε τους Ρωμαίους απέναντι στους Σελευκίδες, η ταπείνωση του Αντίοχου Επιφανούς στην Αλεξάνδρεια από τον Ρωμαίο πρεσβευτή Γάιο Ποπίλιο Λαίνα [9] οδήγησε στο ξέσπασμα της επανάστασης.

Ο έκπτωτος αρχιερέας Ιάσων, δίνοντας βάση σε φήμες που έλεγαν ότι ο Αντίοχος Επιφανής είχε πεθάνει ύστερα από την ταπείνωση του επιτέθηκε με μικρή δύναμη ενόπλων στην Ιερουσαλήμ. Ο αντίπαλος του αρχιερέας Μενέλαος μαζί με λίγους οπαδούς του και τη σελευκιδική φρουρά της πόλης τον απώθησαν εύκολα. Όταν ο Αντίοχος επιστρέφοντας από την Αίγυπτο στο τέλος του 168 π.Χ. πληροφορήθηκε τι είχε συμβεί μπήκε στην Ιερουσαλήμ και προχώρησε σε εξοντωτικά αντίποινα (σφαγές και διωγμοί των Ασιδαίων, σύληση των ναών και εγκαθίδρυση πολυθεϊστικής θρησκείας, εγκατάσταση των ελληνιζόντων Παλαιστινίων μαζί με στρατιωτική φρουρά στο οχυρό της Άκρας στην Ιερουσαλήμ). Τέλος το χειμώνα του 167 π.Χ. εκδόθηκε βασιλικό διάταγμα στην Αντιόχεια που έθετε την ιουδαϊκή θρησκεία εκτός νόμου.[10]

Σελευκίδες βασιλείς. Εικονίζονται
οι Αντίοχος Δ' Επιφανής,
Αντίοχος Ε' Ευπάτωρ
και Δημήτριος Α' Σωτήρ.
Εικόνα από το Die Schedelsche Weltchronik ή Nuremberg Chronicle1493.

Η επανάσταση ξεκίνησε από το χωριό Μωδείν. Επικεφαλής της ήταν ο ιερέας Ματταθίας από το γένος των Ασμοναίων.[11] Ύστερα από τον θάνατο του Ματταθία, το 166 π.Χ. την ηγεσία του αγώνα ανέλαβαν οι γιοί του με επικεφαλής τον Σφυροκόπο. Ο Σφυροκόπος είχε αρχικά πολλές επιτυχίες εναντίον τοπικών στρατιωτικών αξιωματούχων του σελευκιδικού κράτους (Απολλώνιου[12][13] και Σήρωνος[14][15]).

Η δραστηριότητα του έγινε γνωστή στην κεντρική σελευκιδική εξουσία. Οι δυνάμεις όμως που διέθεσε εναντίον του ο Αντίοχος Επιφανής εκείνη τη στιγμή που ετοιμάζονταν να εκστρατεύσει στις ανατολικές επαρχίες του κράτους του, αν και μεγάλες σε σχέση με αυτές των Μακκαβαίων δεν μπόρεσαν να καταστείλουν την επανάσταση. Ο Αντίοχος Επιφανής πέθανε στην Περσία τον Νοέμβριο ή Δεκέμβριο του 164 π.Χ. κατά τη διάρκεια της εκστρατείας του.[16] Λίγο αργότερα ο Ιούδας καταλάμβανε την Ιερουσαλήμ (εκτός από το οχυρό της Άκρας[17])(χειμώνας του 164/3 π.Χ.). Ο επίτροπος του ανηλίκου γιου του Αντίοχου Λυσίας το μόνο που μπόρεσε να κάνει ήταν να απομακρύνει τους Μακκαβαίους από την Ιερουσαλήμ και με την άρση των σκληρών μέτρων που είχε λάβει ο Αντίοχος να πετύχει μια έντιμη ειρήνη μεταξύ των δυο ιουδαϊκών πλευρών (ελληνιζόντων και εθνικιστών)(162 π.Χ.).[18]

Από την επανάσταση στην ανεξαρτησία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η Ασμοναϊκή δυναστεία

Το τέλος του Σφυροκόπου. Η πορεία προς την αυτονομία. Ιωνάθαν

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η εμφύλια διαμάχη μεταξύ των ιουδαϊκών παρατάξεων οδήγησε σε νέα επέμβαση των Σελευκιδών ύστερα από αίτημα των ελληνιζόντων Ιουδαίων. Στον θρόνο όμως των Σελευκιδών βρίσκονταν ο δυναμικός Δημήτριος Σωτήρ [19] ο όποιος με αλλεπάλληλες αποστολές στρατευμάτων στην Ιουδαία κατάφερε να τερματίσει την επανάσταση με την ήττα σε μάχη και τον θάνατο του Ιούδα(160 π.Χ.).[20]

Όμως το κίνημα των Μακκαβαίων δεν έσβησε. Ο αδελφός και διάδοχος του Ιούδα Ιωνάθαν ανέλαβε την ηγεσία[21] και ύστερα από πολυετή προσπάθεια κατάφερε να διοριστεί κριτής του ιουδαϊκού λάου υπό τον έλεγχο της σελευκιδικής διοίκησης(152 π.Χ.).[22]

Σελευκίδες βασιλείς. Μεταξύ άλλων εικονίζονται
οι Αλέξανδρος Α' Βάλας,
Δημήτριος Β' Νικάτωρ
και Διόδοτος Τρύφων
Εικόνα από το Die Schedelsche Weltchronik ή Nuremberg Chronicle1493.

Ο Ιωναθαν μεταξύ Δημήτριου Α' και Αλέξανδρου Βάλα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Ιωνάθαν ακολουθώντας μια επιδέξια πολιτική διπλωματίας και διεκδικήσεων κατάφερε να αναμιχτεί στις εσωτερικές διενέξεις των Σελευκιδών και να τις εκμεταλλευτεί προς όφελος του. Έτσι κατάφερε να αποσπάσει το αξίωμα του αρχιερέα το όποιο του παραχώρησε ο διεκδικητής του θρόνου Αλεξάνδρος Βάλας, προκειμένου να ταχθεί στο πλευρό του παρά το γεγονός ότι ο Δημήτριος του είχε παραχωρήσει αλλεπάλληλα προνόμια προκειμένου να διατηρήσει την υποστήριξη του.[23]

Έτσι ο Ιωνάθαν βρέθηκε στο πλευρό του νικητή της εμφύλιας σύγκρουσης Αλέξανδρου Βάλα (χειμώνας 151/0 π.Χ.) και συμμετείχε μάλιστα στους εορτασμούς των γάμων του νέου βασιλιά με την κόρη του Πτολεμαίου Φιλομήτορος, Κλεοπάτρα Θεά στην Αντιόχεια το 150/49 π.Χ. όπου απέσπασε νέα αξιώματα.[24]

Ο Ιωνάθαν μεταξύ Αλέξανδρου Βάλα και Δημήτριου Β'

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η κακή διακυβέρνηση του Βάλα που δεν διέθετε διοικητικές ικανότητες προκάλεσε αυτονομιστικές τάσεις στο βασίλειο και τελικά την εμφάνιση ενός νέου διεκδικητή, του νεαρού ομώνυμου γιου του Δημήτριου Σωτήρος (άνοιξη του 147 π.Χ.). Ο Δημήτριος Νικάτωρ διέθετε και την υποστήριξη του στρατηγού της Κοίλης Συρίας Απολλώνιου. Ο Ιωνάθαν σύμμαχος του Βάλα κατάφερε όμως να νικήσει τον Απολλώνιο σε μάχη που έγινε στην Άζωτο και να καταλάβει τις πόλεις Άζωτο, Ιόππη και Ασκάλωνα.[25][26]

Ο Πτολεμαίος Φιλομήτωρ έσπευσε στη Συρία προκειμένου να υποστηρίξει τον γαμπρό του. Ο Ιωνάθαν τον συνάντησε στην Άζωτο και κατάφερε να εξασφαλίσει την εύνοια του.[27]

Ο Λαγίδης μονάρχης άλλαξε στρατόπεδο όταν φτάνοντας μπροστά στα τείχη της Αντιόχειας ο γαμπρός του οργάνωσε και πραγματοποίησε μια αποτυχημένη απόπειρα δολοφονίας εναντίον του.[28] Ο Βάλας έχασε τελικά όχι μόνο τον πόλεμο αλλά και τη ζωή του (145 π.Χ.). Ο Ιωνάθαν ο όποιος προσπάθησε την ίδια εποχή να επωφεληθεί επιχειρώντας ανεπιτυχώς να καταλάβει την Άκρα όχι μόνο δεν υπέστη συνέπειες από τον νέο βασιλιά αλλά κατόρθωσε να διατηρήσει τα προνόμια που κατείχε και να αποσπάσει και άλλα με μοναδική υποχρέωση να ανέχεται τη φρουρά της Άκρας και να πληρώνει ετήσιο φόρο 300 ταλάντων.[29]

Ο Ιωνάθαν μεταξύ Δημήτριου Β' και Διόδοτου Τρύφωνος. Το τέλος του

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η σκληρότητα με την οποία φέρονταν ο νέος βασιλιάς στους υπηκόους του προκάλεσε εξέγερση στην πρωτεύουσα του Αντιόχεια η οποία καταπνίγηκε στο αίμα και με τη συνδρομή του Ιωνάθαν. Ο Ιωνάθαν για τη βοήθεια του έλαβε την υπόσχεση από τον Δημήτριο ότι η φρουρά της Άκρας θα αποσύρονταν. Η υπόσχεση αυτή δεν τηρήθηκε.[30]

Όταν οι βιαιότητες και η αιματοχυσία από την καταστολή της εξέγερσης στην Αντιόχεια προκάλεσαν την αποστασία ενός στρατηγού, του Διόδοτου (ο οποίος ανακήρυξε βασιλιά το νήπιο του Βάλα με την ονομασία Αντίοχος Διόνυσος ), ο Ιωνάθαν ήρθε σε συμφωνία μαζί του προφασιζόμενος την αθέτηση της υπόσχεσης του Δημητρίου και έλαβε νέα προνόμια (καλοκαίρι του 144 π.Χ.). Κατόπιν ανέλαβε να αντιμετωπίσει τους στρατηγούς του Δημήτριου με αξιόλογη επιτυχία.[31]

Ο Διόδοτος σύντομα κατάλαβε ότι ο Ιωνάθαν ενεργούσε για δικό του όφελος και στράφηκε εναντίον του. Αφού κατόρθωσε με ένα τέχνασμα να τον συλλάβει [31] αποφάσισε τελικά να προελάσει ως την Ιερουσαλήμ. Η άμυνα που αντέταξε όμως ο αδελφός του Ιωνάθαν και υπαρχηγός του Σίμων, ο οποίος ανέλαβε την ηγεσία και οι κακές καιρικές συνθήκες ανέκοψαν την πορεία του.[30] Έτσι ο Διόδοτος εγκατέλειψε την περιοχή αφού πρώτα εκτέλεσε τον Ιωνάθαν (143/2 π.Χ.).[32]

Σίμων. Η Ιουδαία γίνεται ανεξάρτητη

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Νόμισμα του Αντίοχου Σιδήτη.

Ο Σίμων συμμάχησε με τον Δημήτριο, ο οποίος απέσυρε τη φρουρά από την Άκρα(143/2 π.Χ.). Έτσι η Ιουδαία έγινε πραγματικά ανεξάρτητη.[32] Λίγα χρόνια αργότερα ο Σίμων εκλέχτηκε αρχιερέας από μια συνέλευση του ιουδαϊκού λαού.[33]

Το 142/1 π.Χ. ο Διόδοτος εκτέλεσε τον νεαρό Αντίοχο και ανέβηκε στον θρόνο με το όνομα Τρύφων. Ο Δημήτριος εκείνη την εποχή αντιμετώπιζε την απειλή των Παρθών.[32]

Ο Δημήτριος Νικάτωρ αιχμαλωτίστηκε το 139 π.Χ. από τους Πάρθους.[34] Στον θρόνο τον διαδέχτηκε το επόμενο έτος ο νεώτερος αδελφός του Αντίοχος Σιδήτης. Ο Σιδήτης σύναψε συμμαχία με τον Σίμωνα εναντίον του Τρύφωνος, τον όποιο πολιορκούσε στην πόλη Δώρα της Φοινίκης.[35]

Ο Σίμων έσπευσε να τον ενισχύσει. Οι δυο σύμμαχοι ήρθαν σε ρήξη όταν ο Σιδήτης ζήτησε ανταλλάγματα για τα προνόμια που είχε παραχωρήσει στον Σίμωνα. Η ρήξη κατέληξε σε σύρραξη. Έτσι ο Τρύφων κατάφερε να διαφύγει.[36]

Ο Τρύφων κατέφυγε στην Απάμεια όπου αυτοκτόνησε (137 π.Χ.), ενώ ο Σιδήτης ανέθεσε σε ένα στρατηγό του να πραγματοποιήσει επιδρομές εναντίον της Ιουδαίας. Οι γιοι όμως του Σίμωνα τον νίκησαν και τον ανάγκασαν να υποχωρήσει. Τελικά ο Σιδήτης βλέποντας το ενδιαφέρον των Ρωμαίων για τον Ιουδαίο αρχιερέα αποφάσισε να ακολουθήσει πιο μετριοπαθή στάση.[37]

Οι υπολογισμοί του Σιδήτη αποδεδείχθηκαν σωστοί. Λίγα χρόνια αργότερα (Φεβρουάριος 134 π.Χ.) ένας συγγενής του Σίμωνα, ο γαμπρός του Πτολεμαίος γιος του Αβούβου, με τη συνενοχή ενδεχομένως του ιδίου του Σιδήτη τον δολοφόνησε μαζί με δυο από τους γιους του επιδιώκοντας να καταλάβει την εξουσία.[38][39]

Ακμή και επέκταση

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
'Νόμισμα του Ιωάννη Υρκανού

Η δραστηριότητα του Ιωάννη Υρκανού

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Ιωάννης Υρκανός ήταν γιος του Σίμωνα. Αφού κατάφερε να γλιτώσει από τον δολοφόνο του πάτερα του ανακηρύχτηκε αρχιερέας. Ο Πτολεμαίος του Αβούβου ζήτησε τη βοήθεια του Αντίοχου. Ο Αντίοχος Σιδήτης, ήλθε με στρατό στην Ιουδαία και πολιόρκησε την Ιερουσαλήμ όταν ο Ιωάννης Υρκανός αρνήθηκε να ικανοποιήσει τις αξιώσεις που είχε διατυπώσει από παλιά απέναντι στον πατέρα του Ιωάννη, Σίμωνα. Ύστερα από πολύμηνη πολιορκία ο Ιωάννης Υρκανός παραδόθηκε (131 π.Χ.).[40][41]

Ο Αντίοχος Σιδήτης σεβάστηκε την ιουδαϊκή παράδοση και επέβαλλε μόνο την κατεδάφιση των τειχών της Ιερουσαλήμ και την πληρωμή φόρου (500 τάλαντα) για τις εξωτερικές κτήσεις των Ιουδαίων. Δεν εγκατέστησε φρουρά στην Άκρα αλλά απέσπασε ομήρους.[42][43]

Ο Ιωάννης Υρκανός συμμετείχε στην εκστρατεία που πραγματοποίησε ο Αντίοχος Σιδήτης εναντίον των Πάρθων και αιχμαλωτίστηκε όταν ο Σελευκίδης βασιλιάς έχασε μια μάχη και μαζί τη ζωή του.[44] Αφέθηκε ελεύθερος όμως λίγο αργότερα καθώς με τις επεκτατικές βλέψεις του εξυπηρετούσε τον στόχο των Πάρθων, την εξασθένηση των Σελευκίδων.[45]

Ύστερα από την απελευθέρωση του ο Ιωάννης Υρκανός επιτέθηκε εναντίον αρκετών πόλεων τόσο στην Ιδουμαία, όσο και στη Σαμάρεια, τις οποίες κατέλαβε καθώς σελευκιδικός στρατός, λόγω του πολέμου με τους Πάρθους, δεν υπήρχε στην περιοχή.[46]

Το σελευκιδικό βασίλειο περνούσε ακόμη μια περίοδο κρίσης την εποχή εκείνη. Ο νέος Σελευκίδης βασιλιάς Αλέξανδρος Ζαβινάς. ακολούθησε απέναντι στον Ιωάννη Υρκανό αντίθετη πολιτική από αυτήν του Αντίοχου Σιδήτη.[47] Την ίδια πολιτική ακολούθησε και ο διάδοχος του, από το 123/2 π.Χ. Αντίοχος Γρυπός. Λίγα χρόνια αργότερα ο Ιωάννης Υρκανός διέρρηξε εντελώς τους δεσμούς του με τον Αντίοχο Γρυπό. Ο τελευταίος δεν μπόρεσε να στραφεί εναντίον του καθώς αντιμετώπιζε το σφετερισμό του θρόνου του από τον Αντίοχο Κυζικηνό (114/3 π.Χ.).[48]

Το (108 π.Χ.) ο Ιωάννης Υρκανός και οι δύο γιοι του Αριστόβουλος και Αντίγονος πολιόρκησαν την πόλη της Σαμάρειας. Ο Αντίοχος Κυζικηνός στράφηκε εναντίον τους ηττήθηκε όμως και αποσύρθηκε. Κατόπιν οι Ιουδαίοι κατέλαβαν και κατέσκαψαν τη Σαμάρεια (Νοέμβριος του 108 π.Χ.). Ο Ιωάννης Υρκανός πέτυχε από τη Ρώμη την αναγνώριση των νέων του κατακτήσεων. Λίγα χρόνια αργότερα (το 104 π.Χ.) πέθανε.[49]

Οι πρώτοι Ασμοναίοι βασιλείς

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ύστερα από τον θάνατο του Ιωάννη Υρκανού την εξουσία ανέλαβε ο μεγαλύτερος γιος του Αριστόβουλος ο οποίος ανακηρύχτηκε βασιλιάς.[50] Ο Αριστόβουλος έδωσε τη δεύτερη θέση στο κράτος του στον αδελφό του Αντίγονο.[51] Τους υπολοίπους στενούς συγγενείς του τους φυλάκισε.[52]

Ο Αριστόβουλος είχε επιτυχίες στην εξωτερική του πολιτική καθώς κατέλαβε τη Γαλιλαία[53] στην προσωπική του ζωή όμως έπεσε θύμα μιας σκευωρίας που οργάνωσε η σύζυγος του Σαλώμη Αλεξάνδρα και δολοφόνησε τον αδελφό του.[54] Λίγο μετά το γεγονός αυτό πέθανε (103 π.Χ.).[55]

Τον Αριστόβουλο διαδέχτηκε στο βασιλικό αξίωμα ο αδελφός του Αλέξανδρος Ιανναίος. Τον Αλέξανδρο Ιανναίο αποφυλάκισε η Σαλώμη Αλεξάνδρα αφού εκείνος συμφώνησε να την παντρευτεί.[56][57]

Ο Αλέξανδρος Ιανναίος ακολούθησε επιθετική πολιτική απέναντι στους γείτονες του. Η πολιτική αυτή τον έφερε σε σύγκρουση κυρίως με τους Πτολεμαίους οι οποίοι εκείνη την εποχή λόγω μιας δυναστικής έριδας που είχε ξεσπάσει βρίσκονταν σε ανοιχτή σύγκρουση μεταξύ τους (Πτολεμαίος Λάθυρος εναντίον της μητέρας του Κλεοπάτρας).[58] Ο Αλέξανδρος Ιανναίος γνώρισε αρκετές ήττες ενώ η σπουδαιότερη επιτυχία του ήταν η κατάληψη της Γάζας(101 π.Χ.).[59]

Εμφύλιες συγκρούσεις

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Νόμισμα του Αλέξανδρου Ιανναίου.
Εμπροσθότυπο : Σελευκιδική άγκυρα και ελληνική επιγραφή: ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ.
Οπισθότυπο : οκτάκτινος τροχός ή άστρο. Εβραϊκή επιγραφή ανάμεσα στις ακτίνες: "Γιεχονάταν ο Βασιλεύς".

Αλέξανδρος Ιανναίος και Φαρισαίοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Αλέξανδρος Ιανναίος αντιμετώπισε εσωτερική κρίση καθώς προβάλλονταν απροκάλυπτα ως ελληνιστικός μονάρχης. Σε κάποια θρησκευτική γιορτή (της Σκηνοπηγίας) ενώ πήγαινε να εκτελέσει τα καθήκοντα του στον Ναό το πλήθος τον αποδοκίμασε.[60][61] Ο Αλέξανδρος Ιανναίος αντέδρασε προσλαμβάνοντας μισθοφόρους και καταπνίγοντας στο αίμα τη στασιαστική κίνηση.[62][63]

Ύστερα επιτέθηκε εναντίον Οβέδα βασιλιά των Ναβαταίων Αράβων. Στη Γαυλανίτιδα όμως έπεσε σε ενέδρα του Άραβα ηγεμόνα και ο στρατός του διαλύθηκε.[64][65]

Εξ αιτίας της συντριβής του ξέσπασε νέα εμφύλια αντιπαράθεση στην Παλαιστίνη μεταξύ νεωτεριστών (δυναστεία των Ασμοναίων και οι σύμμαχοι της Σαδδουκαίοι) και παραδοσιακών (Φαρισαίων που αποδεικνύονταν πιστοί συνεχιστές της παράδοσης των Ασιδαίων) (94 π.Χ.).[66] Η αντιπαράθεση εξελίχθηκε σε πολυετή εμφύλιο πόλεμο με περίπου 50.000 θύματα μέχρι τη στιγμή που οι Φαρισαίοι ζήτησαν τη βοήθεια του Σελευκίδη Δημητρίου Εύκαιρου (88 π.Χ.).[67][68]

Ο Δημήτριος που ήθελε να ταπεινώσει τον Αλέξανδρο Ιανναίο εισέβαλε στη Σαμάρεια και αφού ενώθηκε με αρκετές χιλιάδες Φαρισαίους [69] συνέτριψε τον στρατό του Αλέξανδρου Ιανναίου στα Σίκιμα.[70][71] Οι Φαρισαίοι (6.000 περίπου) όμως αντιλαμβανόμενοι έγκαιρα τις επεκτατικές προθέσεις του Δημητρίου εγκατέλειψαν το στρατό του και συμμάχησαν με τον Αλέξανδρο Ιανναίο.[72] Ο Δημήτριος που αντιμετώπιζε δυναστικές εμπλοκές αποσύρθηκε.[73][74]

Ο Αλέξανδρος Ιανναίος επιτέθηκε στους Φαρισαίους και αφού εξόντωσε αρκετούς πολιόρκησε τους υπόλοιπους στην πόλη Βεμασελή όπου κατέφυγαν. Κατόπιν κατέλαβε την πόλη και συνέλαβε αρκετούς αιχμαλώτους.[75] Όταν γύρισε στην Ιερουσαλήμ σταύρωσε 800 από αυτούς. Πριν τη σταύρωση θανάτωσε μπροστά στους μελλοθάνατους τις γυναίκες τους και τα παιδιά τους. Έτσι έληξε η εμφύλια αντιπαράθεση.[76][77][78][79]

Ο Αλέξανδρος Ιανναίος συνέχισε την επιθετική του δραστηριότητα εναντίον των Σελευκιδών και των Ναβαταίων και πέθανε κατά την πολιορκία ενός φρουρίου που βρίσκονταν πέρα από τον Ιορδάνη και ονομάζονταν Ράγαβα (76 π.Χ.).[80][81]

Στασιμότητα και δυναστικές έριδες

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
HIEROSOLIMA.Απεικόνιση της Ιερουσαλήμ

Τον Αλέξανδρο Ιανναίο διαδέχτηκε στην εξουσία η σύζυγος του Σαλώμη Αλεξάνδρα, η οποία για αρκετό καιρό κατόρθωσε να κρατήσει τις ισορροπίες και να αποφύγει τις εντάσεις τόσο στο εξωτερικό μέτωπο όπου κατόρθωσε να συμβιβαστεί με τον νέο ισχυρό παράγοντα της Ανατολής, βασιλιά της Αρμενίας Τιγράνη (69 π.Χ.),[82] όσο και στο εσωτερικό όπου προσέγγισε την παράταξη των Φαρισαίων.[83]

Η προσπάθεια της Σαλώμης Αλεξάνδρας έπεσε στο κενό όταν ο νεώτερος γιος της Αριστόβουλος αυτοανακηρύχθηκε βασιλιάς ενώ εκείνη λίγους μήνες πριν ειχε ανακηρύξει συμβασιλιά της τον πρεσβύτερο γιο της Υρκανό.[84] Δεν πρόλαβε όμως να πάρει ουσιαστικά μέτρα εναντίον του καθώς πέθανε λίγο αργότερα (67 π.Χ.).[85][86] Οι οπαδοί των δυο αδελφών συγκρούστηκαν στην Ιεριχώ και ο ηττημένος Υρκανός παραχώρησε την εξουσία στον αδελφό του (66 π.Χ.).[87]

Η διαμάχη μεταξύ των δυο αδελφών εξελίχτηκε σε αληθινό εμφύλιο πόλεμο όταν ο Αντίπατρος ο Ιδουμαίος, ο βασικότερος συνεργάτης του Υρκανού, για ιδιοτελείς λόγους, ζήτησε τη βοήθεια των Ναβαταίων Αράβων. Ο Αριστόβουλος βρέθηκε αποκλεισμένος αι πολιορκούμενος από τις δυνάμεις του αδελφού του στην Ιερουσαλήμ.[88] Τότε στράφηκε στους Ρωμαίους.

Η ρωμαϊκή ανάμειξη

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Γνάιος Πομπήιος

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Αριστόβουλος στράφηκε αρχικά στον Μάρκο Αιμίλιο Σκαύρο αντιταμία του Πομπήιου, που βρίσκονταν στη Δαμασκό (64 π.Χ.).[89][90] Σύντομα όμως και οι δυο πλευρές ήρθαν σε επαφή με τον ίδιο τον Πομπήιο που βρέθηκε στη Συρία προκειμένου να βάλει μια τάξη στη χαοτική κατάσταση που επικρατούσε εκεί (64/3 π.Χ.).[91][92]

Ο Πομπήιος ύστερα από διαπραγματεύσεις με τις δυο πλευρές πήρε το μέρος του Αντιπάτρου και του Υρκανού.[93] Κατόπιν αποφάσισε να ξεκαθαρίσει την κατάσταση κινούμενος προς την Ιερουσαλήμ.[94] Ο Αριστόβουλος συνελήφθη και οι οπαδοί του αποκλείστηκαν και πολιορκήθηκαν από τον Πομπήιο στο Ναό.[95] Ύστερα από τρεις μήνες ο Πομπήιος κατέλαβε τον Ναό και κατέστειλε κάθε αντίσταση.[96] Το βασίλειο των Ασμοναίων καταλύθηκε (63 π.Χ.).[97] Ο Αριστόβουλος, οι δυο γιοι του Αλέξανδρος και Αντίγονος Ματταθίας και η υπόλοιπη οικογένεια του αιχμαλωτίστηκαν και οδηγήθηκαν στη Ρώμη.[98] Ο Υρκανός παρέμεινε στην Ιερουσαλήμ έχοντας το αξίωμα του αρχιερέα.[99]

Παρακμή και αφανισμός της δυναστείας

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Νόμισμα του Αντίγονου Ματταθία.

Ούτε ο Αριστόβουλος, ούτε οι δυο γιοι του Αλέξανδρος και Αντίγονος Ματταθίας παραιτήθηκαν από την επιδίωξη τους να ανακτήσουν την εξουσία και να εκδικηθούν τους μισητούς τους αντιπάλους Αντίπατρο και Υρκανό. Αρχικά ο Αλέξανδρος, ο οποίος δραπέτευσε κατά τη μεταφορά του στη Ρώμη[100] προσπάθησε να καταλάβει την Ιερουσαλήμ, πράγμα που πέτυχε προσωρινά (57 π.Χ.).[101] Ο Ρωμαίος έπαρχος της Συρίας όμως Αύλος Γαβίνιος κατάφερε να τον συντρίψει και να τον συλλάβει.[100] Τον επόμενο χρόνο ο Αριστόβουλος και ο Αντίγονος που δραπέτευσαν και αυτοί από τη Ρώμη οργάνωσαν μια ακόμα αποτυχημένη εξέγερση. Και οι δυο αιχμαλωτίστηκαν και στάλθηκαν ξανά στη Ρώμη. Τελικά ύστερα από συνεννοήσεις του Ρωμαίου έπαρχου επιτεύχθηκε μια συμβιβαστική λύση, ο Αλέξανδρος και ο Αντίγονος Ματταθίας εγκαταστάθηκαν ελεύθεροι στην Παλαιστίνη και οι οπαδοί τους παρέδωσαν ως αντάλλαγμα όσες οχυρές θέσεις κατείχαν στους Ρωμαίους.[102]

Δυο νέες εξεγέρσεις που συμμετείχε ή οργάνωσε ο Αλέξανδρος, το 55 π.Χ. [103] και το 52 π.Χ. είχαν οικτρή τύχη αν και ο ίδιος κατάφερε να διασωθεί.[104]

Το 49 π.Χ. ο Καίσαρ κατά τη διαμάχη του με τον Πομπήιο απελευθέρωσε τον Αριστόβουλο και τον έστειλε στην Παλαιστίνη προκειμένου να υποκινήσει επανάσταση. Οι οπαδοί όμως του Πομπηίου τον συνέλαβαν και τον εκτέλεσαν στην Αντιόχεια. Την ίδια τύχη είχε και ο Αλέξανδρος λίγο αργότερα (49/8 π.Χ.).[105]

Ο Αντίπατρος ήταν εκείνος που επωφελήθηκε από την εμφύλια ρωμαϊκή σύρραξη. Για τη βοήθεια που παρείχε στον Καίσαρα κατά τις επιχειρήσεις του τελευταίου στην Αλεξάνδρεια έλαβε τη ρωμαϊκή πολιτεία.[106] Σε μια συνάντηση που έγινε στη Συρία μεταξύ Καίσαρα, Αντιπάτρου, Υρκανού και Αντίγονου οι αξιώσεις και οι διαμαρτυρίες του τελευταίου όχι μόνο αγνοήθηκαν αλλά επιπλέον, ο Αντίπατρος διορίστηκε από τον Καίσαρα επίτροπος της Παλαιστίνης (47 π.Χ.).[107][108]

Ο Αντίγονος Ματταθίας προσπάθησε να ξανακερδίσει την εξουσία κατά το διάστημα της διαμάχης μεταξύ καισαροκτόνων και Δεύτερης Τριανδρίας, όταν στη Συρία είχε ξεσπάσει αναταραχή. Τον Αντίγονο όμως και τους συμμάχους του τον απώθησε ο γιος του Αντιπάτρου Ηρώδης που κατείχε το αξίωμα του στρατηγού της Κοίλης Συρίας και Σαμάρειας (42 π.Χ.).[109] Ο τελευταίος μάλιστα αρραβωνιάστηκε ύστερα από την επιτυχία αυτή τη θυγατέρα του Αλέξανδρου και εγγονή του Υρκανού, Μαριάμη.[110]

Δυο χρόνια αργότερα (40 π.Χ.) οι Πάρθοι κατέλαβαν τη Συρία. Ο Αντίγονος και οι σύμμαχοι του εξασφάλισαν τη βοήθεια τους. Οι Πάρθοι κατέλαβαν την Ιερουσαλήμ και ο Αντίγονος ανακηρύχτηκε βασιλιάς. Ο μισητός θείος του Υρκανός συνελήφθη και οδηγήθηκε στην αιχμαλωσία αφού προηγούμενος ο Αντίγονος του ακρωτηρίασε με τα δόντια του τα αυτιά προκειμένου να καταστρέψει τη σωματική του ακεραιότητα η οποία ήταν προϋπόθεση για την κατοχή του αρχιερατικού αξιώματος και να εξασφαλίσει ότι ποτέ ξανά δεν θα γινόταν αρχιερέας.[111]

Ο Ηρώδης που την εποχή εκείνη ήταν τετράρχης κατάφερε να διαφύγει στη Ρώμη. Εκεί ανακηρύχτηκε βασιλιάς από τη Σύγκλητο (Δεκέμβριος του 40 π.Χ.) και με την υποστήριξη των Ρωμαίων επέστρεψε στην Παλαιστίνη (τέλη του 39 π.Χ.).[112] Ύστερα από πολυετή εμφύλιο πόλεμο κατέλαβε με τη βοήθεια του έπαρχου της Συρίας Σόσιου την Ιερουσαλήμ. Ο Αντίγονος Ματταθίας αιχμαλωτίστηκε και οδηγήθηκε σιδηροδέσμιος στην Αντιόχεια όπου και καρατομήθηκε (καλοκαίρι του 37 π.Χ.).[113]

Λίγο πριν από την κατάληψη της Ιερουσαλήμ ο Ηρώδης παντρεύτηκε τη Μαριάμη.[114] Κατόρθωσε επίσης να απελευθερώσει τον Υρκανό και να τον φέρει πίσω στην Παλαιστίνη επειδή φοβήθηκε ότι οι Πάρθοι θα μπορούσαν να τον χρησιμοποιούσαν εναντίον του (36 π.Χ.).[115] Η καχυποψία του Ηρώδη έμελλε να αποδειχθεί ολέθρια για τους απογόνους των Ασμοναίων καθώς εξόντωσε διαδοχικά τον νεαρό αρχιερέα Αριστόβουλο, αδελφό της Μαριάμης επειδή φοβήθηκε τη συμπάθεια του πλήθους προς το πρόσωπο του (35 π.Χ.),[116] τον Υρκανό επειδή υποπτεύθηκε ότι συνωμότησε με τον βασιλιά των Ναβαταίων προκειμένου να τον δολοφονήσει (30 π.Χ.),[115] τη Μαριάμη με την κατηγορία ότι συνωμότησε εναντίον του (29 π.Χ.),[117] την πεθερά του Αλεξάνδρα γιατί οργάνωσε εναντίον του στάση (28 π.Χ.) [118] και τέλος τους ίδιους τους γιους του από τη Μαριάμη Αριστόβουλο και Αλέξανδρο που έπεσαν θύματα του διεφθαρμένου περιβάλλοντος που κυριαρχούσε στην αυλή του (6 π.Χ.).[119]

Γενεαλογία Ασμοναίων βασιλέων του Ισραήλ

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
 
 
 
 
 
 
 
 
Συμεών Ασμοναίος
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Ιωάννης
ιερέας
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Ματταθίας
ιερέας
ΔΥΝ. ΑΣΜΟΝΑΙΩΝ (ΜΑΚΚΑΒΑΙΩΝ)
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Ιούδας Μακκαβαίος
 
Ελεάζαρ Αβαράν
 
Σίμων ο Θασσί
αρχιερέας
 
Ιωάννης Γκαντί
 
Ιωνάθαν Απφούς
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Ιωάννης Υρκανός Α΄
αρχιερέας
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Αριστόβουλος Α΄
βασ. της Ιουδαίας
 
Σαλώμη Αλεξάνδρα
 
Αλέξανδρος Ιανναίος
βασ. της Ιουδαίας
 
Αντίγονος Α΄
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Υρκανός Β΄
βασ. της Ιουδαίας
 
Αριστόβουλος Β΄
βασ. της Ιουδαίας
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Αλεξάνδρα Μακκαβαία
 
Αλέξανδρος
βασ. της Ιουδαίας
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Αντίγονος Β΄ Ματταθίας
βασ. της Ιουδαίας
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Αριστόβουλος Γ΄
βασ. της Ιουδαίας
 
2.Μαριάμνη Α΄
 
Ηρώδης Α΄ ο Μέγας
βασ. της Ιουδαίας
ΔΥΝ. ΗΡΩΔΗ
σύζ.1.Δωρίς
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
(1) Αντίπατρος
διάδοχος
 
(κόρη)
 

Δείτε επίσης

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Έτος Συνδυασμένο χρονολόγιο δυναστικών γεγονότων Ασμοναίων, Σελευκιδών και Πτολεμαίων
143/42 π.Χ. Σίμων ο Θασσί Αρχιερέας
143/42 –134 π.Χ.
142/41 π.Χ. Διόδοτος Τρύφων Αυτοκράτορας
142/41–138 π.Χ.
138 π.Χ. Αντίοχος Ζ' Σιδήτης Βασιλιάς
138-129 π.Χ.
134 π.Χ. Ιωάννης Υρκανός Αρχιερέας
134–104 π.Χ.
128 π.Χ. Αλέξανδρος Β' Ζαβίνας Βασιλιάς
128–123 π.Χ.
125 π.Χ. Σέλευκος Ε' Φιλομήτωρ Βασιλιάς
125 π.Χ.
Αντίοχος Η' Γρυπός Βασιλιάς
125 –96 π.Χ.
116 π.Χ. Πτολεμαίος Θ' Λάθυρος Βασιλιάς
116–107 π.Χ.& 88–81 π.Χ.
114 π.Χ. Αντίοχος Θ΄ Κυζικηνός Βασιλιάς
114–95 π.Χ.
107 π.Χ. Πτολεμαίος Ι' Αλέξανδρος Βασιλιάς
107–88 π.Χ.
104 π.Χ. Αριστόβουλος Α' Βασιλιάς
104–103 π.Χ.
103 π.Χ. Αλέξανδρος Ιανναίος Βασιλιάς
103–76 π.Χ.
96 π.Χ. Σέλευκος Στ' Επιφανής Βασιλιάς
96–95 π.Χ.
95 π.Χ. Αντίοχος Ι' Ευσεβής Βασιλιάς
95–92 π.Χ.
Δημήτριος Γ' Εύκαιρος Βασιλιάς
95 –87 π.Χ.
Φίλιππος Α΄ Φιλάδελφος Βασιλιάς
95 –83 π.Χ.
87 π.Χ. Αντίοχος ΙΒ' Διόνυσος Βασιλιάς
87–84 π.Χ.
81 π.Χ. Βερενίκη Γ΄ Βασίλισσα
81–80 π.Χ.
80 π.Χ. Πτολεμαίος ΙΑ' Αλέξανδρος Β' Βασιλιάς
80 π.Χ.
Πτολεμαίος ΙΒ' Αυλητής Βασιλιάς
80–58 π.Χ.& 55–51 π.Χ.
76 π.Χ. Σαλώμη Αλεξάνδρα Βασίλισσα
76–67 π.Χ.
69 π.Χ. Αντίοχος ΙΓ' Ασιατικός Βασιλιάς
69–68 π.Χ. & 65 –64 π.Χ.
67 π.Χ. Υρκανός Β' Βασιλιάς
67–66 π.Χ.
Αριστόβουλος Β' Βασιλιάς
67–63 π.Χ.
65 π.Χ. Φίλιππος Β' Φιλορωμαίος Βασιλιάς
65–64 π.Χ.
58 π.Χ. Βερενίκη Δ' Βασίλισσα
58–55 π.Χ.
51 π.Χ. Κλεοπάτρα Ζ΄ Βασίλισσα
51 –30 π.Χ.
Πτολεμαίος ΙΓ' Βασιλιάς
51–47 π.Χ.
47 π.Χ. Πτολεμαίος ΙΔ' Βασιλιάς
47–44 π.Χ.
44 π.Χ. Πτολεμαίος ΙΕ' Καισαρίων Βασιλιάς
44–30 π.Χ.
40 π.Χ. Αντίγονος Β' Ματταθίας Βασιλιάς
40 –37 π.Χ.
Πράσινο χρώμα :Σελευκίδες
Κίτρινο χρώμα: Ασμοναίοι
Πορτοκαλί χρώμα:Πτολεμαίοι

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ Σάντερς Ε.Π. Το ιστορικό πρόσωπο του Ιησού.3.To πολιτικό σκηνικό. σελ.45-46
  2. ↑ Ιστορία του Ελληνικού Έθνους. Τόμος Δ΄ Μέγας Αλέξανδρος Ελληνιστικοί Χρόνοι.ΝΕΕΣ ΑΝΑΚΑΤΑΤΑΞΕΙΣ ΚΑΙ ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΙΣ.Η ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΩΝ ΒΑΣΙΛΕΙΩΝ (301-280 π.Χ.).σελ.295
  3. ↑ Ιστορία του Ελληνικού Έθνους. Τόμος Δ΄ Μέγας Αλέξανδρος Ελληνιστικοί Χρόνοι. Η ΕΞΑΣΘΕΝΙΣΗ ΤΗΣ ΑΙΓΥΠΤΟΥ.σελ.433-435
  4. ↑ Ιστορία του Ελληνικού Έθνους. Τόμος Ε΄ Ελληνιστικοί Χρόνοι. Η Ε΄ΣΥΡΙΑΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ.Η ρωμαϊκή συγκλητική αντιπροσωπεία στην Ανατολή. σελ.55-56
  5. ↑ Ιστορία του Ελληνικού Έθνους. Τόμος Δ΄ Μέγας Αλέξανδρος Ελληνιστικοί Χρόνοι. Η εκστρατεία του Αντιόχου στις ανατολικές επαρχίες (212-205 π.Χ.).σελ.432-433
  6. ↑ Ιστορία του Ελληνικού Έθνους. Τόμος Ε΄ Ελληνιστικοί Χρόνοι. Ο ΑΝΤΙΟΧΟΣ Δ΄ΚΑΙ ΟΙ ΙΟΥΔΑΙΟΙ.σελ.150
  7. ↑ Ιστορία του Ελληνικού Έθνους. Τόμος Ε΄ Ελληνιστικοί Χρόνοι. ΤΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ ΤΩΝ ΣΕΛΕΥΚΙΔΩΝ ΚΑΙ Η ΡΩΜΗ.ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ ΑΝΤΙΟΧΟΥ Γ΄(187 π.Χ.). σελ.91
  8. ↑ Ιστορία του Ελληνικού Έθνους. Τόμος Ε΄ Ελληνιστικοί Χρόνοι. Η μάχη της Μαγνησίας (Δεκέμβριος του 190 ή Ιανουάριος του 189 π.Χ.). σελ.78-83
  9. ↑ Ιστορία του Ελληνικού Έθνους. Τόμος Ε΄ Ελληνιστικοί Χρόνοι. ΣΤ΄ΣΥΡΙΑΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ(170-168 π.Χ. ).σελ.149
  10. ↑ Ιστορία του Ελληνικού Έθνους. Τόμος Ε΄ Ελληνιστικοί Χρόνοι. Ο ΑΝΤΙΟΧΟΣ Δ΄ΚΑΙ ΟΙ ΙΟΥΔΑΙΟΙ.σελ.150
  11. ↑ Jewish Encyclopedia MATTATHIAS MACCABEUS:
  12. ↑ Библиотека Руслана Хазарзара, Φλαυίου Ἰωσήπου ἱστοριῶν τῆς Ἰουδαικῆς ἀρχαιολογίας, βιβλίο ΙΒ, VII.1, [287]
  13. ↑ Η Παλαιά Διαθήκη, τόμος Γ΄ ΜΑΚΚΑΒΑΙΩΝ Α΄, (3.10-12), σελ. 226
  14. ↑ Библиотека Руслана Хазарзара, Φλαυίου Ἰωσήπου ἱστοριῶν τῆς Ἰουδαικῆς ἀρχαιολογίας, Βιβλίο ΙΒ, VII.1, [288]-[292]
  15. ↑ Η Παλαιά Διαθήκη , τόμος Γ΄, ΜΑΚΚΑΒΑΙΩΝ Α΄, (3.13-26), σελ.226-227
  16. ↑ Ιστορία του Ελληνικού Έθνους. Τόμος Ε΄ Ελληνιστικοί Χρόνοι. Ο ΑΝΤΙΟΧΟΣ Δ΄ΤΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΤΩΝ ΑΝΩ ΣΑΤΡΑΠΕΙΩΝ.σελ.152
  17. ↑ Η Παλαιά Διαθήκη Τόμος Γ΄.ΜΑΚΚΑΒΑΙΩΝ Α΄.(4.36-41).σελ.233
  18. ↑ Ιστορία του Ελληνικού Έθνους. Τόμος Ε΄ Ελληνιστικοί Χρόνοι. Ο ΑΝΤΙΟΧΟΣ Δ΄ΚΑΙ ΟΙ ΙΟΥΔΑΙΟΙ.σελ.150-151
  19. ↑ Jewish Encyclopedia JUDAS MACCABEUS. Bacchides and Alcimus
  20. ↑ Jewish Encyclopedia JUDAS MACCABEUS. Treaty with Rome
  21. ↑ Η Παλαιά Διαθήκη Τόμος Γ΄.ΜΑΚΚΑΒΑΙΩΝ Α΄.(9.30-31).σελ.257
  22. ↑ Ιστορία του Ελληνικού Έθνους. Τόμος Ε΄ Ελληνιστικοί Χρόνοι. Ιουδαϊκή πολιτική του Δημητρίου Α΄.σελ.155
  23. ↑ Ιστορία του Ελληνικού Έθνους. Τόμος Ε΄ Ελληνιστικοί Χρόνοι. Ανατροπή του Δημητρίου Α΄ από τον Αλέξανδρο Βάλα (151-150 π.Χ.).σελ.156
  24. ↑ Jewish Encyclopedia JONATHAN MACCABEUS. Jonathan High Priest
  25. ↑ Η Παλαιά Διαθήκη Τόμος Γ΄.ΜΑΚΚΑΒΑΙΩΝ Α΄.(10.69-89).σελ.266-267
  26. ↑ Библиотека Руслана Хазарзара. Φλαυίου Ἰωσήπου ἱστοριῶν τῆς Ἰουδαικῆς ἀρχαιολογίας.Βιβλίο ΙΓ.ΙV.3-4.[86]-[102]
  27. ↑ Jewish Encyclopedia JONATHAN MACCABEUS. Victory over Apollonius
  28. ↑ Ιστορία του Ελληνικού Έθνους. Τόμος Ε΄ Ελληνιστικοί Χρόνοι. Ανατροπή του Αλέξανδρου Α΄ Βάλα από τον Δημήτριο Β΄. Πτολεμαϊκή παρέμβαση (145 π.Χ.).σελ.157
  29. ↑ Jewish Encyclopedia JONATHAN MACCABEUS. Under Demetrius II.
  30. ↑ 30,0 30,1 Ιστορία του Ελληνικού Έθνους. Τόμος Ε΄ Ελληνιστικοί Χρόνοι. Δημήτριος Β΄Νικάτωρ, Διόδοτος Τρύφων και οι Ιουδαίοι (145-142/1 π.Χ.).σελ.177
  31. ↑ 31,0 31,1 Jewish Encyclopedia JONATHAN MACCABEUS. Trypho.
  32. ↑ 32,0 32,1 32,2 Ιστορία του Ελληνικού Έθνους. Τόμος Ε΄ Ελληνιστικοί Χρόνοι. Δημήτριος Β΄Νικάτωρ, Διόδοτος Τρύφων και οι Ιουδαίοι (145-142/1 π.Χ.).σελ.178
  33. ↑ Hersel Shanks Η περιπέτεια των χειρογράφων της Νεκρής θάλασσας. Κεφάλαιο 2. Το ιστορικό πλαισιο των Χειρογράφων του ΦΡΑΝΚ ΜΟΥΡ ΚΡΟΣ. σελ.99-100
  34. ↑ Ιστορία του Ελληνικού Έθνους. Τόμος Ε΄ Ελληνιστικοί Χρόνοι. Εκστρατεία του Δημητρίου Β΄ εναντίον των Πάρθων (141-139 π.Χ.).σελ.178-179
  35. ↑ Ιστορία του Ελληνικού Έθνους. Τόμος Ε΄ Ελληνιστικοί Χρόνοι. Νέα περιπλοκή του ιουδαϊκού ζητήματος (138-131 π.Χ.).σελ.179
  36. ↑ Ιστορία του Ελληνικού Έθνους. Τόμος Ε΄ Ελληνιστικοί Χρόνοι. Νέα περιπλοκή του ιουδαϊκού ζητήματος (138-131 π.Χ.).σελ.179-180
  37. ↑ Ιστορία του Ελληνικού Έθνους. Τόμος Ε΄ Ελληνιστικοί Χρόνοι. Νέα περιπλοκή του ιουδαϊκού ζητήματος (138-131 π.Χ.).σελ.180
  38. ↑ Η Παλαιά Διαθήκη Τόμος Γ΄.ΜΑΚΚΑΒΑΙΩΝ Α΄.(16.11-17).σελ.291-292
  39. ↑ Hersel Shanks Η περιπέτεια των χειρογράφων της Νεκρής θάλασσας. Κεφάλαιο 2. Το ιστορικό πλαίσιο των Χειρογράφων του ΦΡΑΝΚ ΜΟΥΡ ΚΡΟΣ. σελ.96
  40. ↑ Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Τόμος Ε΄, Ελληνιστικοί Χρόνοι, Νέα περιπλοκή του ιουδαϊκού ζητήματος (138-131 π.Χ.), σελ. 180
  41. ↑ Hersel Shanks, Η περιπέτεια των χειρογράφων της Νεκρής θάλασσας, κεφάλαιο 2, Το ιστορικό πλαίσιο των Χειρογράφων του Φρανκ Μουρ Κρος, σελ. 96-97
  42. ↑ Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Τόμος Ε΄, Ελληνιστικοί Χρόνοι, Νέα περιπλοκή του ιουδαϊκού ζητήματος (138-131 π.Χ.), σελ. 180
  43. ↑ Библиотека Руслана Хазарзара, Φλαυίου Ἰωσήπου ἱστοριῶν τῆς Ἰουδαικῆς ἀρχαιολογίας, Βιβλίο ΙΓ, VIΙΙ.3, [247]
  44. ↑ Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Τόμος Ε΄, Ελληνιστικοί Χρόνοι, Εκστρατεία του Αντίοχου Ζ΄ εναντίον των Πάρθων (130-129 π.Χ.), σελ. 180
  45. ↑ Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Τόμος Ε΄, Ελληνιστικοί Χρόνοι, Επιστροφή του Δημητρίου Β΄ και συμμαχία του με την Κλεοπάτρα Β΄ (129-128 π.Χ.), σελ. 185
  46. ↑ Библиотека Руслана Хазарзара, Φλαυίου Ἰωσήπου ἱστοριῶν τῆς Ἰουδαικῆς ἀρχαιολογίας, Βιβλίο ΙΓ, ΙΧ.1, [254]-[258]
  47. ↑ Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Τόμος Ε΄, Ελληνιστικοί Χρόνοι, Σφετερισμός του σελευκιδικού θρόνου από τον Αλέξανδρο Β΄ Ζαβινά, Τερματισμός της δυναστικής έριδας των Λαγιδών, (128-123 π.Χ.), σελ. 188
  48. ↑ Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Τόμος Ε΄, Ελληνιστικοί Χρόνοι, Η πρώτη φάση των αγώνων μεταξύ του Αντίοχου Η Γρυπού και του διεκδικητού Αντίοχου Θ΄ Κυζικηνού, (114/3-108π.Χ.), σελ. 191
  49. ↑ Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Τόμος Ε΄, Ελληνιστικοί Χρόνοι, Ιουδαϊκές και Πτολεμαϊκές επεμβάσεις, Θάνατος του Αντίοχου Η΄ Γρυπού, (108-96π.Χ.), σελ. 192
  50. ↑ Библиотека Руслана Хазарзара, Φλαυίου Ἰωσήπου ἱστοριῶν τῆς Ἰουδαικῆς ἀρχαιολογίας, Βιβλίο ΙΓ, ΧΙ.1, [301]
  51. ↑ Библиотека Руслана Хазарзара, Φλαυίου Ἰωσήπου ἱστοριῶν τῆς Ἰουδαικῆς ἀρχαιολογίας, Βιβλίο ΙΓ, ΧΙ.1, [302]
  52. ↑ Γρατσέας Γ.-Αγουρίδης Σ. Τα χειρόγραφα της νεκρής θαλάσσης, Τα εσσαϊκά κείμενα του Κουμράν σε νεοελληνική απόδοση, Κεφάλαιο Γ΄, Ο Διδάσκαλος της δικαιοσύνης και ο ασεβής ιερέας 5, Υποθέσεις και πάλι, σελ.55
  53. ↑ Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Τόμος Ε΄, Ελληνιστικοί Χρόνοι, Ιουδαϊκές και Πτολεμαϊκές επεμβάσεις, Θάνατος του Αντίοχου Η΄ Γρυπού, (108-96π.Χ.), σελ. 192
  54. ↑ Ιώσηπος, Ιστορία του Ιουδαϊκού πολέμου προς Ρωμαίους, Βιβλίο Α, ΙΙΙ.2-4, [73] –[77], σελ. 55-57
  55. ↑ Ιώσηπος, Ιστορία του Ιουδαϊκού πολέμου προς Ρωμαίους, Βιβλίο Α, ΙΙΙ.6, [84], σελ. 61
  56. ↑ Библиотека Руслана Хазарзара.Φλαυίου Ἰωσήπου ἱστοριῶν τῆς Ἰουδαικῆς ἀρχαιολογίας.Βιβλίο ΙΓ.ΧΙΙ.1.[320]
  57. ↑ Ιστορία του Ελληνικού Έθνους. Τόμος Ε΄ Ελληνιστικοί Χρόνοι. Ιουδαϊκές και πτολεμαϊκές επεμβάσεις. Θάνατος του Αντίοχου Η΄ Γρυπού. (108-96 π.Χ.).σελ.192
  58. ↑ Ιστορία του Ελληνικού Έθνους. Τόμος Ε΄ Ελληνιστικοί Χρόνοι. Δυναστικές κρίσεις στο βασίλειο των Πτολεμαίων και επεμβάσεις τους στο βασίλειο των Σελευκιδών. Απώλεια της Κυρηναϊκής. (115-88 π.Χ.).σελ.189
  59. ↑ Библиотека Руслана Хазарзара.Φλαυίου Ἰωσήπου ἱστοριῶν τῆς Ἰουδαικῆς ἀρχαιολογίας.Βιβλίο ΙΓ.ΧΙΙΙ.3.[359]-[364]
  60. ↑ Βερέττας Μάριος Τα χειρόγραφα της Νεκρής θάλασσας.8.Το ιστορικό πλαίσιο των Χειρογράφων. σελ.193
  61. ↑ Библиотека Руслана Хазарзара.Φλαυίου Ἰωσήπου ἱστοριῶν τῆς Ἰουδαικῆς ἀρχαιολογίας.Βιβλίο ΙΓ.ΧΙΙΙ.5.[372]
  62. ↑ Ιώσηπος Ιστορία του Ιουδαϊκού πολέμου προς Ρωμαίους. Βιβλίο Α.ΙV.3.88σελ.63
  63. ↑ Библиотека Руслана Хазарзара.Φλαυίου Ἰωσήπου ἱστοριῶν τῆς Ἰουδαικῆς ἀρχαιολογίας.Βιβλίο ΙΓ.ΧΙΙΙ.5.[373]
  64. ↑ Ιώσηπος Ιστορία του Ιουδαϊκού πολέμου προς Ρωμαίους. Βιβλίο Α.ΙV.4.[90]σελ.63
  65. ↑ Библиотека Руслана Хазарзара.Φλαυίου Ἰωσήπου ἱστοριῶν τῆς Ἰουδαικῆς ἀρχαιολογίας.Βιβλίο ΙΓ.ΧΙΙΙ.5.[375]
  66. ↑ Βερέττας Μάριος Τα χειρόγραφα της Νεκρής θάλασσας.8.Το ιστορικό πλαίσιο των Χειρογράφων. σελ.193
  67. ↑ Ιστορία του Ελληνικού Έθνους. Τόμος Ε΄ Ελληνιστικοί Χρόνοι. ΟΙ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΙ ΣΕΛΕΥΚΙΔΕΣ. (96-83π.Χ.).σελ.193
  68. ↑ Библиотека Руслана Хазарзара.Φλαυίου Ἰωσήπου ἱστοριῶν τῆς Ἰουδαικῆς ἀρχαιολογίας.Βιβλίο ΙΓ.ΧΙΙΙ.5.[376]
  69. ↑ Библиотека Руслана Хазарзара.Φλαυίου Ἰωσήπου ἱστοριῶν τῆς Ἰουδαικῆς ἀρχαιολογίας.Βιβλίο ΙΓ.ΧIV.1.[377]
  70. ↑ Ιώσηπος Ιστορία του Ιουδαϊκού πολέμου προς Ρωμαίους. Βιβλίο Α.ΙV.5.[93]-[94]σελ.65
  71. ↑ Библиотека Руслана Хазарзара.Φλαυίου Ἰωσήπου ἱστοριῶν τῆς Ἰουδαικῆς ἀρχαιολογίας.Βιβλίο ΙΓ.ΧIV.1.[378]
  72. ↑ Ιώσηπος Ιστορία του Ιουδαϊκού πολέμου προς Ρωμαίους. Βιβλίο Α.ΙV.5.[95]σελ.65
  73. ↑ Ιστορία του Ελληνικού Έθνους. Τόμος Ε΄ Ελληνιστικοί Χρόνοι. ΟΙ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΙ ΣΕΛΕΥΚΙΔΕΣ. (96-83 π.Χ.).σελ.193
  74. ↑ Библиотека Руслана Хазарзара.Φλαυίου Ἰωσήπου ἱστοριῶν τῆς Ἰουδαικῆς ἀρχαιολογίας.Βιβλίο ΙΓ.ΧIV.2.[379]
  75. ↑ Ιώσηπος Ιστορία του Ιουδαϊκού πολέμου προς Ρωμαίους. Βιβλίο Α.ΙV.6.[96] σελ.65-67
  76. ↑ Βερέττας Μάριος Τα χειρόγραφα της Νεκρής θάλασσας.8.Το ιστορικό πλαίσιο των Χειρογράφων. σελ.194
  77. ↑ Γρατσέας Γ.-Αγουρίδης Σ. ΤΑ ΧΕΙΡΟΓΡΑΦΑ ΤΗΣ ΝΕΚΡΗΣ ΘΑΛΑΣΣΗΣ. Τα εσσαϊκά κείμενα του Κουμράν σε νεοελληνική απόδοση. ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ΄. Ο ΔΙΔΑΣΚΑΛΟΣ ΤΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ ΚΑΙ Ο ΑΣΕΒΗΣ ΙΕΡΕΑΣ 5.Υποθέσεις και πάλι. σελ.55
  78. ↑ Ιώσηπος Ιστορία του Ιουδαϊκού πολέμου προς Ρωμαίους. Βιβλίο Α.ΙV.7.[97]- [98]σελ.67
  79. ↑ Библиотека Руслана Хазарзара.Φλαυίου Ἰωσήπου ἱστοριῶν τῆς Ἰουδαικῆς ἀρχαιολογίας.Βιβλίο ΙΓ.ΧIV.2.[380]
  80. ↑ Ιώσηπος Ιστορία του Ιουδαϊκού πολέμου προς Ρωμαίους. Βιβλίο Α.ΙV.8. [106]σελ.69
  81. ↑ Библиотека Руслана Хазарзара.Φλαυίου Ἰωσήπου ἱστοριῶν τῆς Ἰουδαικῆς ἀρχαιολογίας.Βιβλίο ΙΓ.ΧV.5.[398]
  82. ↑ Ιστορία του Ελληνικού Έθνους. Τόμος Ε΄ Ελληνιστικοί Χρόνοι. ΤΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ ΤΩΝ ΣΕΛΕΥΚΙΔΩΝ ΥΠΟ ΑΡΜΕΝΙΚΗ ΚΥΡΙΑΡΧΙΑ.σελ.194
  83. ↑ Jewish Encyclopedia ALEXANDRA (SALOME [acc. to Eusebius Σαλίνα]; full Jewish name Shalom Zion).Her Political Ability
  84. ↑ Ιώσηπος Ιστορία του Ιουδαϊκού πολέμου προς Ρωμαίους. Βιβλίο Α.VΙ.1. [120]σελ.75
  85. ↑ Jewish Encyclopedia ALEXANDRA (SALOME [acc. to Eusebius Σαλίνα]; full Jewish name Shalom Zion). Her Internal and External Policy.
  86. ↑ Ιώσηπος Ιστορία του Ιουδαϊκού πολέμου προς Ρωμαίους. Βιβλίο Α.V.4. [118]σελ.75
  87. ↑ Ιώσηπος Ιστορία του Ιουδαϊκού πολέμου προς Ρωμαίους. Βιβλίο Α.VΙ.1. [120]-[122] σελ.75
  88. ↑ Jewish Encyclopedia HYRCANUS II. Intrigues of Antipater.
  89. ↑ Smith, William, Sir, ed. 1813-1893 A Dictionary of Greek and Roman biography and mythology. By various writers. Ed. by William Smith. Illustrated by numerous engravings on wood. Ann Arbor, Michigan: University of Michigan Library 2005. Vol 3 .3. M AEMILIUS SCAURUS .page(σελ.) 737
  90. ↑ Ιώσηπος Ιστορία του Ιουδαϊκού πολέμου προς Ρωμαίους. Βιβλίο Α.VΙ.2. [127]σελ.77
  91. ↑ Ιστορία του Ελληνικού Έθνους. Τόμος Ε΄ Ελληνιστικοί Χρόνοι. Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΟΥ ΓΝΑÏΟΥ ΠΟΜΠΗΙΟΥ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΤΟΛΗ. Η ΙΔΡΥΣΗ ΤΩΝ ΕΠΑΡΧΙΩΝ ΒΙΘΥΝΙΑΣ ΚΑΙ ΣΥΡΙΑΣ.ΟΙ ΣΧΕΣΕΙΣ ΜΕ ΤΟΥΣ ΠΑΡΘΟΥΣ. ΕΠΕΜΒΑΣΗ ΤΟΥ ΠΟΜΠΗΙΟΥ ΣΤΗΝ ΙΟΥΔΑΙΑ. σελ.206
  92. ↑ Ιστορία του Ελληνικού Έθνους. Τόμος ΣΤ΄ Ελληνισμός και Ρώμη. ΣΥΡΙΑ. Η ΡΩΜΑÏΚΗ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗ.Η κατάκτηση.σελ.280
  93. ↑ Библиотека Руслана Хазарзара.Φλαυίου Ἰωσήπου ἱστοριῶν τῆς Ἰουδαικῆς ἀρχαιολογίας.Βιβλίο ΙΔ.ΙΙΙ.3.[46]
  94. ↑ Ιστορία του Ελληνικού Έθνους. Τόμος Ε΄ Ελληνιστικοί Χρόνοι. Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΟΥ ΓΝΑÏΟΥ ΠΟΜΠΗΙΟΥ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΤΟΛΗ. Η ΙΔΡΥΣΗ ΤΩΝ ΕΠΑΡΧΙΩΝ ΒΙΘΥΝΙΑΣ ΚΑΙ ΣΥΡΙΑΣ. ΟΙ ΣΧΕΣΕΙΣ ΜΕ ΤΟΥΣ ΠΑΡΘΟΥΣ. ΕΠΕΜΒΑΣΗ ΤΟΥ ΠΟΜΠΗΙΟΥ ΣΤΗΝ ΙΟΥΔΑΙΑ. σελ.207
  95. ↑ Ιώσηπος Ιστορία του Ιουδαϊκού πολέμου προς Ρωμαίους. Βιβλίο Α.VΙ.6. [139]-[144]σελ.83-85
  96. ↑ Ιώσηπος Ιστορία του Ιουδαϊκού πολέμου προς Ρωμαίους. Βιβλίο Α.VΙI.5. [149]-[151].σελ.87
  97. ↑ Ιώσηπος Ιστορία του Ιουδαϊκού πολέμου προς Ρωμαίους. Βιβλίο Α.VΙI.7. [155]-[157].σελ.89-91
  98. ↑ Ιώσηπος Ιστορία του Ιουδαϊκού πολέμου προς Ρωμαίους. Βιβλίο Α.VΙI.6. [157]-[158].σελ.91
  99. ↑ Ιώσηπος Ιστορία του Ιουδαϊκού πολέμου προς Ρωμαίους. Βιβλίο Α.VΙI.6. [153].σελ.89
  100. ↑ 100,0 100,1 Jewish Encyclopedia ALEXANDER II., of Judea:
  101. ↑ Ιώσηπος Ιστορία του Ιουδαϊκού πολέμου προς Ρωμαίους. Βιβλίο Α.VΙII.2. [160].σελ.91-93
  102. ↑ Ιώσηπος Ιστορία του Ιουδαϊκού πολέμου προς Ρωμαίους. Βιβλίο Α.VΙII.6.[171]- [174].σελ.97
  103. ↑ Библиотека Руслана Хазарзара.Φλαυίου Ἰωσήπου ἱστοριῶν τῆς Ἰουδαικῆς ἀρχαιολογίας.Βιβλίο ΙΔ.VΙ.2.[100]-[102]
  104. ↑ Ιώσηπος Ιστορία του Ιουδαϊκού πολέμου προς Ρωμαίους. Βιβλίο Α.VΙII.9. [180]-[182].σελ.101
  105. ↑ Ιώσηπος Ιστορία του Ιουδαϊκού πολέμου προς Ρωμαίους. Βιβλίο Α.IΧ.1-2. [183]-[185].σελ.101-103
  106. ↑ Ιώσηπος Ιστορία του Ιουδαϊκού πολέμου προς Ρωμαίους. Βιβλίο Α.ΙΧ.3-5. [187]-[194].σελ.103-107
  107. ↑ Jewish Encyclopedia ANTIPATER (abridged form, Antipas). Changes of Policy
  108. ↑ Ιώσηπος Ιστορία του Ιουδαϊκού πολέμου προς Ρωμαίους. Βιβλίο Α.Χ.1-3. [195]-[200].σελ.107-109
  109. ↑ Jewish Encyclopedia ANTIGONUS MATTATHIAS. Defies Rome
  110. ↑ Ιώσηπος Ιστορία του Ιουδαϊκού πολέμου προς Ρωμαίους. Βιβλίο Α.ΧΙΙ.3. [240].σελ.127
  111. ↑ Jewish Encyclopedia ANTIGONUS MATTATHIAS .Crowned King.
  112. ↑ Ιώσηπος Ιστορία του Ιουδαϊκού πολέμου προς Ρωμαίους. Βιβλίο Α.XIV.4. [283]-[285].σελ.147
  113. ↑ Jewish Encyclopedia ANTIGONUS MATTATHIAS .Besieged in Jerusalem
  114. ↑ Ιώσηπος Ιστορία του Ιουδαϊκού πολέμου προς Ρωμαίους. Βιβλίο Α.ΧVΙΙ.8. [344].σελ.173
  115. ↑ 115,0 115,1 Jewish Encyclopedia HYRCANUS II .Carried Prisoner to Babylon
  116. ↑ Ιώσηπος Ιστορία του Ιουδαϊκού πολέμου προς Ρωμαίους. Βιβλίο Α.ΧΧΙΙ.2. [437].σελ.213-215
  117. ↑ Jewish Encyclopedia MARIAMNE: Falsely Accused by Salome
  118. ↑ Jewish Encyclopedia HERODES I (surnamed the Great) Execution of Mariamne.
  119. ↑ Jewish Encyclopedia HERODES I (surnamed the Great) Intrigues Against His Sons

Πηγές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Ασμοναϊκή_δυναστεία&oldid=10551253"