Ιωάννης Υρκανός

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Ιωάννης Υρκανός
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση2ος αιώνας π.Χ.
Θάνατος104 π.Χ.
Χώρα πολιτογράφησηςHasmonean Kingdom
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταιερέας
Οικογένεια
ΤέκναΑλέξανδρος Ιανναίος
Αριστόβουλος Α΄
Antigonus I
Absalom ben Johanan[1]
ΓονείςΣίμων ο Θασσί
Αξιώματα και βραβεύσεις
ΑξίωμαΑρχιερέας του Ισραήλ (134 π.Χ.–104 π.Χ.)
Commons page Σχετικά πολυμέσα
Επικράτεια των Ασμοναίων υπο τον Ιωάννη Υρκανό
  Κατάσταση το 110 π.Χ.
  Κατακτήσεις του Ιωάννη Υρκανού

Ο Ιωάννης Υρκανός έγινε αρχιερέας του Ναού των Ιουδαίων ύστερα από τον θάνατο του πατέρα του Σίμωνα.

Ο Ιωάννης Υρκανός καταλαμβάνει την εξουσία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ύστερα από την δολοφονία του Σίμωνα και των δυο γιων του στην Ιεριχώ, ο επίδοξος αρχιερέας Πτολεμαίος του Αβούβου προχώρησε στο τελευταίο μέρος του σχεδίου του. Έστειλε ένα απόσπασμα να δολοφονήσει τον τελευταίο γιο του Σίμωνα Ιωάννη Υρκανό που βρίσκονταν στην Γέζερ (Γάδαρα) και ένα άλλο να καταλάβει την Ιερουσαλήμ. Ο Ιωάννης Υρκανός πληροφορήθηκε έγκαιρα το σχέδιο του Πτολεμαίου και κατόρθωσε να εξοντώσει τους επίδοξους δολοφόνους του[2]. Κατόπιν με μια ομάδα πιστών οπαδών του κινήθηκε εναντίον των δυνάμεων που είχε στείλει ο Πτολεμαίος στην Ιερουσαλήμ. Ο Ιωάννης Υρκανός έγινε κύριος της πόλης[3], λόγω της αγάπης του πλήθους προς το πρόσωπο του πατέρα του και ανακηρύχθηκε αρχιερέας[4]. Ο Πτολεμαίος κατέφυγε στον Ζήνωνα[5], δυνάστη της γειτονικής πόλης Φιλαδέλφειας και ζήτησε την βοήθεια του Αντίοχου Ζ΄ Σιδήτη[6].

Ήττα του Ιωαννη Υρκανού από τον Αντίοχο Ζ΄[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Αντίοχος επανέλαβε στον Ιωάννη Υρκανό τις παλαιότερες αξιώσεις του τις οποίες είχε διατυπώσει για πρωτη φορά απέναντι στον πατέρα του Ιωάννη, Σίμωνα. Όταν εκείνος αρνήθηκε να τις ικανοποιήσει, ήλθε με στρατό στην Ιουδαία και πολιόρκησε την Ιερουσαλήμ. Ύστερα από πολύμηνη πολιορκία ο Ιωάννης Υρκανός παραδόθηκε (131 π.Χ.)[7][8].

Ο Αντίοχος Ζ΄ φέρθηκε με σύνεση. Σεβάστηκε την ιουδαϊκή παράδοση και επέβαλλε μόνο την κατεδάφιση των τειχών της Ιερουσαλήμ και την πληρωμή φόρου (500 τάλαντα) για τις εξωτερικές κτήσεις των Ιουδαίων. Επίσης αντί για την εγκατάσταση φρουράς στην Άκρα ο Ιωάννης πρόσφερε ομήρους[7][9]. Για να καλύψει τις οικονομικές ανάγκες του ο Ιωάννης Υρκανός άνοιξε τον τάφο του Δαυίδ αποκομίζοντας 3.000 τάλαντα αργύρου [10].

Νόμισμα του Ιωάννη Υρκανού

Εκστρατεια του Αντίοχου Ζ΄ εναντίον των Πάρθων[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Αντίοχος Ζ΄ στράφηκε κατόπιν εναντίον των Πάρθων. Στην εκστρατεία που πραγματοποίησε συμμετείχε και ο Ιωάννης Υρκανός. Ο Αντίοχος Ζ΄ αρχικά είχε αρκετές επιτυχίες. Ο Πάρθος βασιλιάς όμως Φραάτης Β΄, άφησε ελεύθερο τον αιχμάλωτο αδελφό του, Δημήτριο Β΄, με τον οποίο είχε κάκιστες σχέσεις στέλνοντας τον στην Συρία για να του δημιουργήσει προβλήματα. Τελικά ο Αντίοχος Ζ΄ βρήκε τον θάνατο σε μάχη με τους Πάρθους (άνοιξη του 129 π.Χ.). Ο γιος του Σέλευκος, η κόρη του Δημητρίου Β΄ Λαοδίκη και ο Ιωάννης Υρκανός αιχμαλωτίστηκαν[11].

Ο Ιωάννης Υρκανός αφέθηκε ελεύθερος από τον Πάρθο βασιλιά λίγο αργότερα καθώς με τις επεκτατικές βλέψεις του εξυπηρετούσε τον στόχο των Πάρθων, την εξασθένηση των Σελευκίδων[12].

Κατακτήσεις του Ιωάννη Υρκανού[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ύστερα από την απελευθέρωση του ο Ιωάννης Υρκανός κινήθηκε εναντίον αρκετών πόλεων των Σελευκιδών οι οποίες λόγω της απασχόλησης του στρατού τους εναντίον των Πάρθων στερούνταν στρατιωτικής κάλυψης [13]. Έτσι κατέλαβε αρκετές πόλεις προς βορρά της Ιουδαίας (Μήδαβη, Σαμόγα, Σίκιμα και όρος Γαριζίν όπου και κατάστρεψε τον Ναό των Σαμαρειτών[14]) αλλά και προς νότο στην Ιδουμαία (Αδώρεον, Μαρίσα[15]) [16]. Στους Ιδουμαίους μάλιστα επέβαλε να ακολουθούν την περιτομή και τα υπόλοιπα ιουδαϊκά έθιμα[17].

Ιωάννης Υρκανός και Σελευκίδες βασιλείς[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στο μεταξύ ο Δημήτριος Β΄ που είχε ανέλθει πάλι στον θρόνο αντιμετώπιζε μια χαώδη κατάσταση. Στο εσωτερικό του κράτους του είχαν ξεσπάσει αυτονομιστικές τάσεις, ενώ ήδη είχε απώλειες στον νότο από την δράση του Ιωάννη Υρκανού. Επιπλέον η πρώην σύζυγος του Κλεοπάτρα Θεά δεν ενθουσιάστηκε από την επιστροφή του. Ο Δημήτριος Β΄ αντί να ασχοληθεί με τα εσωτερικά προβλήματα του βασιλείου του προσπάθησε, χωρίς επιτυχία να αναμιχθεί στα εσωτερικά των Πτολεμαίων οι οποίοι όμως ήδη βρίσκονταν σε δυναστική έριδα μεταξύ τους (Πτολεμαίος Η΄ εναντίον Κλεοπάτρας ΙΙ) [18] ύστερα από έκκληση της Κλεοπάτρας ΙΙ προς την κόρη της Κλεοπάτρα Θεά[19].

Όταν τελικά αποφάσισε, να εκστρατεύσει εναντίον του Ιωάννη Υρκανού έμαθε ότι τον θρόνο σφετερίστηκε ο Αλέξανδρος ΙΙ Ζαβινάς. Ο νέος σφετεριστής προβλήθηκε ως γιος του Αλεξάνδρου Βάλα που είχε υιοθετήσει ο Αντίοχος Ζ΄. Στην πραγματικότητα ο νέος βασιλιάς ήταν δημιούργημα της Κλεοπάτρας Θεάς. Ο Δημήτριος Β΄ εγκατέλειψε την εκστρατεία του (128 π.Χ.). Λίγο καιρό αργότερα βρήκε τον θάνατο (126/5 π.Χ.)[20].

Ο Αλέξανδρος Β΄ Ζαβινάς συμφιλιώθηκε με τον Ιωάννη Υρκανό ακολουθώντας αντίθετη πολιτική από αυτήν του προκατόχου του Αντίοχου Ζ΄[21]. Την ίδια πολιτική ακολούθησε και ο διάδοχος του, από το 123/2 π.Χ. Αντίοχος Η΄ Γρυπός, δολοφόνος του προηγουμένου σελευκίδη βασιλιά. Λίγα χρόνια αργότερα ο Ιωάννης Υρκανός διέρρηξε εντελώς τους δεσμούς του με τον Αντίοχο Η΄. Ο τελευταίος δεν μπόρεσε να στραφεί εναντίον του καθώς αντιμετώπιζε το σφετερισμό του θρόνου του από τον γιο του θείου του Σιδήτη, Αντίοχο Θ΄ Κυζικηνό (114/3 π.Χ.)[22].

Η κατάληψη της Σαμάρειας[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Λίγο αργότερα ο Ιωάννης Υρκανός και οι δύο γιοι του Αριστόβουλος και Αντίγονος πολιόρκησαν την πόλη της Σαμάρειας (108 π.Χ.)[23]. Οι Σαμαρείτες ζήτησαν την βοήθεια του Αντίοχου Θ΄, ο οποίος έσπευσε να ανταποκριθεί. Ηττήθηκε όμως από τον Αριστόβουλο και κατέφευγε στην Σκυθόπολη[24]. Παρόλα αυτά έκανε και δεύτερη προσπάθεια αφού έλαβε 6.000 άνδρες από τον συμβασιλέα της Αιγύπτου Πτολεμαίο Λάθυρο ωστόσο απέτυχε και πάλι να λύσει την πολιορκία της Σαμάρειας και κατέφευγε στην Τρίπολι. Στην Ιουδαία έμειναν δυο στρατηγοί του οι Καλύμανδος και Επικρατής για να συνεχίσουν τον πόλεμο[25]. Ο πρώτος όμως φονεύθηκε ενώ ο δεύτερος εξαγοράστηκε από τους Ιουδαίους στους οποίους παρέδωσε την Σκυθόπολη[26]. Κατόπιν οι Ιουδαίοι κατέλαβαν και κατέσκαψαν την Σαμάρεια (Νοέμβριος του 108 π.Χ.)[27][28].

Αντίθεση μεταξύ Φαρισαίων και Σαδδουκαίων[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι επιτυχίες και ο τρόπος ζωής του Ιωάννη Υρκανού προκάλεσαν την οργή των Φαρισαίων[29]. Κατά την διάρκεια μιας γιορτής που παρέθεσε κάποιος από αυτούς που ονομάζονταν Ελεάζαρος του ζήτησε να εγκαταλείψει το αρχιερατικό αξίωμα εκστομίζοντας μια κατηγορία εναντίον του[30]. Οι Σαδδουκαίοι με επικεφαλής κάποιον Ιωνάθαν, φίλο του Ιωάννη Υρκανού τους αντεπιτέθηκαν ζητώντας από τους Φαρισαίους να προτείνουν την τιμωρία που θα έπρεπε να επιβληθεί στον Ελεάζαρο για την πράξη του. Όταν εκείνοι πρότειναν μια ελαφρά τιμωρία ο Ιωάννης Υρκανός εξοργίστηκε[31]. Το επεισόδιο αυτό πάντως δεν είχε άλλη συνέχεια[32].

Το τέλος του Ιωάννη Υρκανού[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Ιωάννης Υρκανός πέτυχε με πρεσβεία του, που απέστειλε στην Ρώμη την αναγνώριση των νέων του κατακτήσεων. Λίγα χρόνια αργότερα (το 104 π.Χ.) πέθανε[33].

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. Leo van de Pas: (Αγγλικά) Genealogics. 2003.
  2. Η Παλαιά Διαθήκη, τόμος Γ΄, Μακκαβαίων Α΄, (16.19-22), σελ. 292
  3. Библиотека Руслана Хазарзара, Φλαυίου Ἰωσήπου ἱστοριῶν τῆς Ἰουδαικῆς ἀρχαιολογίας, βιβλίο ΙΓ.VIΙ.4, [229]
  4. Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, τόμος Ε΄, Ελληνιστικοί Χρόνοι, Νέα περιπλοκή του ιουδαϊκού ζητήματος (138-131 π.Χ.), σελ. 180
  5. Библиотека Руслана Хазарзара, Φλαυίου Ἰωσήπου ἱστοριῶν τῆς Ἰουδαικῆς ἀρχαιολογίας, Βιβλίο ΙΓ, VIΙΙ.1, [235]
  6. Hersel Shanks, Η περιπέτεια των χειρογράφων της Νεκρής θάλασσας, κεφάλαιο 2, Το ιστορικό πλαίσιο των Χειρογράφων του Φρανκ Μούρ Κρος, σελ. 96-97
  7. 7,0 7,1 Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Τόμος Ε΄, Ελληνιστικοί Χρόνοι, Νέα περιπλοκή του ιουδαϊκού ζητήματος (138-131 π.Χ.), σελ. 180
  8. Hersel Shanks, Η περιπέτεια των χειρογράφων της Νεκρής θάλασσας, κεφάλαιο 2, Το ιστορικό πλαίσιο των Χειρογράφων του Φρανκ Μουρ Κρος, σελ. 97
  9. Библиотека Руслана Хазарзара, Φλαυίου Ἰωσήπου ἱστοριῶν τῆς Ἰουδαικῆς ἀρχαιολογίας, Βιβλίο ΙΓ, VIΙΙ.3, [247]
  10. Библиотека Руслана Хазарзара, Φλαυίου Ἰωσήπου ἱστοριῶν τῆς Ἰουδαικῆς ἀρχαιολογίας, Βιβλίο ΙΓ, VIΙΙ.4, [249]
  11. Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Τόμος Ε΄, Ελληνιστικοί Χρόνοι, Εκστρατεία του Αντίοχου Ζ΄ εναντίον των Πάρθων (130-129 π.Χ.), σελ. 180
  12. Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Τόμος Ε΄, Ελληνιστικοί Χρόνοι, Επιστροφή του Δημητρίου Β΄ και συμμαχία του με την Κλεοπάτρα Β΄ (129-128 π.Χ.), .σελ. 185
  13. Библиотека Руслана Хазарзара, Φλαυίου Ἰωσήπου ἱστοριῶν τῆς Ἰουδαικῆς ἀρχαιολογίας, Βιβλίο ΙΓ, ΙΧ.1, [254]
  14. Библиотека Руслана Хазарзара, Φλαυίου Ἰωσήπου ἱστοριῶν τῆς Ἰουδαικῆς ἀρχαιολογίας, .Βιβλίο ΙΓ, ΙΧ.1, [255]-[256]
  15. Библиотека Руслана Хазарзара, Φλαυίου Ἰωσήπου ἱστοριῶν τῆς Ἰουδαικῆς ἀρχαιολογίας, Βιβλίο ΙΓ, ΙΧ.1, [257]
  16. Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Τόμος Ε΄, Ελληνιστικοί Χρόνοι, Επιστροφή του Δημητρίου Β΄ και συμμαχία του με την Κλεοπάτρα Β΄ (129-128 π.Χ.)., σελ. 185
  17. Библиотека Руслана Хазарзара, Φλαυίου Ἰωσήπου ἱστοριῶν τῆς Ἰουδαικῆς ἀρχαιολογίας, Βιβλίο ΙΓ, ΙΧ.1, [258]
  18. Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Τόμος Ε΄, Ελληνιστικοί Χρόνοι, Το Βασίλειο των Πτολεμαίων, 145-129 π.Χ, σελ. 184-185
  19. Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Τόμος Ε΄, Ελληνιστικοί Χρόνοι, Επιστροφή του Δημητρίου Β΄ και συμμαχία του με την Κλεοπάτρα Β', (129-128 π.Χ.), .σελ. 185-186
  20. Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Τόμος Ε΄, Ελληνιστικοί Χρόνοι, Σφετερισμός του σελευκιδικού θρόνου από τον Αλέξανδρο Β΄ Ζαβινά, τερματισμός της δυναστικής έριδας των Λαγιδών, (128-123 π.Χ.), σελ. 187-188
  21. Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Τόμος Ε΄, Ελληνιστικοί Χρόνοι, Σφετερισμός του σελευκιδικού θρόνου από τον Αλέξανδρο Β΄ Ζαβινά, Τερματισμός της δυναστικής έριδας των Λαγιδών, (128-123 π.Χ.), σελ. 188
  22. Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Τόμος Ε΄, Ελληνιστικοί Χρόνοι, Η πρώτη φάση των αγώνων μεταξύ του Αντίοχου Η Γρυπού και του διεκδικητού Αντίοχου Θ΄ Κυζικηνού, (114/3-108π.Χ.), σελ. 191
  23. Библиотека Руслана Хазарзара, Φλαυίου Ἰωσήπου ἱστοριῶν τῆς Ἰουδαικῆς ἀρχαιολογίας, Βιβλίο ΙΓ, Χ.2, [275]-[276]
  24. Библиотека Руслана Хазарзара, Φλαυίου Ἰωσήπου ἱστοριῶν τῆς Ἰουδαικῆς ἀρχαιολογίας, Βιβλίο ΙΓ, Χ.2, [277]
  25. Библиотека Руслана Хазарзара, Φλαυίου Ἰωσήπου ἱστοριῶν τῆς Ἰουδαικῆς ἀρχαιολογίας, Βιβλίο ΙΓ, Χ.2, [278]-[279]
  26. Библиотека Руслана Хазарзара, Φλαυίου Ἰωσήπου ἱστοριῶν τῆς Ἰουδαικῆς ἀρχαιολογίας, Βιβλίο ΙΓ, Χ.3, [280]
  27. Библиотека Руслана Хазарзара, Φλαυίου Ἰωσήπου ἱστοριῶν τῆς Ἰουδαικῆς ἀρχαιολογίας, Βιβλίο ΙΓ, Χ.3, [281]
  28. Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Τόμος Ε΄, Ελληνιστικοί Χρόνοι, Ιουδαϊκές και Πτολεμαϊκές επεμβάσεις, Θάνατος του Αντίοχου Η΄ Γρυπού, (108-96π.Χ.), σελ. 192
  29. Библиотека Руслана Хазарзара, Φλαυίου Ἰωσήπου ἱστοριῶν τῆς Ἰουδαικῆς ἀρχαιολογίας, Βιβλίο ΙΓ, Χ.5, [288]
  30. Библиотека Руслана Хазарзара, Φλαυίου Ἰωσήπου ἱστοριῶν τῆς Ἰουδαικῆς ἀρχαιολογίας, Βιβλίο ΙΓ, Χ.5, [289]-[292]
  31. Библиотека Руслана Хазарзара, Φλαυίου Ἰωσήπου ἱστοριῶν τῆς Ἰουδαικῆς ἀρχαιολογίας, Βιβλίο ΙΓ, Χ.6, [293]-[295]
  32. Библиотека Руслана Хазарзара, Φλαυίου Ἰωσήπου ἱστοριῶν τῆς Ἰουδαικῆς ἀρχαιολογίας, Βιβλίο ΙΓ, Χ.7, [299]
  33. Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Τόμος Ε΄, Ελληνιστικοί Χρόνοι, Ιουδαϊκές και Πτολεμαϊκές επεμβάσεις, Θάνατος του Αντίοχου Η΄ Γρυπού, (108-96π.Χ.), σελ. 192

Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]


Religious titles
Προκάτοχος
Σίμων ο Θασσί
Αρχιερέας και Εθνάρχης των Ιουδαίων
134 - 104 π.Χ.
Διάδοχος
Αριστόβουλος Α΄