Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης

Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης
Γενικές πληροφορίες
Είδος	αρχαιολογικό μουσείο
Διεύθυνση	Μανόλη Ανδρόνικου 6
Γεωγραφικές συντεταγμένες	40°37′30″N 22°57′14″E
Διοικητική υπαγωγή	Δήμος Θεσσαλονίκης
Τοποθεσία	Θεσσαλονίκη
Χώρα	Ελλάδα
Έναρξη κατασκευής	1912
Ολοκλήρωση	1962
Αρχιτέκτονας	Πάτροκλος Καραντινός
Ιστότοπος
Επίσημος ιστότοπος
Πολυμέσα
δεδομένα (π)

Ο Κρατήρας του Δερβενίου, Ελληνιστική περίοδος, 330 - 320 π.Χ., Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης. Στην κύρια όψη του απεικονίζεται ο γάμος του Διονύσου με την Αριάδνη

Το Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης ιδρύθηκε το 1912 και το κτίριο που στεγάζεται σήμερα εγκαινιάστηκε στις 27 Οκτωβρίου 1962 όταν η πόλη γιόρταζε τα 50 χρόνια από την απελευθέρωσή της. Δημιουργήθηκε από τον αρχιτέκτονα Πάτροκλο Καραντινό.

Εκθέματα

Άγαλμα του Αρποκράτη, όπως εκτίθεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Θεσσαλονίκης. Γλυπτό του τέλους του 2ου αιώνα π.Χ. 

Τα εκθέματα, τα οποία φιλοξενεί, προέρχονται από τις ανασκαφές, που έχουν πραγματοποιηθεί στην πόλη της Θεσσαλονίκης και στην ευρύτερη περιοχή της Μακεδονίας. Τον Ιούνιο του 1980 εγκαινιάστηκε μια νέα πτέρυγα για να φιλοξενήσει τα ευρήματα από τις ανασκαφές της δεκαετίας του 1970 στους Βασιλικούς Τάφους της Βεργίνας με την έκθεση οι «Θησαυροί της Βεργίνας».Το 1982 οργανώθηκε μια νέα έκθεση, των ταφικών ανασκαφικών συνόλων από τη Σίνδο. Το 1996 έγινε η πρώτη εκτεταμένη έκθεση για την προϊστορική Μακεδονία στον ημιυπόγειο χώρο κάτω από την έκθεση της Βεργίνας, στο καινούργιο κτήριο του Βογιατζή του 1980. Τον Ιούνιο του 1998, μετά από τη μεταφορά  των ευρημάτων των Αιγών από το Μουσείο στη Βεργίνα, οργανώθηκε στο Μουσείο έκθεση με θέμα ο «Χρυσός των Μακεδόνων» προκειμένου να καλυφτεί το «κενό» που άφησε στη συνείδηση του κοινού η έλλειψη των εντυπωσιακών βασιλικών κτερισμάτων. Μέσα σε τέσσερεις θεματικές ενότητες καλύπτονται οι δραστηριότητεςπου συνδέονται με το χρυσό και δίνεται η εικόνα του πολιτισμού των Μακεδόνων από τον 6ο αι. μέχρι την υποταγή της Μακεδονίας στους Ρωμαίους το 168 μ.Χ. Μετά από μία τετραετή περίοδο εργασιών απαραίτητων για την αναδιοργάνωση των χώρων έκθεσης, αποθήκευσης, συντήρησης και διοίκησης, το Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης άνοιξε ξανά τις πύλες του στο κοινό, τον Σεπτέμβριο του 2006.

Στο Μουσείο στεγάζονται ευρήματα από την ανασκαφική έρευνα σε οικόπεδα της πόλης και σε αρχαιολογικούς χώρους και ειδικότερα από τη δραστηριότητα της ΙΣΤ' εφορίας αρχαιοτήτων, που καλύπτει τους νομούς Θεσσαλονίκης, Κιλκίς, Πιερίας, Χαλκιδικής. Για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα φιλοξένησε τα ευρήματα των ανασκαφών του Μανώλη Ανδρόνικου από τη Βεργίνα. Στις εσωτερικές αίθουσες στεγάζονται τα ευρήματα από το νεκροταφείο της Σίνδου. Στις εξωτερικές αίθουσες εκτίθενται αντικείμενα της Νεολιθικής, Κλασικής, Ελληνιστικής και Ρωμαϊκής εποχής, ενώ στον κάτω όροφο παρουσιάζεται η προϊστορική συλλογή παρουσιάζοντας στον επισκέπτη μια διαχρονική εικόνα της πολιτισμικής εξέλιξης όχι μόνο στη Θεσσαλονίκη αλλά και ευρύτερα σε ολόκληρη την περιοχή της Κεντρικής Μακεδονίας.

Μαρμάρινη σαρκοφάγος αττικού εργαστηρίου με διονυσιακή παράσταση, Δυτικό Νεκροταφείο, μέσα 3ου μ.Χ. αιώνα, Θεσσαλονίκη

Στη στοά μπροστά από την είσοδο του Μουσείου βρίσκονται δύο μαρμάρινες σαρκοφάγοι από την Θεσσαλονίκη με κάλυμα στο οποίο απεικονίζεται ο νεκρός να αναπαύεται. Στις πλευρές των σαρκοφάγων εικονίζονται θέματα όπως ο Ορφέας με την άρπα του, οι Αμαζόνες σε μάχη, το κυνήγι του κάπτου της Καλυδώνας κ.α. Επίσης, στον εξωτερικό χώρο υπάρχει μία ακόμη με διονυσιακή παράσταση και στο κάτω μέρος της οποίας υπάρχει η επιγραφή: "Η Πο(πλία) Αντία με το σύζυγό της αγόρασαν αυτή τη σαρκοφάγο. Όποιος τολμήσει να την ανοίξει ή να την μετακινήσει θα πληρώσει πρόστιμο στο ιερό ταμείο και την πόλη". Πρόκειται για έργα αττικών εργαστηρίων του 2ου-3ου αι.μ.Χ.

Το Αρχαιολογικό Μουσείο της Θεσσαλονίκης κηρύχθηκε διατηρητέο μνημείο από το Υπουργείο Πολιτισμού το 2001.Το 2002 με σχετικό Προεδρικό Διάταγμα (το 164/2002) το Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης έγινε ανεξάρτητη περιφερειακή μονάδα του Υπουργείου Πολιτισμού.

Μόνιμες Εκθέσεις

Οκτώ ενότητες συνθέτουν την εκθεσιακή πρόταση του Μουσείου, μέσω της οποίας ο επισκέπτης έρχεται σε επαφή με τον κόσμο της αρχαίας Μακεδονίας, τον πολιτισμό και τους ανθρώπους της: 

1. Προϊστορική Μακεδονία 

2. Προς τη γένεση των πόλεων

3. Η Μακεδονία από τον 7ο αι π.Χ. ως την ύστερη αρχαιότητα

4. Θεσσαλονίκη, Μακεδονίας μητρόπολις 

5. Ο χρυσός των Μακεδόνων 

6. Αγρός-Οικία-Κήπος-Τόπος

7. Μνήμη και Λίθοι

8. Μακεδονία: από τις ψηφίδες στα pixels

Αξιοσημείωτα εκθέματα

• Το Αγαλμα του Αρποκράτη (τέλη 2ου αιώνα π.Χ.)
• Το κεφάλι του Σεράπιδος (2ος αιώνας π.Χ.)
• Ο Κρατήρας του Δερβενίου (330 π.Χ.)
• Χάλκινο κράνος και χρυσή μάσκα από το νεκροταφείο της Σίνδου (τέλη του 6ου αιώνα)
• Μαρμάρινη θύρα από τον Μακεδονικό Τάφο της Αγίας Παρασκευής
• Αντίγραφο της "Ανακαλυπτόμενης" Αφροδίτης (421/420 π.Χ.)
• Χρυσά διαδήματα, χρυσά δισκάρια και χρυσά κεφάλια Μέδουσας (350 - 325 π.Χ.)
• Η πόρτα της Ποτίδαιας
• Ο πάπυρος του Δερβενίου
• Ο Λέων της Ανάληψης
• Αντίγραφα των Μαγεμένων της Θεσσαλονίκης
• Επιτύμβια στήλη με παράσταση κόρης που κρατά περιστέρι (440 π.Χ.), Νέα Καλλικράτεια, Χαλκιδική

Έκθεση φωτογραφιών

• 
  Βάθρο του 2ου αι. π.Χ με την επιγραφή: ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΝ ΦΙΛΙΠΠΟΥ ΒΑΣΙΛΙΣΣΑΝ
• 
  Ο Κρατήρας του Δερβενίου(330-320 π.Χ.) Στην κύρια όψη του απεικονίζεται ο γάμος του Διονύσου με την Αριάδνη.
• 
  Χρυσό στεφάνι μυρτιάς από κιβωτιόσχημο τάφο που βρέθηκε στη Σταυρούπολη Θεσσαλονίκης. Χρονολογείται στο τελευταίο τέταρτο του 4ου αι. π.Χ.
• 
  Χρυσό στεφάνι.
• 
  Χρυσό διάδημα.
• 
  Χρυσό περικάρπιο.
• 
  Χρυσό στεφάνι με φύλλα και καρπούς κισσού.
• 
  Χρυσά νομίσματα με το αστέρι των Μακεδόνων.
• 
  Μυρτάλη, Ολυμπιάδα της Ηπείρου, Χρυσό Περίαπτον
• 
  Κράνος και μάσκα. Ο πολεμιστής ενταφιάστηκε με το κράνος του και το πρόσωπό του καλύφτηκε με χρυσή μάσκα. Σίνδος, τάφος 115. Γύρω στο 520 π.Χ.
• 
  Σαρκοφάγος.
• 
  Εκθέματα
• 
  Γυναίκες που ζουν στην αυλή του Μακεδόνα Βασιλιά Αμύντα. Αττικό ερυθρόμορφο πήλινο αγγείο.
• 
  Χάλκινος καλυκωτός κρατήρας, με συμφυή βάση και πλίνθο, έργο μακεδονικού εργαστηρίου. Περίπου 370 π.Χ.
• 
  Πήλινο αρωματοδοχείο σε σχήμα πετεινού και σε μορφή κόρης. Νεκροταφείο της Σίνδου, ανδρικός τάφος. Γύρω στο 540 π.Χ.
• 
  Κεφάλι του Σάραπι (Σέραπι). Πιθανότατα προέρχεται από λατρευτικό, κολοσσιαίο άγαλμα. Η στίλβωση του προσώπου, τα χρώματα στα μαλλιά και στα γένια δηλώνουν ότι ήταν επιχρυσωμένο. Περ. 150-200 ΚΧ. (Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης)
• 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Αρχαιολογικό μουσείο Θεσσαλονίκης
• Γραμμένος, Δημήτριος. Το Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης. Ίδρυμα Λάτση. ISBN 9008674352. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Σεπτεμβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 23 Οκτωβρίου 2013. 
• Μποζώνη, Αργυρώ, Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης: 60 χρόνια – 60 στιγμές, Lifo, https://www.lifo.gr/culture/arxaiologia/arhaiologiko-moyseio-thessalonikis-60-hronia-60-stigmes, ανακτήθηκε στις 2022-10-17 .
• Εγκαίνια του Αρχαιολογικού Μουσείου Θεσσαλονίκης από τον Βασιλιά Παύλο 28/10/1962 [1]