Πεντάπολη Σερρών

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Συντεταγμένες: 41°3′2.5″N 23°41′17.3″E / 41.050694°N 23.688139°E / 41.050694; 23.688139 Για συνώνυμο οικισμό στην Ελλάδα δείτε το λήμμα: Πεντάπολη Φωκίδας

Πεντάπολη
Πεντάπολη is located in Greece
Πεντάπολη
Πεντάπολη
Διοίκηση
ΧώραΕλλάδα
ΠεριφέρειαΚεντρικής Μακεδονίας
Περιφερειακή ΕνότηταΣερρών
ΔήμοςΕμμανουήλ Παππά
Δημοτική ΕνότηταΕμμανουήλ Παππά
Δημοτική ΚοινότηταΠενταπόλεως
Γεωγραφία και Στατιστική
Γεωγραφικό διαμέρισμαΜακεδονίας
ΝομόςΣερρών
Υψόμετρο130 μέτρα
Πληθυσμός1.002 (2011)
Πληροφορίες
Παλαιά ονομασίαΣαρμουσακλή, Ξυλοπήγαδο
Ονομασία κατοίκωνΔάρνακες
Ταχ. κώδικας620 48
Τηλ. κωδικός2321

Η Πεντάπολη, επίσημα Πεντάπολις (παλαιότερες ονομασίες: Ξυλοπήγαδο και Σαρμουσακλή), είναι μεγάλος πεδινός οικισμός της Περιφερειακής Ενότητας Σερρών σε υψόμετρο 130 μέτρα.[1]

Γεωγραφία - Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Πεντάπολη βρίσκεται στον κάμπο των Σερρών και τους πρόποδες του όρους Μενοίκιο. Απέχει 14,5 χλμ. Α.-ΝΑ. από τις Σέρρες και 5 χλμ. Ν.-ΝΔ. από τον Εμμανουήλ Παππά. Στην περιοχή υπάρχουν ευρήματα αρχαίας κατοίκησής της. Νότια από τη δεξαμενή του χωριού έχει βρεθεί προϊστορικός οικισμός καθώς και 3,5 χλμ. βορειοανατολικά στη τοποθεσία "Αλώνια", υστερορωμαϊκό νεκροταφείο με ευρήματα προϊστορικά και ελληνιστικά.[2] Την περίοδο του Βυζαντίου είχε παραχωρηθεί σε αξιωματούχους και σε βυζαντινή απογραφή ως πρώτος ιδιοκτήτης της Πεντάπολης αναφέρεται απόγονος της οικογένειας των Παλαιολόγων. Τον 13ο αιώνα αναφέρεται σε οθωμανικά αρχεία (συμβούλιο προεδρίας της Κωνσταντινούπολης) με το βυζαντινό όνομα «Ξυλοπήγαδο» και στη συνέχεια με το όνομα «Σαρμουσακλή».[3] Οι κάτοικοί της ήταν πάντα Έλληνες Χριστιανοί που στις τότε φορολογικές καταστάσεις απέδιδαν φόρους στον Σουλτάνο. Μαζί με το Νέο Σούλι, το Άγιο Πνεύμα, το Χρυσό και τον Εμμανουήλ Παππά ανήκει σε μια ομάδα σερραϊκών χωριών γνωστών ως "Δαρνακοχώρια" ή ''Νταρνακοχώρια".[4] Κατά τα ύστερα χρόνια της Τουρκοκρατίας, στο χωριό λειτουργούσαν δύο ελληνικά σχολεία (νηπιαγωγείο και αστική σχολή).[5]

Διοικητικά[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο οικισμός Σαρμουσακλή αναγνωρίστηκε ως Κοινότητα το 1920 με το ΦΕΚ 2Α΄/4-1-1920. Συγκροτήθηκε, αρχικά, από τους οικισμούς Σαρμουσακλή (Πεντάπολη), Κάκαρα (Μεσοκώμη) και Βερνάρ (Παραλίμνιο).[6] Το 1928 με το ΦΕΚ 81Α΄/14-5-1928 μετονομάστηκε σε Κοινότητα Πενταπόλεως και ο οικισμός σε Πεντάπολις.[7] Το Παραλίμνιο αποσπάστηκε οριστικά από την Κοινότητα Πενταπόλεως 1930, ενώ η Μεσοκώμη το 1949.[8] Το 1997 με την εφαρμογή του Προγράμματος «Καποδίστριας», η Κοινότητα Πενταπόλεως καταργήθηκε και ο οικισμός προσαρτήθηκε στον Καποδιστριακό Δήμο Εμμανουήλ Παππά του Νομού Σερρών. Η πρώην Κοινότητα Πενταπόλεως αποτέλεσε το Δημοτικό Διαμέρισμα Πενταπόλεως του καποδιστριακού δήμου.[9] Το 2011 με το Πρόγραμμα «Καλλικράτης», το Δημοτικό Διαμέρισμα Πενταπόλεως αντικαταστάθηκε από την Τοπική Κοινότητα Πενταπόλεως, που υπαγόταν στη Δημοτική Ενότητα Eμμανουήλ Παππά του Καλλικρατικού Δήμου Eμμανουήλ Παππά της Περιφερειακής Ενότητας Σερρών. Το 2019 με την εφαρμογή του Προγράμματος Κλεισθένης Ι, επανασυστάθηκε η Κοινότητα Πενταπόλεως, ενώ με τον Νόμο 4804/2021 αντικαταστάθηκε από την Δημοτική Κοινότητα Πενταπόλεως, που σήμερα υπάγεται στη Δημοτική Ενότητα Eμμανουήλ Παππά του Δήμου Eμμανουήλ Παππά.

Πληθυσμός[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Απογραφή Πληθυσμός Παραπομπές
Πραγματικός Μόνιμος Νόμιμος
1913 1.804 [10]
1920 2.183 [11]
1928 3.102 2.667 * [12][13]
1940 3.342 3.557 * 3.441 * [14][15]
1951 3.287 3.383 [16][17]
1961 3.275 3.707 [18][19]
1971 2.141 3.206 [20][21]
1981 1.845 3.537 [22][23]
1991 2.012 3.191 [24][25]
2001 1.715 1.500 [26][27]
2011 1.002 995 [28][29]
2021 773 [30]

* στον πληθυσμό της κοινότητας Πενταπόλεως συμπεριλαμβάνεται ο οικισμός Μεσοκώμη.

Προσωπικότητες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Γεννήθηκαν στην Πεντάπολη

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. «Άτλας των δήμων και κοινοτήτων της Ελλάδος - Τόμος Δεύτερος». Ψηφιακή Βιβλιοθήκη ΕΛ.ΣΤΑΤ. Γενική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος. 1950. Ανακτήθηκε στις 14 Αυγούστου 2023. 
  2. «ΔΙΑΡΚΗΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΚΗΡΥΓΜΕΝΩΝ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΧΩΡΩΝ ΚΑΙ ΜΝΗΜΕΙΩΝ». listedmonuments.culture.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Σεπτεμβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 31 Αυγούστου 2019. 
  3. Ελλάδα, νομός Σερρών (εκδόσεις «ΔΟΜΗ»), σ. 133-134
  4. «Δαρνακοχώρια – Πολιτιστικός Σύλλογος Αγίου Πνεύματος». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Σεπτεμβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 31 Αυγούστου 2019. 
  5. Βαχάρογλου, Ευστράτιος (2019). «Η εκπαιδευτική κίνηση στις Σέρρες και στην ευρύτερη περιοχή την περίοδο 1913-1931. Απογραφή και σταδιακή μετάβαση στο ελληνικό κράτος». Σερραϊκά Χρονικά (Αθήνα: Ιστορική και Λαογραφική Εταιρία Σερρών - Μελενίκου) 19ος: 99. 
  6. Φύλλο της Εφημερίδας της Κυβερνήσεως (ΦΕΚ) 2Α΄/4-1-1920. Αθήνα: Εθνικό Τυπογραφείο. σελ. 6. 
  7. Φύλλο της Εφημερίδας της Κυβερνήσεως (ΦΕΚ) 81Α΄/14-5-1928. Αθήνα: Εθνικό Τυπογραφείο. σελ. 609. 
  8. «Διοικητικές Μεταβολές Δήμων και Κοινοτήτων - Κ. Σαρμουσακλή (Σερρών)». Ελληνική Εταιρεία Τοπικής Ανάπτυξης και Αυτοδιοίκησης (ΕΕΤΑΑ). Ανακτήθηκε στις 14 Αυγούστου 2023. 
  9. Φύλλο της Εφημερίδας της Κυβερνήσεως (ΦΕΚ) 244Α΄/4-12-1997. Αθήνα: Εθνικό Τυπογραφείο. σελ. 8827. 
  10. Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας - Διεύθυνση Στατιστικής (1915). Απαρίθμησις των Κατοίκων των Νέων Επαρχιών της Ελλάδος του Έτους 1913. Αθήνα: Εθνικό Τυπογραφείο. σελ. 45. 
  11. Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας - Διεύθυνση Στατιστικής (1921). Πληθυσμός του Βασιλείου της Ελλάδος κατά την Απογραφήν της 19 Δεκεμβρίου 1920 - Πραγματικός πληθυσμός κυρωθείς δια του από 31 Αυγούστου 1920. Αθήνα: Εθνικό Τυπογραφείο. σελ. 280. 
  12. Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας - Διεύθυνση Στατιστικής (1935). Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφήν της 15-16 Μαΐου 1928 - Πραγματικός πληθυσμός κυρωθείς διά του από Νοεμβρίου 1928 Διατάγματος. Αθήνα: Εθνικό Τυπογραφείο. σελ. 319. 
  13. Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας - Διεύθυνση Στατιστικής (1929). Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφήν της 15-16 Μαΐου 1928 - Νόμιμος πληθυσμός, κυρωθείς δια του από 10 Δεκεμβρίου 1928 διατάγματος. Αθήνα: Εθνικό Τυπογραφείο. σελ. 34. 
  14. Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας - Γενική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος (1950). Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφήν της 16 Οκτωβρίου 1940 - Πραγματικός πληθυσμός κατά νομούς, επαρχίας, δήμους, κοινότητας, πόλεις και χωρία. Αθήνα: Εθνικό Τυπογραφείο. σελ. 350. 
  15. Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας - Γενική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος (1946). Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφήν της 16 Οκτωβρίου 1940 - Πραγματικός, νόμιμος και μόνιμος πληθυσμός κυρωθείς δια του από 28 Ιανουαρίου 1946 Διατάγματος. Αθήνα: Εθνικό Τυπογραφείο. σελ. 47. 
  16. Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος (1955). Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφήν της 7ης Απριλίου 1951 - Πραγματικός πληθυσμός κατά νομούς, επαρχίας, δήμους, κοινότητας, πόλεις και χωρία. Αθήνα: Εθνικό Τυπογραφείο. σελ. 167. 
  17. Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος (1961). Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφήν της 7ης Απριλίου 1951 - Νόμιμος πληθυσμός, κυρωθείς δια του υπ' αριθ. 4173/61 νόμου. Αθήνα: Εθνικό Τυπογραφείο. σελ. 54. 
  18. Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος (1962). Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφήν της 19ης Μαρτίου 1961 - Πραγματικός πληθυσμός κατά νομούς, επαρχίας, δήμους, κοινότητας και οικισμούς. Αθήνα: Εθνικό Τυπογραφείο. σελ. 161. 
  19. Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος (1962). Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφήν της 19ης Μαρτίου 1961 - Νόμιμος πληθυσμός κατά νομούς, επαρχίας, δήμους και κοινότητας. Αθήνα: Εθνικό Τυπογραφείο. σελ. 53. 
  20. Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος (1972). Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφήν της 14ης Μαρτίου 1971 - Πραγματικός πληθυσμός κατά νομούς, επαρχίας, δήμους , κοινότητας και οικισμούς. Αθήνα: Εθνικό Τυπογραφείο. σελ. 158. 
  21. Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος (1972). Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφήν της 14ης Μαρτίου 1971 - Κυρωθείς δια της υπ' αριθ. 19311/Ε 2345/1974 κοινής αποφάσεως των Υπουργών Συντονισμού και Προγραμματισμού, και Εσωτερικών. Αθήνα: Εθνικό Τυπογραφείο. σελ. 61. 
  22. Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος (1982). Πραγματικός πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφή της 5 Απριλίου 1981 κατά νομούς, επαρχίες, δήμους, κοινότητες και οικισμούς. Αθήνα. σελ. 167. 
  23. Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος (1985). Νόμιμος πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφή της 5ης Απριλίου 1981 κατά νομούς, επαρχίες, δήμους και κοινότητες. Αθήνα. σελ. 68. 
  24. Πραγματικός πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφή της 17ης Μαρτίου 1991 κατά νομούς, επαρχίες, δήμους, κοινότητες και οικισμούς. Αθήνα: Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος. 1994. σελ. 208. 
  25. Νόμιμος πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφή της 17ης Μαρτίου 1991 κατά νομούς, επαρχίες, δήμους και κοινότητες. Αθήνα: Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος. 1994. σελ. 71. 
  26. Πραγματικός πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφή της 18ης Μαρτίου 2001 κατά νομούς, δήμους, κοινότητες, δημοτικά/κοινοτικά διαμερίσματα και οικισμούς. Αθήνα: Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος. 2003. σελ. 206. 
  27. Μόνιμος πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφή της 18ης Μαρτίου 2001 - Κατά νομούς, δήμους, κοινότητες, δημοτικά/κοινοτικά διαμερίσματα και οικισμούς. Αθήνα: Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος. 2003. σελ. 204. 
  28. «Απογραφή Πληθυσμού-Kατοικιών 2011 - De Facto Πληθυσμός - ΦΕΚ αποτελεσμάτων DE FACTO πληθυσμού - Φύλλο της Εφημερίδας της Κυβερνήσεως (ΦΕΚ) 699Β΄/20-3-2014». Ελληνική Στατιστική Αρχή. σελ. 10963. 
  29. «Απογραφή Πληθυσμού-Kατοικιών 2011 - Μόνιμος Πληθυσμός - ΦΕΚ αποτελεσμάτων ΜΟΝΙΜΟΥ πληθυσμού - Φύλλο της Εφημερίδας της Κυβερνήσεως (ΦΕΚ) 3465Β΄/28-12-2012». Ελληνική Στατιστική Αρχή. σελ. 51382. 
  30. «Αποτελέσματα Απογραφής Πληθυσμού - Κατοικιών 2021 - ΦΕΚ αποτελεσμάτων Μόνιμου Πληθυσμού - Φύλλο της Εφημερίδας της Κυβερνήσεως (ΦΕΚ) 2802Β΄/26-4-2023». Ελληνική Στατιστική Αρχή. σελ. 28312.