Μορόνι Ηρακλείου
Συντεταγμένες: 35°6′N 24°55′E / 35.100°N 24.917°E
| Μορόνι | |
|---|---|
| Διοίκηση | |
| Χώρα | Ελλάδα[1] |
| Δήμος | Ζαρού |
| Γεωγραφία | |
| Νομός | Ηρακλείου |
| Υψόμετρο | 410 |
| Πληροφορίες | |
| Παλαιά ονομασία | Μορόνιον |
Το Μορόνι (212 κάτοικοι το 2001) είναι χωριό στην επαρχία Καινούργιου και έδρα ομώνυμου Δημοτικού διαμερίσματος του δήμου Φαιστού, στο Νομό Ηρακλείου. Η απόστασή του από την πόλη του Ηρακλείου είναι 53 χιλιόμετρα. Η κύρια ασχολία των κατοίκων είναι η ελαιοκομία και η καλλιέργεια αμπελιών. Παράγεται κυρίως λάδι. Στο χωριό υπάρχουν οι ιεροί ναοί της Αγίας Αικατερίνης και του Αγίου Γεωργίου. Στα βόρεια του χωριού σε απόσταση 1,5 χλμ. σε τοπίο κατάφυτο από ελαιώνες και βελανιδιές, σώζονται τα ερείπια του οικισμού Παλιάμα, του οποίου η εκκλησία Άγιος Χαράλαμπος διατηρείται σε καλή κατάσταση με τοιχογραφίες. Λειτουργούν νηπιαγωγείο και Δημοτικό Σχολείο.
Δ.δ. Μορονίου
Με συνολικά 528 κατοίκους, το Δημοτικό διαμέρισμα Μορονίου (σε αγκύλες ο πληθυσμός το 2001) απαρτίζουν:
- το Μορόνι [ 293 ] , έδρα.
- οι Μάκρες [ 217 ] , σε υψόμετρο 490 μ. στα 3 χλμ. βόρεια από το Μορόνι. Παράγει ελαιόλαδο και σταφίδα. Έχει τους ναούς του Ευαγγελισμού και του Αγίου Ιωάννη. Αναφέρεται μόνο στην τουρκική απογραφή (1671) μαζί με έναν άλλο οικισμό, το Δρόσο, Drosos m’a Makres με 9 χαράτσα. Το 1881 είχε μόνο 63 Χριστιανούς κατοίκους.
- η Παναγία [ 16 ] , χτισμένη σε υψόμετρο 380 μ στα βόρεια του Μορονίου, στο δρόμο προς Ζαρό. Ονομάστηκε έτσι από τη σωζόμενη παλιά εκκλησία της Κοίμησης της Θεοτόκου, αλλά με κατεστραμμένες τοιχογραφίες. Αναφέρεται το 1583 με 56 κατοίκους (Καστροφύλακας, Κ 103). Το 1971 είχε 59 κατοίκους.
- το Φαρί [ 2 ] , βρίσκεται σε απόσταση 2,5 χιλιομέτρων από το Μορόνι, σε υψόμετρο 401 μ. Σε βενετικές απογραφές δεν αναφέρεται αλλά μόνο στην τουρκική με 3 χαράτσα το 1671 και με το όνομα Fari. To 1881 είχε 47 Χριστιανούς κατοίκους.
Ιστορικά στοιχεία
Το Μορόνι έλαβε την ονομασία του από το βυζαντινό επώνυμο Μορόνης[2] Αναφέρεται σε συμβόλαιο του 1382[3].
Το 1583 αναφέρεται[4]με την ονομασία ‘’Moroni Catto’’ με 120 κατοίκους και ‘’Moroni Apano’’με 49 κατοίκους.
Την περίοδο της Τουρκοκρατίας κατοικούνταν αποκλειστικά από Τούρκους, το 1834 από 30 οικογένειες και το 1881 από 287 Τούρκους.
Οικισμοί που δεν υφίστανται πια
Ο οικισμός Παλιάμα αναφέρεται το 1583 Pagliama με 6 κατοίκους (Καστροφύλακας, Κ 103) και ε όλες τις άλλες απογραφές ως το 1928 με 37 κατοίκους.
Στα νοτιοδυτικά του χωριού Μορόνι σε απόσταση 1 χλμ. σώζονται τα ερείπια του οικισμού Φραδιό. Ο οικισμός δεν αναφέρεται σε παλαιές απογραφές, ούτε το 1881 αλλά στο δήμο Αμπελούζου το 1900 με 330 κατοίκους (Νουχάκη, Χωρογραφία, 126). Φαίνεται ότι το Φραδιό εγκαταλείφθηκε πριν από μερικές δεκαετίες.
Βιβλιογραφία
- Το Ηράκλειον και ο Νομός του, Έκδοση Νομαρχίας Ηρακλείου.
Παραπομπές
| |||||