Μουσείο του Λούβρου

Μουσείο του Λούβρου
Louvre
Ο προαύλιος χώρος του μουσείου.
Άλλες ονομασίες	Λούβρο
Γενικές πληροφορίες
Είδος	Μουσείο
Διεύθυνση	99, rue de Rivoli 75001
Γεωγραφικές συντεταγμένες	48°51′40″N 2°20′9″E
Διοικητική υπαγωγή	Σαιν-Ζερμαίν-λ'Οσερουά
Τοποθεσία	Παρίσι
Χώρα	Γαλλία
Έναρξη κατασκευής	10 Αυγούστου 1793
Ολοκλήρωση	10  Αυγούστου 1793
Ιδιοκτήτης	Κυβέρνηση της Γαλλικής Δημοκρατίας
Σχεδιασμός και κατασκευή
Αρχιτέκτονας	Πιέρ Λεσκό, Κλωντ Περώ, Σαρλ Λε Μπρεν και Ι.Μ. Πέι
Δημιουργός	Ναπολέων Α΄ της Γαλλίας
Βραβεία	Μουσείο της Γαλλίας και σήμα Τουρισμού και Ειδικών Αναγκών
Ιστότοπος
http://www.louvre.fr/
Πολυμέσα
δεδομένα (π)

Μουσείο του Λούβρου

Μουσείο του Λούβρου

Τοποθεσία του Μουσείου του Λούβρου στον χάρτη του Παρισιού

Το Λούβρο ή το Μουσείο του Λούβρου (γαλλικά: Musée du Louvre‎‎ γαλλική προφορά: myze dy luvʁ), είναι ένα εθνικό μουσείο τέχνης στο Παρίσι της Γαλλίας. Βρίσκεται στη δεξιά όχθη του Σηκουάνα στο 1ο διαμέρισμα Παρισίου και εκθέτει 35.000 έργα τέχνης - το 12% των αποκτημάτων του, που υπολογίζονται στα 845.000 κομμάτια. Οι μόνιμες συλλογές του μουσείου καταλαμβάνουν συνολικά έκταση 80.600 τετραγωνικών μέτρων και ανάμεσα σε αυτές είναι και οι ελληνικές, που καλύπτουν 10 αίθουσες ή χώρους.

Η ονομασία

Το Λούβρο ως φρούριο.

Το Λούβρο αρχικά ήταν αμυντικό φρούριο και υπάρχουν διάφορες εκδοχές για την ονομασία του. Σύμφωνα με την πρώτη, ονομάστηκε Λούβρο λόγω του τοπωνυμίου της περιοχής όπου οικοδομήθηκε: αυτή λεγόταν Λουκαλανιά. Πιθανολογείται ότι η περιοχή ονομαζόταν έτσι επειδή είχε πολλούς λύκους (στα λατινικά lupus και το θηλυκό, δηλαδή λύκαινα, στην καθομιλουμένη της εποχής εκείνης στη Γαλλία, λεγόταν lupara). Μια άλλη εκδοχή είναι ότι η ονομασία προέρχεται από την σαξωνική λέξη lauer ή lower, η οποία στα ελληνικά αποδίδεται ως «οχυρωμένο φρούριο». Τρίτη εκδοχή: από τη φράση L'ouvre για το αριστουργηματικό έργο, που όμως δεν είναι ιδιαίτερα πιθανή, αφού το κτίσμα αναφέρεται ως Λούβρο ήδη από το 1200, όταν ακόμα στο φρούριο δεν υπήρχε καμία συλλογή.

Οι πρώτες συλλογές

Το Λούβρο έγινε μουσείο μετά την Γαλλική Επανάσταση. Μέχρι τότε ήταν ανάκτορο των βασιλέων της Γαλλίας και πιο πριν απλώς φρούριο. Συγκεκριμένα το κτίριο που σήμερα στεγάζει το μουσείο οικοδομήθηκε σταδιακά στο πέρασμα των αιώνων αλλάζοντας σημαντικά μορφή ανάλογα με τις χρήσεις του.

Η Τζοκόντα.

Αρχικά, το 1190, οικοδομήθηκε εκεί ένα μεγάλο οχυρό από τον βασιλιά Φίλιππο Β΄ Αύγουστο. Στη συνέχεια, άλλαξε πολύ η αρχιτεκτονική και η μορφή του απ' τους διαδόχους, προκειμένου να το χρησιμοποιήσουν ως ανάκτορο, καθιστώντας το σημαντικά πολυτελέστερο και πιο καλλιτεχνικό. Παράλληλα, με το πέρασμα των αιώνων, οι βασιλείς της Γαλλίας φρόντιζαν να αποκτούν και διάφορα πολύτιμα αντικείμενα - άλλα ήταν λάφυρα πολέμων και άλλα αγορές ή δωρεές προς αυτούς. Τα αντικείμενα αυτά, στην πλειοψηφία τους ζωγραφικοί πίνακες, αποτέλεσαν σταδιακά τη λεγόμενη «βασιλική συλλογή» που υπήρξε και ο αρχικός πυρήνας του μουσείου όταν από ανάκτορο μεταβλήθηκε σε κέντρο τέχνης και μουσείο μετά τη Γαλλική Επανάσταση.

Τα πρώτα έργα σε είδος συλλογής άρχισαν ουσιαστικά να συγκεντρώνονται γύρω στο 1500 από τον Φραγκίσκο Α΄. Ο Φραγκίσκος ήταν εκείνος που απέκτησε (το 1519) τη Τζοκόντα του Λεονάρντο ντα Βίντσι, όπως και την «Ωραία Κηπουρό» και την «Αγία Οικογένεια» του Ραφαήλ. Επί Φραγκίσκου αποκτήθηκε η προσωπογραφία του (έργο του Τιτσιάνο) και ο «Ευαγγελισμός» του Φρα Μπαρτολομέο. Ο Φραγκίσκος επίσης επέκτεινε σημαντικά τις πτέρυγες του χώρου για να προβάλλεται πιο λαμπρά η βασιλική συλλογή. Το 1549 δημιουργήθηκε μια μεγάλη αίθουσα εορτασμών (η οποία χρησίμευσε αργότερα και ως δικαστήριο) και που είναι σήμερα η «Αίθουσα των Καρυάτιδων» - φιλοξενεί πιστά αντίγραφα των Καρυάτιδων και πολλά πρωτότυπα έργα της αρχαιότητας. Το 1553 ολοκληρώθηκε η αίθουσα που οδηγούσε τότε στον προθάλαμο του βασιλιά και που σήμερα είναι η αίθουσα ετρουσκικών αρχαιοτήτων. Το Λούβρο ξαναπήρε ώθηση το 1600 επί Ερρίκου Δ', ο οποίος αύξησε τη συλλογή (κυρίως πινάκων ζωγραφικής) και η οποία έφτασε να αριθμεί τότε 200 ξεχωριστά έργα.

Αυτό που σήμερα στο μουσείο ονομάζεται «Στοά του Απόλλωνα» δημιουργήθηκε γύρω στο 1602 από την σύζυγο του Ερρίκου Δ΄, τη Μαρία των Μεδίκων, που θέλησε εκεί να διαμορφώσει μια αίθουσα τέχνης με προσωπογραφίες βασιλέων και την ονόμασε «Αίθουσα των Πινάκων». Το 1639 προστέθηκε στο κτίσμα ο «Πύργος του Ρολογιού».

Η «βασιλική συλλογή» αυξήθηκε σημαντικά και επί Λουδοβίκου ΙΓ΄, χάρη όμως μάλλον στον Καρδινάλιο Ρισελιέ παρά στον ίδιο. Ο Ρισελιέ είχε αποκτήσει μια μεγάλη προσωπική συλλογή έργων τέχνης και μετά το θάνατό του το 1642, αυτή πέρασε ως κληροδότημα στον βασιλιά της Γαλλίας και από αυτόν στη βασιλική συλλογή. Ανάμεσα στα έργα που είχε αποκτήσει ο Ρισελιέ και σήμερα ανήκουν στο Λούβρο ήταν και το «Δείπνο στην Εμμαούς», του Βερονέζε. Το 1625 στη βασιλική συλλογή (και σήμερα στου μουσείου του Λούβρου) προστέθηκαν 24 πίνακες του Πέτερ Πάουλ Ρούμπενς με θέμα τη ζωή της Μαρίας των Μεδίκων συζύγου του Ερρίκου Δ΄.

Σημαντική ώθηση

Όταν πέθανε ο Λουδοβίκος ΙΓ΄ ανέλαβε τα ηνία της χώρας ουσιαστικά ο Καρδινάλιος Μαζαρέν, ο οποίος κατάφερε να εμπλουτίσει σημαντικά το Λούβρο. Το 1661 πέθανε ο Μαζαρέν και την ίδια χρονιά εκδηλώθηκε στα ανάκτορα μεγάλη πυρκαγιά που απείλησε και τη βασιλική συλλογή. Στη συνέχεια ανέλαβε πλήρως τη διακυβέρνηση της χώρας ο Λουδοβίκος ΙΔ΄ που ήταν επίσης φιλότεχνος. Θεωρείται ότι για τη βασιλική συλλογή σημαντικότεροι υπήρξαν ο Φραγκίσκος ο Α΄, ο Λουδοβίκος ο ΙΔ΄ και αργότερα ο Ναπολέων. Ο Λουδοβίκος ΙΔ΄ ανέθεσε στον πρωθυπουργό του Ζαν Μπατίστ Κολμπέρ να κάνει συστηματικά αγορές και να ψάχνει ευκαιρίες. Επί της βασιλείας του το Λούβρο απέκτησε, το 1662, τη συλλογή του τραπεζίτη Ζαμπάκ -σε αυτήν περιλαμβάνονταν 60 έργα τέχνης, μεταξύ των οποίων πολλά έργα των Βερονέζε και Τιτσιάνο. Δέκα χρόνια αργότερα η βασιλική συλλογή εμπλουτίστηκε με άλλα 101 έργα, ανάμεσα στα οποία ήταν «Η Υπαίθρια συναυλία» και «Ο άνθρωπος με το γάντι» του Τιτσιάνο καθώς και «Η κοίμηση της Θεοτόκου», του Καραβάτζο. Το 1678 ολοκληρώθηκε η μεγάλη Τετράγωνη Αυλή ύστερα από εργασίες 18 ετών. Αυτό ήταν πολύ σημαντικό για το μετέπειτα μουσείο του Λούβρου, όμως παράλληλα ο Λουδοβίκος αποφάσισε να μετακινηθεί στο ανάκτορο των Βερσαλλιών. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα το κτίριο του Λούβρου να παραμεληθεί -κάποιες πτέρυγές του κυριολεκτικά αφέθηκαν να καταρρεύσουν. Ο Κολμπέρ προσπάθησε να περισώσει τη βασιλική συλλογή αλλά ματαιοπονούσε, διότι άλλα κομμάτια μεταφέρθηκαν τότε στις Βερσαλλίες και άλλα σε ιδιωτικές κατοικίες ευγενών.

Όταν πέθανε ο Λουδοβίκος ο ΙΔ΄ η κατάσταση επιδεινώθηκε, διότι ο διάδοχός του Λουδοβίκος ο ΙΕ΄ καθιέρωσε να δανείζει ή να νοικιάζει σπουδαία έργα τέχνης σε διάφορους αριστοκράτες ώστε να διακοσμούν τις αίθουσες των κατοικιών τους.

Προεπαναστατικά

Το 1750 ο αδελφός της Μαντάμ ντε Πομπαντούρ, Μαρκήσιος Ντε Μαρινί κατάφερε να συγκεντρώσει περίπου 110 από τα διάσπαρτα αριστουργήματα και το 1769, ο κόμης ντε Ανζιβιλιέ, υπεύθυνος τότε της "Βασιλικής Αίθουσας Πινάκων" έπεισε τον Λουδοβίκο ΙΕ' ότι η συλλογή θα έπρεπε πια να αξιοποιηθεί και για το κράτος. Επίσης τον έπεισε ότι το Λούβρο θα έπρεπε σταδιακά να μετατραπεί σε μουσείο. Το σχέδιο δεν προχώρησε ιδιαίτερα, ώσπου ανέβηκε στο θρόνο ο Λουδοβίκος ΙΣΤ΄ που άφησε περισσότερες πρωτοβουλίες στον κόμη και αυτός τότε άρχισε νέες αγορές και διοργάνωσε "Σαλόνια" ή εκθέσεις. Από αυτές το Λούβρο απέκτησε πολλά έργα του Ζακ Λουί Νταβίντ και γενικά χάρη στον κόμη η συλλογή εμπλουτίστηκε με 250 έργα Φλαμανδών και Ολλανδών δημιουργών.

Η Γαλλική Επανάσταση

Η Γαλλική Επανάσταση υπήρξε σταθμός για το Λούβρο, αφού χάρη σε αυτήν αποφασίστηκε το κτιριακό συγκρότημα να μετατραπεί οριστικά σε μουσείο και να ονομαστεί «Κεντρικό Μουσείο των Τεχνών», «Μουσείο της Δημοκρατίας» και μετά «Γαλλικό Μουσείο». Άρχισε να λειτουργεί ως μουσείο τον Αύγουστο του 1793. Τα ¾ των εκθεμάτων του προέρχονταν από τις βασιλικές συλλογές του παρελθόντος και το υπόλοιπο 1/4 προερχόταν από την κατασχεθείσα εκκλησιαστική περιουσία και τη δήμευση της περιουσίας των ευγενών της χώρας.

Ο Ναπολέων

Ο Ναπολέων ονειρευόταν να δημιουργήσει στο Παρίσι το μεγαλύτερο μουσείο στον κόσμο. Τα εκθέματα του μουσείου εμπλουτίστηκαν πράγματι εντυπωσιακά με τους Ναπολεόντειους πολέμους οι οποίοι απέφεραν αναρίθμητες αρχαιότητες από την Ιταλία, την Αυστρία, τη Γερμανία, την Ελλάδα, την Αίγυπτο, τη Μέση Ανατολή και άλλες περιοχές. Ο Ναπολέων καθιέρωσε μάλιστα στους όρους ειρήνης να προβλέπεται η πολεμική αποζημίωση σε είδος και, συγκεκριμένα, σε έργα τέχνης που εκτιμούνταν από Γάλλους ειδικούς.

Ανάμεσα σε όσα πήρε ο Ναπολέοντας ήταν και μια τεράστια ελαιογραφία του Πάολο Βερονέζε σε καμβά, «Ο Γάμος στην Κανά», διαστάσεων 9 x 6 μέτρων, που κοσμούσε ιταλικό μοναστήρι και την οποία ο Γάλλος ηγέτης έκοψε στα δυο ώστε να μπορέσει να τη μεταφέρει στο Παρίσι –το έργο δεν επιστράφηκε ποτέ στην Ιταλία παρά τις πιέσεις που ασκήθηκαν αργότερα στο Λούβρο. Πέρα από όσα πήρε ο Ναπολέοντας κάνοντας «αφαίμαξη» ειδικά στις ιταλικές συλλογές γλυπτών και ζωγραφικής, σημαντική εισροή εκθεμάτων σημειώθηκε και χάρη στις ανασκαφές που έγιναν με πυρετώδεις ρυθμούς από Γάλλους αρχαιολόγους κατά τον 19ο αιώνα στην Ελλάδα, στην Τουρκία, στην Αίγυπτο και στη Μέση Ανατολή.

Το 1797, άνοιξε η «Στοά του Απόλλωνα» και δύο χρόνια αργότερα η «Μεγάλη Στοά» με έργα κυρίως Φλαμανδών και Ολλανδών ζωγράφων, ενώ το 1800 λειτούργησε για πρώτη φορά και το τμήμα έργων τέχνης που δεν είχε συγκροτηθεί αποκλειστικά από ζωγραφικούς πίνακες -ουσιαστικά το τμήμα ελληνικών αρχαιοτήτων. Το 1803, το μουσείο διέθετε 19 αίθουσες και ονομαζόταν "Μουσείο Ναπολέοντα" -όμως αυτή η ονομασία δεν άντεξε στο χρόνο. Μετά την ήττα του Ναπολέοντα στο Βατερλώ το 1815, οι περισσότεροι λαοί που είχαν χάσει έργα τέχνης, απαίτησαν να τους επιστραφούν. Οι επιμελητές του Λούβρου έκρυψαν τότε πολλά έργα τέχνης στις ιδιωτικές συλλογές τους, ώστε να μην απογυμνωθεί το Λούβρο πλήρως από τα ξένα έργα τέχνης που εξέθετε. Τα άλλα κράτη πληροφορήθηκαν τον "ελιγμό" των διευθυντών του Λούβρου και έστειλαν στο Λονδίνο διπλωματικές αποστολές με στόχο την αναζήτηση βοήθειας από τους Βρετανούς. Με την πίεση που ασκήθηκε, το Λούβρο αναγκάστηκε να αποδώσει αρκετά έργα, παρότι κάποια από αυτά είχαν ουσιαστικά διασωθεί ή αποκατασταθεί από τους φροντιστές του μουσείου. Τότε το Λούβρο αναγκάστηκε να αποδώσει πάνω από 5.000 αντικείμενα τέχνης. Μετονομάστηκε για άλλη μια φορά και τώρα λεγόταν "Βασιλικό Μουσείο".

Στη συνέχεια, ο εμπλουτισμός του συνεχίστηκε, αλλά αυτή τη φορά όχι πλέον με πίνακες, αλλά με αποκτήματα από ανασκαφές που γίνονταν με πυρετώδεις ρυθμούς σε όλες τις μεσογειακές χώρες και στη Μέση Ανατολή.

Το 1824 εγκαινιάστηκε το Μουσείο Γαλλικής Γλυπτικής που σήμερα λέγεται «Τμήμα Γλυπτικής του Λούβρου», όπου και εκτίθενται οι «Σκλάβοι» του Μιχαήλ Αγγέλου. Το 1847 έγιναν τα εγκαίνια της «Ασσυριακής Αίθουσας», που μετέπειτα απετέλεσε τον πυρήνα του τμήματος Ανατολικής Τέχνης. Το 1850 το μουσείο διέθετε πλέον 44 αίθουσες.

Ο Ναπολέων Γ' (1852-1857)προχώρησε σε ριζική ανακαίνιση του Λούβρου μετονομάζοντάς το σε «Αυτοκρατορική Πόλη» και δημιουργώντας «Μουσείο Ηγεμόνων». Στις πτέρυγες της αυλής Ναπολεόν ανεγέρθηκε μια σειρά 86 ανδριάντων επιφανών ανδρών της Γαλλίας.

Νεότερα χρόνια

Η συλλογή του Λούβρου εμπλουτίστηκε σημαντικά το 1863, με την απόκτηση της συλλογής του μαρκησίου Τζιάν Πέτρο Καμπάνα, που έφερε από τη Ρώμη χιλιάδες αντικείμενα τέχνης -ανάμεσά τους 646 έργα ζωγραφικής, αρχαία ελληνικά αγγεία, ετρουσκικές τερακότες, γλυπτά κ.α. Λίγο αργότερα, το 1869, το Λούβρο αποκτά τη συλλογή του Λουί λα Καζ, τμήμα της οποία ήταν και "Η Βηθσαβέε με το γράμμα του Δαβίδ" του Ρέμπραντ.

Πολλά έργα προστέθηκαν μεταξύ 1852 και 1870, με αποτέλεσμα το Λούβρο να βρεθεί στα τέλη του αιώνα αυτού με 20.000 νέα αποκτήματα στις διάφορες συλλογές του. Κάποια έργα προήλθαν και από δωρεές ιδιωτών όπως η Πιετά της Βιλνέβ-λε-Αβινιόν. Το 1863 μια εκστρατεία απέφερε στους Γάλλους τη Νίκη της Σαμοθράκης. Αν και το έργο τέχνης είχε καταστραφεί σημαντικά, θεωρήθηκε ένα από τα σημαντικότερα αποκτήματα και τέθηκε σε περίοπτη θέση από το 1884. Το μουσείο απέκτησε επίσης χιλιάδες έργα παίρνοντας τις συλλογές Ντυράν, Σαλτ, και Ντροβέτι.

Το 1870, με την ανακήρυξη της Γ' Δημοκρατίας, το Λούβρο έγινε κρατική περιουσία και ονομάστηκε "Εθνικό Μουσείο του Λούβρου". Η φωτιά της Κομμούνας κατά την εξέγερση του 1871 στο ανάκτορο του Κεραμεικού, το οποίο επικοινωνούσε με μουσειακούς χώρους, προκάλεσε αρκετές καταστροφές, αλλά οι περισσότερες ζημίες ήταν αποκαταστάσιμες. Αποφασίστηκε έκτοτε να απομακρυνθούν από το μουσείο όλες οι ξένες προς αυτό υπηρεσίες - έμεινε μόνον μια υπηρεσία του υπουργείου Οικονομικών στην πτέρυγα Ρισελιέ.

Το 1888, προστέθηκαν τα ευρήματα του Γάλλου αρχαιολόγου Μαρσέλ Ντιελαφουά από τα Σούσα του Ιράν.

Το 1914, λόγω του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, το μουσείο έκλεισε προσωρινά, για να ξανανοίξει σταδιακά μετά το 1918. Μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, η επέκταση του μουσείου επιβραδύνθηκε σημαντικά με εξαίρεση τη δωρεά του Ρότσιλντ. Το 1922, άρχισε να λειτουργεί η πτέρυγα στην οποία εκτίθενται αντικείμενα Ισλαμικής τέχνης. Στο μεταξύ αποφασίστηκε το μουσείο να μη φιλοξενεί εκθέματα που είχαν φιλοτεχνηθεί μετά το 1848.

Όταν ξέσπασε ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος το Λούβρο άδειασε για άλλη μία φορά και έμειναν εκεί μόνον έργα που ήταν δευτερεύουσας αξίας ή ήταν αδύνατον να μετακινηθούν. Η Τζοκόντα λέγεται πως «πέρασε» 4 χρόνια μέσα σε ένα φορτηγό, το οποίο μετακινείτο διαρκώς. Γενικά όλα τα πολύτιμα εκθέματα πακεταρίστηκαν πυρετωδώς μέσα σε δύο μέρες και φορτώθηκαν σε εκατοντάδες φορτηγά που ξεκίνησαν προς πολλούς διαφορετικούς και μυστικούς προορισμούς ώστε τα έργα να μην καταστραφούν από βομβαρδισμούς, αλλά και γενικά το μουσείο να μην απογυμνωθεί από λεηλασίες. Τα περισσότερα εκθέματα μεταφέρθηκαν κυρίως σε φρούρια (châteaux) της περιοχής του Λίγηρα (Loire). Με τη λήξη του πολέμου άρχισε και η επάνοδος των έργων στο Λούβρο.

Σε όλο αυτό το διάστημα συνεχιζόταν και ο εμπλουτισμός του μουσείου, με αξιολογότερο απόκτημα τη συλλογή Ουόλτερ Γκιγιώμ το 1966, που περιλάμβανε 145 έργα των Ανρί Ματίς, Πικάσο, Αμεντέο Μοντιλιάνι, Ουτριλό κ.ά.

Το 1961 η κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι θα απομακρύνει οριστικά από τους χώρους του Λούβρου το Υπουργείο Οικονομικών, επεκτείνοντας έτσι τους χώρους του Μουσείου. Το 1964, με εντολή του τότε υπουργού Πολιτισμού Αντρέ Μαλρώ (André Malraux), εκσκάπτεται μια (ξηρή) τάφρος γύρω από το Μουσείο. Η οριστική αποχώρηση του Υπουργείου, ωστόσο, γίνεται το 1981, με εντολή του Προέδρου Φρανσουά Μιτεράν (Francois Mitterrand), ο οποίος παρουσιάζει και το μεγάλο σχέδιο ανασυγκρότησής του ολοκληρωτικά πλέον ως Μουσείου. Η επιμέλεια ανανέωσής του ανατίθεται στον σινοαμερικανό αρχιτέκτονα Ι.Μ. Πέι, στον οποίο ανήκει και η σχεδίαση της γυάλινης πυραμίδας που κοσμεί σήμερα την είσοδο στο Μουσείο.

Η συλλογή του επαυξάνεται συνεχώς και το 1986 εμφανίζεται κρίση χώρου. Για την αντιμετώπισή της, πολλά εκθέματα μεταφέρονται από το Λούβρο στο νεοδημιουργηθέν Μουσείο Ορσέ (Musée d'Orsay). Το 1997 ξεκινά η δεύτερη φάση αναδιοργάνωσης του Μουσείου, με άνοιγμα νέων χώρων.

Το σημερινό Λούβρο διαθέτει τέσσερις πτέρυγες, οι οποίες ονομάζονται Denon, Richelieu, Sully και Napoléon. Η είσοδος των επισκεπτών γίνεται πλέον υπόγεια και όχι από τις θύρες των προσόψεων (πιθανότατα για λόγους ασφαλείας).

Οι συλλογές του μουσείου

Σήμερα το μουσείο έχει κατηγοριοποιήσει τα έργα του σε διάφορα τμήματα και τα κομμάτια εκτίθενται σε πολλές και διαφορετικές αίθουσες. Οι συλλογές αυτές είναι οι εξής:

Τμήμα Ανατολικών Αρχαιοτήτων

Πτερωτός ταύρος με ανθρώπινη κεφαλή, από αλάβαστρο και γύψο, ύψος 4,40 μ. Ασσυρία, 8ος αιώνας π.Χ.

Στο τμήμα αυτό, ανήκουν έργα διαφόρων χωρών από την Ινδία και το Αφγανιστάν μέχρι την Τουρκία, τη Συρία αλλά και την Κύπρο Χωρίζεται σε τρεις συλλογές: της Μεσοποταμίας (με εκθέματα Σουμερίων, Βαβυλωνίων, Ασσυρίων κ.ά,), του Ιράν και των χωρών της Μέσης Ανατολής. Στο τελευταίο τμήμα περιλαμβάνονται έργα από την Κύπρο, την Παλαιστίνη, την αρχαία Φοινίκη ή το σημερινό Λίβανο, τη Συρία, την Ιορδανία και τη Σαουδική Αραβία) Ξεχωρίζει ένα αγγείο του 4.000 π.Χ. από τα Σούσα, ανδρική κεφαλή από ορείχαλκο του 2.100 π.Χ. ύψους 1,5 μέτρου, κιονόκρανο με τις κεφαλές δύο ταύρων από το ανάκτορο του Δαρείου από ασβεστόλιθο, του 500 π.Χ., ύψους περίπου 7,5 μ., η ζωοφόρος των τοξοτών, από τα Σούσα, ίδιας εποχής κ.α. Ως τμήμα αυτονομήθηκε το 1881 και περιλάμβανε ευρήματα από τις ανασκαφές που έκανε το 1847 στο βόρειο Ιράκ ο Γάλλος πρόξενος εκεί Πωλ Εμίλ Μποτά, ο Ερνέστ Ρενάν στη Φοινίκη το 1862, ο Μόργκαν στα Σούσα, ο Σέφερ στην Εγκώμη της Κύπρου.

Τμήμα Αιγυπτιακής Τέχνης

Ο καθιστός γραφέας, άγαλμα από την Σακάρα της Αιγύπτου. Χρονολογείται στο 2600 έως 2350 π.Χ.

Το τμήμα αυτό δημιουργήθηκε το 1826 και περιλαμβάνει 55.000 ευρήματα από τα οποία εκτίθενται τα 6.000. Ακολουθεί την αιγυπτιακή ιστορία από την φαραωνική εποχή μέχρι τους Κόπτες, τους Πτολεμαίους και τους Ρωμαίους. Πολλά από τα έργα αποκτήθηκαν από τον Ναπολέοντα το 1798 στην εκστρατεία που είχε κάνει έχοντας μαζί του τον Ντομινίκ Βιβάντ, που λίγο αργότερα ανέλαβε τη διεύθυνση του Λούβρου. Αρχικά το τμήμα είχε ως συντηρητή τον Ζαν-Φρανσουά Σαμπολιόν, τον άνθρωπο που αποκρυπτογράφησε τη στήλη της Ροζέτας. Η συγκεκριμένη συλλογή πάντως αυξήθηκε σημαντικά και με την απόκτηση των συλλογών τριών συλλεκτών (των Ντυράν, Σαλτ και Ντροβέτι) που προσέθεσαν 7.000 κομμάτια. Μετά από ανασκαφές που έγιναν στην Μέμφιδα, το Λούβρο απέκτησε και τον αριστουργηματικό "Καθιστό γραφέα". Το Λούβρο έχει επίσης στην κατοχή του πάρα πολλούς παπύρους, μούμιες, ρουχισμό, κοσμήματα, παιχνίδια, μουσικά όργανα και όπλα των αρχαίων Αιγυπτίων. Ξεχωρίζουν επίσης η μεγάλη Σφίγα που βρέθηκε στο Δέλτα του Νείλου και χρονολογείται στο 2.600 π.Χ. ύψους 1,83 και μήκους 4,80 μ., το άγαλμα του φαραώ Σέσωστρι Γ΄, τα αγαλματίδια Νεφερτίτη και Ακενατόν από ψαμμίτη, ύψους 22 εκατοστών, τα αγαλματίδια με την οικογένεια του Όσιρι, η σαρκοφάγος του Ιμενεμινέτ κ.α.

Τμήμα αρχαιοτήτων ελληνικών, ετρουσκικών και ρωμαϊκών

Το τμήμα ελληνορωμαϊκών μνημείων είναι μετά τους ζωγραφικούς πίνακες το αρχαιότερο τμήμα του Λούβρου και λειτουργεί από το 1800 - τότε ως «Μουσείο Αρχαιοτήτων». Μεταξύ των εκθεμάτων ήταν και ο Λαοκόων, που επιστράφηκε όμως το 1814 στην Ιταλία από όπου το είχε πάρει ο Ναπολέων. Επεκτάθηκε όμως ξανά το μουσείο με την απόκτηση της συλλογής των Μποργκέζε και του Καμπάνα. Όταν ο Καμπάνα χρεωκόπησε, αγόρασε τη συλλογή του ο Ναπολέων Γ΄ και απέκτησε έτσι πάνω από 300 αρχαία αγάλματα ελληνικά και ρωμαϊκά. Ανάμεσα στα εκθέματα που ξεχωρίζουν είναι:

• η Αφροδίτη της Μήλου Προσφέρθηκε από τον μαρκήσιο ντε Ριβιέρ στον Λουδοβίκο το 1821.
• η Νίκη της Σαμοθράκης Το Λούβρο αναφέρει ότι ανακαλύφθηκε το 1863 από τον Σαμπουαζό.
• κεφάλι γυναικείου ειδωλίου από τις Κυκλάδες (2700 - 2300 π.Χ.)
• ο «Ιππέας του Ραμπέν», από την Αθήνα, μάρμαρο, χρονολογημένο στο 550 π.Χ. Αποκτήθηκε το 1896. Οι Γάλλοι είχαν μόνο το κεφάλι, αλλά αναπαρέστησαν τον Ιππέα όπως τον έχει το Μουσείο της Ακρόπολης.
• ανδρικός κορμός από τη Μίλητο, χρονολογημένος στο 475 π.Χ., ύψους 1,32 μ.
• «Ο Ηρακλής και ο ταύρος της Κρήτης», από τη δυτική μετόπη του ναού του Δία στην Ολυμπία (460 π.Χ.), μάρμαρο, 1,60 Χ 1,50 μ. Προσφέρθηκε στο Λούβρο από την Ελληνική Γερουσία ως δώρο μετά την αρχαιολογική αποστολή των Ντιμπουά και Μπλουέ.
• οι «Εργαστίνες», τμήμα της ζωοφόρου του Παρθενώνα, χρονολογείται στο 447-438 π.Χ., μάρμαρο, ύψος 96 εκ. Χ 2,07 μ. μήκος, το οποίο κάποιοι θεωρούν έργο του Φειδία Αυτό το κομμάτι βρέθηκε στην κατοχή του κόμη ντε Σουαζέλ - Γκουφιέ, που ήταν πρεσβευτής των Γάλλων στην Κωνσταντινούπολη από το 1785 έως το 1792 και είχε συγκεντρώσει μεγάλη αρχαιολογική συλλογή. Είχε προμηθευτεί το ανάγλυφο από τον αριστοκράτη συλλέκτη Λουί Φρανσουά Σεμπαστιάν Φωβέλ, που ήταν πρόξενος των Γάλλων στην Αθήνα. Το ανάγλυφο στάλθηκε στη Γαλλία και βρέθηκε στο Λούβρο αλλά δεν εκτέθηκε αμέσως. Το 1801 ο Φοβέλ βρέθηκε στο Παρίσι και υποστήριξε ότι ήταν εκείνος που είχε ανακαλύψει το ανάγλυφο σε ερείπια στο ναό της Αθηνάς και ότι τώρα τα έβλεπε ανάμεσα σε διάφορα γλυπτά σχεδόν παραπεταμένο στον κήπο του μουσείου του Λούβρου. Ο Ναπολέοντας παρενέβη και ρώτησε αν μεταξύ των γλυπτών υπήρχαν έργα του Φειδία και ο διευθυντής του απάντησε ότι «αποδίδεται στο Φειδία ένα έργο από τη συλλογή Γκουφιέ», ο Ναπολέων διέταξε την έκθεσή του. Από τότε, δηλαδή το 1802, έως σήμερα το «ανάγλυφο των Παναθηναίων», στο οποίο διασώζονταν ακόμη και ίχνη έγχρωμης διακόσμησης, εκτίθεται με πολλούς και διαφορετικούς τρόπους στις αίθουσες του Λούβρου.
• «Κενταυρομαχία», κομμάτι από μετόπη του Παρθενώνα. Φιλοτεχνήθηκε σε πεντελικό μάρμαρο γύρω στο 440-447 π.Χ. Το εντόπισε στην Ακρόπολη των Αθηνών το 1788 ο Φοβέλ. Το έργο, όπως αναφέρει το Λούβρο, αγοράστηκε το 1818. Το κεφάλι του κένταυρου εξαφανίστηκε και το δεξί του χέρι βρίσκεται το Μουσείο της Ακρόπολης.
• ο Αγασίας ο Εφέσιος, γυμνός παλαιστής, από τη συλλογή Μποργκέζε
• η Αφροδίτη της Κνίδου που είναι ρωμαϊκό αντίγραφο ελληνικού έργου του Πραξιτέλη.
• αρχαϊκά εκθέματα από την Άσσο που δόθηκαν από τον σουλτάνο Μαχμούτ το Β΄.
• εκθέματα από το ναό της Αρτέμιδας στη Μαγνησία.
• αρχαιότητες από τη Σάμο που αποκτήθηκαν το 1881 (αποστολή Μίλερ).
• αρχαιότητες από τάφους της Τανάγρας το και τη Μύρινα, αμφορείς μέσω του βαρώνου ντε Βίτε.
• κεφαλή αττικού αλόγου του 6ου π.Χ. αιώνα (αγοράστηκε σε δημοπρασία τον Οκτώβριο του 2004).
• 25 επιγραφές που καλύπτουν χρονολογικά το διάστημα περίπου από το 400 π.Χ. μέχρι το 250 μ.Χ. και δείχνουν την εξέλιξη της ελληνικής γραφής αλλά και τον τρόπο με τον οποίο γραφόταν (και μιλιόταν) η ελληνική γλώσσα σε διάφορες περιοχές (Ελλάδα, Ιωνία, Κριμαία, Λιβύη, Αφγανιστάν).
• σε άλλο χώρο εκτίθενται έργα του 480-450 π.Χ., κυρίως κορμοί κορών και κούρων και μικρά χάλκινα αγαλματίδια.
• στην αίθουσα της Ολυμπίας υπάρχει μακέτα του αρχαίου ναού του Ολυμπίου Διός με αναπαράσταση του αγάλματος του Δία με χρυσό, μεγέθους 1 x 2 μέτρα, και εκθέματα από τον αρχαιολογικό τόπο –κεφαλή Αθηνάς, αγαλματίδια νικητή από τη Φωκίδα κ.α. Επίσης εκεί υπάρχουν και τμήματα μετώπης του ναού, που αποτελούν δωρεά της Ελληνικής Γερουσίας το 1830. Στα κομμάτια φαίνονται αλλού κεφαλές από τα άλογα του Διομήδη και τμήματα παραστάσεων από άθλους του Ηρακλή, όλα έργα που χρονολογούνται στο 460 π.Χ.
• κομμάτια από την αρχαιολογική αποστολή των Ωζέ και Ντωμέ το 1863, όπως οι κόρες με το λουλούδι, σε μάρμαρο, έργο που αφιερώθηκε στο ναό του Ολυμπίου Διός, μάλλον από Θεσσαλούς.
• ο «Απόλλων και οι Νύμφες», μαρμάρινο ανάγλυφο έργο διαστάσεων 1Χ2, της αρχαιολογικής αποστολής Μίλερ, που αποκτήθηκε το 1865, όπως και το επόμενο.
• Τα γλυπτά των Μαγεμένων της Θεσσαλονίκης, τα οποία αποσπάστηκαν το 1864 από τον Μίλερ.
• «Ερμής Αγοραίος και Νύμφες», της ίδιας εποχής.
• μαρμάρινος κορμός άνδρα του 480 π.Χ. που αποκτήθηκε με άγνωστο τρόπο από τον Ρότσιλντ και που δωρήθηκε στο Λούβρο το 1873.
• "Κεφαλή Ίριδος" που επίσης προέρχεται από τον Παρθενώνα και που φιλοτεχνήθηκε σε πεντελικό μάρμαρο μεταξύ 448 και 432 π.Χ. –έχει ύψος 40 εκατοστά Μετά την κατάληψη της Αθήνας το 1687 από τον Μοροζίνι, ο γραμματέας του, Σαν Γκάλλο, έφερε αυτό το κεφάλι στη Βενετία. Το βρήκε εκεί και το πήρε ή το αγόρασε ο συλλέκτης Βέμπερ το 1824. Το κεφάλι βρέθηκε το 1844 στην κυριότητα του μαρκήσιου του Λαμπόρντ και το 1928 πουλήθηκε στο Λούβρο.
• μαρμάρινο άγαλμα της Αθηνάς ύψους 2,60 μ.-λείπει το κεφάλι του Το άγαλμα στάλθηκε στο Παρίσι από τον ζωγράφο Ενγκρ που ήταν υπεύθυνος της συλλογής στη βίλα των Μεδίκων στη Ρώμη.
• στην "Αίθουσα των Καρυάτιδων" εκτίθενται 59 έργα ελληνιστικών και ρωμαϊκών χρόνων, άλλα από τα οποία αποτελούν ρωμαϊκά αντίγραφα ελληνικών αγαλμάτων και άλλα αποτελούν ελληνικά έργα τέχνης που οι Ρωμαίοι μετέφεραν στην Ιταλία από όπου και τα πήρε το Λούβρο.
• στην 18η αίθουσα του Λούβρου εκτίθενται 159 έργα αρχαϊκής εποχής, κούροι, ανάγλυφα, αμφορείς κ.α.

• 
  μυκηναϊκό έργο από την Τίρυνθα
• 
  Η Νίκη της Σαμοθράκης, Ελληνιστικό έργο
• 
  Η Αφροδίτη της Μήλου
• 
  Ο Μέμνων από τον αγγειογράφο του 5ου π.Χ. αιώνα Δουρίδα

Τμήμα Γλυπτικής

Στην αρχή το μουσείο εξέθετε αποκλειστικά αγάλματα που ανήκαν στην περίοδο της αρχαιότητας με εξαίρεση γλυπτά του Μιχαήλ Άγγελου. Μετά το 1824 όμως, άρχισε να εκθέτει και γλυπτά άλλων εποχών, στις οποίες έχει αφιερώσει πέντε αίθουσες –έργα από την Αναγέννηση μέχρι τον 18ο αιώνα. Το 1850 η διεύθυνση του μουσείου άνοιξε και αίθουσα για γλυπτά του Μεσαίωνα. Πάντως μέχρι και τότε τα γλυπτά ανήκαν ως τμήμα στον τομέα Αρχαιοτήτων και μόλις το 1871 ή το 1893 αποφασίστηκε να αποδεσμευτούν και να αυτονομηθεί ο τομέας γλυπτικής. Εκεί είναι τοποθετημένα εν γένει γλυπτά που δεν ανήκουν στο ελληνικό, ετρουσκικό ή ρωμαϊκό τμήμα. Το 1986 όλα τα έργα που ήταν μεταγενέστερα του 1850 μεταφέρθηκαν στο Μουσείο Ορσέ (Musée d'Orsay). Ξεχωρίζουν ο "Δανιήλ και οι λέοντες", η "Ανάσταση του Χριστού", "Η Λουομένη" όπως και το "Έρως και ψυχή" του Αντόνιο Κανόβα.

Τμήμα ισλαμικής τέχνης

Ελεφαντόδοντο και ασήμι από την Ισπανία του 966 μ.Χ.

Αυτό το τμήμα δημιουργήθηκε το 2003 συγκεντρώνοντας έργα που προέρχονται από την Ισπανία και την βόρεια Αφρική, τη Μέση Ανατολή, την Αραβία και την Ινδία. Τα έργα είναι διαφόρων περιόδων, αλλά πάντως από το 622 μ.Χ. μέχρι τον 19ο αιώνα. Στη βασιλική συλλογή, που λεγόταν και «συλλογή του στέμματος», ξεχωρίζει το "Βαπτιστήριο του Αγίου Λουδοβίκου", μια κολυμπήθρα που φιλοτεχνήθηκε στη Συρία ή στην Αίγυπτο στο μεταίχμιο του 13ου και 14ου αιώνα,που είναι ανάγλυφος ορείχαλκος με ασήμι και χρυσό και διάμετρο μισό μέτρο, ένας αστρολάβος ινδοπερσικής προέλευσης του 18ου αιώνα, η πυξίδα (από ελεφαντόδοντο) του αλ-Μουγίρα που βρέθηκε στην Κόρδοβα και είχε φιλοτεχνηθεί το 968.

Βυζαντινό έργο του 6ου αιώνα από ελεφαντόδοντο -είχε και μαργαριτάρια -34 x 26 εκατοστά.

Τμήμα καλλιτεχνικών αντικειμένων

Μεταξύ των εκθεμάτων που ανήκουν στο τμήμα αυτό είναι και κοσμήματα ή μπιμπελό και αγαλματίδια, βιτρώ, κασετίνες, γενικά μικρά αντικείμενα τέχνης. Επίσης στον τομέα αυτό περιλαμβάνονται και μεγαλύτερα αντικείμενα τέχνης, όπως έπιπλα εποχής –από το μεσαίωνα μέχρι τα μέσα του 19ου αιώνα. Αρχικά ήταν υποκατηγορία του τμήματος γλυπτικής, αλλά μετά αυτονομήθηκε. Η συλλογή Ντυράν το 1825 απέφερε όμως στο Λούβρο πολλά βιτρό και έργα τέχνης που δεν μπορούσαν πια να εντάσσονται στη γλυπτική, ενώ 800 αντικείμενα ποικίλων χρήσεων δόθηκαν και από τον Πιέρ Ρεβουάλ. Προστέθηκε στη συνέχεια η δωρεά Σωβαζό με 1.500 μεσαιωνικά έργα και το 1862 προστέθηκαν επίσης χρυσά κοσμήματα και άλλα αντικείμενα του 15ου και 16ου αιώνα με τη συλλογή Καμπάνα. Τα περισσότερα αντικείμενα τέχνης εκτίθενται στην πτέρυγα Ρισελιέ και στην Στοά ή Γκαλερί του Απόλλωνα -αυτή ονομάστηκε έτσι από το ζωγράφο Σαρλ Λε Μπρεν, στον οποίο ο Λουδοβίκος ΙΔ΄ (γνωστός και ως «ο Βασιλιάς Ήλιος») ανέθεσε να διακοσμήσει το χώρο με θέματα εμπνευσμένα από τον ήλιο.

Τμήμα πινάκων ζωγραφικής

Στο τμήμα αυτό ανήκουν σήμερα γύρω στους 6.000 πίνακες που φιλοτεχνήθηκαν από το Μεσαίωνα μέχρι το 1848. Τα 2/3 των έργων αυτών είναι Γάλλων καλλιτεχνών, όπως του Ντελακρουά, του Νταβίντ και άλλων.

Στα εκθέματα περιλαμβάνεται μία από τις μεγαλύτερες συλλογές (1.200 έργα) βόρειων καλλιτεχνών –της Ολλανδίας, της Φλάνδρας και της Γερμανίας- με 15 έργα του Ρέμπραντ, 51 έργα του Πέτερ Πάουλ Ρούμπενς, έργα του Γιοχάννες Βερμέερ, του Άλμπρεχτ Ντύρερ, του Χανς Χολμπάιν του νεότερου κ.α. Πολύ πλούσια είναι και η ιταλική σχολή, με περίπου 1.100 έργα Ιταλών ζωγράφων, ανάμεσα στα οποία είναι η Τζοκόντα (και άλλα έργα) του Λεονάρντο Ντα Βίντσι, 15 έργα του Πάολο Βερονέζε, 15 πίνακες του Τιτσιάνο, 10 του Ραφαήλ κ.α.

Η ισπανική συλλογή περιλαμβάνει έργα του Βελάσκεθ, του Μουρίλο του Ριβέρα και του Γκόγια. Οι Γάλλοι στην ισπανική συλλογή περιλαμβάνουν και τα έργα του Ελ Γκρέκο, τον οποίο έχουν σε περίοπτη θέση.

Τμήμα χαρακτικής και σχεδίων

Κεφαλές ανδρών σε σχέση με του λέοντα, σχέδιο του Σαρλ Λε Μπρεν, μαύρο μελάνι, 1671.

Σε αυτό το τμήμα ανήκουν σχέδια σε χαρτί και χαλκογραφίες, όπως και γραμματόσημα και καλλιτεχνικά βιβλία.

Πρόσβαση

Το Λούβρο βρίσκεται στο κέντρο του Παρισιού στη δεξιά όχθη του ποταμού Σηκουάνα (La Seine) και στο 1ο Δημοτικό διαμέρισμα (1re Arrondissement). Πλάι του βρίσκονται οι κήποι του Κεραμεικού (Jardins des Tuilleries), που δημιουργήθηκαν το 1564 από την Αικατερίνη των Μεδίκων (το παλάτι του Κεραμεικού, που επίσης βρισκόταν δίπλα, καταστράφηκε από πυρκαγιά το 1871). Πρόσβαση στο Μουσείο είναι δυνατή είτε με λεωφορειακές γραμμές είτε με το μετρό του Παρισιού (σταθμοί Μυζέ ντε Λουβρ και Λουβρ-Ριβολί). Η είσοδος (το 2018) στοιχίζει 15 ευρώ.

Η περιοδικότητα

Ένας από τους λόγους που μπορεί κάποιος να επισκεφθεί το Λούβρο και να μη δει το έκθεμα για το οποίο ταξίδεψε, είναι και η συντήρηση των εκθεμάτων: για να μη φθείρονται, εκθέτουν κάθε απόκτημα για περίπου 3 μήνες και μετά το ξαναφυλάσσουν προσεκτικά σε κατάλληλες συνθήκες, εναλλάσσοντάς τα με άλλα. Όσα έργα δεν εκτίθενται ποτέ είναι είτε σε κακή κατάσταση είτε έχουν δευτερεύουσα αξία είτε συντρέχουν και άλλοι λόγοι.

Τα οικονομικά του

Ο επιβλητικός, θεατρικού τύπου, διάδρομος που οδηγεί στη Νίκη της Σαμοθράκης, σε φωτογραφία στις 12 Μαΐου 2007, ο οποίος πήρε τη σημερινή του εμφάνιση στις αρχές της δεκαετίας του 1930.

Το Μουσείο του Λούβρου το 2006 είχε προϋπολογισμό 186 εκατομμύρια ευρώ -για τους μισθούς των 2.000 ατόμων που απασχολεί (οι 1.100 είναι φύλακες και φρουροί), αγορές νέων έργων, επεκτάσεις ή επισκευές των πτερύγων του. Από το ποσό αυτό το 60% διατέθηκε από κρατική επιχορήγηση και το 40% από άλλες πηγές: τα εισιτήρια εισόδου, τις δωρεές, τον επί πληρωμή δανεισμό συλλογών του σε άλλα μουσεία για διαφόρους περιόδους έκθεσης σε αυτά κ.λπ. Επίσης έχει προσόδους και από άλλες πηγές –π.χ. πήρε 2,5 εκατομμύρια δολάρια για να επιτρέψει να γίνουν στους χώρους του τα γυρίσματα της ταινίας «Κώδικας ντα Βίντσι». Σημαντικό εισόδημα προσδοκούν οι διευθυντές του και από ένα καινοτόμο σχέδιο, την ίδρυση του «Λούβρου του Άμπου Ντάμπι», το οποίο προγραμματίζουν να ανοίξει για το κοινό το 2013 και για το οποίο πάντως έχει ασκηθεί πολεμική και έχουν εκφραστεί αρκετές διαφωνίες.

Σημαντικά εκθέματα

Η Νίκη της Σαμοθράκης.

• Αφροδίτη της Μήλου: Ένα από τα γνωστότερα γλυπτά της ελληνιστικής εποχής, έχει τοποθετηθεί με θεατρικό τρόπο στο τέλος ενός μεγάλου διαδρόμου. Χρονολογείται στα τέλη του 2ου αιώνα π.Χ. και βρέθηκε στη Μήλο το 1820.
• Νίκη της Σαμοθράκης.
• Λεονάρντο ντα Βίντσι. Πορτραίτο της Λίσα Τζεραρντίνι, συζύγου του Φραντσέσκο ντε Τζοκόντο. Ο πίνακας είναι γνωστός ως Μόνα Λίζα ή Τζοκόντα.
• Έρως και Ψυχή, γλυπτό του Αντόνιο Κανόβα.

Δείτε επίσης

• Πυραμίδα του Λούβρου

Βιβλιογραφία

• Alderson, William T.· Alexander, Edward (1996). Museums in motion: an introduction to the history and functions of museums. Walnut Creek, CA: Published in cooperation with the American Association for State and Local History [by] AltaMira Press. ISBN 0-7619-9155-7. OCLC 33983419. 
• Ahlund, Mikael (2000). Islamic art collections: an international survey. Richmond, Surrey, England: Curzon. ISBN 0-7007-1153-8. OCLC 237132457. 
• Bierman, Irene A (2003). Napoleon in Egypt. Ithaca Press. ISBN 0-86372-299-7. 
• Bowkett, Stephen· Porter, Tom (2004). Archispeak: an illustrated guide to architectural terms. London: Spon Press. ISBN 0-415-30011-8. OCLC 123339639. 
• Carbonell, Bettina (2004). Museum Studies: An Anthology of Contexts. Blackwell Pub. ISBN 978-0-631-22825-7. OCLC 52358814. 
• Edwards, Henry Sutherland (1893). Old and New Paris: Its History, Its People, and Its Places. Paris: Cassell and Co. σελ. 194. Ανακτήθηκε στις 30 Απριλίου 2008. history of the word louvre. 
• Hannan, Bill and Lorna (2004). Art for Travellers: France. Northampton, MA: Interlink Books. ISBN 1-56656-509-X. OCLC 51336501. 
• Lasko, Peter (1995). Ars Sacra, 800–1200. Yale University Press. ISBN 978-0-300-06048-5. OCLC 231858991. 
• McClellan, Andrew (1999). Inventing the Louvre: Art, Politics, and the Origins of the Modern Museum.... Berkeley: University of California Press. ISBN 0-520-22176-1. OCLC 40830142. inventing the louvre luxembourg gallery. 
• Merryman, John Henry (2006). Imperialism, art and restitution. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 0-521-85929-8. OCLC 183928459. 
• Mroue, Haas (2003). Frommer's Paris from $90 a Day. Frommer's. ISBN 0-7645-5806-4. OCLC 229256386. 
• Miltoun, Francis (1910). Royal Palaces and Parks of France. L.C. Page & Co. ISBN 9781465544346. 
• Lunn, Martin (2004). Da Vinci code Decoded. New York: Disinformation. ISBN 0-9729529-7-7. OCLC 224340425. 
• Nave, Alain (1998). Treasures of the Louvre. Barnes & Noble Publishing. ISBN 0-7607-1067-8. OCLC 40334510. 
• Nora, Pierre· Lawrence D. Kritzman (1996). Realms of Memory. New York: Columbia University Press. ISBN 978-0-231-10926-0. OCLC 234041248. 
• Oliver, Bette Wyn (2007). From Royal to National: The Louvre Museum and the Bibliothèque Nationale. Lexington Books. ISBN 978-0-7391-1861-0. OCLC 70883061. 
• Plant, Margaret (2002). Venice Fragile City. Yale University Press. ISBN 978-0-300-08386-6. Venice Fragile City. 
• Popkin, Jeremy D (2015). A Short History of the French Revolution (6th έκδοση). Yale University Press. ISBN 978-0-205-96845-9. 
• Rickman, Gregg (1999). Swiss Banks and Jewish Souls. Transaction Publishers. ISBN 1-56000-426-6. OCLC 40698624. 
• Rogers, Elizabeth A. (2001). Landscape design: a cultural and architectural history. New York: Harry N. Abrams. ISBN 0-8109-4253-4. OCLC 186087857. results tuileries fire louvre axis. 
• Strathern, Paul (2009). Napoleon in Egypt. Bantam. ISBN 978-0-553-38524-3. OCLC 299706472. 
• Sturdy, David (1995). Science and social status: the members of the Académie des sciences 1666–1750. Woodbridge, Suffolk: Boydell Press. ISBN 0-85115-395-X. OCLC 185477008. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Επίσημη ιστοσελίδα του μουσείου
• Digital Collection
• Louvre's 360x180 degree panorama virtual tour
• Louvre virtual tours
• Παύλου Δρανδάκη, Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια.
• Λούβρο, των Mario Bonetti και Sylvia Bruno.