Κύκλος της Βουργουνδίας
Ο Βουργουνδικός Κύκλος (γερμανικά: Burgundischer Kreis, ολλανδικά: Bourgondische Kreits, γαλλικά: Cercle de Bourgogne) ήταν ένας Αυτοκρατορικός κύκλος της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας που δημιουργήθηκε το 1512 και διευρύνθηκε σημαντικά το 1548. Εκτός από την Ελεύθερη Κομητεία της Βουργουνδίας (σημερινή διοικητική περιφέρεια Franche-Comté), ο Βουργουνδικός Κύκλος κάλυπτε κατά προσέγγιση τις Κάτω Χώρες, δηλαδή τις περιοχές που είναι τώρα γνωστές ως Ολλανδία, Βέλγιο και Λουξεμβούργο και γειτονικά τμήματα στη γαλλική διοικητική περιφέρεια του Nορ-πα-ντε-Καλαί. Για το μεγαλύτερο μέρος της ιστορίας της, τα εδάφη της ήταν ταυτόσημα με τις ιδιοκτησίες των Ισπανών Αψβούργων στην Αυτοκρατορία (Φρανς-Κοντέ και Αψβουργικές Κάτω Χώρες).
Η εδαφική εμβέλεια του κύκλου μειώθηκε σημαντικά τον 17ο αι. με την απόσχιση των Επτά Ηνωμένων Επαρχιών το 1581 (αναγνωρισμένη το 1648 βάσει της Συνθήκης της Βεστφαλίας) και την προσάρτηση της Ελεύθερης Κομητείας της Βουργουνδίας από τη Γαλλία το 1678. Η κατάληψη και η επακόλουθη προσάρτηση της αυτοκρατορικής επικράτειας στα δυτικά του ποταμού Ρήνου από την Επαναστατική Γαλλία τη δεκαετία του 1790 ουσιαστικά έβαλε τέλος στην ύπαρξη του κύκλου.
Σύνθεση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Μετά τη Δίαιτα του Άουγκσμπουργκ του 1548, ο κύκλος αποτελείται από τα ακόλουθα εδάφη:
Δεκαεπτά Επαρχίες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- η κομητεία του Αρτουά, που παραχωρήθηκε με συνθήκη από τη Γαλλία το 1493, επεστράφη και προσαρτήθηκε από τη Γαλλία το 1659.
- το δουκάτο της Βραβάνδης, συμπεριλαμβανομένου του Μαργραβάτου της Αμβέρσας.
- η κομητεία του Ντρέντε, η οποία αποσχίστηκε για να αποτελέσει μέρος των Ηνωμένων Επαρχιών από το 1579.
- η κομητεία της Φλάνδρας.
- η κυριότητα της Φρισίας, η οποία αποσχίστηκε για να αποτελέσει μέρος των Ηνωμένων Επαρχιών από το 1579.
- η κυριότητα του Χρόνινχεν, η οποία είναι μια ομάδα του πρώην Όμελαντεν, που αποσχίστηκε για να αποτελέσει μέρος των Ηνωμένων Επαρχιών από το 1579, και της πόλης του Χρόνινχεν, που προσχώρησε στις Ηνωμένες Επαρχίες το 1594.
- το δουκάτο του Γκέλρε, το οποίο, με εξαίρεση το Άνω Χέλρε, αποσχίστηκε για να αποτελέσει μέρος των Ηνωμένων Επαρχιών από το 1579.
- η κομητεία του Αινώ.
- η κομητεία της Ολλανδίας, η οποία αποσχίστηκε για να αποτελέσει μέρος των Ηνωμένων Επαρχιών από το 1579.
- το δουκάτο του Λίμπουργκ, που κατείχαν οι δούκες της Μπραμπάντ.
- το δουκάτο του Λουξεμβούργου.
- η κυριότητα του Mέχελεν, μια προσωπική κυριότητα του δούκα της Βουργουνδίας.
- η κομητεία του Ναμύρ.
- η κυριότητα του Οβεράισελ, η οποία αποσχίστηκε για να αποτελέσει μέρος των Ηνωμένων Επαρχιών από το 1579.
- ο πρίγκιπας-επίσκοπος, μετέπειτα κύριος, της Ουτρέχτης, η οποία αποσχίστηκε για να αποτελέσει μέρος των Ηνωμένων Επαρχιών από το 1579.
- η κομητεία της Ζηλανδίας, που κατήχετοι από τους κόμητες της Ολλανδίας· αποσχίστηκε για να αποτελέσει μέρος των Ηνωμένων Επαρχιών από το 1579.
- η κομητεία του Zούτφεν, που κατείχαν οι δούκες του Χέλρε· αποσχίστηκε για να αποτελέσει μέρος των Ηνωμένων Επαρχιών από το 1579.
Κομητεία της Βουργουνδίας[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
και τα δύο προσαρτήθηκαν από τη Γαλλία σύμφωνα με τη Συνθήκη του Νάιμεχεν του 1678. Ο πρίγκιπας-επίσκοπος της Λιέγης παρέμεινε μέρος του κύκλου της Κάτω Ρηνανίας-Βεστφαλίας μέχρι τη διάλυσή του το 1795.
Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Οι αυτοκρατορικές Δεκαεπτά Επαρχίες προέκυψαν από τις Βουργουνδικές Κάτω Χώρες, που είχαν κυβερνηθεί σε προσωπική ένωση από τους Γάλλους δούκες της Βουργουνδίας. Οι περισσότερες από αυτές ήταν φέουδα της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας στο έδαφος της Κάτω Λωρραίνης, εκτός από τη Φλάνδρα και το Αρτουά. Το 1482 κληρονομήθηκαν στον Οίκο των Αψβούργων.
Το 1363 ο Γάλλος βασιλιάς Ιωάννης Β΄ των Βαλουά έδωσε ως φέουδο τον μικρότερο γιο του Φίλιππο Β΄ τον Τολμηρό το δουκάτο της Βουργουνδίας (Bourgogne). Ο Φίλιππος Β΄ το 1369 νυμφεύτηκε τη Μαργαρίτα Γ΄ των Νταμπιέρ, μοναχοπαίδι του Λουδοβίκου Β΄ κόμη της Φλάνδρας (π. 1384), του οποίου η τεράστια προίκα δεν περιλάμβανε μόνο τη Φλάνδρα και τον Αρτουά, αλλά και την αυτοκρατορική κομητεία της Βουργουνδίας. Έτσι έγινε ο γενάρχης του Οίκου των Βαλουά-Βουργουνδίας που κατείχε συστηματικά διάφορα αυτοκρατορικά φέουδα: ο εγγονός του Φίλιππος Γ΄ ο Καλός, δούκας της Βουργουνδίας από το 1419 αγόρασε το Ναμύρ το 1429, και κληρονόμησε τα δουκάτα της Βραβάντης και του Λίμπουργκ από τον εξάδελφό του Φίλιππο κόμη του Σαιν-Πολ το 1430. Το 1432 ανάγκασε τη Ιακωβίνη των Βίττελσμπαχ να του παραχωρήσει τις κομητείες του Αινώ και της Ολλανδίας με τη Zηλανδία σύμφωνα με τη Συνθήκη του Ντελφτ και τελικά κατέλαβε το Λουξεμβούργο, εξορίζοντας την δούκισσα Eλισάβετ το 1443.
Το βασίλειο της Βουργουνδίας είχε τότε μια αμυδρή ομοιότητα με την πρώιμη μεσαιωνική Λοθαριγγία, ωστόσο έπεσε ξαφνικά με το τέλος του φιλόδοξου Καρόλου του Τολμηρού. Το 1473 είχε συνάψει συμφωνία με τον αυτοκράτορα Φρειδερίκο Γ΄ των Αψβούργων, σύμφωνα με την οποία θα πάντρευε την κόρη του Μαρία την Πλούσια με τον γιο τού αυτοκράτορα Μαξιμιλιανό Α΄ αρχιδούκα της Αυστρίας με αντάλλαγμα την ανάδειξη των αυτοκρατορικών του εδαφών σε «βασίλειο της Βουργουνδίας», ισοδύναμο με το γαλλικό βασίλειο των εξαδέλφων του Βαλουά. Ωστόσο οι πρίγκιπες-εκλέκτορες απέτρεψαν αυτά τα σχέδια και ο δούκας Κάρολος ξεκίνησε μια απελπισμένη εκστρατεία κατά του δουκάτου της Λωρραίνης, όπου σκοτώθηκε στη μάχη του Νανσί το 1477. Η κόρη του Μαρία, για να εξασφαλίσει την κληρονομιά της ενάντια στον βασιλιά Λουδοβίκο ΙΑ΄ της Γαλλίας, παντρεύτηκε τον Μαξιμιλιανό Α΄ την ίδια χρονιά. Ο αρχιδούκας νίκησε τα γαλλικά στρατεύματα στη μάχη του Γκουινεγκάτ το 1479 και με τη Συνθήκη του Σενλίς του 1493 προσάρτησε τις Δεκαεπτά Επαρχίες -συμπεριλαμβανομένων των γαλλικών φέουδων της Φλάνδρας και του Αρτουά- για τον Οίκο των Αψβούργων. Η κυριαρχία τελικά πέρασε στην αυτοκρατορία με τη Συνθήκη του Καμπρέ το 1529. Το ίδιο το δουκάτο της Βουργουνδίας καταλήφθηκε ως επιστρεπτέο φέουδο από το γαλλικό στέμμα.
Ο εγγονός και διάδοχος του Μαξιμιλιανού Α΄, ο αυτοκράτορας Κάρολος Ε΄ των Αψβούργων κέρδισε τελικά τους Πολέμους του Χέλρε και ένωσε και τις δεκαεπτά επαρχίες υπό την κυριαρχία του, με την τελευταία να είναι το δουκάτο του Χέλρε το 1543. Η συνθήκη της Βουργουνδίας του 1548 μετατόπισε τις δεκαεπτά επαρχίες από τον Κύκλο της Κάτω Ρηνανίας-Βεστφαλίας στον κύκλο της Βουργουνδίας, με αποτέλεσμα ένα σημαντικό εδαφικό κέρδος για την τελευταία και αυξημένη φορολογική υποχρέωση. Η Πραγματική Κύρωση του 1549 καθόρισε, ότι οι επαρχίες έπρεπε να παραμείνουν ενωμένες στο μέλλον και να κληρονομούνται από τον ίδιο μονάρχη. Μετά την παραίτηση του Καρόλου Ε΄ το 1556, τα βασίλειά του χωρίστηκαν μεταξύ του γιου του, βασιλιά Φίλιππου Β΄ της Ισπανίας, και του αδελφού του, αυτοκράτορα Φερδινάνδου Α΄ της Αυστρίας & Γερμανίας. Οι Δεκαεπτά Επαρχίες πήγαν στον γιο του Φίλιππο Β΄.
Οι συγκρούσεις μεταξύ του Φίλιππου Β΄ και των Ολλανδών υπηκόων του οδήγησαν στον Ογδοηκονταετή Πόλεμο, ο οποίος ξεκίνησε το 1568. Οι επτά βόρειες επαρχίες κέρδισαν την ανεξαρτησία τους ως μία Δημοκρατία, που ονομάστηκε Επτά Ηνωμένες Επαρχίες. Ήταν:
- η κυριότητα του Χρόνινχεν και του Όμελαντεν
- η κυριότητα του Φρίσλαντ
- την κυριότητα του Όβερεϊσελ
- το δουκάτο του Γκέλρε (εκτός από την ανώτερη συνοικία του) και την κομητεία Zούτφεν
- το πρυγκιπάτο-επισκοπή, μετέπειτα κυριότητα, της Ουτρέχτης
- την κομητεία της Ολλανδίας
- η κομητεία της Ζηλανδίας
Οι νότιες επαρχίες –Φλάνδρα, Βραβάνδη, Ναμύρ, Αινώ, Λουξεμβούργο, κ.λ.π.– αποκαταστάθηκαν στην ισπανική κυριαρχία χάρη στο στρατιωτικό και πολιτικό ταλέντο του δούκα της Πάρμας, ειδικά στην πολιορκία της Αμβέρσας (1584-1585). Ως εκ τούτου, αυτές οι επαρχίες έγιναν γνωστές ως Ισπανικές Κάτω Χώρες ή Νότιες Κάτω Χώρες.
Οι βόρειες Επτά Ηνωμένες Επαρχίες διατήρησαν τμήματα του Λίμπουργκ, της Βραβάντης και της Φλάνδρας κατά τη διάρκεια και μετά τον Ογδοηκονταετή Πόλεμο (βλέπε Γενικές Χώρες), ο οποίος έληξε με τη Συνθήκη της Βεστφαλίας το 1648.
Το Αρτουά και τμήματα της Φλάνδρας και του Αινώ παραχωρήθηκαν στη Γαλλία με τις συνθήκες των Πυρηναίων και της Νάιμεχεν κατά τη διάρκεια του 17ου αι.
Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Bιβλιογραφικές αναφορές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Eξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Χάρτης των Δεκαεπτά Επαρχιών (1555)
|