Αβδελλάς Ρεθύμνης
Συντεταγμένες: 35°19′28″N 24°44′53,5″E / 35.32444°N 24.73333°E
| Αβδελλάς Ρεθύμνης | |
|---|---|
  Αβδελλάς Ρεθύμνης | |
| Χώρα | Ελλάδα |
| Διοικητική υπαγωγή | Δήμος Μυλοποτάμου |
| Γεωγραφική υπαγωγή | Κρήτη |
| Πληθυσμός | 132 (2021) |
Ο Αβδελλάς είναι χωριό της τοπικής κοινότητας Αγίου Μάμαντος, της δημοτικής ενότητας Γεροποτάμου, του δήμου Μυλοποτάμου, της περιφερειακής ενότητας (τέως νομού) Ρεθύμνης, στην περιφέρεια Κρήτης, σύμφωνα με το πρόγραμμα Καλλικράτης.[1].
Πρίν το σχέδιο Καποδίστριας, ανήκε στην επαρχία Μυλοποτάμου του νομού Ρεθύμνης, στο γεωγραφικό διαμέρισμα Κρήτης.[2]
Πληθυσμικά στοιχεία
Η εξέλιξη πληθυσμού του Αβδελλά έχει ως εξής: κάτοικοι 207 (1961), 208 (1971), 187 (1981), 172 (1991), 231 (2001), 131 (2011).[1][2][3][4][5]
Διοικητικές μεταβολές
- ΦΕΚ 27Α - 31/01/1925
Ο οικισμός προσαρτάται στην κοινότητα Αγίου Μάμμαντος
- ΦΕΚ 244Α - 04/12/1997
Ο οικισμός αποσπάται από την κοινότητα Αγίου Μάμαντος και προσαρτάται στο δήμο Γεροποτάμου
- ΦΕΚ 87Α - 07/06/2010
Ο οικισμός αποσπάται από το δήμο Γεροποτάμου και προσαρτάται στο δήμο Μυλοποτάμου (Πηγή: eetaa.gr)
Ονομασία
To όνομα του χωριού πιθανώς προέρχεται από το επώνυμο του πρώτου οικιστή που λεγόταν «Αβδελλάς», επώνυμο που αναφέρεται σε κτητορική επιγραφή στην Εκκλησία του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου, στο χωριό Σελί της επαρχ. Ρεθύμνου (Gerola, Monumenti Veneti ecc. vol. IV, σ. 477). Υπάρχει και η εκδοχή να προέρχεται απ' ευθείας από τη λέξη βδέλλα (αβδέλλα).[5] Οι κάτοικοι, πολλές φορές προφέρουν το χωριό ως τ’ Αβδελλά.[6]
Γεωγραφία
Ο Αβδελλάς είναι χαρακτηρισμένος ως αγροτικός ημιορεινός οικισμός, κτισμένος σε υψόμετρο 440, πάνω στον οδικό άξονα που συνδέει το Πέραμα με τα Ανώγεια. Απέχει από το Ρέθυμνο, 34 χλμ. περίπου, προς τα ΝΑ.[7][8]
Ιστορικά στοιχεία
Ο Αβδελλάς αναφέρεται στην επαρχία Μυλοποτάμου το 1577 από το Fr. Barozzi, (P27v) ως Avdhela, από τον Καστροφύλακα (K175) ως Avdela με 91 κατοίκους το 1583, και από τον Φραντσέσκο Μπαζιλικάτα (Μνημεία Κρητ. Ιστορ. τόμ. V, σ. 131) ως Avdhela. Στην τούρκικη απογραφή του 1671 αναφέρεται ως Avdela με 9 χαράτσα (Ν. Σταυρινίδη, Μεταφράσεις τουρκικών εγγράφων κ.λπ. τόμ. Β', σ. 129). Στην απογραφή του 1881 αναφέρεται με το σημερινό όνομα Αβδελλάς στο δήμο Αβδανιτών με 127 χριστιανούς κατοίκους και, το 1900 στον ίδιο δήμο με 162 κατοίκους.[5]
Στις 5 Ιανουαρίου του 1826, Κρητικοί επαναστάτες, επιτέθηκαν εναντίον 300 Τούρκων και σκότωσαν τους αρχηγούς τους, Πεντεβή και Δερβίση. Επικεφαλής των Ελλήνων ήταν ο Σταυράλης Νιώτης και ο Αν. Παλμέτης.[5]
Στις 4 Σεπτεμβρίου 1943, οι γερμανικές δυνάμεις κατοχής συνέλαβαν και εκτέλεσαν σχεδόν όλους του άνδρες του χωριού, καθώς και αρκετούς από τα γειτονικά χωριά Άγιος Μάμας, Αβδανίτες, Κάλυβος.
Αξιοθέατα
Στον Αβδελλά βρίσκονταν κάποτε δύο μοναστήρια, των οποίων η ανάμνηση σώζεται με διάφορους θρύλους στην περιοχή. Σύμφωνα με τον P. Faure, βορείως του οικισμού, στη θέση «Κελλιά», υπήρχε μοναστήρι γύρω από τον σπηλαιώδη ναό της Υπαπαντής. Σώζονται ακόμα ερείπια κελιών, τα οποία και έδωσαν την ονομασία στην περιοχή. Ερείπια κελιών σώζονται και στη θέση «Μοναστήρια», γύρω από το ναό του Αφέντη Χριστού. Γύρω από τα ερείπια υπάρχουν διαμορφωμένες αναβαθμίδες που σύμφωνα με την τοπική παράδοση, ανήκαν στη μονή της περιοχής.[5]
Διάφορα
Ο Αβδελλάς εξυπηρετείται εκκλησιαστικά από την ενορία του Αγίου Μάμαντος που υπάγεται στην Α΄ Αρχιερατική περιφέρεια της Ιεράς Μητροπόλεως Ρεθύμνης και Αυλοποτάμου.[9]
Στην περιοχή είχε ξεσπάσει πυρκαγιά τον Αύγουστο του 2011, που κατέκαψε 50 στρέμματα χορτολιβαδικής και 10 στρέμματα δασικής έκτασης.[10]
Τραγούδι
Υπάρχει τραγούδι, γραμμένο σε κρητική παραδοσιακή μουσική και σε στίχους του Η. Ζούτσου, αφιερωμένο στη μνήμη των εκτελεσθέντων από τους Γερμανούς, το 1943, με τον τίτλο «Οι Αντρειωμένοι (Αβδελλάς 1943)».[11]
Παραπομπές
- ↑ 1,0 1,1 statistics.gr
- ↑ 2,0 2,1 Πάπυρος Λαρούς
- ↑ Πάπυρος Λαρούς Μπριτάνικα, 1978, 2006
- ↑ Πρόγραμμα Καλλικράτης
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 agmamas.blogspot.gr
- ↑ http://rethemnos.gr/choroesperida-sta-avdella-milopotamou/
- ↑ Εκδόσεις «Ελλάδα»
- ↑ Δομή
- ↑ http://www.hellenicaworld.com/Greece/Geo/gr/AvdellasRethymnis.html
- ↑ http://daypress.gr/index.aspx?aid=11759&cid=8
- ↑ http://www.youtube.com/watch?v=rDpZwdyIes8
Πηγές
- Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς Μπριτάνικα, 1978, 2006
- Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς, εκδ. 1963
- Εγκυκλοπαίδεια Δομή, 2002-4
- Οργανισμός εκδόσεων «Ελλάδα», χάρτες (Βαρελάς)
- Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΣΑ)
- http://www.statistics.gr/portal/page/portal/ESYE/BUCKET/General/[νεκρός σύνδεσμος]
- http://www.statistics.gr/portal/page/portal/ESYE/BUCKET/A1604/Other/A1604_SAP02_TB_DC_00_2001_03_F_GR.pdf
- eetaa.gr