Μετάβαση στο περιεχόμενο

Νηρέας (μυθολογία)

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Να μην συγχέεται με τον Νιρέα.
Νηρέας
Νηρέας, (σκηνή Γιγαντομαχίας).
Σύζυγος-οιΩκεανίδα Δωρίς
ΓονείςΠόντος και Γαία
ΑδέλφιαΘαύμας, Φόρκυς, Κητώ και Ευρυβία
ΤέκναΝηρηίδες (50 σε αριθμό) και Νηρίτης
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Στην ελληνική μυθολογία φέρεται ως πρωτότοκος γιος του Πόντου και της Γαίας (Ησίοδος) και κατ΄ άλλους του Ωκεανού και της Τηθύος. Συνήθης κατοικία του είναι ένα λαμπρό σπήλαιο, ή ένα φωτεινό ανάκτορο που βρίσκεται στα βάθη των Ωκεανών.

Σύμφωνα με τη μυθολογία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Νηρέας φέρεται ως θαλάσσια θεότητα προγενέστερη του θεού Ποσειδώνα. Οι αρχαίες ελληνικές παραδόσεις και σχεδόν όλοι οι αρχαίοι Έλληνες ποιητές και καλλιτέχνες παρουσιάζουν τον Νηρέα ως γέροντα μειλίχιο αγαθόν και αξιαγάπητο. Σύζυγός του ήταν η Ωκεανίδα Δωρίς με την οποία απέκτησε το πολυάριθμο γένος των Νηρηίδων τις ωραιότατες κόρες πενήντα σε αριθμό ή εκατό κατά νεώτερες παραδόσεις.

Ο Νηρέας είχε το χάρισμα της μαντικής, λέγεται ότι προείπε στον Πάρι όταν απήγαγε την Ελένη τον όλεθρο της πατρίδας του συνεπεία της κακής του πράξης. Όπως όλες οι θαλάσσιες θεότητες μπορούσαν να μεταμορφώνονται έτσι και ο Νηρέας μεταμορφωνόταν σε περίεργα και απίθανα σχήματα.

Ο Νηρέας ήταν επίσης εκείνος που έδειξε στον Ηρακλή παλεύοντας μ΄ αυτόν για να το επιτύχει το δρόμο προς τον κήπο με τα χρυσά μήλα των Εσπερίδων.

Συχνά ο Νηρέας ταυτίζεται με τον Γλαύκο.

Το όνομα Νηρεύς έχει σαφώς καθορισμένη έννοια και μας θυμίζει το νερό που κινείται. Ο Νηρέας αναφέρεται στον Όμηρο και στον Ησίοδο με τέτοιο τρόπο που είναι εύκολο να αντιληφθούμε τα χαρακτηριστικά του,τα οποία τα συνέλαβε ο ανθρώπινος νους από τις διάφορες μορφές της θάλασσας. Για παράδειγμα από τον λευκό αφρό στις κορυφές των κυμάτων φαντάστηκαν οι άνθρωποι τον Νηρέα γέροντα, καθώς και το λαϊκό του όνομα ήταν γέρων άλιος[1].

Οι ναυτικοί δεν φοβούνται τον Νηρέα διότι η δύναμη του είναι ευεργετική. Σύμφωνα πάντα με την Θεογονία ο Νηρέας είναι γέροντας και το ψέμα δεν τον αγγίζει, είναι μαλακός και του αξίζει μόνο εμπιστοσύνη καθώς μόνο δίκαιους στοχασμούς γεννάει ο νούς του. Φαίνεται εξ αυτού λοιπόν ότι το πρόσωπο του Νηρέα είναι η έκφαση μίας από τις όψεις της θάλασσας, της θάλασσας που είναι καλή για τον άνθρωπο, που δεν τον εξαπατά με ψεύτικες υποσχέσεις και η οποία του προσφέρεται για την ευδοκίμησή του.

Τα εκφραστικά ονόματα που αντλούμε από την Θεογονία για τις πενήντα Νηρηίδες, τις κόρες του γέροντα Νηρέα αναφέρονται ακριβώς στις διάφορες μορφές (κατάσταση θαλάσσης) και χάρες της θάλασσας. Υπενθυμίζουν τα ευεργετήματα της θάλασσας, τα πλούτη που δίνει στον άνθρωπο και την ευκολία που παρέχει στο εμπόριο.

Γενεαλογικό δένδρο

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ελληνικές θαλάσσιες θεότητες

ΓαίαΟυρανός
ΩκεανόςΤηθύς
 Ποταμοί Ωκεανίδες
ΠόντοςΘάλασσα
ΝηρέαςΘαύμαςΦόρκυςΚητώΕυρυβίαΤελχίνεςΑλίαΠοσειδώνΑφροδίτη[2]
ΈχιδναΓοργόνεςΓραίεςΛάδωναςΕσπερίδεςΘόωσαΉλιοςΡόδη
ΣθενώΓραίεςἩλιάδαιΗλεκτρυώνη
ΕυρυάληΕνυώ
Μέδουσα[3]Γραίες
  1. Ησίοδος, Θεογονία 233-36, is unequivocal that Nereus is the Old Man of the Sea (ἅλιος γέρων), whereas the Οδύσσεια gives the sobriquet to Nereus (xxiv.58) to Πρωτέας (μυθολογία) (iv.365, 387), and to en:Phorkys (xiii.96, 345).
  2. Υπάρχουν δύο πολύ διαφορετικές ιστορίες για την προέλευση της Αφροδίτης: Ο Ησίοδος (Θεογονία) ισχυρίζεται ότι «γεννήθηκε» από τον αφρό της θάλασσας αφού ο Κρόνος ευνούχισε τον Ουρανό, κάνοντας της έτσι κόρη του Ουρανού; Αλλά ο Όμηρος στην Όμηρος(Ιλιάδα, βιβλίο V) έχει την Αφροδίτη ως κόρη του Δία και της Διόνης. Σύμφωνα με τον Πλάτωνα (Συμπόσιο 180e), οι δύο θεότητες ήταν εντελώς ξεχωριστές οντότητες: ηΟυρανία Αφροδίτη και Αφροδίτη Πάνδημος'.
  3. Οι περισσότερες πηγές περιγράφουν τη Μέδουσα ως κόρη του Φόρκυ και της Κήτους, αν και ο συγγραφέας Υγίνος (μύθους Preface) προτείνει άλλη εκδοχή.
  • Νηρεύς, σελίδα 217, Τόμος ΙΣΤ, Νεώτερον Εγκυκλοπαιδικόν Λεξικόν "ΗΛΙΟΥ"
  • Νηρεύς, σελίδα 149, Τόμος 45, Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος, Λαρούς,Μπριτάνικα, 1996
  • "Νηρεύς",υποβρύχιο του Ελληνικού Στόλου. σελίδα 150, Τόμος 45, Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος, Λαρούς,Μπριτάνικα, 1996