Στσετσίνεκ
Συντεταγμένες: 53°44′N 16°42′E / 53.733°N 16.700°E
| Στσετσίνεκ | |||
|---|---|---|---|
 | |||
| |||
  Στσετσίνεκ | |||
| Χώρα | Πολωνία | ||
| Διοικητική υπαγωγή | Πόβιατ Στσετσίνεκ | ||
| Ίδρυση | 1310 | ||
| Έκταση | 48,63 km² | ||
| Πληθυσμός | 38.446 (31 Μαρτίου 2021)[1] | ||
| Ζώνη ώρας | UTC+01:00 (επίσημη ώρα) UTC+02:00 (θερινή ώρα) | ||
| Ιστότοπος | Επίσημος ιστότοπος | ||
 Σχετικά πολυμέσα | |||
Το Στσετσίνεκ (πολωνικά: Szczecinek, γερμανικά: Neustettin, κασουβικά: Nowé Sztetëno) είναι ιστορική πόλη και η έδρα του Πόβιατ Στσετσίνεκ, στο Βοεβοδάτο Δυτικής Πομερανίας της βορειοδυτικής Πολωνίας, με πληθυσμό 39.827 κατοίκους (2020).[2] Τα έτη 1950 έως 1998, ήταν μέρος του Βοεβοδάτου Κοσάλιν. Είναι ένας σημαντικός σιδηροδρομικός κόμβος, που βρίσκεται κατά μήκος της κύριας γραμμής Πόζναν-Κοουόμπζεγκ, που διασχίζει λιγότερο σημαντικές γραμμές προς το Χοϊνίτσε και το Σουούπσκ. Η συνολική έκταση της πόλης είναι 48,63 χλμ2.
Η ταραχώδης ιστορία του Στσετσίνεκ φτάνει πίσω στον Υψηλό Μεσαίωνα, όταν η περιοχή διοικούνταν από Πομεράνιους δούκες και πρίγκιπες. Το μεγαλύτερο μέρος της αρχιτεκτονικής της πόλης επέζησε του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και, στη συνέχεια, ολόκληρη η Παλιά Πόλη της ανακηρύχθηκε μνημείο εθνικής κληρονομιάς της Πολωνίας.
Ιστορία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
.jpg)
Στο Μεσαίωνα υπήρχε ένα σλαβικό προπύργιο στο σημερινό Στσετσίνεκ.[3] Ήταν μέρος του πρώιμου πολωνικού κράτους τον 10ο αιώνα, και ως αποτέλεσμα του κατακερματισμού της Πολωνίας τον 12ο αιώνα, έγινε μέρος του χωριστού Δουκάτου της Πομερανίας.
Το 1310, το κάστρο στη θέση ενός πρώην οχυρού και η πόλη ιδρύθηκαν σύμφωνα με το νόμο του Λύμπεκ από τον Δούκα Βατσίσουαφ Δ΄ της Πομερανίας-Βόλγκαστ και διαμορφώθηκαν σύμφωνα με το Στσέτσιν (γερμανικά: Stettin) που βρίσκεται περίπου 150 χιλιόμετρα δυτικά. Το αρχικό όνομα ήταν Neustettin («Νέο Στέτιν», πολωνικά: Nowy Szczecin, γερμανικά: Neustettin, λατινικά: Stetin Nova). Ήταν επίσης γνωστό ως Klein Stettin («Μικρό Στέτιν», πολωνικά: Mały Szczecin, γερμανικά: Klein Stettin). Το 1707 η πόλη ήταν γνωστή στα πολωνικά ως Nowoszczecin, ενώ το όνομα Mały Szczecin σταδιακά εξελίχθηκε στο σύγχρονο όνομα Στσετσίνεκ.[4]
Η πόλη ήταν οχυρωμένη για να αντιμετωπίσει τους Βραδεμβούργους, με τείχος και ξύλινους φράχτες. Το 1356 χτυπήθηκε από την πανώλη. Ευγνώμονες για την επιβίωσή τους, οι Δούκες Μπόγκισλαβ Ε΄, Μπάρνιμ Δ΄ και Βαρτίσλαφ Ε΄ ίδρυσαν το μοναστήρι του Αυγουστίνου στο λόφο Μαριέτρον, στη νότια όχθη της Λίμνης Τσεσιέτσκο. Λεηλατήθηκε από τους Βρανδεμβούργους το 1470. Από το 1368 έως το 1390 ήταν η έδρα ενός ομώνυμου δουκάτου υπό τον μοναδικό ιστορικό ηγεμόνα του, Βάρτισλαβ Ε΄. Στη συνέχεια, κυβερνήθηκε από τα δουκάτα της Πομερανίας: Νταρουόβο (Rügenwalde) (μέχρι το 1418), Σουούπσκ (μέχρι το 1474, φέουδο του Στέμματος του Βασιλείου της Πολωνίας) και το ενιαίο Δουκάτο της Πομερανίας (μέχρι το 1618).
Στις 15 Σεπτεμβρίου 1423, τη «μεγάλη ημέρα του Νέουστετιν», οι Πομεράνιοι δούκες, ο Μέγας Μάγιστρος των Τευτόνων Ιπποτών και ο Σκανδιναβός βασιλιάς Ερρίκος της Δανίας, της Νορβηγίας και της Σουηδίας συναντήθηκαν για να συζητήσουν την άμυνα ενάντια στην ένωση του Βρανδεμβούργου και της Πολωνίας. Κατά τη διάρκεια του Δεκατριετούς Πολέμου, οι ντόπιοι δούκες άλλαξαν συμμαχίες αρκετές φορές. Ως αποτέλεσμα, το 1455 πολλά γύρω χωριά λεηλατήθηκαν από Τεύτονες Ιππότες και το 1461 η πόλη λεηλατήθηκε και κάηκε από πολωνικά στρατεύματα και Τατάρους, επειδή ο Βασιλιάς Καζίμιρ Δ΄ της Πολωνίας ήθελε να εκδικηθεί τον Έρικ Β΄ της Πομερανίας που υποστήριξε τους Τεύτονες Ιππότες.[5]
Το 1601 ιδρύθηκε ένα πολωνικό σχολείο και το 1640 ιδρύθηκε ένα γυμνάσιο, το οποίο ως σημερινό I Liceum Ogólnokształcące είναι ένα από τα παλαιότερα λύκεια στην Πομερανία.[6] Κατά τη διάρκεια του Τριακονταετούς Πολέμου καταλήφθηκε και λεηλατήθηκε από τους Σουηδούς και τους Αυστριακούς. Μετά τον πόλεμο, από το 1653, η πόλη ήταν μέρος του Μαργραβινάτου του Βραδεμβούργου, από το 1701 του Βασιλείου της Πρωσίας και από το 1871 έως το 1945 της Γερμανίας. Κατά τη διάρκεια του Επταετούς Πολέμου, το 1759 λεηλατήθηκε από τη Ρωσική Αυτοκρατορία. Το 1807, κατά τη διάρκεια των Ναπολεόντειων Πολέμων και των πολωνικών εθνικοαπελευθερωτικών μαχών, η πόλη καταλήφθηκε από Πολωνούς, με επικεφαλής τον Τόμας Γουμπιένσκι.[5]
Το 1881, ο Αβραάμ Σπρίνγκερ, προπάππους του τηλεοπτικού παρουσιαστή Τζέρι Σπρίνγκερ και εξέχον μέλος της εβραϊκής κοινότητας της πόλης, ξεκίνησε μια ανεπιτυχή προσπάθεια να μηνύσει τον ταραχοποιό Δρ. Ερνστ Χενρίτσι, ισχυριζόμενος ότι μια εμπρηστική αντισημιτική ομιλία στην πόλη οδήγησε απευθείας στην πυρκαγιά στη συναγωγή στις 18 Φεβρουαρίου εκείνου του έτους.
Το 1914 ιδρύθηκε το Περιφερειακό Μουσείο. Το 1923 χτίστηκε η Καθολική Εκκλησία του Αγίου Πνεύματος, που τότε ονομαζόταν «Πολωνική Εκκλησία», καθώς συγχρηματοδοτήθηκε από ντόπιους Πολωνούς.[7]
Μετά την ανάληψη της εξουσίας από τους Ναζί στη Γερμανία τη δεκαετία του 1930, χτίστηκαν νέοι στρατώνες και η εισβολή στην Πολωνία πραγματοποιήθηκε από την πόλη στις αρχές του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου το 1939.[5] Κατά τη διάρκεια του πολέμου, τρία στρατόπεδα καταναγκαστικής εργασίας ιδρύθηκαν και λειτούργησαν από τους Γερμανούς στην πόλη, και οι αιχμάλωτοι τους ήταν κυρίως Πολωνοί και Ρώσοι.[8] Το Σεπτέμβριο του 1944, οι Γερμανοί προχώρησαν στις πρώτες συλλήψεις ντόπιων μελών της πολωνικής παράνομης οργάνωσης «Odra», συνθλίβοντάς την τελικά τις επόμενες εβδομάδες. Τον Φεβρουάριο του 1945, η πόλη κατελήφθη από τον Κόκκινο Στρατό[5] και το τοπικό εργοστάσιο γεωργικών μηχανημάτων, το οποίο χρησιμοποιούσε καταναγκαστική εργασία κατά τη διάρκεια του πολέμου, λεηλατήθηκε από τις δυνάμεις κατοχής των σοβιετικών δυνάμεων.[8] Στη συνέχεια, η πόλη πέρασε στην Πολωνία, αν και με ένα κομμουνιστικό καθεστώς που είχε εγκατασταθεί από τη Σοβιετική Ένωση, το οποίο παρέμεινε στην εξουσία μέχρι την πτώση του κομμουνισμού τη δεκαετία του 1980. Ο γερμανικός πληθυσμός της πόλης εκδιώχθηκε σύμφωνα με τη Συμφωνία του Πότσνταμ και επανακατοικήθηκε με Πολωνούς, απελαθέντες από την πρώην ανατολική Πολωνία που προσαρτήθηκε από τη Σοβιετική Ένωση και αποίκους από την κεντρική Πολωνία.[5] Το λεηλατημένο εργοστάσιο γεωργικών μηχανημάτων επαναλειτούργησε από τους Πολωνούς τον Ιούλιο του 1945.[8] Η πολωνική αντικομμουνιστική αντίσταση («καταραμένοι στρατιώτες») δραστηριοποιήθηκε στην πόλη και πολλά από τα μέλη της συνελήφθησαν και καταδικάστηκαν σε φυλάκιση από τους κομμουνιστές.[9] Η τελευταία «καταραμένη στρατιώτης» του Στσετσίνεκ, Μάρια Σοσνόφσκα, πέθανε το 2018.[9]
Το 2009, τα όρια της πόλης επεκτάθηκαν συμπεριλαμβάνοντας τα γειτονικά χωριά Σφιόντκι και Τσεσιέκα ως νέες συνοικίες.
Κουζίνα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το επίσημα προστατευόμενο παραδοσιακό φαγητό του Στσετσίνεκ (όπως ορίζεται από το Υπουργείο Γεωργίας και Αγροτικής Ανάπτυξης της Πολωνίας) είναι το krówka szczecinecka (κρούφκα στσετσινέτσκα), ένα τοπικό είδος κρούφκα (παραδοσιακή πολωνική καραμέλα).[10]
Διεθνείς σχέσεις
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το Στσετσίνεκ είναι αδελφοποιημένο με τις:
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ bdl
.stat .gov .pl /api /v1 /data /localities /by-unit /023216415011-0950262?var-id=1639616&format=jsonapi. Ανακτήθηκε στις 7 Οκτωβρίου 2022. - ↑ «Najwieksze miasta w Polsce pod wzgledem liczby ludnosci» [Οι μεγαλύτερες πόλεις της Πολωνίας από άποψη πληθυσμού]. polskawliczbach.pl (στα Πολωνικά).
- ↑ Τσέσουαφ Πισκόρσκι, Pomorze Zachodnie, mały przewodnik, Wydawnictwo Sport i Turystyka, Βαρσοβία, 1980, σελ. 261 (πολωνικά)
- ↑ Ρίμουτ, Καζίμιες (1980). Nazwy miast Polski. ISBN 9788304007048.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 «Historia i zabytki». Επίσημος ιστότοπος του Δημαρχείου Στσετσίνεκ (στα Πολωνικά). Ανακτήθηκε στις 11 Φεβρουαρίου 2020.
- ↑ «K.Berezowski: Plan lekcji z 1705 roku! Szkoła liczyła 11 uczniów...». Szczecinek.com (στα Πολωνικά). 24 Απριλίου 2018. Ανακτήθηκε στις 11 Φεβρουαρίου 2020.
- ↑ «Historia parafii». Ενορία του Αγίου Πνεύματος στο Στσετσίνεκ (στα Πολωνικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Μαΐου 2022. Ανακτήθηκε στις 11 Φεβρουαρίου 2020.
- ↑ 8,0 8,1 8,2 «Stary Szczecinek: Zakłady Polam». Temat Szczecinecki (στα Πολωνικά). 23 Ιανουαρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 3 Ιουλίου 2021.
- ↑ 9,0 9,1 «Zmarła Maria Sosnowska, ostatni szczecinecki Żołnierz Wyklęty». Temat Szczecinecki (στα Πολωνικά). 5 Ιουλίου 2018. Ανακτήθηκε στις 3 Ιουλίου 2021.
- ↑ «Krówka szczecinecka». Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi - Portal Gov.pl (στα Πολωνικά). Ανακτήθηκε στις 3 Ιουλίου 2021.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Περιφερειακή πύλη του Στσετσίνεκ Αρχειοθετήθηκε 2020-07-21 στο Wayback Machine.