Εδάφη της Πολωνίας που προσαρτήθηκαν από τη Σοβιετική Ένωση

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Προσωρινά σύνορα που δημιουργήθηκαν από την προώθηση των γερμανικών και σοβιετικών στρατευμάτων. Τα σύνορα σύντομα αναπροσαρμόστηκαν μετά από διπλωματικές συμφωνίες.

Δεκαεπτά ημέρες μετά τη γερμανική εισβολή στην Πολωνία το 1939, που σηματοδότησε την έναρξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, η Σοβιετική Ένωση εισήλθε στις ανατολικές περιοχές της Πολωνίας (γνωστές ως Κρέσι) και προσάρτησε εδάφη συνολικής έκτασης 201.015 χλμ2, με πληθυσμό 13.299.000 κατοίκων. Οι κάτοικοι εκτός από τους εθνοτικούς Πολωνούς περιελάμβαναν σημαντικές πληθυσμιακές ομάδες Λευκορώσων και Ουκρανών, καθώς και Τσέχων, Λιθουανών, Εβραίων και άλλες μειονοτικές ομάδες.

Αυτά τα προσαρτημένα εδάφη ενσωματώθηκαν στη συνέχεια στις Δημοκρατίες της Σοβιετικής Ένωσης της Λιθουανίας, της Λευκορωσίας και της Ουκρανίας και παρέμειναν στη Σοβιετική Ένωση το 1945 ως συνέπεια των εδαφικών ανακατατάξεων σε ευρωπαϊκή κλίμακα που διαμορφώθηκαν κατά τη Διάσκεψη της Τεχεράνης το 1943 (βλ. Προδοσία της Δύσης). Η Πολωνία «αποζημιώθηκε» για αυτή την εδαφική απώλεια με τα προπολεμικά γερμανικά ανατολικά εδάφη, σε βάρος της απώλειας των ανατολικών περιοχών της. Το καθεστώς της Λαϊκής Δημοκρατίας της Πολωνίας περιέγραψε τα εδάφη ως «Ανακτημένες Περιοχές». Ο αριθμός των Πολωνών στο Κρέσι το έτος 1939 ήταν περίπου 5,274 εκατομμύρια, αλλά μετά την εθνοκάθαρση το 1939-1945 από τη Ναζιστική Γερμανία, τη Σοβιετική Ένωση και τις ουκρανικές εθνικιστικές δυνάμεις, αποτελούνταν από περίπου 1,8 εκατομμύρια κατοίκους.[1] Το έδαφος της Πολωνίας μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο ήταν σημαντικά μικρότερο από τις χερσαίες περιοχές πριν από το 1939, συρρικνωμένο κατά περίπου 77.000 χλμ2 (περίπου ίσο με αυτό των εδαφών του Βελγίου και των Κάτω Χωρών μαζί).

Σύμφωνο Μολότοφ-Ρίμπεντροπ[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κύριο λήμμα: Σύμφωνο Μολότοφ-Ρίμπεντροπ
Σχεδιασμένες και πραγματικές διαιρέσεις της Ευρώπης, σύμφωνα με το Σύμφωνο Μολότοφ-Ρίμπεντροπ, με μεταγενέστερες προσαρμογές

Νωρίς το πρωί της 24ης Αυγούστου 1939, η Σοβιετική Ένωση και η Ναζιστική Γερμανία υπέγραψαν ένα δεκαετές σύμφωνο μη επίθεσης, που ονομάζεται Σύμφωνο Μολότοφ-Ρίμπεντροπ. Πιο αξιοσημείωτα, το σύμφωνο περιείχε ένα μυστικό πρωτόκολλο, που αποκαλύφθηκε μόνο μετά την ήττα της Γερμανίας το 1945, σύμφωνα με το οποίο τα κράτη της Βόρειας και Ανατολικής Ευρώπης χωρίστηκαν σε γερμανικές και σοβιετικές «σφαίρες επιρροής».[2] Στο Βορρά, η Φινλανδία, η Εσθονία και η Λετονία ανατέθηκαν στη σοβιετική σφαίρα.[2] Η Πολωνία επρόκειτο να διαιρεθεί στην περίπτωση της «πολιτικής της αναδιάταξης» — οι περιοχές ανατολικά των ποταμών Νάρεφ, Βιστούλα και Σαν θα πήγαιναν στη Σοβιετική Ένωση ενώ η Γερμανία θα καταλάμβανε τις δυτικές.[2][3] Αρχικά προσαρτήθηκαν από την Πολωνία σε μια σειρά πολέμων μεταξύ 1918 και 1921 (κυρίως ο Πολωνο-Σοβιετικός Πόλεμος), αυτές οι περιοχές είχαν μεικτούς αστικούς εθνικούς πληθυσμούς με τους Πολωνούς και τους Ουκρανούς να είναι οι πολυάριθμες εθνοτικές ομάδες, με σημαντικές μειονότητες Λευκορώσων και Εβραίων.[4] Μεγάλο μέρος αυτής της αγροτικής περιοχής είχε τη δική του σημαντική τοπική, μη πολωνική πλειοψηφία (Ουκρανοί στο νότο και Λευκορώσοι στο βορρά).

Η Λιθουανία, γειτονική στην Ανατολική Πρωσία, θα βρισκόταν στη γερμανική σφαίρα επιρροής, αν και ένα δεύτερο μυστικό πρωτόκολλο που συμφωνήθηκε τον Σεπτέμβριο του 1939 ανέθεσε την πλειοψηφία της Λιθουανίας στην ΕΣΣΔ.[5] Σύμφωνα με το μυστικό πρωτόκολλο, η Λιθουανία θα ανακτούσε την ιστορική πρωτεύουσά Βίλνιους, υποταγμένη κατά τη διάρκεια του μεσοπολέμου από την Πολωνία.

Σοβιετική προσάρτηση της ανατολικής Πολωνίας, 1939–1941[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Περαιτέρω πληροφορίες: Σοβιετική προσάρτηση της Δυτικής Λευκορωσίας

Τα σύνορα Πολωνίας-Σοβιετικής Ένωσης, από το 1939, είχαν καθοριστεί το 1921 στις ειρηνευτικές συνομιλίες της Συνθήκης της Ρίγας, που ακολούθησαν τον Πολωνο-Σοβιετικό Πόλεμο.[6] Σύμφωνα με τους όρους του Συμφώνου Μολότοφ-Ρίμπεντροπ, δύο εβδομάδες μετά τη γερμανική εισβολή στη δυτική Πολωνία,η Σοβιετική Ένωση εισέβαλε στα τμήματα της ανατολικής Πολωνίας που της ανατέθηκαν από το Σύμφωνο, ακολουθούμενη από συντονισμό με τις γερμανικές δυνάμεις στην Πολωνία.[7][8]

Η «ανάγκη προστασίας» του ουκρανικού και λευκορωσικού πλειοψηφικού πληθυσμού χρησιμοποιήθηκε ως πρόσχημα για τη σοβιετική εισβολή στην Ανατολική Πολωνία (συμπεριλαμβανομένης της Δυτικής Ουκρανίας και της Λευκορωσίας) που πραγματοποιήθηκε στον απόηχο του διαμελισμού της Πολωνίας υπό τη ναζιστική εισβολή με τη Βαρσοβία να πολιορκείται και την κυβέρνηση της Πολωνίας στη διαδικασία εκκένωσης.[9] Η συνολική έκταση, συμπεριλαμβανομένης της έκτασης που δόθηκε στη Λιθουανία, ήταν 201.015 χλμ2, με πληθυσμό 13,299 εκατομμυρίων κατοίκων, εκ των οποίων τα 5,274 εκατομμύρια ήταν Πολωνοί και τα 1,109 εκατομμύρια ήταν Εβραίοι.[10] Επιπλέον, 138.000 Πολωνοί και 198.000 Εβραίοι εγκατέλειψαν τη γερμανική κατεχόμενη ζώνη και έγιναν πρόσφυγες στη σοβιετική κατεχόμενη περιοχή.[11] Τα σύνορα οριστικοποιήθηκαν με τη Γερμανική-Σοβιετική Συνοριακή Συνθήκη της 28ης Σεπτεμβρίου, το μεγαλύτερο μέρος της οποίας κρατήθηκε μυστικό.

Οι σοβιετικές αρχές ξεκίνησαν αμέσως μια εκστρατεία σοβιετοποίησης.[12][13] Ξεκίνησε η έκδοση διαβατηρίων και η εγγραφή διαμονής του πληθυσμού στις νεοαποκτηθείσες περιοχές: Οι κάτοικοι του Κρέσι, στους οποίους επιβλήθηκε η σοβιετική υπηκοότητα τον Νοέμβριο του 1939, έπρεπε να επιστρέψουν έγγραφα που εκδόθηκαν από την «πρώην Πολωνία» και να αποκτήσουν νέα υπηκοότητα της ΕΣΣΔ. Η λεγόμενη διαδικασία του ΛΚΕΥ χρησιμοποίησε το σύστημα διαβατηρίων για να επιλέξει προσεκτικά άτομα που εξακολουθούσαν να ζουν στη Δυτική Λευκορωσία και τη Δυτική Ουκρανία. Όσοι δεν έλαβαν την υπηκοότητα ή αρνήθηκαν να την αποδεχτούν (ισχυρίζοντας ότι ήταν Πολωνοί πολίτες ή ότι δεν συμφωνούσαν να εισέλθουν στην ουκρανική ή λευκορωσική υπηκοότητα), συλλαμβάνονταν ή απελάσσονταν.[14]

Τον Μάρτιο του 1940, οι αρχές αποφάσισαν και για την τύχη των προσφύγων από τη δυτική Πολωνία, οι οποίοι από τον Σεπτέμβριο του 1939 βρίσκονταν στο Κρέσι. Η απέλαση αυτής της ομάδας περίπου 75-80 χιλιάδων ατόμων, που αποτελούνταν κυρίως από Εβραίους (περίπου 84%), ξεκίνησε τελικά στις 29 Ιουνίου 1940 και διήρκεσε σχεδόν ένα μήνα.

Οι Σοβιετικοί οργάνωσαν στημένες εκλογές,[15] το αποτέλεσμα των οποίων ήταν να γίνει νομιμοποίηση της σοβιετικής προσάρτησης της ανατολικής Πολωνίας.[16] Οι σοβιετικές αρχές προσπάθησαν να διαγράψουν την πολωνική ιστορία και τον πολιτισμό, απέσυραν το πολωνικό νόμισμα χωρίς να το ανταλλάξουν με ρούβλι,[17] κολεκτιβοποίησαν τη γεωργία, και εθνικοποίησαν και αναδιανέμησαν την ιδιωτική και κρατική πολωνική περιουσία.[18] Οι σοβιετικές αρχές θεώρησαν την υπηρεσία για το προπολεμικό πολωνικό κράτος ως «έγκλημα κατά της επανάστασης»[19] και «αντεπαναστατική δραστηριότητα»[20] και στη συνέχεια άρχισαν να συλλαμβάνουν μεγάλους αριθμούς Πολωνών πολιτών. Κατά την αρχική σοβιετική εισβολή στην Πολωνία, μεταξύ 230.000 και 450.000 Πολωνοί συνελήφθησαν ως αιχμάλωτοι, μερικοί από τους οποίους εκτελέστηκαν. Οι αξιωματικοί του Λαϊκού Κομισαριάτου Εσωτερικών Υποθέσεων διεξήγαγαν μακροχρόνιες ανακρίσεις των κρατουμένων σε στρατόπεδα που ήταν, στην πραγματικότητα, μια διαδικασία επιλογής για να καθορίσουν ποιος θα σκοτωθεί.[21] Στις 5 Μαρτίου 1940, σύμφωνα με ένα σημείωμα προς τον Ιωσήφ Στάλιν από τον Λαβρέντι Μπέρια, τα μέλη του σοβιετικού Πολιτικού Γραφείου (συμπεριλαμβανομένου του Στάλιν) υπέγραψαν διαταγή για την εκτέλεση αιχμαλώτων στρατιωτών, που ονομάζονταν «εθνικιστές και αντεπαναστάτες», που κρατούνταν σε στρατόπεδα και φυλακές στην κατεχόμενη δυτική Ουκρανία και Λευκορωσία. Αυτό έγινε γνωστό ως η Σφαγή του Κάτιν, όπου συνολικά περίπου 22.000 εκτελέστηκαν.[21][22][23][24]

Κατά τη διάρκεια της Περεστρόικα, πρώην κορυφαίοι υπουργοί του Στάλιν, όπως ο Λάζαρ Καγκανόβιτς και ο Βιατσεσλάβ Μόλοτοφ, ισχυρίστηκαν ότι στο Κάτιν από τους 22.000 Πολωνούς αξιωματικούς σκοτώθηκαν περίπου 3.000 από το ΛΚΕΥ το 1940, ενώ άλλοι εκτελέστηκαν από τους Ναζί αργότερα.[25]

Κατά την περίοδο 1939-1941, 1,45 εκατομμύρια από τους κατοίκους της περιοχής εκτοπίστηκαν από το σοβιετικό καθεστώς, εκ των οποίων το 63,1% ήταν Πολωνοί και το 7,4% ήταν Εβραίοι.[11] Παλαιότερα πιστεύετε ότι περίπου 1 εκατομμύριο Πολωνοί πολίτες έχασαν τη ζωή τους στα χέρια των Σοβιετικών.[26] Ωστόσο, πρόσφατοι Πολωνοί ιστορικοί, που βασίζονται κυρίως σε αναφορές σε σοβιετικά αρχεία, εκτιμούν ότι ο αριθμός των θανάτων είναι περίπου 350.000 άνθρωποι εκτοπισμένοι το 1939-1945.[27] Ο Άντζεϊ Πατσκόφσκι τοποθετεί τον αριθμό των Πολωνών θανάτων σε 90–100.000 από το 1 εκατομμύριο άτομα που απελάθηκαν και 30.000 εκτελέστηκαν από τους Σοβιετικούς.

Η Περιοχή Βίλνιους, που προσαρτήθηκε από την Πολωνία το 1920, μεταφέρθηκε στη Λιθουανία βάσει της συνθήκης αμοιβαίας συνδρομής Σοβιετικής Ένωσης-Λιθουανίας. Άλλες βόρεια εδάφη προσαρτήθηκαν στα Όμπλαστ Μπελάστοκ, Όμπλαστ Χρόντνα, Όμπλαστ Ναβαχρούντακ, Όμπλαστ Πινσκ και Όμπλαστ Βιλέικα στη Λευκορωσική Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία. Τα εδάφη στα νότια μεταφέρθηκαν στην Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Ουκρανίας.

Γερμανική κατοχή 1941–1944[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τομείς της προπολεμικής Πολωνίας υπό τη ναζιστική γερμανική κατοχική αρχή

Αυτές οι περιοχές κατακτήθηκαν από τη Ναζιστική Γερμανία το 1941 κατά τη διάρκεια της Επιχείρησης Μπαρμπαρόσα. Οι Ναζί τους χώρισαν ως εξής:

Κατά τη διάρκεια του 1943-1944, πραγματοποιήθηκαν επιχειρήσεις εθνοκάθαρσης στην Ουκρανία (κοινώς γνωστές ως Σφαγές των Πολωνών στη Βολυνία), που οδήγησαν σε περίπου 100.000 θανάτους και μια έξοδο εθνοτικών Πολωνών από αυτήν την περιοχή.

Ο πληθυσμός της πολωνικής και εβραϊκής γλώσσας των περιοχών το 1939 ανήλθε συνολικά σε περίπου 6,7 εκατομμύρια. Κατά τη διάρκεια του πολέμου, εκτιμάται ότι χάθηκαν 2 εκατομμύρια άνθρωποι (συμπεριλαμβανομένων 1,2 εκατομμυρίων Εβραίων). Αυτοί οι αριθμοί περιλαμβάνονται στις απώλειες του πολωνικού πολέμου. 2 εκατομμύρια (συμπεριλαμβανομένων 250.000 Εβραίων) έγιναν πρόσφυγες στην Πολωνία ή στη Δύση, 1,5 εκατομμύρια ήταν στα εδάφη που επέστρεψαν στην Πολωνία το 1945 και 1,2 εκατομμύρια παρέμειναν στην ΕΣΣΔ.[28] Οι σύγχρονοι Ρώσοι ιστορικοί περιλαμβάνουν επίσης τις πολεμικές απώλειες των Πολωνών και των Εβραίων από αυτήν την περιοχή με τους νεκρούς του σοβιετικού πολέμου.[29]

Σοβιετική προσάρτηση και ενσωμάτωση του 1945[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι παραλλαγές της Γραμμής Κάρζον, Διάσκεψη της Τεχεράνης, 1943

Στο τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, η Σοβιετική Ένωση προσάρτησε το μεγαλύτερο μέρος του εδάφους που είχε εισβάλει το 1939. Ορισμένα τμήματα της ανατολικής Πολωνίας που καταλήφθηκαν από τους Ναζί το 1939 με έκταση 21.275 χλμ2 και 1,5 εκατομμύριο κατοίκους κοντά στο Μπιαουίστοκ και το Πσέμισλ, επιστράφηκαν στη μεταπολεμική Πολωνία.[30] Οι Δυτικοί Σύμμαχοι αγνοούσαν την ύπαρξη της μυστικής ρήτρας που χώριζε την Πολωνία μεταξύ Χίτλερ και Στάλιν ήδη το 1939 κατά μήκος της Γραμμής Κάρζον.[31]

Αμέσως μετά την επανείσοδο των Σοβιετικών στην Πολωνία τον Ιούλιο του 1944 καταδιώκοντας τον γερμανικό στρατό, ο Πολωνός πρωθυπουργός από το Λονδίνο πέταξε στη Μόσχα μαζί με τον Ουίνστον Τσώρτσιλ, σε μια προσπάθεια να αποτρέψουν τη Σοβιετική προσάρτηση της Πολωνίας σύμφωνα με το Σύμφωνο Μολότοφ-Ρίμπεντροπ που υπογράφηκε από τη Σοβιετική Ένωση.[32] Προσέφερε ένα μικρότερο τμήμα γης, αλλά ο Στάλιν αρνήθηκε, λέγοντάς του ότι θα επέτρεπε στην εξόριστη κυβέρνηση να συμμετάσχει στην Πολωνική Επιτροπή Εθνικής Απελευθέρωσης.[33] Μια συμφωνία μεταξύ των Συμμάχων επιτεύχθηκε απρόθυμα στη Διάσκεψη της Γιάλτας, όπου οι Σοβιετικοί θα προσαρτούσαν ολόκληρο το τμήμα του Συμφώνου Μολότοφ-Ρίμπεντροπ στην Ανατολική Πολωνία, αλλά σε αντάλλαγμα θα χορηγούσαν στην Πολωνία μέρος της Ανατολικής Γερμανίας. Οι συμφωνίες αυτές στη συνέχεια επιβεβαιώθηκαν και παγιώθηκαν στη Διάσκεψη του Πότσδαμ.[33] Στη συνέχεια, η ανατολική Πολωνία προσαρτήθηκε στη Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Ουκρανίας και στη Λευκορωσική Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία.[33]

Στις 16 Αυγούστου 1945, η κομμουνιστική κυβέρνηση της Πολωνίας υπέγραψε συνθήκη με την ΕΣΣΔ για την επίσημη παραχώρηση αυτών των εδαφών. Ο συνολικός πληθυσμός των περιοχών που προσαρτήθηκαν από την ΕΣΣΔ, μη συμπεριλαμβανομένου του τμήματος που επιστράφηκε στην Πολωνία το 1945, είχε κατ΄ εκτίμηση πληθυσμό 10.653.000 σύμφωνα με την πολωνική απογραφή του 1931. Το 1939 αυτό είχε αυξηθεί σε περίπου 11,6 εκατομμύρια. Η σύνθεση ανά γλωσσική ομάδα ήταν ουκρανικά 37,1%, πολωνικά 36,5%, λευκορωσικά 15,1%, γίντις 8,3%, άλλες 3%, και ανά θρησκευτική ομάδα: Ανατολικοί Ορθόδοξοι 31,6%, Ρωμαιοκαθολικοί 30,1%, Ουκρανικοί Ελληνοκαθολικοί 26,7%, Εβραίοι 9,9%, Άλλοι 1,7%.[34]

Από το 1944 έως το 1952, ο Ουκρανικός Επαναστατικός Στρατός (ΟΕΣ) συμμετείχε σε ένοπλο αγώνα κατά των κομμουνιστών. Ως αποτέλεσμα των αψιμαχιών μεταξύ του ΟΕΣ και των σοβιετικών μονάδων, οι Σοβιετικοί απέλασαν 600.000 άτομα από αυτά τα εδάφη και στη πορεία 170.000 από τον τοπικό πληθυσμό σκοτώθηκαν στις μάχες. (δείτε επίσης: Επιχείρηση Βιστούλας).[35]

Τον Ιούνιο του 1951, τα σοβιετικά-πολωνικά σύνορα ευθυγραμμίστηκαν εκ νέου σε δύο τομείς.

Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ Ciesielski, Stanisław; Borodziej, Włodzimierz (2000), Przesiedlenie ludności polskiej z kresów wschodnich do Polski 1944–1947, Warsaw: Wydawnictwo Neriton, ISBN 978-83-86842-56-8, https://books.google.com/books?id=qsUqAAAAMAAJ&q=1945 
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 Text of the Nazi-Soviet Non-Aggression Pact Αρχειοθετήθηκε 2014-11-14 στο Wayback Machine., executed August 23, 1939
  3. ↑ Wilson Center, Secret Texts of the Molotov-Ribbentrop Non-Aggression Pact, 1939 Αρχειοθετήθηκε 2011-01-11 στο Wayback Machine. Point 1 of the secret supplementary protocol signed on August 23, 1939, is changed so that the territory of the Lithuanian state is included in the sphere of interest of the USSR because, on the other side, Lublin voivodeship and parts of Warsaw voivodeship are included in the sphere of interest of Germany
  4. ↑ Ελζμπιέτα Τρέλα-Μάζουρ (1997). Włodzimierz Bonusiak, επιμ. Sowietyzacja oświaty w Małopolsce Wschodniej pod radziecką okupacją 1939–1941. Kielce: Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. Jana Kochanowskiego. σελίδες 294–. ISBN 8371331002. Of the 13.5 million civilians living in Polish areas annexed by the Soviet Union according to the last official Polish census, the population was over 38% Poles (5.1 million), 37% Polish Ukrainians (4.7 million), 14.5% Belarusians, 8.4% Jews, 0.9% Russians and 0.6% Germans.  Also in: Wrocławskie Studia Wschodnie, Wrocław, 1997.
  5. ↑ Christie, Kenneth, Historical Injustice and Democratic Transition in Eastern Asia and Northern Europe: Ghosts at the Table of Democracy, RoutledgeCurzon, 2002, (ISBN 0-7007-1599-1)
  6. ↑ Heart of Europe. A Short History of Poland του Νόρμαν Ντέιβις. Oxford: Oxford University Press paperback 1986. (ISBN 0-19-285152-7) (pbk.), pp. 115-121
  7. ↑ Roberts 2006
  8. ↑ Sanford, George (2005). Katyn and the Soviet Massacre Of 1940: Truth, Justice And Memory. London, New York: Routledge. ISBN 0-415-33873-5. 
  9. ↑ Telegram of the German Ambassador in the Soviet Union, (Schulenburg) to the German Foreign Office Moscow, Moscow, September 16 «Archived copy». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Απριλίου 2007. Ανακτήθηκε στις 30 Απριλίου 2007. : ...the Soviet Union had thus far not concerned itself about the plight of its minorities in Poland and had to justify abroad, in some way or other, its present intervention.
  10. ↑ Concise statistical year-book of Poland, Polish Ministry of Information. London June 1941 P.9 & 10
  11. ↑ 11,0 11,1 Poland's Holocaust, Tadeusz Piotrowski, 1998 (ISBN 0-7864-0371-3) P.14
  12. ↑ various authors (1998). Adam Sudoł, επιμ. Sowietyzacja Kresów Wschodnich II Rzeczypospolitej po 17 września 1939 (στα Πολωνικά). Bydgoszcz: Wyższa Szkoła Pedagogiczna. σελ. 441. ISBN 83-7096-281-5. 
  13. ↑ various authors (2001). «Stalinist Forced Relocation Policies». Στο: Μάιρον Ουίνερ, Sharon Stanton Russell. Demography and National Security. Berghahn Books. σελίδες 308–315. ISBN 1-57181-339-X. 
  14. ↑ Kamil Stepan (2015). «II wojna światowa na Kresach». polityka.pl (στα Πολωνικά). Ανακτήθηκε στις 15 Οκτωβρίου 2019. 
  15. ↑ Bartłomiej Kozłowski (2005). «"Wybory" do Zgromadzeń Ludowych Zachodniej Ukrainy i Zachodniej Białorusi». Polska.pl (στα Πολωνικά). NASK. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Ιουνίου 2006. Ανακτήθηκε στις 13 Μαρτίου 2006. 
  16. ↑ Γιαν Τ. Γκρος (2003). Revolution from Abroad. Princeton: Princeton University Press. σελ. 396. ISBN 0-691-09603-1. 
  17. ↑ Καρολίνα Λαντσκορόνσκα (2001). «I - Lwów». Wspomnienia wojenne; 22 IX 1939 - 5 IV 1945 (στα Πολωνικά). Kraków: ZNAK. σελίδες 364. ISBN 83-240-0077-1. 
  18. ↑ Piotrowski 2007
  19. ↑ Γκούσταφ Χέρλινγκ-Γκρουντζίνσκι (1996). A World Apart: Imprisonment in a Soviet Labor Camp During World War II. Penguin Books. σελ. 284. ISBN 0-14-025184-7. 
  20. ↑ Βουαντίσουαφ Άντερς (1995). Bez ostatniego rozdziału (στα Πολωνικά). Lublin: Test. σελ. 540. ISBN 83-7038-168-5. 
  21. ↑ 21,0 21,1 Μπέντζαμιν Μ. Φίσερ, "The Katyn Controversy: Stalin's Killing Field Αρχειοθετήθηκε 2007-05-09 στο Wayback Machine.", Studies in Intelligence, Winter 1999-2000.
  22. ↑ Τζορτζ Σάντφορντ, Google Books, p. 20-24.
  23. ↑ «Stalin's Killing Field» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 9 Ιουλίου 2008. Ανακτήθηκε στις 19 Ιουλίου 2008. 
  24. ↑ Parfitt, Tom (2010-11-26). «Russian parliament admits guilt over Polish massacre» (στα αγγλικά). The Guardian. ISSN 0261-3077. https://www.theguardian.com/world/2010/nov/26/russian-parliament-guilt-katyn-massacre. Ανακτήθηκε στις 2019-05-23. 
  25. ↑ «L.M. Kaganovich about the Katyn case. In Russian». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Αυγούστου 2022. Ανακτήθηκε στις 1 Απριλίου 2022. 
  26. ↑ Franciszek Proch, Poland's Way of the Cross, New York 1987. P.146
  27. ↑ Project In Posterum (go to note on Polish Casualties by Tadeusz Piotrowski)
  28. ↑ Krystyna Kersten, Szacunek strat osobowych w Polsce Wschodniej. Dzieje Najnowsze Rocznik XXI– 1994, p. 46 & 47
  29. ↑ Rossiiskaia Akademiia nauk. Liudskie poteri SSSR v period vtoroi mirovoi voiny:sbornik statei. Sankt-Peterburg 1995 (ISBN 5-86789-023-6) p. 84
  30. ↑ " U.S. Bureau of the Census The Population of Poland Ed. W. Parker Mauldin, Washington, 1954 p. 140
  31. ↑ Nick Shepley (2015). Hitler, Chamberlain and Munich: The End Of The Twenty Year Truce. Andrews UK Limited. σελ. 69. ISBN 978-1783331086. 
  32. ↑ Wettig 2008
  33. ↑ 33,0 33,1 33,2 Wettig 2008
  34. ↑ " U.S. Bureau of the Census The Population of Poland Ed. W. Parker Mauldin, Washington, 1954 pp. 148–149
  35. ↑ Vadim Erlikman. Poteri narodonaseleniia v XX veke : spravochnik. Moscow 2004. (ISBN 5-93165-107-1) pp. 22 & 34

Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Nekrich, Aleksandr Moiseevich; Ulam, Adam Bruno; Freeze, Gregory L. (1997), Pariahs, Partners, Predators: German–Soviet Relations, 1922–1941, Columbia University Press, ISBN 0-231-10676-9 
  • Πιοτρόφσκι, Ταντέους (2007), Poland's Holocaust: Ethnic Strife, Collaboration with Occupying Forces and Genocide in the Second Republic, 1918-1947, McFarland, ISBN 978-0-7864-2913-4 
  • Ρόμπερτς, Τζέφρι (2006), Stalin's Wars: From World War to Cold War, 1939–1953, Yale University Press, ISBN 0-300-11204-1 
  • Wettig, Gerhard (2008), Stalin and the Cold War in Europe, Rowman & Littlefield, ISBN 978-0-7425-5542-6 
Καθιερωμένοι όροι
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Εδάφη_της_Πολωνίας_που_προσαρτήθηκαν_από_τη_Σοβιετική_Ένωση&oldid=10293241"