Πέτρος της Καστίλης
Ο Πέτρος της Καστίλης ή Πέτρος ο Τρομερός ή Πέτρος ο Δίκαιος (Ισπανικά : Pedro I de Castilla, 30 Αυγούστου 1334 - 23 Μαρτίου 1369) ήταν ο τελευταίος Βασιλιάς της Καστίλης και του Λεόν (1350 - 1369) από τον Καστιλιανό Οίκο της Ιβρέας. Ο Πέτρος ήταν γιος και διάδοχος του Αλφόνσου ΙΑ΄ της Καστίλης και της Μαρίας της Πορτογαλίας του Οίκου των Καπετιδών-Βουργουνδίας-Πορτογαλίας, κόρης του Αλφόνσου Δ΄ της Πορτογαλίας.[6] Ο χρονικογράφος και Καγκελάριος Πέρο Λόπεθ δε Αγιάλα τον περιγράφει σαν ανοικτόχρωμο με μπλε μάτια και ελαφρά ξανθά μαλλιά. Ήταν υψηλός 1.83 μέτρα και μυώδης, εργαζόταν σκληρά μέχρι λυποθυμίας και "αγαπούσε υπερβολικά τις γυναίκες". Ο Πέτρος διάβαζε πολύ, ήταν προστάτης των γραμμάτων και των τεχνών, και αγαπούσε τη μουσική και την ποίηση.
Πρώτος γάμος με πριγκίπισσα των Πλανταγενετών
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Πέτρος διαδέχθηκε τον πατέρα του σε ηλικία 16 ετών, από την πρώτη στιγμή βρέθηκε υπό τον έλεγχο της μητέρας του και των ευνοουμένων της.[7] Παντρεύτηκε την Ιωάννα της Αγγλίας, δεύτερη κόρη και πιο αγαπημένο παιδί σύμφωνα με την ομολογία του πατέρα της, του Εδουάρδου Γ΄ της Αγγλίας και της Φιλίππης του Αινώ. Στον δρόμο της επιστροφής τους για την Καστίλη πέρασαν από πολλές πόλεις, που είχαν πληγεί σκληρά από την Μαύρη πανώλη· την ίδια εποχή είχε πληγεί σκληρά και η πατρίδα της Ιωάννας, η Αγγλία. Το βασιλικό ζεύγος αδιαφόρησε απέναντι σε όλες τις κακές προειδοποιήσεις και πέρασε από τις πόλεις, με αποτέλεσμα να πληγεί η Ιωάννα και να πεθάνει σε ηλικία 14 ετών, κάτι που έφερε έντονη θλίψη στον πατέρα της.[8]
Επόμενοι γάμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Πέτρος, αν και βρισκόταν υπό την κηδεμονία της μητέρας του, πέρασε σύντομα υπό τον έλεγχο τού υπουργού του Αλμπουρκέρκε.[9] Γνωρίστηκε με την Μαρία ντε Παντίγια και τη νυμφεύτηκε μυστικά (1353). Η Μαρία στράφηκε εναντίον του Αλμπουρκέρκε, που δραπέτευσε στην Πορτογαλία.[10] Το καλοκαίρι του 1353 αναγκάστηκε με μεγάλη πίεση από την μητέρα του και τους ευγενείς να νυμφευτεί τη Λευκή των Βουρβόνων (1339 - 1361), κόρη του Πέτρου Α΄ του Μπουρμπόν, αλλά την εγκατέλειψε αμέσως. Ο Πέτρος έκρυψε τον γάμο του με την Μαρία ντε Παντίγια, αλλά συνέχισε τις σχέσεις μαζί της και έκανε τέσσερα παιδιά. Την επόμενη χρονιά (1354) ζήτησε σε γάμο την Χουάνα ντι Κάστρο, κόρη του Πέδρο Φερνάντεθ δε Κάστρο. Για να την πείσει να τον παντρευτεί της είπε ότι ο προηγούμενος γάμος της με την Λευκή ήταν άκυρος.[11]
Οι επίσκοποι της Άβιλα και της Σαλαμάνκα δεν συμφωνούσαν στον γάμο, αλλά φοβήθηκαν να αρνηθούν, έτσι ο Πέτρος και η Χουάνα παντρεύτηκαν και η Χουάνα ανακηρύχτηκε βασίλισσα της Καστίλης.[10][12] Ύστερα από δύο νύχτες την χώρισε, αλλά η Χουάνα τού έκανε έναν γιο, τον Πέτρο. Ακολούθησε περίοδος ταραχών, στην οποία βρισκόταν σε κατάσταση αιχμαλωσίας. Οι ταραχές στο κόμμα του τον ανάγκασαν να δραπετεύσει από το Τόρο, όπου βρισκόταν υπό επιτήρηση στη Σεγόβια.[9] Η βασίλισσα Λευκή πέθανε στην Μεδίνα Σιδόνια (1361). Οι Γάλλοι ιστορικοί γράφουν ομόφωνα ότι τη δολοφόνησε· άλλες πηγές λένε ότι δηλητηριάστηκε ή σκοτώθηκε από βέλος ή έπεσε θύμα της πανώλης.[13][14][15] Την ίδια χρονιά πέθανε στη Σεβίλλη η κρυφή σύζυγός του Μαρία δε Παντίγια.[16]
Εμφύλιος με τον Ιωάννη της Τραστάμαρα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Τη δεκαετία 1356 - 1366 ο Πέτρος της Καστίλης βρέθηκε σε πόλεμο με τον Πέτρο Δ΄ της Αραγωνίας, που έμεινε γνωστός σαν "Πόλεμος των δυο Πέτρων". Ο Πέτρος της Καστίλης δεν έδειξε καμιά ικανότητα, το ίδιο και οι σύμμαχοί του Άγγλοι, ενώ τα νόθα αδέλφια του συμμάχησαν με τον βασιλιά της Αραγωνίας και στράφηκαν εναντίον του. Την ίδια περίοδο ο Πέτρος προχώρησε σε αμέτρητους φόνους, που αμαύρωσαν σημαντικά τη μνήμη του.[9] Το 1366 ξεκίνησε ο καταστροφικός "Καστιλιανός Εμφύλιος Πόλεμος", που έληξε με την καταστροφή και την εκθρόνιση του, αρχηγοί της εξέγερσης ήταν ο νόθος αδελφός του Ερρίκος της Τραστάμαρα που τον διαδέχθηκε ως Ερρίκος Β΄ της Καστίλης μαζί με τα αδέλφια του Όθελλο και Σάντσο. Δραπέτευσε πολλές φορές από το βασίλειο χωρίς να δώσει μάχη, την πρώτη φορά από το Μπούργος, στην συνέχεια από το Τολέδο και στο τέλος από την Σεβίλλη. Ο Πέτρος κατέφυγε στην Πορτογαλία όπου έγινε δεκτός από τον θείο του Πέτρο Α΄ της Πορτογαλίας, στην συνέχεια πήγε στην Γαλικία στα βόρεια της Ιβηρικής και διέταξε την εκτέλεση του αρχιεπισκόπου του Σαντιάγο Σουέρο και του διακόνου Περαλβάρεζ.
Φίλο-εβραϊκή πολιτική
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο αντίπαλος του και ετεροθαλής αδελφός του Ερρίκος της Τραστάμαρα έλεγε συχνά τον Πέτρο "Βασιλιά των Ιουδαίων" και εκμεταλλεύτηκε επιδέξια την οργή των κατοίκων της Καστίλης απέναντι στους Εβραίους. Ο Ερρίκος προχώρησε την εικοσαετία 1370 - 1390 σε μια σειρά από σκληρές διώξεις απέναντι στους Εβραίους. Ο Πέτρος πήρε μια σειρά από μέτρα για να αντιμετωπίσει το αντί-Εβραικό κίνημα όπως την εκτέλεση πέντε αντί-Ιουδαίων αρχηγών σε μια εξέγερση. Ο διορισμός από τον Πέτρο του Σάμιουελ Χα-Λέβι (1320 - 1360) στην θέση του βασιλικού θησαυροφύλακα δείχνει τα φίλο-Εβραϊκά αισθήματα του Πέτρο, το γεγονός αυτό σε καμιά περίπτωση δεν ήταν νίκη των Εβραίων σε μια εποχή σκληρών διώξεων απέναντι τους. Η σταδιοδρομία του Σάμιουελ, η σύλληψη και ο μαρτυρικός του θάνατος έδειξαν ότι οι Εβραίοι δεν κέρδισαν τίποτα περισσότερο από μερικά πρόσθετα αξιώματα. Ο Πέτρος βρήκε καταφύγιο το καλοκαίρι του 1366 στον Εδουάρδο, τον Μαύρο πρίγκιπα που τον επανέφερε την επόμενη χρονιά στον θρόνο μετά την μάχη της Ναζέρα. Ο Μαύρος πρίγκιπας αηδίασε ωστόσο από την βιαιότητα και την απατεωνιά του αφού δεν του πλήρωνε αυτά που του είχε υποσχεθεί, όταν χτυπήθηκε από την επιδημία δυσεντερίας κατέρρευσε η υγεία του και έφυγε από την Ιβηρική.[9]
Ανατροπή και δολοφονία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Ερρίκος της Τραστάμαρα επέστρεψε τον Σεπτέμβριο του 1368 στην Καστίλη, τα Κορτές του Μπούργος τον ανακήρυξαν νέο βασιλιά, ακολούθησαν και άλλες πόλεις όπως η Κόρδοβα, η Παλένθια, η Βαγιαδολίδ, και η Χαέν. Η Γαλικία και οι Αστούριες από την άλλη πλευρά εξακολουθούσαν να υποστηρίζουν τον Πέτρο. Ο Ερρίκος έκανε εκστρατεία στο Τολέδο και ο Πέτρος οπισθοχώρησε στην Ανδαλουσία, επέλεξε να αντιμετωπίσει τον Ερρίκο σε μάχη, οι δυνάμεις τους συναντήθηκαν στο Μοντιέλ (14 Μαρτίου 1369) ένα κάστρο που ελεγχόταν από το Τάγμα του Σαντιάγκο. Ο Ερρίκος είχε την υποστήριξη του Μπέρτραντ του Γκεσλίν και ο Πέτρος βρήκε καταφύγιο σε ένα κάστρο που βρισκόταν υπό τον έλεγχο των συμμάχων του από την Γαλικία και ξεκίνησαν τις διαπραγματεύσεις. Ο Πέτρος συναντήθηκε με τον Μπέρτραντ και του πρότεινε να του δώσει 200.000 χρυσά νομίσματα και πόλεις όπως η Σόρια, η Αλμαθάν, και η Ατιένθα για να προδώσει τον Ερρίκο. Ο Μπέρτραντ πληροφόρησε τον Ερρίκο και εκείνος του ζήτησε να ανεβάσει υποκριτικά την προσφορά. Όταν ολοκληρώθηκαν οι συνομιλίες με τον Ερρίκο ο Μπέρτραντ επέστρεψε στον Πέτρο, προσποιήθηκε ότι δέχτηκε την πρόταση του και τον οδήγησε την νύχτα της 23ης Μαρτίου 1369 στην κατασκήνωση που βρισκόταν ο Ερρίκος. Η ιστορικός Λόπεζ ντε Αγιάλα περιγράφει την σκηνή που ακολούθησε ως εξής :
"Ο Ερρίκος είδε τον ετεροθαλή αδελφό του βασιλιά Πέτρο όταν ο Μπέρτραντ τον οδήγησε στην κατασκήνωση που βρισκόταν, είχε πολλά χρόνια να τον δει και δεν τον αναγνώρισε. Ένας από τους άντρες του Μπέρτραντ του είπε ότι αυτός είναι ο εχθρός του, ο Ερρίκος τον ρώτησε αν πραγματικά είναι και ο Πέτρος συμφώνησε. Ο Ερρίκος τον αναγνώρισε και τον χτύπησε με ένα μαχαίρι στο πρόσωπο, ο Πέτρος έπεσε κάτω και ο Ερρίκος συνέχιζε να τον χτυπάει μέχρι να πεθάνει".
Ο Ερρίκος άφησε άταφο τρεις μέρες το πτώμα του ετεροθαλούς αδελφού του, το διάστημα αυτό το γελοιοποίησε στο κοινό.
Φήμες
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]_01.jpg)
Οι περισσότερες μνήμες περιγράφουν τον βασιλιά Πέτρο σαν κακό και θηριώδη, οι περισσότερες πηγές προέρχονται από τον Πέρο Λόπεζ ντε Αγιάλα ο οποίος όταν κατηγορήθηκε ο πατέρας του άλλαξε στάση και συμμάχησε με τους επαναστάτες εναντίον του. Μετά από κάποιο σύντομο διάστημα στο οποίο πέρασε στην εύνοια του Πέτρου ο Αγιάλα άλλαξε το προσωνύμιο του βασιλιά και τον έκανε ιστορικά γνωστό σαν "Πέτρος ο Δίκαιος".[17] Οι Απολογιστές γράφουν ότι σκότωνε μόνο ανθρώπους που είχαν αρνηθεί να υποταχθούν στον νόμο του ή παραβίαζαν τα δικαιώματα των άλλων.[9] Ο Πέτρος της Καστίλης είχε ωστόσο πολλούς οπαδούς, ακόμα και ο ίδιος ο Αγιάλα γράφει ότι πολλοί χωρικοί λυπήθηκαν από την πτώση του επειδή υποτάχθηκαν ξανά στους ευγενείς, οι έμποροι λυπήθηκαν έντονα επειδή έχασαν την ασφάλεια που είχαν στην βασιλεία του. Οι Άγγλοι σύμμαχοι του αντίθετα περιγράφουν τον Πέτρο πολύ θετικά. Ο ιστορικός Τζέφρυ Τσώσερ επισκέφτηκε την Καστίλη την εποχή που ήταν βασιλιάς και περιγράφει τον θάνατο του στο τμήμα του περίφημου έργου του "Οι Ιστορίες του Καντέρμπερυ" με τίτλο "Ιστορία του Μοναχού". Ο Τζέφρυ Τσώσερ είχε προστάτη τον ίδιο τον Ιωάννη της Γάνδης που ήταν τρίτος γιος του Άγγλου βασιλιά και ο σημαντικότερος σύμμαχος του Πέτρου. Ο Άγγλος ποιητής Ρόμπερτ Σάουδι (1774 - 1843) παρουσίασε τμήμα του έργου της μυθιστορηματογράφου Ανν Ντοέρτι με τίτλο "Πέτρος ο Τρομερός, βασιλιάς της Καστίλης και του Λεόν".[18]
Ο Πέτρος είχε τα θετικά προσόντα όλων των σύγχρονων μοναχών της εποχής του που είχαν σαν βασική αρχή την επικεντρωμένη διοίκηση αλλά απέτυχε να ελέγξει όλες τις αριστοκρατικές δυνάμεις που είχαν στραφεί εναντίον του. Η ηθική ανωτερότητα που έδειξε αμαυρώθηκε όμως από τα σκληρά μέτρα, τις δολοφονίες και την αγριότητα που έδειξε στην καταστολή των εξεγέρσεων, περιγράφεται απρόβλεπτος και δεσποτικός ακόμα και για τα δεδομένα της εποχής του. Ο πατέρας του Αλφόνσος ΙΑ΄ ήταν ο πρώτος που του είχε δώσει το παράδειγμα, στην κρίση που είχε ξεσπάσει με τον θάνατο του Αλφόνσου του Σοφού εκτέλεσε πολλούς αντιπάλους του. Με τον θάνατο του βασιλιά Πέτρου τερματίστηκε η παραδοσιακή συμμαχία της χώρας του με την Καστίλη και την Ναβάρρα και η Γαλλία πήρε σταδιακά τον έλεγχο της περιοχής από τους Πλανταγενέτες. Την συμμαχία επανέφεραν αργότερα ο Οίκος της Τραστάμαρα και ο Οίκος των Τυδώρ.
Οικογένεια
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Τα παιδιά του Πέτρου με την Μαρία ντε Παντίγια ήταν:
- Βεατρίκη (1353-1369), μοναχή στο αβαείο της Σάντα Κλάρα στην Κλάρα at Τορντεσίλας.
- Κωνσταντία (1354–1394), παντρεύτηκε τον Ιωάννη της Γάνδης.[19]
- Ισαβέλλα (1355–1392), παντρεύτηκε τον Εδμόνδο του Λάνγκλεϊ τέταρτο γιο του Εδουάρδου Γ΄ της Αγγλίας και της Φιλίππης του Αινώ.[20]
- Αλφόνσο (1359-1362), ο πατέρας του συγκάλεσε τα Κορτές και τον ανακήρυξε διάδοχο του θρόνου (29 Απριλίου 1362) αλλά η υγεία του από την ημέρα που γεννήθηκε ήταν πολύ κακή και πέθανε σε τρεις μήνες.
Με την δεύτερη σύζυγο του Χουάνα ντι Κάστρο απέκτησε:
- Ιωάννης (1355-1405), παντρεύτηκε την Ελβίρα ντε Ερίλ
Ο Πέτρος της Καστίλης είχε επίσης μια νόθη κόρη με την Τερέζα ντε Αγιάλα, μια ανιψιά του Πέρο Λόπεζ ντε Αγιάλα :
- Μαρία της Αγιάλα, μαζί με την μητέρα της εντάχθηκε στο Δημηνικανό Τάγμα του Σάντο Ντομίνγκο ελ Ρεάλ στο Τολέδο και διατήρησαν φιλικές σχέσεις με τους Τραστάμαρα.[21]
Από την ερωμένη του Ιζαμπέλ δε Σαντοβάλ είχε:
- (νόθος) Ντιέγκο δε Καστίγια, νυμφεύτηκε την Ιζαμπέλ δε Σαλαθάρ.
- Πέδρο ελ βιέχο δε Καστίγια, νυμφεύτηκε τη Μπεατρίθ δε Φονσέκα.
- Πέδρο ελ μόθο δε Καστίγια, είχε ερωμένη την Ιωάννα της Πορτογαλίας.
- Πέδρο ελ βιέχο δε Καστίγια, νυμφεύτηκε τη Μπεατρίθ δε Φονσέκα.
Πρόγονοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Οι βασικές πηγές που περιγράφουν με μαύρα χρώματα τον χαρακτήρα του Πέτρου της Καστίλης ήταν ο χρονικογράφος και Καγκελάριος Πέντρο Λόπεζ ντε Αγιάλα (1332 - 1407).[9] Ακολούθησαν τα νεώτερα χρόνια μια βιογραφία από τον Προσπέρ Μεριμέ με τίτλο "Ιστορία του Δον Πέντρο Α΄, βασιλιά της Καστίλης (1848)" και μια βιογραφία από την Κλάρα Εστόου (1995). Ο Πέτρος δεν ηττήθηκε από τον αδύναμο ετεροθαλή αδελφό του αλλά από την αριστοκρατία που συμμάχησε με τον Ερρίκο και στράφηκε εναντίον του, οι μαύροι θρύλοι δημιουργήθηκαν από τους επαναστάτες που στράφηκαν εναντίον του. Ο Πέντρο Λόπεζ ντε Αγιάλα ήταν ο Καγκελάριος και επίσημος χρονικογράφος των Τραστάμαρα και υπηρέτησε πιστά τόσο τους νέους βασιλείς όσο και την αριστοκρατία που αντιστάθηκε στον Πέτρο. Η αλλαγή της δυναστείας έφερε μια σειρά από σκληρές συγκρούσεις ανάμεσα στην βασιλική εξουσία και την αριστοκρατία που διατηρήθηκαν περισσότερο από τρεις αιώνες. Ο Κάρολος Κουίντος εγγονός των Καθολικών βασιλέων Φερδινάνδου και Ισαβέλλας τις τερμάτισε στις αρχές του 16ου αιώνα.
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ www
.britannica .com /EBchecked /topic /453601 /Peter. - ↑ «Identifiants et Référentiels» (Γαλλικά) Agence bibliographique de l'enseignement supérieur. 031833322. Ανακτήθηκε στις 5 Μαρτίου 2020.
- ↑ 3,00 3,01 3,02 3,03 3,04 3,05 3,06 3,07 3,08 3,09 «Kindred Britain»
- ↑ 4,0 4,1 p11345.htm#i113445. Ανακτήθηκε στις 7 Αυγούστου 2020.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 Darryl Roger Lundy: (Αγγλικά) The Peerage.
- ↑ Estow 1995, σ. 30.
- ↑ Dillon 1788, σ. 280.
- ↑ Estow 1995, σ. 11.
- ↑ 9,0 9,1 9,2 9,3 9,4 9,5 Hannay 1911, σ. 292.
- ↑ 10,0 10,1 Storer 1911, σσ. 64–86.
- ↑ Storer 1911, σ. 112.
- ↑ Storer 1911, σ. 113.
- ↑ Histoire de Bertrand du Guesclin, connestable de France et des royaumes de Léon, de Castille, de Cordoue et de Séville, duc de Molines, comte de Longueville", par messire Paul Hay, seigneur du Chastelet, édition à Paris, chez Jean Guignard 1666, conservé un temps à la bibliothèque impériale de Vienne (Autriche)
- ↑ Tuchman 1978, σ. 228.
- ↑ Storer 1911, σ. 226.
- ↑ Storer 1911, σ. 227.
- ↑ Estow 1995, σ. xxvi.
- ↑ Romantic Circles: "Attersoll, Ann..."
- ↑ Gerli & Armistead 2003, σ. 215.
- ↑ Leese 2007, σ. 149.
- ↑ Taylor 2004.
Πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Estow, Clara (1995), Pedro the Cruel of Castile, 1350-1369, Brill.
- Dillon, John Talbot (1788). The History of the Reign of Peter the Cruel, King of Castile and Leon. 1 (Two volumes ed.). W. Richardson.
- Fotheringham, James Gainsborough (1889). "Felton, William (d.1367)" . In Stephen, Leslie. Dictionary of National Biography. 18. London: Smith, Elder & Co. p. 311.
- Leese, Thelma Anna (2007), Blood royal: issue of the kings and queens of medieval England, 1066-1399, Heritage Books
- Gerli, E. Michael; Armistead, Samuel G., eds. (2003). Medieval Iberia: an encyclopedia. Routledge
- Mérimée, Prosper (1849). The History of Peter the Cruel, King of Castile and Leon. London: R. Bentley
- Storer, Edward (1911). Peter the Cruel, the life of the notorious Don Pedro of Castile, together with an account of his relations with the famous Maria de Padlla. London: John Lane.
- Taylor, Nathaniel Lane (2004). "The Literary Heritage of Sancha de Ayala". nltaylor.net. Retrieved 22 June 2015.
- Tuchman, Barbara Wertheim (1978), A distant mirror: the calamitous 14th century, Random House
