Λυών

Λυών
Επάνω, άποψη του κέντρου της Λυών από την Φουρβιέρ, στο κέντρο η Γέφυρα Βοναπάρτη, όπως φαίνεται τη νύχτα, η Γέφυρα Λαφαγιέτ, κάτω η Place Bellecour με φόντο την Βασιλική Νοτρ-Νταμ και ο μεταλλικός πύργος στον λόφο της Φουρβιέρ.
Αρχείο:Ville de Lyon.svg.png Σημαία Έμβλημα
Διοίκηση
Χώρα	Γαλλία
Διοικητική υπαγωγή	Μητρόπολη της Λυών
Περιοχή	Ρον-Αλπ (πρωτεύουσα)
Νομός	Ρον (πρωτεύουσα)
Διαμέρισμα	Λυών (πρωτεύουσα)
Καντόνιo	Πρωτεύουσα 14 καντονίων
Διακοινοτική Περιοχή	Μείζον Λυών
• Δήμαρχος της Λιόν	Grégory Doucet (από 2020)
Ταχυδρομικός κώδικας	69001 - 69009
Κωδικός Κοινότητας	69123 και 69381 - 69389
Δημογραφία
Πληθυσμός	522.250 (1  Ιανουαρίου 2021)
Γεωγραφία
Έκταση	47,87
Ζώνη ώρας	UTC+01:00 (επίσημη ώρα) UTC+02:00 (θερινή ώρα)
Ιστότοπος	https://www.lyon.fr/
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Μνημείο Παγκόσμιας
Κληρονομιάς της UNESCO

Ιστορική περιοχή της Λυών
Επίσημο όνομα στον κατάλογο μνημείων Π.Κ.
Χώρα μέλος	Γαλλία
Τύπος	Πολιτιστικό
Κριτήρια	ii, iv
Ταυτότητα	872
Περιοχή	Ευρώπη και Βόρεια Αμερική
Ιστορικό εγγραφής
Εγγραφή	1998 (22η συνεδρίαση)

Η Λυών (γαλλικά: Lyon) είναι πόλη της νοτιοανατολικής Γαλλίας, πρωτεύουσα της περιφέρειας του Ρον-Αλπ (Rhône-Alpes) και του νομού του Ροδανού (Rhône). Είναι η τρίτη μεγαλύτερη πόλη της Γαλλίας, μετά το Παρίσι και τη Μασσαλία και ο πληθυσμός της ανέρχεται σε 500.715 κατ. (2013). Για τη μητροπολιτική περιοχή της Λυών όμως, ο πληθυσμός, σύμφωνα με εκτιμήσεις του 2013, ανέρχεται σε 2.237.676 κατοίκους, καθιστώντας την πόλη ως ένα από τα σημαντικότερα μητροπολιτικά κέντρα της Ευρώπης.

Γεωγραφία

Η Λυών βρίσκεται στην συμβολή των ποταμών Ροδανού (Rhône) και Σον (Saône), στο νοτιοανατολικό τμήμα της Γαλλίας, σε ίση περίπου απόσταση από το Παρίσι και τη Μασσαλία. Η κεντρική της γεωγραφική της θέση, σε συνδυασμό με τις μικρές αποστάσεις από Γερμανία, Ελβετία και Ιταλία, της προδίδουν μια ιδιαίτερα σημαντική γεωστρατηγική σημασία.

Η έκτασή της είναι περίπου 500 χλμ² και αναλογούν περίπου 2.333 κάτοικοι ανά χλμ². Το κλίμα που επικρατεί είναι εύκρατο, η μέση ετήσια θερμοκρασία είναι 11,3 °C και η ετήσια διάρκειά ηλιοφάνειας είναι 2.006 ώρες.

Στην δυτική πλευρά της πόλης κυριαρχούν ο λόφος της Φουρβιέρ (Fourvière), γνωστός ως και "λόφος που προσεύχεται" χάρη στην ύπαρξη της βασιλικής Νοτρ Νταμ ντε Φουρβιέρ (Notre Dame de Fourvière), και ο λόφος της Κρουά-Ρους (Croix-Rousse), γνωστός ως και ο "λόφος που εργάζεται" χάρη στις παραδοσιακές βιοτεχνίες υφασμάτων από μετάξι.

Καμπαναριό του παλαιού νοσοκομείου hôpital de la charité στο κέντρο της πόλης

Στους πρόποδες των δύο λόφων βρίσκεται το μεσαιωνικό τμήμα της πόλης, γνωστό ως Vieux Lyon (παλαιά Λυών) το οποίο χαρακτηρίζεται από την ύπαρξη στενών μικρών περασμάτων, τα επονομαζόμενα traboules, που επιτρέπουν την διάβαση από τον ένα δρόμο στον άλλον, μέσα από τις αυλές των σπιτιών. Το τμήμα αυτό της πόλης έχει χαρακτηριστεί "ιστορική κληρονομιά" της UNESCO.

Στα ανατολικά των 2 λόφων, ανάμεσα στους δύο ποταμούς λίγο πριν την συμβολή τους, βρίσκεται το κέντρο της πόλης. Έχει την ονομασία presq'île (σχεδόν νησί), λόγω του ότι μοιάζει με χερσόνησο, και κυριαρχείται από την πλατεία Μπελκούρ (Place Bellecour), στο κέντρο της οποίας βρίσκεται το άγαλμα του Λουδοβίκου ΙΔ'. Στο μοντέρνο ανατολικό τμήμα της πόλης κυριαρχεί ο ουρανοξύστης της Παρ-Ντιε (Part-Dieu), κέντρο του μεγαλύτερου εμπορικού κέντρου της πόλης, καθώς και ο ένας από τους δύο σιδηροδρομικούς σταθμούς. Το βόρειο τμήμα της πόλης περιέχει το πάρκο του Τετ ντ'ορ (Parc de la Tête d'or), δίπλα στο οποίο βρίσκεται το αρχηγείο της Ιντερπόλ.

Ιστορία

Ρωμαϊκοί χρόνοι

Το ρωμαϊκό θέατρο στον λόφο της Φουρβιέρ

Η Ιστορία της Λυών ξεκινά το 43 π.Χ., όταν ο Ρωμαίος αξιωματικός Λούκιος Μουνάτιος Πλάνκος (Lucius Munatius Plancus), παίρνοντας εντολή από τη Σύγκλητο, ιδρύει την πόλη με την ρωμαϊκή ονομασία Λούγδουνο (Lugdunum) (από τον θεό Λουγ της κελτικής μυθολογίας ή από τη λατινική λέξη lux που σημαίνει φως, με σκοπό την φιλοξενία Ρωμαίων προσφύγων που εκδιώχθηκαν εξαιτίας μιας γαλατικής εξέγερσης. Το 27 π.Χ. ανακηρύσσεται πρωτεύουσα μίας εκ των τριών ρωμαϊκών γαλατικών επαρχιών, της Gallia Lugdunensis και γίνεται η έδρα της αυτοκρατορικής εξουσίας για ολόκληρη την Γαλατία (πρωτεύουσα της Γαλατίας), ιδιότητα που θα διατηρήσει για τρεις αιώνες.

Η αναδιοργάνωση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας από την Τετραρχία μείωσε σε σημαντικό βαθμό τον διοικητικό ρόλο της πόλης, γεγονός που οδήγησε στην μεταφορά της πρωτεύουσας της Γαλατίας στην Τριρ, πόλη κοντά στον Ρήνο, με μεγαλύτερη γεωστρατηγική σημασία. Με την παρακμή της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και την ίδρυση της Κωνσταντινούπολης, χάνει αρκετή από την αίγλη της και σταδιακά συρρικνώνεται. Ακολουθεί η διάλυση της Δυτικής Αυτοκρατορίας, και τον 5ο αιώνα η πόλη περνάει στα χέρια των Βουργουνδών, την οποία ανακηρύσσουν ως πρωτεύουσά τους το 461.

Μεσαίωνας

Το 532, η Βουργουνδία γίνεται μέρος του βασιλείου των Φράγκων, αλλά οι επιδρομές των Αράβων τον 8ο αιώνα θέτουν εκ νέου σε κίνδυνο την ακεραιότητα της πόλης. Το 843, με την Συνθήκη του Βερντέν και τον διαμελισμό του βασιλείου των Φράγκων σε τρία βασίλεια, το Λούγδουνο δίνεται στον Λοθάριο. Και πάλι όμως, η πόλη θα υποστεί επιδρομές, αυτή τη φορά των Νορμανδών.

Τον 13ο αιώνα συναντάμε για πρώτη φορά την επωνυμία Λυών. Η πόλη παραμένει σε μέτρια μεγέθη για τα δεδομένα της εποχής, δεν παύει όμως να αποτελεί σημαντικό θρησκευτικό κέντρο, με αποκορύφωμα την ανακήρυξη του αρχιεπισκόπου της Λυών ως "Εξάρχου των Γαλατών" (Primat des Gaules) από τον Πάπα Γρηγόριο Ζ', το 1078.

Στην αρχή του 14ου αιώνα, η διαμάχη του αρχιεπισκόπου με την αριστοκρατία της πόλης οδηγεί στην ενσωμάτωση της πόλης στο βασίλειο της Γαλλίας, χωρίς διαμαρτυρία από μέρους του Αυτοκράτορα. Από τότε, η Λυών αποκτά ιδιαίτερη σημασία για τις γαλλικές δραστηριότητες στην Ιταλία, γεγονός που την ωφέλησε σε μεγάλο βαθμό χάρη στην οικονομική και πολιτιστική ανάπτυξη της Ιταλίας, την εποχή της Αναγέννησης. Παρένθεση σε αυτή την περίοδο ακμής αποτέλεσε η επιδημία της μαύρης πανώλης που σκότωσε περίπου 25.000 ανθρώπους στα τέλη της δεκαετίας του 1340.

Αναγέννηση

Η εποχή της Αναγέννησης σηματοδοτεί για την Λυών μία περίοδο οικονομικής ανάπτυξης, ιδίως στην αρχή του 16ου αιώνα, χάρη στην άφιξη τραπεζιτών από τη Φλωρεντία και στην ανάπτυξη του εμπορίου του μεταξιού. Οι συγκρούσεις των καθολικών με τους Ουγενότους όμως, που κορυφώθηκαν την Νύχτα του Αγίου Βαρθολομαίου, το 1572, οδήγησαν πολλούς εμπόρους στην μετανάστευση προς τη Γένοβα και έβαλαν φρένο στην ανάπτυξη της πόλης.

Τον 17ο αιώνα, η Λυών γνωρίζει μια εποχή θρησκευτικής ηρεμίας και ακμής, κυρίως χάρη στην εύνοια της γαλλικής αυλής (η πόλη είχε φιλοβασιλικό χαρακτήρα). Κατασκευάζεται το δημαρχείο της πόλης και η Λυών σταδιακά μετατρέπεται σε μια πόλη των γραμμάτων και των τεχνών. Τον 18ο αιώνα κατασκευάζονται πολλά νέα κτίρια από τον αρχιτέκτονα Ζακ-Ζερμέν Σουφλό (Jacques-Germain Soufflot) και η πόλη ζει μια ειρηνική περίοδο μέχρι την Επανάσταση.

Γαλλική Επανάσταση

Την περίοδο της Γαλλικής Επανάστασης, η Λυών τάσσεται με τους Γιρονδίνους και εξεγείρεται κατά της Συμβατικής Εθνοσυνέλευσης. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα την πολιορκία της πόλης, και με την πτώση της, τον τουφεκισμό ή τον απαγχονισμό περίπου 2000 ατόμων. Η ηρεμία στην πόλη επανήλθε με την κατάληψη της εξουσίας από τον Ναπολέοντα Βοναπάρτη.

Βιομηχανική επανάσταση

Οι αδελφοί Λυμιέρ

Η Βιομηχανική επανάσταση οδηγεί στον εκσυχρονισμό των βιοτεχνιών μεταξιού που σταδιακά μετατρέπονται σε βιομηχανίες υφασμάτων. Έτσι η Λυών μεταμορφώνεται τον 19ο αιώνα σε μια σημαντική βιομηχανική πόλη. Συνέπεια αυτού του γεγονότος είναι οι πρώτες κοινωνικές διαμάχες μεταξύ των εργοδοτών και των εργαζομένων που οδηγούν σε γενικευμένες ταραχές το 1831. Το 1832 κατασκευάζεται μια από τις πρώτες σιδηροδρομικές γραμμές στην Γαλλία, που ενώνει την Λυών με το Σεντ-Ετιέν. Το 1872 ξεκινούν οι εργασίες για την κατασκευή της βασιλικής Νοτρ Νταμ ντε Φουρβιέρ, προς τιμήν της Παναγίας για να Την ευχαριστήσουν που έσωσε την πόλη από τους Πρώσους.

Το 1895 οι Ογκύστ και Λουί Λυμιέρ, δύο αδέλφια μηχανικοί από τη Μπεζανσόν, κάνουν την πρώτη δημόσια προβολή ταινίας που λεγόταν Έξοδος από το εργοστάσιο Λυμιέρ και σηματοδοτούν την έναρξη του κινηματογράφου.

Σύγχρονη εποχή

Κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, η Λυών αποτέλεσε ένα από τα κέντρα της Γαλλικής Αντίστασης. Στις 26 Μαΐου 1944 η πόλη βομβαρδίζεται από τις αεροπορικές δυνάμεις των Συμμάχων πριν απελευθερωθεί στις 3 Σεπτεμβρίου της ίδιας χρονιάς.

Πολιτισμός και αξιοθέατα

Εκδηλώσεις

Από το 1852, έτος κατά το οποίο ανεγέρθηκε το επίχρυσο άγαλμα της Παναγίας στον λόφο της Φουρβιέρ, γιορτάζεται κατά το έθιμο η Fête des Lumières (γιορτή των φώτων - άσχετη με τα Θεοφάνια της Ορθοδοξίας). Το έθιμο προβλέπει την τοποθέτηση αναμμένων κεριών, μέσα σε έγχρωμα γυάλινα ποτήρια, στα παράθυρα των σπιτιών της πόλης. Από το 1989, η παραδοσιακή γιορτή συνοδεύεται από οργάνωση διαφόρων εκδηλώσεων και θεαμάτων υπό την αιγίδα της δημαρχίας.

Επίσης, κάθε χρόνο διοργανώνεται στην πόλη ένα ετήσιο φεστιβάλ. Τα μονά έτη διοργανώνεται το φεστιβάλ σύγχρονης τέχνης, ενώ κατά τα ζυγά διοργανώνεται το φεστιβάλ χορού. Τα δύο αυτά φεστιβάλ στηρίζονται κάθε χρόνο σε συγκεκριμένη θεματολογία και προσελκύουν θεατές και τουρίστες από όλο τον κόσμο.

Μουσεία

• Μουσείο Φυσικής Ιστορίας [1]
• Μουσείο Καλών Τεχνών [2]
• Μουσείο Γαλατορωμαϊκού πολιτισμού [3]
• Ινστιτούτο Λυμιέρ [4]
• Μουσείο υφασμάτων και Τεχνών διακόσμησης [5]
• Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης [6]
• Διεθνές Μουσείο Μινιατούρων [7]

Πηγές

• Επίσημος δικτυακός τόπος του δημαρχείου της Λυών (Γαλλικά)
• Επίσημος δικτυακός τόπος του ευρύτερης πόλης της Λυών (Γαλλικά)
• Δικτυακός τόπος του ελληνικού ομίλου UNESCO Ιστορίας, Τέχνης και Θεάτρου
• Άρθρο σχετικά με τις επιδημίες από τον δικτυακό του περιοδικού Εικονογραφημένη Ιστορία
• Δικτυακός τόπος του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου της Λυών (Γαλλικά)
• Επίσημος δικτυακός τόπος της Μπιενάλε της Λυών (Γαλλικά)
• Άρθρο πάνω στην ιστορία της Λυών από το École Polytechnique (Γαλλικά)
• "Το ΒΗΜΑ" ένθετο 1ης Σεπτεμβρίου 2002 για τους Αφούς Λυμιέρ
• Ενορία Αγίου Ιωάννη Βαπτιστή της Λυών (Γαλλικά)

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Εικονική επίσκεψη στη Λυών (δικτυακός τόπος UNESCO)
• Γραφείο Τουρισμού της Λυών (Γαλλικά)
• Ελληνική Κοινότητα της Λυών - Κοινωνική Δικτύωση
• Ελληνική Κοινότητα της Λυών (Ελληνικά) (Γαλλικά)
• Λυών στο Curlie