Ευρωλίγκα ανδρών

Turkish Airlines Euroleague

Τρέχουσα διοργάνωση: Ευρωλίγκα 2014–15
Άθλημα	Καλαθοσφαίριση
Ίδρυση	1958
Επίτροπος	Γιόρντι Μπερτομέου
Πρόεδρος	Γιόρντι Μπερτομέου
Σύνθημα	I Feel Devotion
Αριθμός ομάδων	38 (προκριματικά) 24 (φάση ομίλων)
Χώρα	Μέλη της FIBA Europe
Ήπειρος	Ευρώπη
Τελευταίος κάτοχος	Ρεάλ Μαδρίτης (9 τίτλοι)
Περισ. κατακτήσεις	Ρεάλ Μαδρίτης (9 τίτλοι)
Τηλεοπτική κάλυψη	Euroleague TV Συνεργαζόμενοι τηλεοπτικοί σταθμοί ανά χώρα
Επίπεδο	1η Κατηγορία (Ευρώπη)
Επίσημη ιστοσελίδα	Euroleague.net

Το NBA (αγγλικά: Euroleague) είναι η σπουδαιότερη διασυλλογική διοργάνωση καλαθοσφαίρισης για τους άνδρες στην Γκλημα. Από την περίοδο 2000-01 και μετά η ευθύνη της διοργάνωσης ανοίκει στην ιδιωτική εταιρεία Euroleague Basketball, καθώς και από τις ομάδες που προέρχονται από μια πανευρωπαϊκή κοινοπραξία των κορυφαίων επαγγελματικών πρωταθλημάτων καλαθοσφαίρισης, που ονομάζεται Ένωση Ευρωπαϊκών Επαγγελματικών Ομάδων Καλαθοσφαίρισης (ULEB).

Παλαιότερα η ονομασία της ήταν Κύπελλο Πρωταθλητριών Ομάδων Ευρώπης ή Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα Συλλόγων και διοργανώτρια αρχή ήταν το ευρωπαϊκό τμήμα της Διεθνούς Ομοσπονδίας Καλαθοσφαίρισης (FIBA Europe). Το 2000 επήλθε ρήξη ανάμεσα στην ULEB, η οποία εκπροσωπούσε τις περισσότερες μεγάλες ομάδες, και της FIBA που εκπροσωπούσε τις εθνικές ομοσπονδίες. Ως αποτέλεσμα της σύγκρουσης, την περίοδο 2000-01 διεξήχθησαν δύο διοργανώσεις: μία υπό την αιγίδα της πρώτης (Ευρωλίγκα, νικήτρια η Βίρτους Μπολόνια) και μία υπό την αιγίδα της δεύτερης (Σουπρολίγκα, νικήτρια η Μακάμπι Τελ Αβίβ). Αμφότεροι θεωρούνται ισότιμα πρωταθλητές Ευρώπης για το 2001.

Αμέσως μετά η FIBA υπαναχώρησε και κατάργησε τη Σουπρολίγκα. Έτσι, από τη σαιζόν 2001-02 κορυφαία ευρωπαϊκή διασυλλογική αποτελεί αποκλειστικά η Ευρωλίγκα, ενώ είναι σε προχωρημένο στάδιο οι συζητήσεις για την επανένωση των δύο ομοσπονδιών. Από την περίοδο 2010-2011 ονομάζεται Turkish Airlines Euroleague για εμπορικούς λόγους.

Ιστορικό

Η διοργάνωση ξεκίνησε την περίοδο 1957-58 (όλοι οι αγώνες διεξήχθησαν το ημερολογιακό έτος 1958) με την ονομασία Κύπελλο Πρωταθλητριών, κατά τα πρότυπα της αντίστοιχης ποδοσφαιρικής διοργάνωσης της ΟΥΕΦΑ. Μέχρι το 1990-91 μετείχαν μόνο οι πρωταθλήτριες ομάδες της κάθε χώρας. Από την επόμενη σεζόν άρχισαν να προστίθενται δευτεραθλήτριες ή και τριταθλήτριες ομάδες από τις καλαθοσφαιρικά προηγμένες χώρες της και η διοργάνωση άλλαξε μορφή. Το 1996-97 καταργήθηκαν οι προκριματικοί νοκ - άουτ αγώνες και οι ομάδες ξεκινούν την πορεία τους από την αρχική φάση των ομίλων, ταυτόχρονα όμως έχασαν το δικαίωμα συμμετοχής οι χώρες όπου το άθλημα δε γνωρίζει ιδιαίτερη ανάπτυξη.

Ένα άλλο χαρακτηριστικό των πρόσφατων διοργανώσεων, έχει να κάνει με τη δέσμευση κλειστών συμβολαίων ανάμεσα στην ULEB και κάποιους συλλόγους που θεωρούνται ιδιαίτερα «εμπορικοί». Αυτό πρακτικά σημαίνει πως κάποιες ομάδες έχουν δικαίωμα συμμετοχής ασχέτως των επιδόσεών τους στα εθνικά πρωταθλήματα. Κάτι τέτοιο έχει συμβεί και με ελληνικούς συλλόγους - Ολυμπιακός και ΑΕΚ έχουν στο παρελθόν αγωνισθεί στην Ευρωλίγκα, μολονότι δεν είχαν καταταγεί σε υψηλή θέση στο εθνικό πρωτάθλημα της προηγούμενης αγωνιστικής περιόδου.

Την αγωνιστική περίοδο 1965-1966 δοκιμάστηκε για πρώτη φορά η διαδικασία Final Four ανάμεσα στις τέσσερις ομάδες που θα έφταναν στη φάση των ημιτελικών, κατά τα πρότυπα του αμερικανικού κολεγιακού πρωταθλήματος. Πολύ σύντομα η ιδέα εγκαταλείφθηκε, για να επανέλθει πολλά χρόνια αργότερα (1987-88) και να καθιερωθεί έως σήμερα. Μόνη εξαίρεση υπήρξε το 2001, όταν η διοργάνωση της FIBA περιελάμβανε final four, ενώ η αντίστoιχη της ULEB όχι.

Ονομασίες

Λογότυπο (2000–05)

Οι ονομασίες της διοργάνωσης από την καθιέρωσή της ως σήμερα:

• Κύπελλο Πρωταθλητριών, διοργάνωση της FIBA (1957–58 έως 1990–91)
• Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα, διοργάνωση της FIBA (1991–92 έως 1995–96)
• Ευρωλίγκα, διοργάνωση της FIBA (1996–97 έως 1999–00)
  • Ευρωλίγκα, διοργάνωση της ULEB (2000–01)
  • Σουπρολίγκα, διοργάνωση της FIBA (2000–01)
• Ευρωλίγκα, διοργάνωση της ULEB (2001–02 έως σήμερα)

Οι τελικοί συνοπτικά

Έτος	Πόλη Τελικού	Κυπελλούχος	Φιναλίστ	1ος αγ.	2ος αγ.	3ος αγ.	4ος αγ.	5ος αγ.
1958	Ρίγα - Σόφια	ΑΣΚ Ρίγα	Ακαντέμικ Σόφιας	86–81	84–71
1959	Ρίγα - Σόφια	ΑΣΚ Ρίγα	Ακαντέμικ Σόφιας	79–58	69–67
1960	Τιφλίδα - Ρίγα	ΑΣΚ Ρίγα	Ντιναμό Τιφλίδας	61–51	69–62
1961	Μόσχα - Ρίγα	ΤΣΣΚΑ Μόσχας	ΑΣΚ Ρίγα	87–62	61–66
1962	Γενεύη	Ντιναμό Τιφλίδας	Ρεάλ Μαδρίτης	90–83
1963	Μαδρίτη - Μόσχα (2)	ΤΣΣΚΑ Μόσχας	Ρεάλ Μαδρίτης	69–86	91–74	99–80
1964	Μπρνο - Μαδρίτη	Ρεάλ Μαδρίτης	Σπάρτακ Μπρνο	99–110	84–64
1965	Μόσχα - Μαδρίτη	Ρεάλ Μαδρίτης	ΤΣΣΚΑ Μόσχας	81–88	76–62
1966	Μπολόνια	Σίμενταλ Μιλάνο	Σλάβια Πράγας	77–72
1967	Μαδρίτη	Ρεάλ Μαδρίτης	Σίμενταλ Μιλάνο	91–83
1968	Λυών	Ρεάλ Μαδρίτης	Σπάρτακ Μπρνο	98–95
1969	Βαρκελώνη	ΤΣΣΚΑ Μόσχας	Ρεάλ Μαδρίτης	103–99
1970	Σαράγεβο	Ίνις Βαρέζε	ΤΣΣΚΑ Μόσχας	79–74
1971	Αμβέρσα	ΤΣΣΚΑ Μόσχας	Ίνις Βαρέζε	67–53
1972	Τελ Αβίβ	Ίνις Βαρέζε	Γιουγκοπλάστικα Σπλιτ	70–69
1973	Λιέγη	Ίνις Βαρέζε	ΤΣΣΚΑ Μόσχας	71–66
1974	Ναντ	Ρεάλ Μαδρίτης	Ίνις Βαρέζε	84–82
1975	Αμβέρσα	Ίνις Βαρέζε	Ρεάλ Μαδρίτης	79–66
1976	Γενεύη	Μομπιλτζίρτζι Βαρέζε	Ρεάλ Μαδρίτης	81–74
1977	Βελιγράδι	Μακάμπι Τελ Αβίβ	Μομπιλτζίρτζι Βαρέζε	78–77
1978	Μόναχο	Ρεάλ Μαδρίτης	Μομπιλτζίρτζι Βαρέζε	75–67
1979	Γκρενόμπλ	Μπόσνα Σαράγεβο	Έμερσον Βαρέζε	96–93
1980	Δυτικό Βερολίνο	Ρεάλ Μαδρίτης	Μακάμπι Τελ Αβίβ	89–85
1981	Στρασβούργο	Μακάμπι Τελ Αβίβ	Σινούντινε Μπολόνια	80–79
1982	Κολωνία	Σκουίμπ Καντού	Μακάμπι Τελ Αβίβ	86–80
1983	Γκρενόμπλ	Φορντ Καντού	Μπίλι Μιλάνο	69–68
1984	Γενεύη	Μπάνκο Ρόμα	Μπαρτσελόνα	79–73
1985	Αθήνα	Τσιμπόνα Ζάγκρεμπ	Ρεάλ Μαδρίτης	87–78
1986	Βουδαπέστη	Τσιμπόνα Ζάγκρεμπ	Ζαλγκίρις Κάουνας	94–82
1987	Λωζάνη	Τρέισερ Μιλάνο	Μακάμπι Τελ Αβίβ	71–69
1988	Γάνδη	Τρέισερ Μιλάνου	Μακάμπι Τελ Αβίβ	90–84
1989	Μόναχο	Γιουγκοπλάστικα Σπλιτ	Μακάμπι Τελ Αβίβ	75–69
1990	Σαραγόσα	Γιουγκοπλάστικα Σπλιτ	Μπαρτσελόνα	72–67
1991	Παρίσι	Ποπ 84 Σπλιτ	Μπαρτσελόνα	70–65
1992	Κωνσταντινούπολη	Παρτιζάν Βελιγραδίου	Χοβεντούτ Μπανταλόνα	71–70
1993	Αθήνα	Λιμόζ	Μπενετόν Τρεβίζο	59–55
1994	Τελ Αβίβ	Χοβεντούτ Μπανταλόνα	Ολυμπιακός	59–57
1995	Σαραγόσα	Ρεάλ Μαδρίτης	Ολυμπιακός	73–61
1996	Παρίσι	Παναθηναϊκός	Μπαρτσελόνα	67–66
1997	Ρώμη	Ολυμπιακός	Μπαρτσελόνα	73–58
1998	Βαρκελώνη	Κίντερ Μπολόνια	ΑΕΚ	58–44
1999	Μόναχο	Ζαλγκίρις Κάουνας	Κίντερ Μπολόνια	82–74
2000	Θεσσαλονίκη	Παναθηναϊκός	Μακάμπι Τελ Αβίβ	73–67
2001 2001	Παρίσι	Μακάμπι Τελ Αβίβ	Παναθηναϊκός	81–67
	Μπολόνια (3) - Βιτόρια (2)	Κίντερ Μπολόνια	Τάου Θεράμικα	68–85	94–73	80–60	79–96	82–74
2002	Μπολόνια	Παναθηναϊκός	Κίντερ Μπολόνια	89–83
2003	Βαρκελώνη	Μπαρτσελόνα	Μπενετόν Τρεβίζο	76–65
2004	Τελ Αβίβ	Μακάμπι Τελ Αβίβ	Σκίπερ Μπολόνια	118–74
2005	Μόσχα	Μακάμπι Τελ Αβίβ	Τάου Θεράμικα	90–78
2006	Πράγα	ΤΣΣΚΑ Μόσχας	Μακάμπι Τελ Αβίβ	73–69
2007	Αθήνα	Παναθηναϊκός	ΤΣΣΚΑ Μόσχας	93–91
2008	Μαδρίτη	ΤΣΣΚΑ Μόσχας	Μακάμπι Τελ Αβίβ	91–77
2009	Βερολίνο	Παναθηναϊκός	ΤΣΣΚΑ Μόσχας	73–71
2010	Παρίσι	Μπαρτσελόνα	Ολυμπιακός	86–68
2011	Βαρκελώνη	Παναθηναϊκός	Μακάμπι Τελ Αβίβ	78–70
2012	Κωνσταντινούπολη	Ολυμπιακός	ΤΣΣΚΑ Μόσχας	62–61
2013	Λονδίνο	Ολυμπιακός	Ρεάλ Μαδρίτης	100–88
2014	Μιλάνο	Μακάμπι Τελ Αβίβ	Ρεάλ Μαδρίτης	98–86
2015	Μαδρίτη	Ρεάλ Μαδρίτης	Ολυμπιακός	78–59
2016	Βερολίνο

• Σημ.: Το 2001 υπήρξαν δύο νικητές λόγω διάσπασης και ύπαρξης δύο ξεχωριστών διοργανώσεων. Στη σειρά των αγώνων που κρίθηκαν στις 3 νίκες ανάμεσα στη Βίρτους Μπολόνια και την Τάου Θεράμικα, με μπλε χρώμα σημειώνονται οι αγώνες που διεξήχθησαν στη Μπολόνια και με κόκκινο στη Βιτόρια.

Τίτλοι και συμμετοχές σε τελικούς

Ανά σύλλογο Ομάδα Κυπ. Φιν. Χρονιές κατάκτησης Ρεάλ Μαδρίτης 9 8 1964, 1965, 1967, 1968, 1974, 1978, 1980, 1995, 2015 Μακάμπι Τελ Αβίβ 6 9 1977, 1981, 2001, 2004, 2005, 2014 ΤΣΣΚΑ Μόσχας 6 6 1961, 1963, 1969, 1971, 2006, 2008 Παναθηναϊκός 6 1 1996, 2000, 2002, 2007, 2009, 2011 Παλακανέστρο Βαρέζε 5 5 1970, 1972, 1973, 1975, 1976 Αρχείο:600px Quadrado Branco com uma figura olimpica grega.PNG Ολυμπιακός 3 4 1997, 2012, 2013 Ολίμπια Μιλάνο 3 2 1966, 1987, 1988 ΑΣΚ Ρίγα 3 1 1958, 1959, 1960 ΚΚ Σπλιτ 3 1 1989, 1990, 1991 Μπαρτσελόνα 2 5 2003, 2010 Βίρτους Μπολόνια 2 3 1998, 2001 Παλακενέστρο Καντού 2 – 1982, 1983 Τσιμπόνα Ζάγκρεμπ 2 – 1985, 1986 Ντιναμό Τιφλίδας 1 1 1962 Χοβεντούτ Μπανταλόνα 1 1 1994 Ζαλγκίρις Κάουνας 1 1 1999 Μπόσνα Σαράγεβο 1 – 1979 Βίρτους Ρόμα 1 – 1984 Παρτιζάν Βελιγραδίου 1 – 1992 Λιμόζ 1 – 1993 Ακαντέμικ Σόφιας – 2 — Σπάρτακ Μπρνο – 2 — Παλακανέστρο Τρεβίζο – 2 — Σάσκι Μπασκόνια – 2 — Σλάβια Πράγας – 1 — ΑΕΚ – 1 — Φορτιτούντο Μπολόνια – 1 —

Ανά χώρα Χώρα Ομάδα Κυπ. Φιν. Ιταλία Παλακανέστρο Βαρέζε 5 5 Ολίμπια Μιλάνο 3 2 Βίρτους Μπολόνια 2 3 Παλακανέστρο Καντού 2 – Βίρτους Ρόμα 1 – Παλακανέστρο Τρεβίζο – 2 Φορτιτούντο Μπολόνια – 1 Ισπανία Ρεάλ Μαδρίτης 9 8 Μπαρτσελόνα 2 5 Χοβεντούτ Μπανταλόνα 1 1 Σάσκι Μπασκόνια – 2 ΕΣΣΔ ΤΣΣΚΑ Μόσχας 6 6 ΑΣΚ Ρίγα 3 1 Ντιναμό Τιφλίδας 1 1 Ζαλγκίρις Κάουνας 1 1 Ελλάδα Παναθηναϊκός 6 1 Ολυμπιακός 3 4 ΑΕΚ – 1 Γιουγκ/βία ΚΚ Σπλιτ 3 1 Τσιμπόνα Ζάγκρεμπ 2 – Μπόσνα Σαράγεβο 1 – Παρτιζάν Βελιγραδίου 1 – Ισραήλ Μακάμπι Τελ Αβίβ 6 9 Γαλλία Λιμόζ 1 – Τσεχ/κία Σπάρτακ Μπρνο – 2 Σλάβια Πράγας – 1 Βουλγαρία Ακαντέμικ Σόφιας – 2

Δείτε επίσης

• Πορεία των ελληνικών ομάδων στην Ευρωλίγκα
• Αφιέρωμα στο Final 4 της Euroleague 2015

Πηγές

• (Αγγλικά) FIBA Ευρώπης
• (Αγγλικά) Ιστορία της Ευρωλίγκας Ανδρών
• (Αγγλικά) Euroleague.net

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Όλα τα αποτελέσματα των Ευρωπαϊκών διοργανώσεων στο μπάσκετ