Γ΄ Εθνοσυνέλευση Επιδαύρου

Η σφραγίδα της Εθνοσυνέλευσης

Η Γ΄ Εθνοσυνέλευση της Επιδαύρου (6 - 16 Απριλίου 1826), συγκλήθηκε στη Νέα Επίδαυρο (Πιάδα), με κύριο σκοπό την περαιτέρω αναθεώρηση του Πολιτεύματος.
Η Εθνοσυνέλευση λόγω των κρίσιμων στρατιωτικών γεγονότων των ημερών εκείνων (άφιξη του Ιμπραήμ στη Πελοπόννησο, πολιορκία και πτώση του Μεσολογγίου αποφάσισε την διακοπή των εργασιών της, ώστε να μετέχουν όλοι στην πολεμική προσπάθεια. Επίσης, έγινε πρόβλεψη για σύσταση νέας Εθνοσυνέλευσης μόλις οι περιστάσεις το επιτρέψουν.
Το κυριώτερο έργο αυτής της Εθνοσυνέλευσης ήταν ο διορισμός νέου (διαφορετικού) κυβερνητικού σχήματος (Διοικητική Επιτροπή της Ελλάδος (1826))- έτσι ώστε να ανταποκρίνεται ευχερέστερα στις ανάγκες της περιόδου -, η δημιουργία της «Επιτροπής Συνελεύσεως», η οποία θα φρόντιζε για την εκ νέου έναρξη της Εθνοσυνελεύσεως, αλλά και για την σύναψη ανακωχής με την Οθωμανική Αυτοκρατορία, μέσω του Άγγλου πρέσβη στην Κωνσταντινούπολη, Στράτφορντ Κάννιγκ.
Η Γ΄ Εθνοσυνέλευση συνέχισε και ολοκλήρωσε τις εργασίες της, πρώτα στην Ερμιόνη και κατόπιν στην Τροιζήνα, την Άνοιξη του 1827

Στρατιωτικά και πολιτικά γεγονότα της περιόδου

Η επίθεση του Ιμπραήμ στο Μεσολόγγι

Ο εμφύλιος πόλεμος του 1824 είχε χωρίσει την χώρα στα δύο : οι νικημένοι Πελοποννήσιοι είχαν χάσει τους αρχηγούς τους, είχαν υποδεχτεί στα εδάφη τους τα ρουμελιώτικα στρατεύματα που συμπεριφέρονταν σαν σώματα κατοχής, και όλη η εξουσία πολιτική και στρατιωτική είχε περάσει στον Γεώργιο Κουντουριώτη. Οι νικητές (Υδραίοι και Ρουμελιώτες) είχαν να αντιμετωπίσουν την παντελή έλλειψη χρημάτων, και την εχθρότητα του ντόπιου πληθυσμού που δεν υπάκουε στις εντολές τους.
Έτσι, ο Ιμπραήμ κατέλαβε χωρίς σοβαρή αντίσταση την Μεθώνη, τα κάστρα της Κορώνης και της Πύλου, σκότωσε στη μάχη στο Μανιάκι τον Παπαφλέσσα, και κατέλαβε τέλος και την Τρίπολη. Ο στρατιωτικός νους την επανάστασης, ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, ήταν μαζί με άλλους Πελοποννήσιους οπλαρχηγούς και πολιτικούς, σε απομόνωση στην Ύδρα, περιμένοντας να δικαστεί - αφού ήταν από τους χαμένους του εμφυλίου πολέμου. Όταν λόγω της κρισιμότητας των περιστάσεων απελευθερώθηκαν οι κρατούμενοι Πελοποννήσιοι ήταν πλέον αργά. Ο Κολοκοτρώνης, στη μάχη της Τραμπάλας νικήθηκε από τον Ιμπραήμ ο οποίος κατέλαβε και την Τρίπολη ενώ η αντίσταση των Μακρυγιάννη και Υψηλάντη στους μάχη των Μύλων της Αργολίδας, εμπόδισε τον Αιγύπτιο πασά, από το να καταλάβει και την ίδια την έδρα της Διοίκησης, το Ναύπλιο. Τον Νοέμβριο - Δεκέμβριο του 1825 π Ιμπραήμ, ξεκίνησε με 15.000 στρατιώτες να βοηθήσει τον Κιουταχή Πασά στην πολιορκία του Μεσολογγίου. Οι ενωμένες Οθωμανικές δυνάμεις κατάφεραν να αποκλείσουν εντελώς το Μεσολόγγι από την στεριά, ενώ από τη θάλασσα ο Μιαούλης κατάφερνε να σπάει τον αποκλεισμό και να μεταφέρει τρόφιμα και πολεμοφόδια στη πόλη. Από τον Μάρτιο του 1826 όμως, μετά την κατάληψη των νησίδων Βασιλαδίου και Κλείσοβας, τίποτα πλέον δεν μπορούσε να σπάσει τον αποκλεισμό. Στις 6 Απριλίου 1826 - την ίδια μέρα που άρχιζε η Γ΄ Εθνοσυνέλευση, αποφασίστηκε η Έξοδος των πολιορκημένων, που πραγματοποιήθηκε την νύχτα της 9ης προς 10η Απριλίου του 1826.

Οι εργασίες της Εθνοσυνέλευσης

Η πρώτη συνεδρίαση κατά την οποία εκλέχτηκε το Προεδρείο έγινε στις 6 Απριλίου, και οι εργασίες άρχισαν στις 7 Απριλίου, αφού πρώτα οι πληρεξούσιοι πήραν τον παρακάτω όρκο :
«Ως εκ του στόματος όλων των νομίμων πληρεξουσίων του έθνους ορκίζομαι ενώπιον του Υψίστου Θεού, της ιεράς ημών Θρησκείας και της Πατρίδος, μήτε να προβάλω μήτε να ψηφοφορήσω τι εναντίον των συμφερόντων του Έθνους, κινούμενος από ιδιοτέλειαν ή πάθος, να μη αποβλέπω εις πρόσωπον και να μη παραβλέπω το νόμιμον και δίκαιον.»

Προεδρείο Εθνοσυνέλευσης

Πρόεδρος: Πανούτσος Νοταράς

Αντιπρόεδρος: Ιωάννης Λογοθέτης

Αρχιγραμματεύς: Ανδρέας Παπαδόπουλος (πληρεξούσιος)

Αγγλική γελοιογραφία του 1826. Η Πίστη, η Ελπίδα και η Φιλανθρωπία γίνονται μηχανές που βγάζουν χρήμα για τις δυτικές κυβερνήσεις ενώ υποκριτικά μιλάνε για το Δίκαιο του ελληνικού Αγώνα.

Στις 10 Απριλίου και μέσω επιστολής του ναυάρχου Μιαούλη, η Συνέλευση μαθαίνει για τις δύσκολες ώρες που περνά το Μεσολόγγι, για τον πλήρη αποκλεισμό της πόλης, από ξηρά και θάλασσα, και την πείνα που έχει καταβάλλει τους πολιορκημένους. Την ίδια ημέρα, εξάλλου, μαθαίνει από επιστολή του επάρχου της Σύρου, ότι μια μοίρα του οθωμανικού στόλου, έχει εκπλεύσει από τα Δαρδανέλλια, με προορισμό τα επαναστατημένα ελληνικά εδάφη. Η Συνέλευση αποφάσισε, να αναβάλλει τις εργασίες της για τον Σεπτέμβριο, προκειμένου να προστρέξουν προς βοήθεια του Μεσολλογίου και γενικά να οργανώσουν την άμυνα της χώρας.

Τα Ψηφίσματα

• Ψήφισμα Α΄ (7ης Απριλίου): «Να ανοιχθή εις την Ιονικήν Επτάνησον δάνειον πραγματικόν εκατό χιλιάδων ταλλήρων Ισπανικών. (...)Τα εκ του δανείου χρήματα να χρησιμεύσουν δια το μέλλον μόνον εις μισθούς και τροφάς του στόλου, εις επισκευήν και τροφάς δια το Μεσολόγγιον και τα έξωθεν αυτού συστηθησόμενα στρατόπεδα. (...)»
• Ψήφισμα Β΄ (8ης Απριλίου): «Οδηγίαι προς τους κυρίους κόμητα Δ. Ρώμαν, Παναγ. Θ. Στεφάνου και Κωνστ. Δραγώναν διορισθέντας επιτρόπους παρά της Εθνικής Συνελεύσεως.(...)». Οι προαναφερθέντες καθορίστηκαν ως επίτροποι προκειμένου να ζητήσουν το δάνειο, να διαπραγματευτούν τους όρους του, να εκδώσουν ομόλογα, και να προβούν σε καταθέσεις χρημάτων προκειμένου να εφοδιάσουν με τροφές το Μεσολόγγι, να επισκευάσουν το φρούριό του, να εφοδιάσουν με τροφές τα στρατεύματα που θα σταλούν στο Μεσολόγγι και να πληρώσουν με τα υπόλοιπα χρήματα το μηνιάτικο των στόλων της Ύδρας, Σπετσών και Ψαρών.
• Ψήφισμα Γ΄ (12ης Απριλίου): (...)«Ο κύριος Δημήτριος Υψηλάντης αποκλείεται από κάθε πολιτικόν δικαίωμα και στρατιωτικό υπούργημα».
• Ψήφισμα Δ΄ (12ης Απριλίου) : «Αι εργασίαι της Εθνικής Συνελεύσεως αναβάλλονται έως τον ερχόμενον Σεπτέμβριο, εντός του 1826 έτους.»
• Ψήφισμα Ε΄ (12ης Απριλίου) : «Διορίζεται μία Επιτροπή υπό το όνομα "Επιτροπή της Συνελεύσεως" συγκειμένη από δεκατρία μέλη, τους κυρίους: Παλαιών Πατρών Γερμανόν, Άρτης Πορφύριον, Π. Νοταρά, Β. Μπουντούρην, Α. Κοπανίτζαν, Α. Λόντον, Γ. Μπούκουρην, Γ. Δαρειώτην, Εμμ. Ξένον, Γ. Αινιάν, Σπ. Καλογερόπουλον, Ν. Ρενιέρην, Ν. Ι. Βελισαρίου εκλεχθέντα παρ΄ αυτής μεταξύ των μελών της».
• Ψήφισμα ΣΤ΄ (μυστικό) (12ης Απριλίου) : «Η διορισθείσα δια του ψηφίσματος Ε΄ επιτροπή, υπό το όνομα "Επιτροπή της Συνελεύσεως" (...) να διαπραγματευθή, δια του εν Κωνσταντινουπόλει Αγγλικού πρέσβεως, κ. Κάννιγκ, τον μεταξύ του έθνους και της οθωμανικής Πόρτας συμβιβασμόν, με τον πλέον επωφελή τρόπον δια το ελληνικόν έθνος και ανταξίως των μεγάλων του θυσιών. (...)».
• Ψήφισμα Ζ΄ (μυστικό) (12ης Απριλίου): «Οδηγίαι προς την Επιτροπήν της Συνελεύσεως». Στο κείμενο αναγράφονται οι όροι βάση των οποίων η "Επιτροπή της Συνελεύσεως" θα διαπραγματευτεί τον συμβιβασμό με την Υψηλή Πύλη. (οι όροι, αναλυτικά, εδώ: https://paligenesia.parliament.gr/page.php?img=books/tome/03/01481178.gif)
• Ψήφισμα Η΄ (12ης Απριλίου) : «Η ολική κυβέρνησις των ελληνικών πραγμάτων εμπιστεύεται προσωρινών εις ενδεκαμελή επιτροπήν υπό το όνομα Διοικητική Επιτροπή της Ελλάδος συγκειμένην εκ των κυρίων: Π. Μαυρομιχάλη, Α. Ζαΐμη, Α. Παπαγιαννόπουλου, Γ. Σισίνη, Δ. Τζαμαδού, Α. Χ΄΄ Αναργύρου, Α. Μοναρχίδου, Σ. Τρικούπη, Α. Ίσκου, Π. Δ. Δημητρακόπουλου και Ιω. Βλάχου εκλεχθέντων παρά της Εθνικής Συνελεύσεως.»
• Ψήφισμα Θ΄ (12ης Απριλίου) : «Οδηγίαι της Διοικητικής Επιτροπής της Ελλάδος». Στο κείμενο αναγράφονται οι αρμοδιότητες της κυβέρνησης. (αναλυτικά οι αρμοδιότητες εδώ: https://paligenesia.parliament.gr/page.php?img=books/tome/03/01485182.gif)
• Ψήφισμα Ι΄ (13ης Απριλίου) : «(Το ψήφισμα) της εν Άστρει Δευτέρας Εθνικής Συνελεύσεως υπ. αριθμ. 32 εκδοθέν την 14ην Απριλίου 1823 επικυρούται καθ΄ όλην την έκτασιν των εν αυτώ εμπεριεχομένων»
• Ψήφισμα ΙΑ΄ (13ης Απριλίου) : «Η Διοικητική Επιτροπή, να φροντίσει, όσον τάχος, δια την σύστασιν και αύξησιν των τακτικών στρατευμάτων»
• Ψήφισμα ΙΒ΄ (13ης Απριλίου) :«Η Επιτροπή της Συνελεύσεως να θεωρήση και να επεξεργασθή όλους τους εθνικούς λογαριασμούς του Υπουργείου της Οικονομίας και του Εθνικού Ταμείου, (...) να παύση την εν Λονδίνω επιτροπή του δανείου (...) να αντικαταστήσει άλλην τριμελήν επιτροπήν, ήτις να διαδεχθή να παραλάβη ακριβήν λογαριασμόν από την α΄ επιτροπήν»
• Ψήφισμα ΙΓ΄ (14ης Απριλίου): «Το εν Λονδίνω πραγματευθέν δάνειον της 21ης Φεβρουαρίου 1824 (...) (και) το εν Λονδίνω πραγματευθέν δάνειο της 7ης Φεβρουαρίου 1825 (...) είναι δεκτά και αναγνωρίζονται ως χρέον κοινόν της Ελλάδος κατά τα διαληφθέντα συμφωνητικά και καθ΄ όλην την έκτασιν των εν αυτοίς συνθηκών»
• Ψήφισμα ΙΔ' (16ης Απριλίου): Η Εθνοσυνέλευση ακυρώνει τον ΝΓ΄ Νόμο σύμφωνα με τον οποία επιτράπηκε η εκποίηση των εθνικών γαιών και θέτει πάλιν εν ισχύ το ΛΒ΄ ψήφισμα της Εθνοσυνέλευσης του Άστρους που απαγόρευε την εκποίηση της εθνικής γης. Τα μέρη των εθνικών κτημάτων που είχαν εκποιηθεί επιστρέφονται και πάλι στην κυριότητα του δημοσίου, ενώ οι αγοραστές αποζημιώνονται.
• Ψήφισμα ΙΕ΄ (16ης Απριλίου) : «Διορίζεται προσωρινώς εν κεντρικόν εγκληματικόν δικαστήριον (κρίνει όλα τα εγκλήματα), συγκείμενον από πέντε μέλη, εκλεγόμενα παρά της «Επιτροπής της Συνελεύσεως» και διατρίβον όπου και η «Διοικητική Επιτροπή».»
• Ψήφισμα ΙΣΤ΄ (16ης Απριλίου) :«...Ψηφίζει τα... έως τη σήμερον αποδεδειγμένα πραγματικά έξοδα και αποζημιώσεις των τριών θαλασσίων νήσων θεωρηθέντα και επεξεργασθέντα παρά της Διοικήσεως, να αναγνωρίζονται ως χρέον κοινόν του έθνους. Χρεωστεί η ελληνική Διοίκησις να βραβεύσει τους φανερώς αριστεύσαντας υπέρ πατρίδος ναυάρχους και καπεταναίους, ως και τους οπλαρχηγούς και στρατηγούς της ξηράς, με ανταξίας αμοιβάς.»

Οι 146 πληρεξούσιοι

Ο παρακάτω κατάλογος περιλαμβάνει τους 146 συμμετέχοντες στην Εθνοσυνέλευσης έτσι όπως αποκρυσταλλώθηκαν από την ερευνητική ομάδα του «Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών» και της «Βιβλιοθήκης της Βουλής των Ελλήνων» που ανέλαβαν το έργο της σύνταξης του καταλόγου.

Κωνσταντίνος Αδάμ Γεώργιος Αινιάν Λάμπρος Αλεξάνδρου Αντώνιος Αλμπέρτης Παναγιωτάκης Αναγνωστόπουλος Νικολός Αντωνάδου Εμμανουήλ Αντωνιάδης Σταματέλος Αντωνόπουλος Αγαμέμνων Αυγερινός Ιωάννης Βασιλείου Νικόλαος Βελισσάριος Μανουήλ Βερνάρδος Χρήστος Βλάσσης Ιωάννης Βλάχος Δημήτριος Βούλγαρης Χατζή Ιωάννης Βουλπιώτης Φράγκος Βρυζάκης Κωνσταντίνος Γαρδίκης Παλαιών Πατρών Γερμανός Γεώργιος Γεωργιόπουλος Γιάννης Γεωργίου Νικόλαος Γιατράκος Γκίκας Γκιώνης Ιωάννης Γκούρας Κωνσταντίνος Γουβέλης Δημήτριος Γρηγοράκη Αθανάσιος Γρηγοριάδης Γεώργιος Δαρειώτης Ιωάννης Δασίου Αντώνιος Δεαγγέλη Κωνσταντής Δεδούσης Παναγιώτης Δημητρακόπουλος Αναγνώστης Διδασκάλου Αναγνώστης Δικαίος Κωνσταντίνος Δουζίνας Ανδρέας Ζαΐμης Αναγνώστης Ζαφειρόπουλος, (Επαρχία Καρύταινας) Αναγνώστης Ζέρβας Κωνσταντίνος Ζωγράφος Κωνσταντίνος Ζώτος Σωτήριος Θεοχαρόπουλος Ιωακείμ (;) Ζαχαράκης Ιωάννου Παναγιώτης Καλαμαριώτης Παναγιώτης Καλογεράς Σπυρίδων Καλογερόπουλος Λεόντιος Καμπάνης, Αρχιμανδρίτης Γεώργιος Καναβός

Γιαννούλης Καραμάνος Αντωνάκης Καραπατάς Ιωάννης Καράπαυλος Αναγνώστης Κίτζου Γιάννης Κοκκαλιάρης Θεόδωρος Κολοκοτρώνης Αναγνώστης Κονδάκης Αναγνώστης Κοπανίτσας Θεοχάρης Κουγιουμτζόγλους Μιχαήλ Κρίσπης Νικόλαος Κρίτζος Κύριλλος, επίσκοπος Κορίνθου Δημήτριος Κωστόπουλος, ιερεύς Αναγνώστης Λαζαρής Ανδρέας Λαζαρής Βασίλης Λαζάρου Ιωάννης Λεκάτης Κύριλλος Λιβέριος Ιωάννης Λογοθέτης Γεώργιος Λογοθέτου Αναστάσιος Λόντος Αναγνώστης Μακρυπουκάμισος Ιωάννης Μαμούνης Χριστόδουλος Ματακίδης Αναγνώστης Ματζουκάς Πέτρος Μαυρογένης Γεώργιος Μαυρομιχάλης Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης Μανολάκης Μελετόπουλος Γρηγόριος Μοίρας, Αρχιμανδρίτης Αναγνώστης Μοναρχίδης Πάνος Μοναστηριώτης Κωνσταντής Μπαμπάς Γεώργιος Μπούκουρης Βασίλειος Μπουντούρης Γεώργιος Μπουτιέρου Λάμπρος Νάκος Αποστόλης Νικολάου Γεώργιος Νοταράς Πανούτσος Νοταράς Ναστούλης Νταγκλής Αναγνώστης Νταλαρής Εμμαουήλ Ξένος Ιωάννης Οικονομίδης Γιάννης Οικονόμου Νεόφυτος Οικονόμου Γεράσιμος Παγώνης, πρωτοσύγκελλος Δημήτριος Παλαιολόγου Ρήγας Παλαμήδης Χαράλαμπος Πολίτη Παπαγεωργίου Αναγνώστης Παπαγιαννακόπουλος(Επαρχία Καρύταινας)

Αναγνώστης Παπαγιαννόπουλος (Δεληγιάννης) Αναγνώστης Παπαλεξόπουλος Αναγνώστης Παπανικολάου Δημήτριος Παπανικολάου Παναγιώτης Παπατσώνης Σωτήρης Περδικούλης Χριστόφορος Περραιβός Μαρτιανός Περράκης Γεώργιος Πλατανιώτης Νικόλαος Πονηρόπουλος Πορφύριος, Άρτης Αναγνώστης Πουλόπουλος Δήμος Πρασάς Δημήτριος Πρωτοπαπάς Ματθαίος Πρωτοπαπάς Νικόλαος Ρενιέρης Δημήτριος Ρίζου Γεώργιος Ρόντου Δήμος Ρουμάνης Μπενιζέλος Ρούφος Μηνάς Σακελλαρίου Πέτρος Σαλημάνος Μιχαήλ Σαραντόπουλος Ανδρίτσος Σαφάκας Στάμος Σεραφείμ Γεώργιος Σισίνης Θεόδωρος Σκορδάκης Σπυρίδων Σπηλιωτόπουλος(Επαρχία Καρύταινας) Ευστάθιος Σπυρίδωνος Παντελής Πασχάλη Στάθη Γιαννάκος Τζαννέτου Κωνσταντίνος Τζάτζος Αναγνώστης Τζωρτζάκης Μανόλης Τομπάζης Δημήτριος Τσαμαδός Σπύρος Φραγκίσκος Ασημάκης Φωτήλας Κωνσταντίνος Χαλικιόπουλος Λογοθέτης Σπυρίδων Χαραλάμπης Ανδρέας Χατζηαναργύρου Γρηγόρης Χατζηγιάννος Κωνσταντίνος Χατζηδημητρίου Βασίλειος Χρηστακόπουλος Πανάγος Χρηστέας Ιωάννης Χρίστου Νικόλαος Χρυσόγελος Γεώργιος Αποστολίδης υπέγραψε το έγγραφο εκλογής αλλά δεν φέρεται να συμμετείχε. Από άλλες πηγές αναφέρονται και οι παρακάτω : Δημήτριος Ταγκόπουλος (Επαρχία Καρύταινας) Ιωάννης Πατρινάκης (Επαρχία Καρύταινας)

Πηγές

• Γ' ΕΘΝ. ΣΥΝΕΛΕΥΣΙΣ, ΕΝ ΕΠΙΔΑΥΡΩ 1826 [1]
• Γεώργιος Δ. Δημακόπουλος (1966). Η Διοικητική Οργάνωσις κατά την Ελληνικήν Επανάστασιν 1821-1827. Αθήνα.