Άνω Ρήνος

Άνω Ρήνος
; Σημαία	; Έμβλημα
	; Σφραγίδα
	;
Διοίκηση
Χώρα	Γαλλία
Περιοχή	Γκραντ Εστ
Δημιουργία νομού	4 Μαρτίου 1790
Πρωτεύουσα	Κολμάρ
Υπονομαρχία	Αλτκίρς; Μυλούζ; Ταν
Πρόεδρος του Γενικού Συμβουλίου	Μπριζίτ Κλινκέρτ (DVD)
Νομάρχης	Λωράν Τουβέ
Κωδικός νομού	68
ISO 3166-2	FR-68
Κωδικός NUTS	FR422
Δημογραφία
Πληθυσμός	767.083 (1 Ιανουαρίου 2021)
Πυκνότητα	217 κάτοικοι/km²
Δεδομένα
Έκταση	3.525 km²
Ζώνη ώρας	UTC+01:00 (επίσημη ώρα); UTC+02:00 (θερινή ώρα)
Υποδιαιρέσεις
Διαμερίσματα	4
Εκλογικές περιφέρειες	6
Καντόνια	17
Διακοινοτικότητες	16
Κοινότητες	366
Ιστότοπος
	http://www.haut-rhin.gouv.fr/
	Σχετικά πολυμέσα
	δεδομένα

Συντεταγμένες: 47°57′51.01″N 7°19′10.99″E / 47.9641694°N 7.3197194°E / 47.9641694; 7.3197194

Ο Άνω Ρήνος (γαλλικά: Haut-Rhin, αλσατικά: ‘s Iwerlànd) είναι νομός στην περιοχή Γκραντ-Εστ στα ανατολικά της Γαλλίας, στα σύνορα με τη Γερμανία. Είναι τμήμα της ιστορικής και πολιτιστικής περιοχής της Αλσατίας μαζί με το νομό Κάτω Ρήνος. Η πρωτεύουσα και το Νομαρχιακό συμβούλιο βρίσκονται στο Κολμάρ αν και η μεγαλύτερη πόλη στο νομό είναι η Μυλούζ.

Το Εθνικό Ινστιτούτο Στατιστικής και Οικονομικών Μελετών (INSEE) και το Ταχυδρομείο του αποδίδουν τον κωδικό 68.

Οι κάτοικοι του νομού αναφέρονται ως Ω-Ρενουά (ζ).^[3]

Γεωγραφικά στοιχεία

Ο νομός Άνω Ρήνος είναι τμήμα της διοικητικής περιοχής Γκραντ-Εστ. Έχει έκταση 3.525 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Διοικητικά αποτελείται από 4 διαμερίσματα και περιλαμβάνει 366 κοινότητες. Ο πληθυσμός του νομού είναι 762.743 κάτοικοι (στην απογραφή του 2016).

Πρωτεύουσα είναι το Κολμάρ και κυριότερες πόλεις οι υπονομαρχίες Μυλούζ, Αλτκίρς και Ταν.

Συνορεύει στα βόρεια με το νομό Κάτω Ρήνο, στα δυτικά με το νομό Βοζ και το Έδαφος του Μπελφόρ, στα νότια με την Ελβετία και ανατολικά με τη Γερμανία. Έχει συνολικά 66,44 χιλιόμετρα σύνορα με τη Γερμανία (Βάδη-Βυρτεμβέργη) κατά μήκος του Ρήνου και 78,37 χλμ. με την Ελβετία. Το υψηλότερο σημείο του νομού είναι το Γκραν Μπαλόν, το υψηλότερο σημείο των Βοσγίων σε υψόμετρο 1424 μέτρων και το χαμηλότερο σημείο στα 179 μέτρα κατά μήκος του Ρήνου.

Ο Άνω Ρήνος καταλαμβάνει το νότιο τμήμα της Αλσατίας. Το μεγαλύτερο μέρος του νομού βρίσκεται στην πεδιάδα της Αλσατίας, προς τα ανατολικά, με τις φυσικές περιοχές Ριντ στα βορειοανατολικά και Αρντ στα νοτιοανατολικά. Στα δυτικά υψώνονται τα Βόσγια όρη και στο νότιο τμήμα, το Συνγκώ, εκτείνεται η οροσειρά Ζυρά.

Ο νομός πλήττεται ολοένα και περισσότερο από την ξηρασία, με κίνδυνο την απώλεια χιλιάδων δένδρων κάθε χρόνο. Η ξηρασία έπληξε το 40% της γης της Αλσατίας το 2018, έναντι δεκαετούς φυσιολογικού ρυθμού 15%.^[4]

Κλίμα

Το κλίμα του Άνω Ρήνου είναι ημι-ηπειρωτικό ή ορεινό, χαρακτηριζόμενο από ψυχρούς και ξηρούς χειμώνες και ζεστά καλοκαίρια, λόγω της δυτικής προστασίας που προσφέρουν τα Βόσγια όρη. Αυτή η προστασία από την επίδραση του foehn,^[5] έχει ως συνέπεια ότι η περιοχή του Κολμάρ κυρίως να είναι μία από τις ξηρότερες στη Γαλλία (χαμηλή βροχόπτωση). Στα νότια, η περιοχή Συνγκώ είναι πολύ πιο υγρή, αντιμετωπίζοντας το κενό του Μπελφόρ, που δεν προστατεύεται από τα Βόσγια.

Η οροσειρά των Βοσγίων είναι γενικά χιονισμένη από τον Δεκέμβριο μέχρι τις αρχές Απριλίου. Η συννεφιά και οι ομίχλες είναι λιγότερο έντονες κατά τη διάρκεια των χειμερινών μηνών από ό,τι στον Κάτω Ρήνο, ο νομός επωφελείται από μεγαλύτερη ηλιοφάνεια, γεγονός ιδιαίτερα ευνοϊκό για την ανάπτυξη των αμπελώνων του.

Γλώσσα

Στις αρχές του 19ου αιώνα, τα πρακτικά του νομού Άνω Ρήνου ανέφεραν ότι τα αλσατικά εξακολουθούσαν να είναι το ιδίωμα ενός σημαντικού μέρους του νομού. Εξηγώντας ότι αυτή η διάλεκτος είναι παρόμοια με αυτή που χρησιμοποιείται στην Ελβετία. Όσον αφορά το τμήμα του νομού στα Βόσγια όρη, μιλούσαν μια «διάλεκτο της Λωρραίνης».^[6]

Στην ύπαιθρο του Μον-Τερίμπλ και στην περιοχή του Μπελφόρ, χρησιμοποίησαν μια «διάλεκτο» που περιγράφηκε τότε ως αποτελούμενη από γαλλικές, λατινικές και κελτικές λέξεις που ονομαζόταν ρομανικά.

Τα γαλλικά ήταν, ωστόσο, ιδιαίτερα στις πόλεις, η «συνηθισμένη γλώσσα» των κατοίκων, γιατί από τη Γαλλική επανάσταση η χρήση αυτής της γλώσσας είχε επικρατήσει στο Άνω Ρήνο.^[6]

Ιστορία

Ο νομός Άνω Ρήνος είναι ένας από τους αρχικά 83 νομούς (πλέον 101) που δημιουργήθηκαν κατά τη διάρκεια της Γαλλικής Επανάστασης στις 4 Μαρτίου 1790, σύμφωνα με το νόμο της 22ας Δεκεμβρίου 1789, με την κατάργηση των παλαιών επαρχιών.

Το 1798, η Δημοκρατία της Μυλούζ, εντός του εδάφους του Άνω Ρήνου, ψήφισε τη ένωσή της με τη Γαλλία και αποτέλεσε τμήμα του Άνω Ρήνου. Από το 1800 έως το 1816, ο νομός περιλάμβανε την Μαντέρ και τις κοινότητες του πρώην πριγκιπάτου του Μονμπελιάρ που πλέον ανήκουν στο νομό Ντου της Βουργουνδίας-Φρανς-Κοντέ. Μέχρι το 1871, το Έδαφος του Μπελφόρ ήταν διαμέρισμα του νομού Άνω Ρήνου. Μετά την προσάρτηση της Αλσατίας-Λωρραίνης στη Γερμανική αυτοκρατορία, το Μπελφόρ έμεινε στη Γαλλία και αποτέλεσε μόνο του νομό από το 1922, χωρίς να επιστρέψει ποτέ στον Άνω Ρήνο ούτε στην Αλσατία. Αργότερα περιελήφθη στη διοικητική περιοχή Φρανς-Κοντέ (από το 2016 Βουργουνδία-Φρανς-Κοντέ).

Τα σύνορα του νομού έχουν τροποποιηθεί πολλές φορές:

1798, περιέλαβε τη Μυλούζ, πρώην ελεύθερη πόλη, και τελευταίος ελβετικός θύλακας στα νότια της Αλσατίας.
1800, περιέλαβε όλο το νομό Μον-Τερίμπλ.
1814, έχασε τα εδάφη που ήταν μέρος του Μον-Τερίμπλ, τα οποία επιστράφηκαν στην Ελβετία, εκτός από το παλαιό πριγκιπάτο του Μονμπελιάρ.
1816, έχασε το Μονμπελιάρ, το οποίο μεταφέρθηκε στο νομό Ντου.
1871, προσαρτήθηκε στο μεγαλύτερο μέρος του από τη Γερμανία (με τη Συνθήκη της Φρανκφούρτης). Το εναπομείναν στη Γαλλία τμήμα σχημάτισε το Έδαφος του Μπελφόρ το 1922.
1919, επανήλθε στη Γαλλία (συνθήκη των Βερσαλλιών), αλλά παραμένει διοικητικά χωριστά από το Μπελφόρ.
1940, προσαρτήθηκε de facto από τη ναζιστική Γερμανία.
Το 1944 ανακτήθηκε από τη Γαλλία.

Στις 7 Απριλίου 2013 πραγματοποιήθηκε δημοψήφισμα για την πιθανή δημιουργία τοπικής αρχής στην Αλσατία με τη συγχώνευση των δύο τμημάτων Άνω Ρήνος και Κάτω Ρήνος. Οι ψηφοφόροι του Άνω Ρήνου (όπως επίσης και του Κάτω Ρήνου) απέρριψαν αυτή τη δυνατότητα σε ποσοστό 55,74%.

Από το 1960 έως το 2015 ο νομός αποτελούσε μαζί με το νομό Κάτω Ρήνος τη διοικητική περιοχή της Αλσατίας. Μετά τη συγχώνευση των διοικητικών περιοχών που ψηφίστηκε το 2015, από την 1η Ιανουαρίου 2016 ο Άνω Ρήνος ενσωματώθηκε στη νέα διοικητική περιοχή Γκραντ Εστ που αποτελείται από την Αλσατία, την Καμπανία-Αρδέννες και τη Λωρραίνη.

Παρά το απορριπτικό δημοψήφισμα του 2013, η εδαφική κοινότητα του Άνω Ρήνου θα συγχωνευθεί με αυτή του Κάτω Ρήνου το 2021. Η συνένωση αυτή θα οδηγήσει στη δημιουργία της «Ευρωπαϊκής κοινότητας της Αλσατίας».^[7] Όπως και οι νομοί της Κορσικής, ο Άνω Ρήνος θα συνεχίσει να υπάρχει ως νομός.

Διοικητική διαίρεση

Ο Άνω Ρήνος χωρίζεται σε 4 διοικητικά διαμερίσματα, 17 καντόνια και 366 κοινότητες:

Διαμέρισμα	Καντόνια	Κοινότητες	Πληθυσμός Απογραφή 2016	Έκταση χμ²	Πυκνότητα Κάτ./χμ²	Κωδ. INSEE
Αλτκίρς	2	108	69.793	666,10	105	681
Κολμάρ-Ριμπωβιλέ	5	98	211.668	1.147,99	184	682
Μυλούζ	8	79	351.012	707,16	496	684
Ταν-Γκεμπβιλέρ	5	81	130.270	907,14	144	686
Σύνολο νομού	17	366	762.743	3.528,39	216	68

Πόλεις

Οι κυριότερες πόλεις του νομού:

Πόλη	Πληθυσμός (2016)	Διαμέρισμα
Μυλούζ	108.999	Μυλούζ
Κολμάρ	69.899	Κολμάρ
Σαιν-Λουί	20.642	Μυλούζ
Ιλζάκ	14.545
Βιτενάιμ	14.589
Ριξάιμ	14.073
Κινιερσάιμ	13.151
Ριντισάιμ	12.291
Σερναί	11.617	Ταν
Γκεμπβιλέρ	11.062	Γκεμπβιλέρ

Οικονομία

Ο Άνω Ρήνος είναι ένας από τους πλουσιότερους γαλλικούς νομούς. Η Μυλούζ είναι η έδρα του εργοστασίου αυτοκινήτων της Peugeot, κατασκευάζοντας τα μοντέλα 106 και 206. Στη νότια περιοχή Συνγκώ σημειώνεται το χαμηλότερο ποσοστό ανεργίας στη Γαλλία (περίπου 2%). Πολλοί εργάζονται στην Ελβετία, ειδικά στις χημικές βιομηχανίες της Βασιλείας, αλλά μετακινούνται από τη Γαλλία όπου το κόστος διαβίωσης είναι χαμηλότερο. Η ύπαιθρος χαρακτηρίζεται από λόφους διάσπαρτους από αμπελώνες.

Δημογραφικά και οικονομικά, στην περιοχή του Άνω Ρήνου κυριαρχεί το αστικό κέντρο της Μυλούζ: το 40% του πληθυσμού του Άνω Ρήνου ζει στην αστική περιοχή της Μυλούζ ενώ η ζώνη απασχόλησης της Μυλούζ καλύπτει 431.337 κατοίκους ή 57 % του πληθυσμού του νομού.

Νομικό καθεστώς

Η Αλσατία και ο παρακείμενος νομός Μοζέλ διαθέτουν ένα νομικό σύστημα ελαφρώς διαφορετικό από το υπόλοιπο της Γαλλίας. Τα εν λόγω καταστατικά χρονολογούνται από την περίοδο 1871 - 1919, όταν η περιοχή ήταν μέρος της Γερμανικής Αυτοκρατορίας. Με την επιστροφή της Αλσατίας-Λωρραίνης στη Γαλλία το 1919, το Παρίσι δέχτηκε ότι η Αλσατία και ο νομός Μοζέλ πρέπει να διατηρήσουν ορισμένους τοπικούς νόμους όσον αφορά ορισμένα θέματα, ιδίως όσον αφορά το κυνήγι, την οικονομική ζωή, τις σχέσεις τοπικής αυτοδιοίκησης, την ασφάλιση υγείας και τα κοινωνικά δικαιώματα. Περιλαμβάνει κυρίως την απουσία οποιουδήποτε τυπικού διαχωρισμού μεταξύ Εκκλησίας και Κράτους, όπως ισχύει στην υπόλοιπη Γαλλία από το 1905: έτσι οργανισμοί της Χριστιανικής εκκλησίας επωφελούνται από κρατική χρηματοδότηση, σε αντίθεση με τις αρχές που εφαρμόζονται στην υπόλοιπη Γαλλία.

Ο δρόμος του κρασιού

Ο δρόμος του κρασιού της Αλσατίας^[8] είναι μια τουριστική διαδρομή που περνάει από την περιοχή του κρασιού για να ανακαλύψει τα κρασιά και την παραγωγή τους.

Η αλσατική διαδρομή κρασιού, που εγκαινιάστηκε το 1953 και είναι η παλαιότερη στη Γαλλία, καλύπτει περισσότερα από 170 χιλιόμετρα και 73 πόλεις, στους νομούς Άνω Ρήνο και Κάτω-Ρήνο. Το έμβλημά του είναι το λευκό κρασί.

Η διαδρομή είναι μια οικονομική δραστηριότητα που αποτελεί μέρος του οινοτουρισμού και μπορεί να ασκηθεί με διάφορους τρόπους μετακίνησης όπως το αυτοκίνητο, το ποδήλατο ή το περπάτημα.