Fiat 500 (1957)

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Fiat 500
Fiat500.jpg
3 δεξιοτίμονα Fiat 500 στο Μουσείο Αυτοκινήτου της Μάλτας
Σύνοψη
ΚατασκευαστήςΙταλία Fiat
ΠαραγωγήΙούλιος 1957 — Αύγουστος 1975
Station wagon : 1960 — 1977
ΣυναρμολόγησηΤορίνο, Ιταλία
Παλέρμο, Ιταλία
Ντέσιο, Ιταλία
ΣχεδιαστήςΝτάντε Τζιακόσα (Centro Stile Fiat)
Αμάξωμα και σασί
ΚατηγορίαΑυτοκίνητο πόλης
Αμάξωμα2-πορτο coupé
3-πορτο station wagon
ΔιαμόρφωσηΚινητήρας πίσω, πίσω κίνηση
Σχετική εξέλιξηAutobianchi Bianchina
Autobianchi Furgoncino
Autobianchi Giardiniera
Steyr-Puch 500
Fiat 600
Vignale Gamine
Σύστημα κίνησης
Κινητήρας479 cm³
499,5 cm³
594 cm³
Όλοι 2-κύλινδροι σε σειρά (I2) αερόψυκτοι, βενζίνης
Μετάδοση4-τάχυτο μηχανικό κιβώτιο
Χωρητικότητα καυσίμου22 λίτρα
Διαστάσεις
Μεταξόνιο1.840 χιλιοστά
Μήκος2.970 χιλιοστά
Πλάτος1.320 χιλιοστά
Ύψος1.320 χιλιοστά
Κενό Βάρος470 - 525 κιλά
Χρονολόγιο
Προηγούμενο μοντέλοFiat 500 Topolino
Επόμενο μοντέλοFiat 126 (άμεσα)
Fiat Nuova 500 (ιδεολογικά)

Το Fiat 500 («cinquecento», δηλαδή «500» στα ιταλικά και γνωστό ως «πεντακοσαράκι» στην Ελλάδα) ή Fiat Nuova 500 («Νέο 500») ήταν ένα αυτοκίνητο πόλης της κατηγορίας Α, που παρήχθη από την ιταλική αυτοκινητοβιομηχανία Fiat, από τον Ιούλιο του 1957 έως τον Αύγουστο του 1975, αν και ειδικότερα η έκδοση Fiat 500 K (station wagon) παρέμεινε στην παραγωγή έως το 1977, για περιορισμένο αριθμό οχημάτων. Αντικατέστησε το Fiat 500 Topolino και αντικαταστάθηκε στα τέλη του 1972 από το Fiat 126. Συνολικά κατασκευάστηκαν 3.702.078 αντίτυπα σειράς Fiat 500.

Βασικά στοιχεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το αρχικό Fiat 500 του 1957.

Το Fiat 500 σχεδιάστηκε από τον Dante Giacosa (Ντάντε Τζιακόσα) και κυκλοφόρησε για πρώτη φορά τον Ιούλιο του 1957,[1] ως Nuova (νέο) 500, σε αντιδιαστολή με την ονομασία του προκατόχου Fiat 500 Topolino. Το νέο μοντέλο ήταν επίσης μικροσκοπικό, με το συνολικό μήκος του μάλιστα να είναι κάτω από τα 3 μέτρα, μόλις στα 2,97 μέτρα. Από την άλλη όμως, γνώρισε μεγάλη απήχηση σε ολόκληρη την Ευρώπη, ως ένα ιδιαίτερα φθηνό και πρακτικό μέσο μεταφοράς, ιδίως για την πόλη, ενώ υπήρξε τότε επίσημη εξαγωγή ακόμα και στις Ηνωμένες Πολιτείες, αν και σε λίγα αντίτυπα, καθώς θεωρήθηκε πολύ μικρό για τα αμερικανικά στάνταρ. Με τον εξαιρετικά οικονομικό 2-κύλινδρο, αερόψυκτο κινητήρα του, αρχικού κυβισμού 479 cm³ και σύντομα 499,5 cm³, και τις συμπαγείς εξωτερικές διαστάσεις του, το «πεντακοσαράκι» καθιέρωσε τον ορισμό «αυτοκίνητο πόλης» και θεωρείται σήμερα ως ένα από τα πρώτα αυτοκίνητα για αμιγώς αστικές μετακινήσεις.

Ακτινογραφία της δομής του αρχικού Fiat 500 του 1957, όπου φαίνεται και η διάταξη «όλα πίσω».

Προκειμένου να ανταποκριθεί στις τότε απαιτήσεις της μεταπολεμικής ευρωπαϊκής αγοράς αυτοκινήτου για οικονομικά αυτοκίνητα, επελέγη η διάταξη «κινητήρας πίσω, πίσω κίνηση», όπως είχε συμβεί και με τον μεγαλύτερο αδελφό του, το Fiat 600, που είχε κυκλοφορήσει ήδη από το 1955. Αυτό δεν ήταν τόσο σπάνιο την τότε εποχή, καθώς εκτός από τα Fiat 500 και Fiat 600, κυκλοφορούσαν τότε αρκετά ακόμα μοντέλα διαφόρων εταιρειών με τη διάταξη «όλα πίσω», όπως το Volkswagen Beetle (το κλασικό Σκαθάρι), το Renault 8 και το NSU Prinz. Υπήρχε τότε μια διαφορετική σχολή αρκετών μηχανικών, που σε αντιδιαστολή με το «όλα εμπρός», υποστήριζε ότι η ακριβώς αντίθετη διάταξη (το «όλα πίσω») ήταν η προτιμότερη για καλύτερη οδική συμπεριφορά, εξοικονόμηση χώρου για την άνεση των επιβατών και μείωση του κόστους.

Άμεση συνέπεια της διάταξης «όλα πίσω», ήταν ότι η δεξαμενή καυσίμου και η ρεζέρβα του Fiat 500 ήταν στο εσωτερικό του μπροστινού μέρους του αμαξώματος, κάτω από το καπό, με τη ρεζέρβα στο μπροστινό άκρο του θαλάμου και το ντεπόζιτο λίγο πιο πίσω (μια διάταξη που ήταν κοινή με το κλασικό Σκαθάρι), περιορίζοντας έτσι εμφανώς τον διαθέσιμο χώρο αποσκευών.

Ένα ξεχωριστό πλεονέκτημα του Fiat 500 ήταν ότι το έντονα καμπυλωτό ντιζάιν του αμαξώματος είχε ως αποτέλεσμα έναν αεροδυναμικό συντελεστή Cd μόλις 0,38 - ένα νούμερο κορυφαίο για τα τότε δεδομένα, πόσο μάλλον για αυτοκίνητο πόλης. Ενδεικτικώς, ο Cd του Fiat Nuova 500 που εισήχθη το 2007 είναι 0,325 και ειδικότερα στην πληρέστερη έκδοση Fiat 500 Lounge είναι 0,359.

Εκδόσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η στάνταρ 2-πορτη coupé εκδοχή, έφερε τους πρώτους μήνες έναν κινητήρα 2-κύλινδρο, 4-χρονο, αερόψυκτο, κυβισμού 479 cm³ και ισχύος μόλις 13 hp στις 4.000 στροφές το λεπτό, φτάνοντας τελική ταχύτητα μόλις 85 km/h. Τον Νοέμβριο του 1957, η ισχύς του αυξήθηκε στους 15 hp στις 4.000 στροφές το λεπτό και η τελική ταχύτητα στα 90 km/h. Ταυτόχρονα, καθιερώθηκε περιστρεφόμενος μοχλός για άνοιγμα των μπροστινών παραθύρων, καθώς τους πρώτους λίγους μήνες παραγωγής του 500 δεν άνοιγαν ούτε τα μπροστινά παράθυρα και ο μοναδικός εφικτός εξαερισμός ήταν το άνοιγμα της υφασμάτινης ηλιοροφής.

Το πίσω μέρος ενός Fiat 500 Giardiniera.

Τον Μάρτιο του 1959, το αρχικό 500 αντικαταστάθηκε από το Fiat 500 D, με αύξηση του κυβισμού στα 499,5 cm³ και με την ισχύ να φτάνει τους 17 hp στις 4.600 στροφές το λεπτό, επιτυγχάνοντας πλέον τελική ταχύτητα 95 km/h. Η ηλιοροφή του 500 D δεν έφτανε τόσο πίσω όσο στην αρχική έκδοση, αλλά μπορούσε να παραγγελθεί και ως Transformable, που έφερε την ίδια ηλιοροφή με το μοντέλο των ετών 1957 και 1958.

Από το 1960, το Fiat 500 ήταν επίσης διαθέσιμο και ως 3-πορτο station wagon, υπό την ονομασία Fiat 500 K ή 500 Giardiniera, με 10 εκατοστά μακρύτερο μεταξόνιο, συνολικό μήκος 3.185 χιλιοστά και τον κινητήρα κάτω από το δάπεδο του χώρου αποσκευών και προς το πλάι του αμαξώματος, με σκοπό την αύξηση του εσωτερικού χώρου στο πίσω κάθισμα. Το 500 Giardiniera έφερε στάνταρ ηλιοροφή που εκτεινόταν σε ολόκληρο το μήκος της οροφής, καθώς και μεγαλύτερα φρένα, δανεισμένα από το Fiat 600. Στα 17 έτη συναρμολόγησής του, κατασκευάστηκαν 327.000 αντίτυπα σειράς 500 Giardiniera, δηλαδή λιγότερο από το 1 δέκατο της συνολικής παραγωγής όλων των 500. Μάλιστα τα τελευταία μοντέλα έφεραν το σήμα της Autobianchi αντί της Fiat.

Τον Ιούνιο του 1965, καθιερώθηκαν νέες πόρτες, οι οποίες άνοιγαν πλέον κατά την συνήθη φορά, αντί προς τα πίσω όπως συνέβαινε στα αρχικά Fiat 500, και το μοντέλο μετονομάστηκε από Fiat 500 D σε Fiat 500 F ή διεθνώς Berlina. Το 1968, προστέθηκε στην παλέτα το Fiat 500 L ή διεθνώς Deluxe, που είχε κοινά μηχανικά μέρη, αλλά με αναβαθμίσεις στο σαλόνι: νέο πίνακα οργάνων, βελτιωμένα καθίσματα και επενδύσεις στο δάπεδο, και λίγο καλύτερο πλαστικό στο ταμπλό. Εξωτερικά ξεχωρίζει εύκολα, καθώς έφερε εργοστασιακά μπροστινά και πίσω bull bars από χρώμιο (δείτε τα 3 μοντέλα της αρχικής λεζάντας και την τελευταία φωτογραφία του άρθρου).

Steyr-Puch 500.

Υπήρξαν και ισχυρότερες σπορ εκδόσεις του 500, από τους οίκους Abarth και Giannini. Παράλληλα και η ίδια η Fiat κυκλοφόρησε μία δική της ισχυρότερη έκδοση, το Fiat 500 Sport, που έφερε τον ίδιο κινητήρα 499,5 cm³ με το στάνταρ μοντέλο, αλλά με εργοστασιακή ρύθμιση της ισχύος στους 21 hp στις 4.800 στροφές το λεπτό, νούμερο εντυπωσιακό για τέτοιο κυβισμό και με τα τότε τεχνολογικά στάνταρ, επιτυγχάνοντας τελική ταχύτητα 105 km/h. Είναι αξιοσημείωτο ότι, παρά τις μικροσκοπικές διαστάσεις του, αρκετές από τις σπορ εκδόσεις του 500 έλαβαν μέρος και σε αγώνες ράλλυ.

Από το 1957 έως το 1970, παραγόταν και το Autobianchi Bianchina, που βασιζόταν κυρίως στο Fiat 500. Επιπρόσθετα, μία αυστριακή εκδοχή του 500 κατασκευάστηκε από την εταιρεία Steyr-Daimler-Puch, μεταξύ του 1957 και 1973, το Steyr-Puch 500, που έφερε έναν κινητήρα μοτοσικλέτας της Puch (boxer twin), ενώ μία σπορ έκδοσή της, το Steyr-Puch 650 TR2, παρήχθη από το 1964 έως το 1969.

Αντικατάσταση του 500[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Fiat 500F του 1966 και Fiat Nuova 500 του 2008.

Η παραγωγή του κλασικού Fiat 500 έληξε στις 1 Αυγούστου 1975 και της έκδοσης Fiat 500 K (station wagon) το 1977, μολονότι ο διάδοχος του 500, το Fiat 126, είχε παρουσιαστεί και κυκλοφορήσει στην αγορά ήδη από τα τέλη του 1972. Το 126 δεν υπήρξε ποτέ τόσο δημοφιλές όσο το 500 στην Ιταλία και στις άλλες χώρες της Νότιας και της Δυτικής Ευρώπης, αλλά ήταν για αρκετές δεκαετίες εξαιρετικά δημοφιλές στις χώρες του πρώην Ανατολικού Μπλοκ, όπου εκτιμήθηκε ιδιαίτερα για την αξιοπιστία του και την εντυπωσιακή οικονομία καυσίμων. Η δημοτικότητά του στην Ανατολική Ευρώπη οφειλόταν στο ότι τα περισσότερα 126 κατασκευάστηκαν στην Πολωνία, ως Polski Fiat 126p, με την παραγωγή τους να φτάνει έως τον Σεπτέμβριο του 2000, ενώ αντιθέτως η παραγωγή του 126 στην Ιταλία είχε διακοπεί από τον Ιούλιο του 1979.

Πρακτικώς, μόλις τον Ιούλιο του 2007 εμφανίστηκε ο πραγματικός διάδοχος του κλασικού 500, όταν η Fiat αναβίωσε το κλασικό 500, εισάγοντας το Fiat Nuova 500 (Νέο 500). Αν και η αισθητική του παραπέμπει άμεσα στο αρχικό «πεντακοσαράκι» του 1957, τόσο ο κινητήρας, όσο και η μετάδοση της κίνησης στο σημερινό 500 είναι μπροστά, κοινώς «όλα εμπρός», σε αντίθεση με το «όλα πίσω» του αρχικού 500, ενώ και οι εξωτερικές διαστάσεις του έχουν αυξηθεί σημαντικά ως προς αυτές του κλασικού 500.

Fiat 500 με οδηγό μέσα.
Fiat 500 L με συνοδηγό μέσα.

Αναφορές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ «Used Car Test: Fiat 500D». Autocar. 130 (nbr3818): pages 49–50. 17 April 1969.

Βιβλιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Abarth 595 695, by Elvio Deganello and Renato Donati, pub. by Giorgio Nada, 2002, ISBN 8879112872.
  • Album Fiat 500, di J.J. by Galkowsky, pub. by EPA Edition ISBN 285120470X.
  • Autopassion Hors Serie, pub. by Auto collection n. 22.
  • Fiat & Abarth 500-600, by Malcolm Bobbit, pub. by Veloce Publishing Plc ISBN 1-903706-69-6.
  • Fiat 500, by Elvio Deganello, pub. by Giorgio Nada, 2002, ISBN 88-7911-069-1.
  • Fiat 500, by Alessandro Sannia, pub. by Motorbuch, 2007, ISBN 9783613028258.
  • Fiat 500 – az apró, mégis óriási legenda, by Alessandro Sannia, pub. by Alexandra, 2006, ISBN 9633695554.
  • Fiat 500 – de kleine grote mythe, by Alessandro Sannia, pub. by Rebo, 2006, ISBN 9036618754.
  • Fiat 500 fuoriserie, by Alessandro Sannia, pub. by All Media, 2003.
  • Fiat 500 (genio di un'epoca), by Ugo Castagnotto and Anna Maria Quarona, pub. by Lindau, 1992, ISBN 8871800397.
  • Fiat 500 – guida al restauro, by Marcello Lo Vetere and Italo Grossi, pub. by Giorgio Nada, 2003, ISBN 8879112090.
  • Fiat 500 Gold Portfolio 1936–1972, by R.M. Clarke, pub. by Brooklands ISBN 1855202468.
  • Fiat 500: la Guida – the Guide, by Alessandro Sannia, pub. by All Media, 2003.
  • Fiat 500 – l'evoluzione del mito, by Alessandro Sannia, pub. by Gribaudo, 2007, ISBN 9788879063852.
  • Fiat 500 – piccolo grande mito, by Alessandro Sannia, pub. by Gribaudo, 2005, ISBN 8879060201.
  • I miei 40 anni alla Fiat, by Dante Giacosa.
  • Il grande libro delle giardinette Fiat, by Alessandro Sannia, pub. by Giorgio Nada, 2007, ISBN 9788879114011.
  • Io Franco Giannini vi racconto, by Franco Giannini.
  • La 500, by Romano Strizioli, pub. by Bacchetta.
  • La Fiat 500 – Storia di un mito, by Stefano Parenti, pub. by Polo Books ISBN 88-87577-26-9.
  • La Fiat Nuova 500, by Enzo Altorio, pub. by Automitica, 2005, ISBN 8886304005.
  • La Fiat 500 de mon père, by Lauvrey - Le Fay, pub. by E.T.A.I. 1998, ISBN 2726881785.
  • Le Giannini, by Enzo Altorio, pub. by Automitica.
  • Progetti alla Fiat prima del computer, by Dante Giacosa, pub. by Automobilia ISBN 88-85880-00-2.
  • Revue Technique Automobile 500, D, F, L, pub. by ì E.T.A.I.
  • Schrader Motor Chronik Fiat 500 600 1936, pub. by Schrader Verlag, 1969, ISBN 3922617263.
  • La Bizzarra Impresa - in Fiat 500 da Bari a Pechino, by Danilo Elia, pub. by Vivalda editori, 2005, ISBN 88-7480-088-6.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Fiat_500_(1957)&oldid=9619156"