Κρυονέρια Αιτωλοακαρνανίας

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Συντεταγμένες: 38°38′51″N 21°55′21″E / 38.64750°N 21.92250°E / 38.64750; 21.92250

Κρυονέρια
Κρυονέρια is located in Greece
Κρυονέρια
Κρυονέρια
Διοίκηση
ΧώραΕλλάδα
ΠεριφέρειαΔυτικής Ελλάδας
ΔήμοςΔήμος Ναυπακτίας
Δημοτική ΕνότηταΑποδοτίας
Γεωγραφία και Στατιστική
ΝομόςΑιτωλοακαρνανίας
Υψόμετρο1.170
Πληθυσμός145 (2011)
Πληροφορίες
Παλαιά ονομασίαΚουτουλίτσα, Κουκουλίστα
Ταχ. κώδικας30023
Τηλ. κωδικός26340

Τα Κρυονέρια είναι ορεινό χωριό της Ναυπακτίας στο νομό Αιτωλοακαρνανίας σε υψόμετρο 1.170 μέτρα[1]. Με την εφαρμογή του προγράμματος Καλλικράτης, αποτελεί τη Τοπική Κοινότητα Κρυονερίων, ανήκει στη Δημοτική Ενότητα Αποδοτίας του Δήμου Ναυπακτίας και ο πληθυσμός του, σύμφωνα με την απογραφή του 2011, είναι 145 κάτοικοι[2].

Γεωγραφία - Αξιοθέατα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τα Κρυονέρια είναι κτισμένα στη βόρειοδυτική πλαγιά του όρους Φτερόπυργος (Άι Λιας) που είναι η συνέχεια του όρους Τσεκούρα[3]. Απέχει 65 χλμ. Β από την Ναύπακτο και 15 χλμ. Β από την Άνω Χώρα[4]. Το χωριό διαθέτει σπάνια φυσική ομορφιά με δάση από πανύψηλα έλατα, καστανιές και πλατάνια. Έχουν καταγραφεί 9 είδη άγριας ορχιδέας, ένα σπάνιο είδος τουλίπας καθώς και μεγάλη ποικιλία μανιταριών, 3 εκ των οποίων αποκαλύπτονται για πρώτη φορά στην Ευρώπη. Στα δάση της περιοχής ζουν λύκοι, αγριογούρουνα, ζαρκάδια, ελάφια, λίγκες ενώ έχει θεαθεί και ένα ζευγάρι καφετιάς αρκούδας. Από τα πτηνά της περιοχής ξεχωρίζουν ο χρυσαετός, ο γύπας ασπροπάρης, ο φιδαετός και ένα πολύ σπάνιο είδος δρυοκολάπτη με τροπικά χρώματα[3].

Αξιοθέατα στα Κρυονέρια είναι ο πολιούχος ναός του Αγίου Γεωργίου που υπήρχε το 1829 και ξανακτίσθηκε το 1864, οι ναοί του Αγίου Νικόλαου, κτισμένος το 1816, η Παναγιά από το 1935, οι Άγιοι Ταξιάρχες (πριν το 1800) καθώς και το ξωκλήσσι του Άϊ Λιά, σε υψόμετρο 1.500 μ., στο Φτερόπυργο. Ενδιαφέρον παρουσιάζουν το “αρχοντικό” του Ζήσιμου Παπαλάμπρου όπου στεγάζεται το Πολιτιστικό Κέντρο και Λαογραφικό Μουσείο των Κρυονερίων[5]. Οι κάτοικοί του ασχολούνται κυρίως με τη γεωργία καθώς και με την κτηνοτροφία.

Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η παλαιότερη γραπτή αναφορά στο χωριό βρίσκεται σε οθωμανικό φορολογικό κατάστιχο του 1454-1455 (επαρχίας Κράβαρη βιλαετίου Τρικάλων, σαντζάκι Τρικάλων), όπου καταγράφεται ως Κουτουλίστα (Ḳutliste)[6]. Ο Γάλλος περιηγητής Φρανσουά Πουκεβίλ τα αναφέρει με το όνομα Κουτουλίτσα, την περίοδο της τουρκοκρατίας, μεταξύ των χωριών της περιοχής των Κραβάρων να κατοικείται από 40 οικογένειες[7]. Το 1912 αναφέρεται με το όνομα Κουκουλίστα, ενώ πήρε το σημερινό του όνομα το 1927[8] λόγω της πληθώρας των υδάτινων πόρων που το περιστοιχίζουν.

Διοικητικά[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ως Κουτουλίστα αναφέρεται επίσημα, μετά την απελευθέρωση, το 1835 στο ΦΕΚ 19Α - 07/12/1835 να προσαρτάται στον τότε δήμο Οφιονίας. Το 1912 με το ΦΕΚ 261Α - 31/08/1912 ορίστηκε έδρα της ομώνυμης νεοϊδρυθείσας κοινότητας και το 1927 με το ΦΕΚ 206Α - 28/09/1927 μετονομάστηκε σε Κρυθνέρια.[9] Από το 1997, σύμφωνα με το πρόγραμμα Καλλικράτης, αποτελεί την τοπική κοινότητα Λεύκας που ανήκει στην Δημοτική Ενότητα Αποδοτίας του Δήμου Ναυπακτίας και ο πληθυσμός της σύμφωνα με την απογραφή του 2011 είναι 116 κάτοικοι[10]. Το 1940, πρωτοαναγνωρίστηκε ο γειτονικός οικισμός Λάλικας, ο οποίος μαζί με τα Κρυονέρια αποτέλεσαν την ενιαία κοινότητα Κρυονερίων με πληθυσμό 122 μόνιμους κατοίκους (απογραφή 2001). Παλαιότερα, σύμφωνα με το σχέδιο Καποδίστριας, ανήκαν στο δήμο Αποδοτίας[8].

Απογραφές πληθυσμού[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Απογραφή 1951 1961 1971 1981 1991 2001 2011
Πληθυσμός 28[11] 20[12] 2[13] 59[14] 78[15] 122[16] 145

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. Εγκυκλοπαίδεια Νέα Δομή. Αθήνα: Τεγόπουλος - Μανιατέας. 1996. σελ. 122, τομ. 9. 
  2. «Απογραφή Πληθυσμού-Κατοικιών 2011» (PDF). Αρχειοθετήθηκε (PDF) από το πρωτότυπο στις 17 Μαΐου 2017. Ανακτήθηκε στις 21 Οκτωβρίου 2017. 
  3. 3,0 3,1 «Κρυονέρια |Δήμος Ναυπακτίας». www.nafpaktos.gr. Ανακτήθηκε στις 21 Οκτωβρίου 2017. [νεκρός σύνδεσμος]
  4. «Οδηγικές χιλιομετρικές αποστάσεις μεταξύ πόλεων, χωριών - apostaseis.gr». www.apostaseis.gr. Ανακτήθηκε στις 21 Οκτωβρίου 2017. 
  5. «ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΚΡΥΟΝΕΡΙΩΝ». apantaxoukrioneria.blogspot.gr. Ανακτήθηκε στις 21 Οκτωβρίου 2017. 
  6. Γιώργος Λιακόπουλος, "Η απογραφή των Κραβάρων στο οθωμανικό φορολογικό κατάστιχο ΜΜ10 (1454-1455)", Ναυπακτιακά 15 (2007-2009) 415-561, 428, 460, 518, 545.
  7. Β. Σταυρογιαννόπουλος, Κράβαρα τα περήφανα, Αθήνα 1982, σελ.33
  8. 8,0 8,1 «Διοικητικές Μεταβολές Δήμων και Κοινοτήτωνwebsite=ΕΕΤΑΑ». Ανακτήθηκε στις 4 Ιανουαρίου 2018. 
  9. «Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών». ΕΕΤΑΑ. Ανακτήθηκε στις 27 Σεπτεμβρίου 2020. 
  10. «Απογραφή Πληθυσμού-Κατοικιών 2011» (PDF). Αρχειοθετήθηκε (PDF) από το πρωτότυπο στις 17 Μαΐου 2017. Ανακτήθηκε στις 23 Οκτωβρίου 2017. 
  11. Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφήν της 7ης Μαρτίου 1951, σελ. 21 του pdf. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2013-05-14. https://web.archive.org/web/20130514080510/http://www.eetaa.gr/metaboles/apografes/apografi_1951_1.pdf. 
  12. Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφήν της 19ης Μαρτίου 1961, σελ. 28 του pdf. https://www.eetaa.gr/metaboles/apografes/apografi_1961_1.pdf. 
  13. Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφήν της 14ης Μαρτίου 1971, σελ. 28 του pdf. https://www.eetaa.gr/metaboles/apografes/apografi_1971_1.pdf. 
  14. Πραγματικός πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφή της 5 Απριλίου 1981, σελ. 37 του pdf. https://www.eetaa.gr/metaboles/apografes/apografi_1981_1.pdf. 
  15. Πραγματικός πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφή της 17 Μαρτίου 1991, σελ. 32 του pdf. https://www.eetaa.gr/metaboles/apografes/apografi_1991_1.pdf. 
  16. Πραγματικός πληθυσμός της Ελλάδος - Απογραφή 2001, σελ. 25 του pdf. https://www.eetaa.gr/metaboles/apografes/apografi_2001_1.pdf. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]