Καλαμάκι Φθιώτιδας
- Για οικισμούς με ίδιο όνομα στην Ελλάδα, δείτε: Καλαμάκι
Συντεταγμένες: 38°59′58.34″N 22°21′07.13″E / 38.9995389°N 22.3519806°E
| Καλαμάκι | |
|---|---|
 | |
| Διοίκηση | |
| Χώρα | Ελλάδα |
| Περιφέρεια | Στερεάς Ελλάδας |
| Δήμος | Λαμιέων |
| Δημοτική Ενότητα | Λαμιέων |
| Γεωγραφία | |
| Νομός | Φθιώτιδας |
| Υψόμετρο | 780 |
| Πληροφορίες | |
| Ταχ. κώδικας | 35100 |
| Τηλ. κωδικός | +30 22310 |
Το Καλαμάκι είναι ορεινό χωριό της Στερεάς Ελλάδας στην Περιφερειακή Ενότητα Φθιώτιδας.[1][2]
Γεωγραφία
Το Καλαμάκι είναι χτισμένο σε υψόμετρο 785 μ. στην κορυφογραμμή της Όθρυος στην κεντρική Ελλάδα σε απόσταση 19 χλμ. ΒΔ. από τη Λαμία. Υπήρξε από τα βασικά περάσματα (δερβένια) όλων των κατακτητών στην πορεία τους προς τη νότια Ελλάδα.
Χλωρίδα και πανίδα
Στην γύρω περιοχή κυριαρχούν τα πουρνάρια, οι δρυς (δέντρα), οι αγκορτσιές (αγριοαχλαδιές), τα πλατάνια, οι λαβδανιές[3] καθώς και βατόμουρα, μέλεγο, κέδρα, τσάπουρνα, κράταιγο[4] (βαμπλιά), κολχικό (χνοπωρίτσα - μοιάζει με το κρόκο Κοζάνης), σπάνια είδη άγριων ορχιδέων, ρίγανη, μανιτάρια κ.ά.[5]΄
Στην γύρω ζουν πολλά αγριογούρουνα, λαγοί, αλεπούδες, πέρδικες, τρυγόνια, σαϊνια, λύκοι, ασβοί, φίδια, χελώνες και τώρα τελευταία λίγα ζαρκάδια.
Ιστορία
Ιδρύθηκε από λίγες οικογένειες στα μέσα του 19ου αιώνα, οι οποίες βρέθηκαν στο σημερινό χωριό μετακινούμενες από διπλανούς πρόχειρους οικισμούς, όπως το Ζαπάντι και το παλιό Καλαμάκι. Αναφέρεται πρώτη φορά ως Δερβέν-Φούρκα σε βασιλικό διάταγμα του 1840[6] που αναφέρεται στον χωρισμό των Δήμων της Φθιώτιδας. Το 1832 με τη χάραξη της οροθετικής γραμμής[7] το χωριό βρέθηκε στην τουρκική πλευρά των συνόρων και κοντά του υπήρχε ελληνική καζάρμα (στρατώνας) σαν συνοριακό φυλάκιο. Η περιοχή ενσωματώθηκε στο ελληνικό κράτος το 1881. Στον απελευθερωτικό πόλεμο του 1821 έγιναν σημαντικές μάχες στην γύρω περιοχή όπως αναφέρεται και στα απομνημονεύματα του Μακρυγιάννη[8],όπως η μάχη του Δερβέν Φούρκα[9]. Στον Ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897 έγιναν σημαντικές μάχες στα στενά της Φούρκας-Δραχμάναγα ανατολικά του χωριού[10]. Μετονομάστηκε σε Καλαμάκι το 1930, όπως πολλά άλλα χωριά της γύρω περιοχής αλλά και ολόκληρης της Ελλάδας με απόφαση του Ελληνικού κράτους (ΦΕΚ 251Α - 24/07/1930).[11]
Ο πληθυσμός του χωριού αυξανόταν σιγά σιγά με οικογένειες από άλλες περιοχές όπως το Μαυρίλο Ευρυτανίας, με σκηνίτες Βλάχους που χρησιμοποιούσαν την γύρω περιοχή σαν στάση στην πορεία τους για τα χειμαδιά και αντίστροφα. Έφθασε στο αποκορύφωμά του στη δεκαετία του 1960, μετά άρχισε η εσωτερική και εξωτερική μετανάστευση με αποτέλεσμα σήμερα να έχει το 2001 302 κατοίκους ενώ το 2011 169.[12]
Ασχολίες των κατοίκων
Στα πρώτα χρόνια οι κάτοικοι ασχολούνταν κυρίως με την κτηνοτροφία (αιγοπρόβατα και λίγα γελάδια) και λιγότερο με την γεωργία (η οποία βασίζονταν σε χειρωνακτική εργασία). Μετά τον πόλεμο του '40 ασχολήθηκαν περισσότερο με την γεωργική παραγωγή (καπνός - δημητριακά - τομάτα - καλαμπόκι κ.ά.)[13]και σε αυτό τους βοήθησε η παραχώρηση αγροτικής έκτασης στη λίμνη Ξυνιάδας μετά την αποξήρανσή της, ο αναδασμός των χωραφιών και η απόκτηση των πρώτων αγροτικών μηχανημάτων. Σήμερα όμως και οι δύο τομείς είναι σε μαρασμό λόγω της μείωσης του πληθυσμού.
Ο Πόλεμος του '40 και οι επιπτώσεις στο χωριό
Όπως όλη η Ελλάδα έτσι και το Καλαμάκι υπέφερε από τους κατακτητές χάνοντας κατοίκους αλλά και περιουσίες[14]. Στις 13/6/1944 θα λάμβανε χώρα ένα ολοκαύτωμα αν δε βοηθούσε κάποιος ξένος στρατιώτης, ο οποίος ειδοποίησε τους κατοίκους του χωριού που έφυγαν εκτός από 4 ηλικιωμένους οι οποίοι δεν τα κατάφεραν. Οι Γερμανοί εισέβαλαν στο χωριό, χτύπησαν με όλμο την εκκλησία και έκαψαν τα σπίτια, ενώ σύμφωνα με αφήγηση του τέως προέδρου Νικόλαου Φούρκα πολλοί κάτοικοι που είχαν καταφύγει στα απέναντι υψώματα αγνάντευαν την καταστροφή του χωριού.
Αξιοθέατα της περιοχής
Η «πηγή του Αχιλλέα» (15,5 χλμ.), το ιστορικό μοναστήρι της Αντίνιτσας το οποίο καταστράφηκε 13 Ιουνίου 1944 από τους Γερμανούς (στον απέναντι λόφο από το μοναστήρι λειτουργούσε Σανατόριο, το οποίο και αυτό ανατίναξαν)[15], το εκκλησάκι της Αγίας Παρασκευής στα στενά της Φούρκας - Δραχμάναγα. Η γύρω περιοχή προσφέρεται για πεζοπορία στην κορυφογραμμή της Όθρυος αγναντεύοντας τον Παρνασσό, την Γκιώνα, το Καλλίδρομο, την Οίτη, το Βελούχι, τα Άγραφα, τον χιονοσκεπή Όλυμπο, τον Κίσσαβο, τα Χάσια, την Βόρεια Εύβοια, την κοιλάδα του Σπερχειού μέχρι τον Μαλιακό, το οροπέδιο του Δομοκού. Επίσης προσφέρεται για Moto-cross γι' αυτό τα τελευταία χρόνια διοργανώνονται πανελλήνιοι αγώνες SCRAMBLE σε οργανωμένη πίστα. Παλαιότερα περνούσε από το χωριό το RALLY ACROPOLIS.[16]
Εκκλησίες του χωριού
Η κεντρική εκκλησία είναι αφιερωμένη στον Άγιο Νικόλαο και χτίστηκε γύρω στο 1890-1900 μαζί με τα πρώτα σπίτια του χωριού από Ηπειρώτες μαστόρους. Τα τελευταία χρόνια χτίστηκε με προσφορές των κατοίκων του χωριού το ξωκκλήσι της Αγίας Παρασκευής σε λόφο απέναντι από το χωριό όπου την παραμονή της γιορτής γίνεται μεγάλο πανηγύρι. Επίσης βόρεια, χτίστηκε το ξωκκλήσι της Αγίας Κυριακής σε ωραία τοποθεσία δίπλα στα πλατάνια[17]. Σε απόσταση 9 χλμ. από το χωριό ανατολικά βρίσκεται το μοναστήρι της Αντίνιτσας[18] που γιορτάζει στις 8 Σεπτεμβρίου[19]. Στο χώρο του μοναστηριού υπάρχει πηγή απ' όπου το Καλαμάκι τροφοδοτείται με νερό (το δίκτυο κατασκευάστηκε στα τέλη της δεκαετίας του '60 με τη χρηματοδότηση του κράτους και προσωπική εργασία των κατοίκων). Δυτικά, στη θέση «παλιό Καλαμάκι» υπάρχουν πολύ λίγα απομεινάρια ενός ναού. Επίσης κατηφορίζοντας προς τη Λαμία βρίσκεται ο Άγιος Σώζος, που φτιάχτηκε από τον βουλευτή της Καρδίτσας Αναγνωστόπουλο εις ανάμνηση της σωτηρίας του από σοβαρό τροχαίο που είχε στο σημείο αυτό.
Το σχολείο του χωριού
Το σχολείο χτίστηκε με χρήματα του Κολεγίου Αθηνών στα τέλη της δεκαετίας του 1950 και σταμάτησε τη λειτουργία του στις αρχές της δεκαετίας του 1980, με τελευταίο δάσκαλο τον Καλαμακιώτη Γιάννη Λιάγκα. Σήμερα λειτουργεί ως Κοινοτικό Γραφείο και το καλοκαίρι ως χώρος πολιτιστικών εκδηλώσεων.
Ντοπιολαλιά
Όπως στα περισσότερα χωριά του νομού έτσι και οι κάτοικοί του χωριού χρησιμοποιούν ιδιωματισμούς,[20] από τα αρχαία ελληνικά, από τους κατά καιρούς κατακτητές (Τούρκους, Σλάβους, Φράγκους) ή από γειτονικούς βαλκανικούς λαούς οι οποίοι μετακινήθηκαν ως κτηνοτρόφοι στην κεντρική Ελλάδα. Ιδιαίτερο όμως χαρακτηριστικό είναι η συγκοπή των φωνηέντων ανάμεσα στα σύμφωνα ή στο τέλος της λέξης.
Παραπομπές
- ↑ ΘΕΟΔΟΣΙΟΥ, ΘΕΟΔΩΡΟΣ. «ΚΑΛΑΜΑΚΙ ΛΑΜΙΑΣ». http://derven-fourka.blogspot.com. Ανακτήθηκε στις 2017-02-02.
- ↑ Εγκυκλοπαίδεια Νέα Δομή. Τεγόπουλος - Μανιατέας. 1996. σελ. 250, τομ. 15.
- ↑ «Cistus Incanus. Οι θεραπευτικές ιδιότητες ενός Μυθικού Φυτού. - Provita.gr». www.provita.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Νοεμβρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 7 Φεβρουαρίου 2017.
- ↑ «Κράταιγος-Το βότανο της καρδιάς». www.ftiaxno.gr. Ανακτήθηκε στις 7 Φεβρουαρίου 2017.
- ↑ «Βότανα της Όθρυς». Ανακτήθηκε στις 11 Μαΐου 2021.
- ↑ «oikismoi» (PDF).
- ↑ Times, Lamia. «Μάρτιος 1832: Η χάραξη των πρώτων συνόρων του Ελληνικού Κράτους και η «οροθετική γραμμή»». LamiaTimes.gr. Ανακτήθηκε στις 10 Φεβρουαρίου 2017.
- ↑ Times, Lamia. ««Η Επανάσταση του 1821 στη βόρεια Φθιώτιδα»». LamiaTimes.gr. Ανακτήθηκε στις 3 Φεβρουαρίου 2017.
- ↑ «Μάχη του Δερβέν Φούρκα». Βικιπαίδεια. 2021-05-10. https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=%CE%9C%CE%AC%CF%87%CE%B7_%CF%84%CE%BF%CF%85_%CE%94%CE%B5%CF%81%CE%B2%CE%AD%CE%BD_%CE%A6%CE%BF%CF%8D%CF%81%CE%BA%CE%B1&oldid=8836725.
- ↑ «Οι Οθωμανοί προ των πυλών (ante portas) της Λαμίας | Ἑλλήνων Φῶς». Ἑλλήνων Φῶς. 2015-04-04. http://ellinonfos.gr/i-othomani-pro-ton-pilon-ante-portas-tis-lamias/. Ανακτήθηκε στις 2017-02-03.
- ↑ «Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών». ΕΕΤΑΑ. Ανακτήθηκε στις 7 Νοεμβρίου 2020.
- ↑ «Δημογραφικά στοιχεία | Δήμος Λαμιέων». www.lamia.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Νοεμβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 7 Νοεμβρίου 2020.
- ↑ «Η ΚΑΠΝΟΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΣΤΟ ΚΑΛΑΜΑΚΙ». Ανακτήθηκε στις 11 Μαΐου 2021.
- ↑ «http://www.martino.gr/efhmerida/issue23/348-katastrofes-1945» (στα Αγγλικά). Εξωτερικός σύνδεσμος στο
|title=(βοήθεια) - ↑ «Μονή Αντίνιτσας | Δήμος Λαμιέων». www.lamia.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Σεπτεμβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 7 Νοεμβρίου 2020.
- ↑ Stathis Maniadakis (2012-03-17), 43th Acropolis Rally.Kalamaki-Pauliani.The GODS!, https://www.youtube.com/watch?v=_HIbypTYYAQ, ανακτήθηκε στις 2017-02-03
- ↑ «Παρεκκλήσια της περιοχής Καλαμακίου Λαμίας». Ανακτήθηκε στις 11 Μαΐου 2021.
- ↑ «ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΑΝΤΙΝΙΤΣΑΣ (Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΤΟΝ ΕΙΚΟΣΤΟ ΑΙΩΝΑ)». Ανακτήθηκε στις 11 Μαΐου 2021.
- ↑ «Γενεσίου τῆς Θεοτόκου Ἀντινίτσης | Ιερά Μητρόπολη Φθιώτιδος». www.imfth.gr. Ανακτήθηκε στις 7 Φεβρουαρίου 2017.
- ↑ «Ντοπιολαλιά του Καλαμακίου Λαμίας». Ανακτήθηκε στις 11 Μαΐου 2021.
| ||||||||||||||||||||