Γρηγόριος (όνομα): Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Προσθήκη συνδέσεων
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Περιήγηση ιστορικού διαδραστικά
← Προηγούμενη διαφοράΕπόμενη διαφορά →
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
ΟπτικήΚώδικας wiki
Συμπλήρωση για το όνομα. Υποκοριστικά κ Διαλεκτικοί τύποι του ονόματος. Άγιοι.
Γραμμή 5: Γραμμή 5:
*Ο [[Γρηγόριος Νύσσης]], εορτάζεται στις [[10 Ιανουαρίου]] από την ορθόδοξη και στις [[9 Μαρτίου]] από την καθολική εκκλησία.
*Ο [[Γρηγόριος Νύσσης]], εορτάζεται στις [[10 Ιανουαρίου]] από την ορθόδοξη και στις [[9 Μαρτίου]] από την καθολική εκκλησία.
*Ο [[Γρηγόριος Νεοκαισαρείας]], εορτάζεται στις [[17 Νοεμβρίου]] (στην ορθόδοξη και καθολική εκκλησία).
*Ο [[Γρηγόριος Νεοκαισαρείας]], εορτάζεται στις [[17 Νοεμβρίου]] (στην ορθόδοξη και καθολική εκκλησία).
==Ετυμολογία του ονόματος==
Από το [[Μεταγενέστερο όνομα|μεταγενέστερο όνομα]] ''Γρηγόριος'' «ο γρηγορών, ο άγρυπνος» (στο χριστιανισμό, με την πνευματική σημασία), επίθετο από το μεταγενέστερο ρήμα ''γρηγορῶ'' — «γρηγορεῖτε καὶ προσεύχεσθε» (Καινή Διαθήκη, Κατά Ματθαίον, κϚ΄ 41, και Κατά Μάρκον, ιδ΄ 38), προτροπή του [[Ιησούς Χριστός|Ιησού]] προς τους μαθητές του το βράδυ της σύλληψής του — από το ρήμα ''ἐγρηγορῶ'' (< ''ἐγρήγορα'', παρακείμενος του ρήματος ''ἐγείρω''), πιθανόν ινδοευρωπαϊκής αρχής ''*ger'' «ξυπνῶ».<ref>[[Γεώργιος Μπαμπινιώτης]], ''Λεξικό της Ελληνικής Γλώσσας'', Κέντρο Λεξικολογίας, [[Αθήνα]] [[2005]]</ref><ref>«Gregory»,[http://www.etymonline.com/index.php?term=Gregory&allowed_in_frame=0 ''Online Etymology Dictionary'']</ref>
==Διάδοση του ονόματος==
[[Αγιωνυμικό]] βαπτιστικό όνομα, ιδιαίτερα δημοφιλές ανάμεσα στους πρώτους χριστιανούς, είτε από την προτροπή του Ιησού είτε από το ευαγγελικό «νήψατε, γρηγορήσατε» (Α΄ Επιστολή Πέτρου, ε΄ 8). Όνομα αγίων της Ορθόδοξης Εκκλησίας ([[Γρηγόριος ο Ναζιανζηνός]], [[Γρηγόριος ο Νύσσης]], [[Γρηγόριος Παλαμάς]] κ.ά.) και της Καθολικής ([[Γρηγόριος Τουρώνης|Γρηγόριος της Τουρ]], [[Πάπας Γρηγόριος Α΄|Γρηγόριος ο Μέγας]] κ.ά.), και όνομα πατριαρχών και παπών. Το όνομα απαντά και ως [[καλογερικό όνομα|καλογερικό]]. Στη λατινόφωνη Ευρώπη, συσχετίστηκε παρετυμολογικά με τη λατινική ρίζα ''grex'' (θέμα ''greg-'') «ποίμνιο».<ref>«gregarious»,[http://www.etymonline.com/index.php?term=gregarious&allowed_in_frame=0 ''Online Etymology Dictionary'']</ref> Η συσχέτιση αυτή με τον ''ποιμένα'' συνέβαλε στη διάδοση του ονόματος ανάμεσα στους μοναχούς και τους πάπες της Καθολικής Εκκλησίας. Το όνομα παρουσιάζει παραδοσιακά μεγάλη διάδοση στη Σκωτία, συχνά με τον τύπο ''Gregor''. Στον αγγλόφωνο κόσμο, χάρη στη δημοφιλία του ηθοποιού [[Γκρέγκορι Πεκ]] (Gregory Peck), έφτασε να είναι μέσα στα 10 πιο συχνά αντρικά βαφτιστικά τη δεκαετία του 1950. Στην Ελλάδα, σε μια προσπάθεια στατιστικής αποτίμησης της συχνότητας των ελληνικών ονομάτων, το όνομα ''Γρηγόριος'' παρουσιάζεται ως το 86ο πιο συχνό όνομα (30ο ανάμεσα στα αντρικά) και το ''Γρηγορία'' ως το 270ο πιο συχνό όνομα (180ο ανάμεσα στα γυναικεία).<ref>[http://www.foundalis.com/grk/EllinikaOnomata.html Χάρης Φουνταλής, «Ελληνικά ονόματα (και ολίγη από στατιστική)»]</ref>
==Τύποι και υποκοριστικά του ονόματος==
*'''Γρηγόρης''', ''Γληγόρης'', καθημερινοί τύποι, κοινοί σε όλη την Ελλάδα
**''Γρηγοράκης'', ''Γληγοράκης'', υποκοριστικοί τύποι, κοινοί σε όλη την Ελλάδα· ''Γληγοράκος'', στην Τριφυλία<ref>[[Αθανάσιος Χ. Μπούτουρας]], ''Τὰ νεοελληνικὰ κύρια ὀνόματα ἱστορικῶς καὶ γλωσσικῶς ἑρμηνευόμενα'', [[Αθήνα]] [[1912]], σ. 61</ref>
**''Γρηγοράκι'', ''Γληγοράκι'', υποκοριστικοί τύποι (ουδέτεροι)
===Διαλεκτικοί τύποι===
*''Γληόρς'', στη [[Σκιάθος|Σκιάθο]]<ref>[[Γεώργιος Α. Ρήγας]], ''Σκιάθου λαϊκός πολιτισμός'', τχ. 3, Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών, [[Θεσσαλονίκη]] [[1968]], σ. 213</ref>
*''Γληγόρς'', στη [[Σαμοθράκη]]<ref>Νικ. Αθ. Κατσάνης, ''Το γλωσσικό ιδίωμα της Σαμοθράκης'', Δήμος Σαμοθράκης, [[Θεσσαλονίκη]] [[1996]], σ. 126</ref> και στο [[Βελβεντό|Βελβεντό]]·<ref>Ευθ. Μπουντώνας, ''Μελέτη περί του γλωσσικού ιδιώματος Βελβεντού και των περιχώρων αυτού'', [[1892]], Αρχεία Κοραή #1, [1932], σ. 68</ref> ''Γληγόρας'', ''Γόρας'', στο Βελβεντό<ref>Ευθ. Μπουντώνας, ''ό.π.''</ref>
*''Γληγουούδς'', ''Γληγουέλιας'', στη [[Σαμοθράκη]]<ref>Νικ. Αθ. Κατσάνης, ''ό.π.''</ref>
*Γληόρης, στη Νάξο, ''Γληόρης'', στη [[Σύμη]]<ref>Σωτήριος Αλ. Καρανικόλας, ''Συμαϊκόν ονοματολόγιον'', Σύλλογος Συμαίων Πειραιώς «Ο Πανορμίτης», [[Αθήνα]] [[1971]]</ref>
*''Ληγόρης'', στα [[Σύλατα]] (Νεβσεχίρ Ζήλε) [[Καππαδοκία|Καππαδοκίας]]·<ref>Κωνσταντίνος Μελ. Νιγδέλης, Ιωάννης Θεοφάνους Σταματιάδης, ''Τα Συλλάτα της Καππαδοκίας'', Πολιτιστικός Σύλλογος Γυναικών Νέων Συλλάτων, σ. 133</ref> ''Ληγόρ(η)ς'', στις [[Σαράντα Εκκλησιές]] ([[Κιρκλαρελί]])<ref>[[Σταμάτιος Β. Ψάλτης]], ''Θρακικά: Ή μελέτη περί του γλωσσικού ιδιώματος της πόλεως Σαράντα Εκκλησιών'', Βιβλιοπωλείο Καρόλου Μπεκ, [[Αθήνα]] [[1905]], σ. 142</ref>
*''Αληγόρης'', στην [[Αίνος|Αίνο]] ([[Ενέζ]] τής [[Θράκη|Θράκης]])<ref>[[Αθανάσιος Χ. Μπούτουρας]], ''ό.π.''</ref>
**''Γληουράκ’ς'', ''Ριρής'', στη [[Σκιάθος|Σκιάθο]], υποκοριστικά·<ref>[[Γεώργιος Α. Ρήγας]], ''ό.π.''</ref>''Γληοράκι'', ''Γληοριό'', υποκοριστικοί τύποι (ουδέτεροι)·<ref>Σωτήριος Αλ. Καρανικόλας, ''ό.π.''</ref> ''Ληγοράκης'', στον Οινούντα ([[Βρέσθενα]]) [[Λακωνία|Λακωνίας]], υποκοριστικός τύπος<ref>[[Αθανάσιος Χ. Μπούτουρας]], ''ό.π.''</ref>
*''Γληγουούδς'', ''Γληγουέλιας'', στη [[Σαμοθράκη]]<ref>Νικ. Αθ. Κατσάνης, ''ό.π.''</ref>
*''Γληόρα'' (ή), «ἐπὶ ἀρρένων», μεγεθυντικό<ref>Σωτήριος Αλ. Καρανικόλας, ''ό.π.''</ref>
===Σύνθετο με άλλα ονόματα===
''Γρηγοράγγελος'', από ''Γρηγόρης'' και ''[[Άγγελος]]''
==Θηλυκός τύπος==
*''Γρηγορία'', κοινός τύπος σε όλη την Ελλάδα
**''[[Ρία]]'', τύπος από αφαίρεση, κοινός σε όλη την Ελλάδα
**''Γρηγορίτσα'', υποκοριστικός τύπος, κοινός σε όλη την Ελλάδα· ''[[Ρίτσα]]'', τύπος από αφαίρεση, κοινός σε όλη την Ελλάδα
===Διαλεκτικοί τύποι===
*''Γρηγορή''
*''Γληορία'', στη [[Σύμη]]·<ref>Σωτήριος Αλ. Καρανικόλας, ''ό.π.''</ref> ''Γληορού'', στην [[Κύπρος|Κύπρο]]<ref>[[Αθανάσιος Χ. Μπούτουρας]], ''ό.π.''</ref>
==Άγιοι==
*Γρηγόριος, επίσκοπος Ναζιανζού, η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά τη μνήμη του στις [[1 Ιανουαρίου]]<ref>Σωφρονίου Ευστρατιάδου, ''Αγιολόγιον της Ορθοδόξου Εκκλησίας, Αποστολική Διακονία της Ελλάδος'', Αποστολική Διακονία της Ελλάδος, Αθήνα 1995 (ανατύπωση)</ref><ref>[http://www.snhell.gr/references/synaxaristis/search.asp?id=4&search=3 ''Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου Συναξαριστής των δώδεκα μηνών του ενιαυτού''], Εκδόσεις Δόμος, [[Αθήνα]] [[2005]]</ref>
*Γρηγόριος, όσιος, η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά τη μνήμη του στις [[5 Ιανουαρίου]]<ref>Σωφρονίου Ευστρατιάδου, ''ό.π.''</ref><ref>[http://www.snhell.gr/references/synaxaristis/search.asp?id=33&search=3 Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου, ''ό.π.'']</ref>
*Γρηγόριος, όσιος, θείος του οσίου Ευστρατίου, η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά τη μνήμη του στις [[9 Ιανουαρίου]]<ref>[http://www.snhell.gr/references/synaxaristis/search.asp?id=57&search=3 Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου, ''ό.π.'']</ref>
*[[Γρηγόριος Νύσσης|Γρηγόριος, επίσκοπος Νύσσης]], η Ορθόδοξη και η Καθολική Εκκλησία τιμούν τη μνήμη του στις [[10 Ιανουαρίου]]<ref>Σωφρόνιος Ευστρατιάδης, ''ό.π.''</ref><ref>[http://www.snhell.gr/references/synaxaristis/search.asp?id=58&search=3 Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου, ''ό.π.'']</ref><ref>[http://www.santiebeati.it/santi_search.php?query=Gregorio Gregorio] ''Santi, beati e testimoni''</ref>
*[[Γρηγόριος Ναζιανζηνός|Γρηγορίου του Θεολόγου]] λειψάνου ανακομιδή, η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά την επέτειο στις [[19 Ιανουαρίου]]<ref>Σωφρονίου Ευστρατιάδου, ''ό.π.''</ref><ref>[http://www.snhell.gr/references/synaxaristis/search.asp?id=106&search=3 Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου, ''ό.π.'']</ref>
*[[Γρηγόριος Ναζιανζηνός]], πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως, ο Θεολόγος, η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά τη μνήμη του στις [[25 Ιανουαρίου]]<ref>Σωφρονίου Ευστρατιάδου, ''ό.π.''</ref><ref>[http://www.snhell.gr/references/synaxaristis/search.asp?id=156&search=3 Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου, ''ό.π.'']</ref> και η Καθολική Εκκλησία στις [[2 Ιανουαρίου]]<ref>[http://www.santiebeati.it/santi_search.php?query=Gregorio Gregorio] ''Santi, beati e testimoni''</ref>
*Γρηγόριος, όσιος, ο εν τη Μονή του Πουπλίου, η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά τη μνήμη του στις [[25 Ιανουαρίου]]<ref>[http://www.snhell.gr/references/synaxaristis/search.asp?id=157&search=3 Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου, ''ό.π.'']</ref>
*[[Γρηγόριος Ναζιανζηνός|Γρηγόριος ο Θεολόγος]], η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά τη μνήμη του στις [[30 Ιανουαρίου]] ([[Τρεις Ιεράρχες|των 3 Ιεραρχών]])<ref>[http://www.snhell.gr/references/synaxaristis/search.asp?id=189&search=3 Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου, ''ό.π.'']</ref>
*Γρηγόριος, επίσκοπος Κύπρου, η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά τη μνήμη του στις [[4 Μαρτίου]]<ref>Σωφρονίου Ευστρατιάδου, ''ό.π.''</ref><ref>[http://www.snhell.gr/references/synaxaristis/search.asp?id=409&search=3 Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου, ''ό.π.'']</ref>
*Γρηγόριος, επίσκοπος Άσσου, †[[1150]], η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά τη μνήμη του στις [[4 Μαρτίου]]<ref>Σωφρονίου Ευστρατιάδου, ''ό.π.''</ref><ref>[http://www.snhell.gr/references/synaxaristis/search.asp?id=410&search=3 Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου, ''ό.π.'']</ref>
*[[Πάπας Γρηγόριος Α΄|Γρηγόριος, πάπας Ρώμης, ο Διάλογος]], η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά τη μνήμη του στις [[12 Μαρτίου]]<ref>Σωφρονίου Ευστρατιάδου, ''ό.π.''</ref><ref>[http://www.snhell.gr/references/synaxaristis/search.asp?id=450&search=3 Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου, ''ό.π.'']</ref> και η Καθολική Εκκλησία στις [[3 Σεπτεμβρίου]]<ref>[http://www.santiebeati.it/santi_search.php?query=Gregorio Gregorio] ''Santi, beati e testimoni''</ref>
*Γρηγόριος, όσιος, εν Νικομηδεία, †[[1240]], η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά τη μνήμη του στις [[2 Απριλίου]]<ref>Σωφρονίου Ευστρατιάδου, ''ό.π.''</ref><ref>[http://www.snhell.gr/references/synaxaristis/search.asp?id=558&search=3 Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου, ''ό.π.'']</ref>
*Γρηγόριος, όσιος, Αγιορείτης, †[[1308]], η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά τη μνήμη του στις [[6 Απριλίου]]<ref>Σωφρονίου Ευστρατιάδου, ''ό.π.''</ref><ref>[http://www.snhell.gr/references/synaxaristis/search.asp?id=590&search=3 Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου, ''ό.π.'']</ref>
*Γρηγόριος, όσιος, ο Σιναΐτης, †[[1310]], η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά τη μνήμη του στις [[6 Απριλίου]]<ref>Σωφρονίου Ευστρατιάδου, ''ό.π.''</ref><ref>[http://www.snhell.gr/references/synaxaristis/search.asp?id=589&search=3 Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου, ''ό.π.'']</ref>
*[[Πατριάρχης Γρηγόριος Ε΄|Γρηγόριος, ιερομάρτυς, πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως, ο Ε΄]], †[[1821]], η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά τη μνήμη του στις [[10 Απριλίου]]<ref>Σωφρονίου Ευστρατιάδου, ''ό.π.''</ref>
*Γρηγόριος, επίσκοπος Πανήδου, ομολογητἠς, η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά τη μνήμη του στις [[19 Ιουλίου]]<ref>Σωφρονίου Ευστρατιάδου, ''ό.π.''</ref>
*Γρηγόριος, όσιος, Ζωγράφος, Ρώσος, η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά τη μνήμη του στις [[8 Αυγούστου]]<ref>Βασίλειος Κ. Διαμαντής, ''ό.π.''</ref>
*Γρηγόριος, μάρτυς, η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά τη μνήμη του στις [[25 Αυγούστου]]<ref>[http://www.snhell.gr/references/synaxaristis/search.asp?id=1356&search=3 Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου, ''ό.π.'']</ref>
*Γρηγόριος, όσιος, Ρώσος, η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά τη μνήμη του στις [[30 Σεπτεμβρίου]]<ref>Βασίλειος Κ. Διαμαντής, ''ό.π.''</ref>
*Γρηγόριος, επίσκοπος Μεγάλης Αρμενίας, η Ορθόδοξη Εκκλησία, η Καθολική και η Κοπτική τιμούν τη μνήμη του στις [[30 Σεπτεμβρίου]] <ref>Σωφρονίου Ευστρατιάδου, ''ό.π.''</ref><ref>[http://www.snhell.gr/references/synaxaristis/search.asp?id=1603&search=3 Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου, ''ό.π.'']</ref><ref>[http://www.santiebeati.it/santi_search.php?query=Gregorio Gregorio] ''Santi, beati e testimoni''</ref>
*Γρηγόριος, μοναχός Μεγάλης Λαύρας, ο Δομέστικος, η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά τη μνήμη του στις [[1 Οκτωβρίου]]<ref>Σωφρονίου Ευστρατιάδου, ''ό.π.''</ref><ref>[http://www.snhell.gr/references/synaxaristis/search.asp?id=1615&search=3 Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου, ''ό.π.'']</ref>
*Γρηγόριος, πατριάρχης Αλεξανδρείας, ομολογητής, η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά τη μνήμη του στις [[5 Νοεμβρίου]]<ref>Σωφρονίου Ευστρατιάδου, ''ό.π.''</ref><ref>[http://www.snhell.gr/references/synaxaristis/search.asp?id=1843&search=3 Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου, ''ό.π.'']</ref>
*Γρηγόριος, άγιος, η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά τη μνήμη του στις [[7 Νοεμβρίου]]<ref>Βασίλειος Κ. Διαμαντής, ''Θέλεις να μάθεις πότε γιορτάζεις;'', Αθήνα 1991</ref><ref>[http://www.snhell.gr/references/synaxaristis/search.asp?id=1854&search=3 Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου, ''ό.π.'']</ref>
*[[Γρηγόριος Παλαμάς|Γρηγόριος, αρχιεπίσκοπος Θεσσαλονίκης, ο Παλαμάς]], η Ορθόδοξη και η Καθολική Εκκλησία τιμούν τη μνήμη του στις [[14 Νοεμβρίου]]· και τη Β΄ Κυριακή των Νηστειών<ref>Σωφρονίου Ευστρατιάδου, ''ό.π.''</ref><ref>[http://www.snhell.gr/references/synaxaristis/search.asp?id=1897&search=3 Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου, ''ό.π.'']</ref><ref>[http://www.santiebeati.it/santi_search.php?query=Gregorio Gregorio] ''Santi, beati e testimoni''</ref>
*[[Γρηγόριος Νεοκαισαρείας|Γρηγόριος, αρχιεπίσκοπος Νεοκαισαρείας]], θαυματουργός, η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά τη μνήμη του στις [[17 Νοεμβρίου]]<ref>Σωφρονίου Ευστρατιάδου, ''ό.π.''</ref><ref>[http://www.snhell.gr/references/synaxaristis/search.asp?id=1905&search=3 Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου, ''ό.π.'']</ref>
*Γρηγόριος, ο Δεκαπολίτης, η Ορθόδοξη και η Καθολική Εκκλησία τιμούν τη μνήμη του στις [[20 Νοεμβρίου]]<ref>Σωφρονίου Ευστρατιάδου, ''ό.π.''</ref><ref>[http://www.snhell.gr/references/synaxaristis/search.asp?id=1926&search=3 Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου, ''ό.π.'']</ref><ref>[http://www.santiebeati.it/santi_search.php?query=Gregorio Gregorio] ''Santi, beati e testimoni''</ref>
*Γρηγόριος, επίσκοπος Ακραγαντίνων, η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά τη μνήμη του στις [[23 Νοεμβρίου]]<ref>Σωφρονίου Ευστρατιάδου, ''ό.π.''</ref><ref>[http://www.snhell.gr/references/synaxaristis/search.asp?id=1953&search=3 Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου, ''ό.π.'']</ref>
*Γρηγόριος, όσιος, ο εν τω Ακρίτα, η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά τη μνήμη του στις [[24 Νοεμβρίου]]<ref>Σωφρονίου Ευστρατιάδου, ''ό.π.''</ref><ref>[http://www.snhell.gr/references/synaxaristis/search.asp?id=1966&search=3 Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου, ''ό.π.'']</ref>
*Γρηγόριος, Αγιορείτης, ησυχαστής, η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά τη μνήμη του στις [[7 Δεκεμβρίου]]<ref>Σωφρονίου Ευστρατιάδου, ''ό.π.''</ref><ref>[http://www.snhell.gr/references/synaxaristis/search.asp?id=2063&search=3 Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου, ''ό.π.'']</ref>


==Ιστορικά πρόσωπα==
==Ιστορικά πρόσωπα==
Γραμμή 33: Γραμμή 90:


==Το όνομα Γρηγόρης σε άλλες γλώσσες==
==Το όνομα Γρηγόρης σε άλλες γλώσσες==
* [[Αγγλικά]]: ''Gregory'', ''Greg(g'')<ref>Patrick Hanks, Flavia Hodges, ''A Concise Dictionary of First Names'', Oxford University Press, 1997</ref><ref>[http://books.google.gr/books?id=O0BLb1IFe-QC&pg=PT317&lpg=PT317&dq=aet+thaem+byrum&source=bl&ots=7X4X6nsCgE&sig=-R0z8j9NSxeRPp8-z1Dt2WJV7bs&hl=el&sa=X&ei=EccBU8CcIIiEyAOGu4DQBg#v=snippet&q=Gregor&f=false Gregory] ''The Penguin Book of Baby Names''</ref>
* [[Αγγλικά]]: ''Gregory'', και ''Gregg'' ως επίθετο.
* [[Αλβανικά]]: ''Grigor''
* [[Αλβανικά]]: ''Grigor''
* [[Αραβικά]]: ''Jurayj'' (جريج) ''Grēgōrī'' (جريجوري)
* [[Αραβικά]]: ''Jurayj'' (جريج) ''Grēgōrī'' (جريجوري)
* [[Αρμενικά]]: ''Գրիգոր'' . Στη δυτική Αρμενική ''Krikor'' και στην ανατολική Αρμενική ''Grigor''
* [[Αρμενικά]]: ''Գրիգոր'' . Στη δυτική Αρμενική ''Krikor'' και στην ανατολική Αρμενική ''Grigor''
* [[Βουλγαρικά]]: ''Григор'' (Grigor)
* [[Βουλγαρικά]]: ''Григор'' (Γριγόρ)
* [[Γαλλικά]]: ''Grégory'' ή ''Grégoire''
* [[Γαλλικά]]: ''Grégory'' ή ''Grégoire''
* [[Γερμανικά]]: ''Grègor'', ''Gregòrius''<ref>Rosa και Volker Kohlheim, ''Lexikon der Vornamen'', Duden, τρίτη έκδοση, 1998</ref>
* [[Γερμανικά]]: ''Gregor''
* [[Γεωργιανά]]: ''გრიგოლი'' (Grigoli, Grigori)
* [[Γεωργιανά]]: ''გრიგოლი'' (Grigoli, Grigori)
* [[Δανικά]]: ''Gregers''
* [[Δανικά]]: ''Gregers''
Γραμμή 49: Γραμμή 106:
* [[Ινδονησιακά]]: ''Gregorius''
* [[Ινδονησιακά]]: ''Gregorius''
* [[Ιρλανδικά]]: ''Gréagóir''
* [[Ιρλανδικά]]: ''Gréagóir''
* [[Ισπανικά]]: ''Gregorio''<ref>[http://books.google.gr/books?id=A_KHaYiixzwC&pg=PA246&lpg=PA246&dq=vendimianus&source=bl&ots=-Gct4du8_o&sig=STOv7cq3C_xYTukUmq6QVRU26g0&hl=el&sa=X&ei=VgVtU5HFDorzyAOx7YDABA&ved=0CEQQ6AEwBTgK#v=onepage&q=gregorio&f=false «Gregorio»]Josep M. Albaigès, Josep M. Albaigès i Olivart, ''Diccionario de nombres de personas''</ref>
* [[Ισπανικά]]: ''Gregorio''
* [[Ιταλικά]]: ''Gregòrio'', ''Gorio'', ''Goro''· θηλ. ''Gregòria'', ''Gregorina''<ref>Emidio De Felice, ''Dizionario dei nomi italiani'', Mondadori, Μιλάνο 1986</ref>
* [[Ιταλικά]]: ''Gregorio''
* [[Ιαπωνικά]]: ''Guregori'' (グレゴリー)
* [[Ιαπωνικά]]: ''Guregori'' (グレゴリー)
* [[Κορεάτικα]]: ''그레고리, Geulegoli''
* [[Κορεάτικα]]: ''그레고리, Geulegoli''
Γραμμή 63: Γραμμή 120:
* [[Πορτογαλικά]]: ''Gregório''
* [[Πορτογαλικά]]: ''Gregório''
* [[Ρουμανική γλώσσα]]: ''Grigore'' ή ''Gligor''
* [[Ρουμανική γλώσσα]]: ''Grigore'' ή ''Gligor''
* [[Ρώσικα]]: ''Григорий'' (Grigorij), ''Гришa'' (Griša), ''Грегори'' (Gregori) ή ''Гришка'' (Grishka)
* [[Ρώσικα]]: ''Григорий'' (Grigorij), ''Гришa'' (Griša), ''Грегори'' (Gregori) ή ''Гришка'' (Grishka)<ref>[http://www.gramota.ru/slovari/dic/?pe=x&word=%C3%F0%E8%E3%EE%F0%E8%E9+ «григорий»] ''gramota''</ref>
* [[Σερβικά]]: ''Григорије'' (Grigoriye), ''Глигорије'' (Gligoriye), ''Грегори'' (Gregori), ή ''Гргур'' (Grgur)
* [[Σερβικά]]: ''Григорије'' (Grigoriye), ''Глигорије'' (Gligoriye), ''Грегори'' (Gregori), ή ''Гргур'' (Grgur)
* [[Σκωτική γλώσσα (Σκωτς)]]: ''Gregor''.
* [[Σκωτική γλώσσα (Σκωτς)]]: ''Gregor''<ref>Patrick Hanks, Flavia Hodges, ''ό.π.''</ref>
* [[Σλαβομακεδονικά]]: Григориј (Γριγόρι), Грегори (Γρεγόρι)
* [[Σλοβάκικα]]: ''{{lang|sk|Gregor}}''
* [[Σλοβάκικα]]: ''{{lang|sk|Gregor}}''
* [[Σλοβενική γλώσσα]]: ''{{lang|sl|Grega}}'' ή ''{{lang|sl|Gregor}}''
* [[Σλοβενική γλώσσα]]: ''{{lang|sl|Grega}}'' ή ''{{lang|sl|Gregor}}''
Γραμμή 73: Γραμμή 131:


==Παραπομπές==
==Παραπομπές==
{{παραπομπές}}
{{παραπομπές|2}}


==Εξωτερικοί σύνδεσμοι==
==Εξωτερικοί σύνδεσμοι==
{{βικιλεξικό|Γρηγόριος|Γρηγόριος}}
{{βικιλεξικό|Γρηγόριος|Γρηγόριος}}
⚫
{{ενσωμάτωση κειμένου|en|Gregory (given name)}}


[[Κατηγορία:Ανδρικά ελληνικά ονόματα]]
[[Κατηγορία:Ανδρικά ελληνικά ονόματα]]
[[Κατηγορία:Αγιωνύμια]]
[[Κατηγορία:Μεταγενέστερα ονόματα]]


⚫
{{ενσωμάτωση κειμένου|en|Gregory (given name)}}

Έκδοση από την 23:44, 20 Ιανουαρίου 2015

Το όνομα Γρηγόριος (Γρηγόρης στη δημοτική) είναι κύριο ανδρικό όνομα που χρησιμοποιούνταν κυρίως από τους Χριστιανούς.[1][2] Το όνομα παράγει το γυναικείο όνομα Γρηγορία και το χαϊδευτικό Γόλης.[3] Οι ονομαστικές εορτές του Γρηγορίου είναι πέντε και αφορούν σε τέσσερις σημαντικούς Αγίους της ορθόδοξης και καθολικής χριστιανικής εκκλησίας[3]:

Ετυμολογία του ονόματος

Από το μεταγενέστερο όνομα Γρηγόριος «ο γρηγορών, ο άγρυπνος» (στο χριστιανισμό, με την πνευματική σημασία), επίθετο από το μεταγενέστερο ρήμα γρηγορῶ — «γρηγορεῖτε καὶ προσεύχεσθε» (Καινή Διαθήκη, Κατά Ματθαίον, κϚ΄ 41, και Κατά Μάρκον, ιδ΄ 38), προτροπή του Ιησού προς τους μαθητές του το βράδυ της σύλληψής του — από το ρήμα ἐγρηγορῶ (< ἐγρήγορα, παρακείμενος του ρήματος ἐγείρω), πιθανόν ινδοευρωπαϊκής αρχής *ger «ξυπνῶ».[4][5]

Διάδοση του ονόματος

Αγιωνυμικό βαπτιστικό όνομα, ιδιαίτερα δημοφιλές ανάμεσα στους πρώτους χριστιανούς, είτε από την προτροπή του Ιησού είτε από το ευαγγελικό «νήψατε, γρηγορήσατε» (Α΄ Επιστολή Πέτρου, ε΄ 8). Όνομα αγίων της Ορθόδοξης Εκκλησίας (Γρηγόριος ο Ναζιανζηνός, Γρηγόριος ο Νύσσης, Γρηγόριος Παλαμάς κ.ά.) και της Καθολικής (Γρηγόριος της Τουρ, Γρηγόριος ο Μέγας κ.ά.), και όνομα πατριαρχών και παπών. Το όνομα απαντά και ως καλογερικό. Στη λατινόφωνη Ευρώπη, συσχετίστηκε παρετυμολογικά με τη λατινική ρίζα grex (θέμα greg-) «ποίμνιο».[6] Η συσχέτιση αυτή με τον ποιμένα συνέβαλε στη διάδοση του ονόματος ανάμεσα στους μοναχούς και τους πάπες της Καθολικής Εκκλησίας. Το όνομα παρουσιάζει παραδοσιακά μεγάλη διάδοση στη Σκωτία, συχνά με τον τύπο Gregor. Στον αγγλόφωνο κόσμο, χάρη στη δημοφιλία του ηθοποιού Γκρέγκορι Πεκ (Gregory Peck), έφτασε να είναι μέσα στα 10 πιο συχνά αντρικά βαφτιστικά τη δεκαετία του 1950. Στην Ελλάδα, σε μια προσπάθεια στατιστικής αποτίμησης της συχνότητας των ελληνικών ονομάτων, το όνομα Γρηγόριος παρουσιάζεται ως το 86ο πιο συχνό όνομα (30ο ανάμεσα στα αντρικά) και το Γρηγορία ως το 270ο πιο συχνό όνομα (180ο ανάμεσα στα γυναικεία).[7]

Τύποι και υποκοριστικά του ονόματος

  • Γρηγόρης, Γληγόρης, καθημερινοί τύποι, κοινοί σε όλη την Ελλάδα
    • Γρηγοράκης, Γληγοράκης, υποκοριστικοί τύποι, κοινοί σε όλη την Ελλάδα· Γληγοράκος, στην Τριφυλία[8]
    • Γρηγοράκι, Γληγοράκι, υποκοριστικοί τύποι (ουδέτεροι)

Διαλεκτικοί τύποι

Σύνθετο με άλλα ονόματα

Γρηγοράγγελος, από Γρηγόρης και Άγγελος

Θηλυκός τύπος

  • Γρηγορία, κοινός τύπος σε όλη την Ελλάδα
    • Ρία, τύπος από αφαίρεση, κοινός σε όλη την Ελλάδα
    • Γρηγορίτσα, υποκοριστικός τύπος, κοινός σε όλη την Ελλάδα· Ρίτσα, τύπος από αφαίρεση, κοινός σε όλη την Ελλάδα

Διαλεκτικοί τύποι

Άγιοι

Ιστορικά πρόσωπα

Πάπες

Πατριάρχες

Μητροπολίτες

  • Γρηγόριος Α΄, Επίσκοπος Κίτρους (14ος αιώνας-1380)
  • Γρηγόριος Α΄, Μητροπολίτης Θηβών (1490)
  • Γρηγόριος Α΄, Μητροπολίτης Παλαιών Πατρών (1545-1561)
  • Γρηγόριος Β΄, Μητροπολίτης Θηβών (1613–1616)
  • Γρηγόριος Β΄, Επίσκοπος Ερυθρών, Μητροπολίτης Παλαιών Πατρών (1781-1799) και Ναυπλίου & Άργους (1800-1810)
  • Γρηγόριος Β', Επίσκοπος Κίτρους (1846-1853)
  • Γρηγόριος Γ΄, Μητροπολίτης Παλαιών Πατρών (1826)
  • Γρηγόριος Γ΄, Μητροπολίτης Δημητριάδος και Αλμυρού (1838-1907)

Αυτοκράτειρες

Το όνομα Γρηγόρης σε άλλες γλώσσες

Παραπομπές

  1. ↑ Λεξικό Πρωΐας, τόμος 1, σελίδα 667.
  2. ↑ Λεξικό Γ. Μπαμπινιώτη, σελ.442
  3. ↑ 3,0 3,1 http://www.eortologio.gr/data/eortes/eortes_Gama.php
  4. ↑ Γεώργιος Μπαμπινιώτης, Λεξικό της Ελληνικής Γλώσσας, Κέντρο Λεξικολογίας, Αθήνα 2005
  5. ↑ «Gregory»,Online Etymology Dictionary
  6. ↑ «gregarious»,Online Etymology Dictionary
  7. ↑ Χάρης Φουνταλής, «Ελληνικά ονόματα (και ολίγη από στατιστική)»
  8. ↑ Αθανάσιος Χ. Μπούτουρας, Τὰ νεοελληνικὰ κύρια ὀνόματα ἱστορικῶς καὶ γλωσσικῶς ἑρμηνευόμενα, Αθήνα 1912, σ. 61
  9. ↑ Γεώργιος Α. Ρήγας, Σκιάθου λαϊκός πολιτισμός, τχ. 3, Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών, Θεσσαλονίκη 1968, σ. 213
  10. ↑ Νικ. Αθ. Κατσάνης, Το γλωσσικό ιδίωμα της Σαμοθράκης, Δήμος Σαμοθράκης, Θεσσαλονίκη 1996, σ. 126
  11. ↑ Ευθ. Μπουντώνας, Μελέτη περί του γλωσσικού ιδιώματος Βελβεντού και των περιχώρων αυτού, 1892, Αρχεία Κοραή #1, [1932], σ. 68
  12. ↑ Ευθ. Μπουντώνας, ό.π.
  13. ↑ Νικ. Αθ. Κατσάνης, ό.π.
  14. ↑ Σωτήριος Αλ. Καρανικόλας, Συμαϊκόν ονοματολόγιον, Σύλλογος Συμαίων Πειραιώς «Ο Πανορμίτης», Αθήνα 1971
  15. ↑ Κωνσταντίνος Μελ. Νιγδέλης, Ιωάννης Θεοφάνους Σταματιάδης, Τα Συλλάτα της Καππαδοκίας, Πολιτιστικός Σύλλογος Γυναικών Νέων Συλλάτων, σ. 133
  16. ↑ Σταμάτιος Β. Ψάλτης, Θρακικά: Ή μελέτη περί του γλωσσικού ιδιώματος της πόλεως Σαράντα Εκκλησιών, Βιβλιοπωλείο Καρόλου Μπεκ, Αθήνα 1905, σ. 142
  17. ↑ Αθανάσιος Χ. Μπούτουρας, ό.π.
  18. ↑ Γεώργιος Α. Ρήγας, ό.π.
  19. ↑ Σωτήριος Αλ. Καρανικόλας, ό.π.
  20. ↑ Αθανάσιος Χ. Μπούτουρας, ό.π.
  21. ↑ Νικ. Αθ. Κατσάνης, ό.π.
  22. ↑ Σωτήριος Αλ. Καρανικόλας, ό.π.
  23. ↑ Σωτήριος Αλ. Καρανικόλας, ό.π.
  24. ↑ Αθανάσιος Χ. Μπούτουρας, ό.π.
  25. ↑ Σωφρονίου Ευστρατιάδου, Αγιολόγιον της Ορθοδόξου Εκκλησίας, Αποστολική Διακονία της Ελλάδος, Αποστολική Διακονία της Ελλάδος, Αθήνα 1995 (ανατύπωση)
  26. ↑ Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου Συναξαριστής των δώδεκα μηνών του ενιαυτού, Εκδόσεις Δόμος, Αθήνα 2005
  27. ↑ Σωφρονίου Ευστρατιάδου, ό.π.
  28. ↑ Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου, ό.π.
  29. ↑ Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου, ό.π.
  30. ↑ Σωφρόνιος Ευστρατιάδης, ό.π.
  31. ↑ Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου, ό.π.
  32. ↑ Gregorio Santi, beati e testimoni
  33. ↑ Σωφρονίου Ευστρατιάδου, ό.π.
  34. ↑ Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου, ό.π.
  35. ↑ Σωφρονίου Ευστρατιάδου, ό.π.
  36. ↑ Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου, ό.π.
  37. ↑ Gregorio Santi, beati e testimoni
  38. ↑ Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου, ό.π.
  39. ↑ Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου, ό.π.
  40. ↑ Σωφρονίου Ευστρατιάδου, ό.π.
  41. ↑ Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου, ό.π.
  42. ↑ Σωφρονίου Ευστρατιάδου, ό.π.
  43. ↑ Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου, ό.π.
  44. ↑ Σωφρονίου Ευστρατιάδου, ό.π.
  45. ↑ Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου, ό.π.
  46. ↑ Gregorio Santi, beati e testimoni
  47. ↑ Σωφρονίου Ευστρατιάδου, ό.π.
  48. ↑ Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου, ό.π.
  49. ↑ Σωφρονίου Ευστρατιάδου, ό.π.
  50. ↑ Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου, ό.π.
  51. ↑ Σωφρονίου Ευστρατιάδου, ό.π.
  52. ↑ Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου, ό.π.
  53. ↑ Σωφρονίου Ευστρατιάδου, ό.π.
  54. ↑ Σωφρονίου Ευστρατιάδου, ό.π.
  55. ↑ Βασίλειος Κ. Διαμαντής, ό.π.
  56. ↑ Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου, ό.π.
  57. ↑ Βασίλειος Κ. Διαμαντής, ό.π.
  58. ↑ Σωφρονίου Ευστρατιάδου, ό.π.
  59. ↑ Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου, ό.π.
  60. ↑ Gregorio Santi, beati e testimoni
  61. ↑ Σωφρονίου Ευστρατιάδου, ό.π.
  62. ↑ Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου, ό.π.
  63. ↑ Σωφρονίου Ευστρατιάδου, ό.π.
  64. ↑ Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου, ό.π.
  65. ↑ Βασίλειος Κ. Διαμαντής, Θέλεις να μάθεις πότε γιορτάζεις;, Αθήνα 1991
  66. ↑ Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου, ό.π.
  67. ↑ Σωφρονίου Ευστρατιάδου, ό.π.
  68. ↑ Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου, ό.π.
  69. ↑ Gregorio Santi, beati e testimoni
  70. ↑ Σωφρονίου Ευστρατιάδου, ό.π.
  71. ↑ Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου, ό.π.
  72. ↑ Σωφρονίου Ευστρατιάδου, ό.π.
  73. ↑ Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου, ό.π.
  74. ↑ Gregorio Santi, beati e testimoni
  75. ↑ Σωφρονίου Ευστρατιάδου, ό.π.
  76. ↑ Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου, ό.π.
  77. ↑ Σωφρονίου Ευστρατιάδου, ό.π.
  78. ↑ Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου, ό.π.
  79. ↑ Σωφρονίου Ευστρατιάδου, ό.π.
  80. ↑ Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου, ό.π.
  81. ↑ Patrick Hanks, Flavia Hodges, A Concise Dictionary of First Names, Oxford University Press, 1997
  82. ↑ Gregory The Penguin Book of Baby Names
  83. ↑ Rosa και Volker Kohlheim, Lexikon der Vornamen, Duden, τρίτη έκδοση, 1998
  84. ↑ «Gregorio»Josep M. Albaigès, Josep M. Albaigès i Olivart, Diccionario de nombres de personas
  85. ↑ Emidio De Felice, Dizionario dei nomi italiani, Mondadori, Μιλάνο 1986
  86. ↑ «григорий» gramota
  87. ↑ Patrick Hanks, Flavia Hodges, ό.π.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι


CC-BY-SA
Μετάφραση 		Στο λήμμα αυτό έχει ενσωματωθεί κείμενο από το λήμμα Gregory (given name) της Αγγλικής Βικιπαίδειας, η οποία διανέμεται υπό την GNU FDL και την CC-BY-SA 4.0. (ιστορικό/συντάκτες).
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Γρηγόριος_(όνομα)&oldid=5036008"