Εγιαλέτι της Ράκκα

Εγιαλέτι της Ράκκα
1586–1864
Χώρα	Οθωμανική Αυτοκρατορία
Πρωτεύουσα	Σανλιούρφα
Ίδρυση	1586
Γεωγραφικές συντεταγμένες	37°9′30″N 38°47′30″E
δεδομένα ()

Το Εγιαλέτι της Ράκκα (οθωμανικά τουρκικά: Eyālet-i Raqqa) ήταν διοικητική εδαφική οντότητα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Η αναφερόμενη έκτασή του τον 19ο αιώνα ήταν 24.062 τετραγωνικά μίλια (62.320 km2).

Το εγιαλέτι δημιουργήθηκε το 1586 σε έδαφος που προηγουμένως βρισκόταν στη δικαιοδοσία του Ντιγιάρμπακιρ. Τον 16ο αιώνα, η πόλη της Ράκκα μπήκε ξανά στο ιστορικό αρχείο ως οθωμανικό τελωνείο στον Ευφράτη. Ωστόσο, η πρωτεύουσα αυτού του εγιαλέτι και η έδρα του βαλή δεν ήταν η Ράκκα αλλά η Αρ-Ρουχά περίπου 200 χιλιόμετρα (120 μίλια) βόρεια της Ράκκα.

Περίπου από 1535 μέχρι τη δημιουργία του εγιαλέτι της Ράκκα το 1586, η Ράκκα ήταν σαντζάκι του εγιαλέτι του Ντιγιάρμπακιρ. Η πρώτη τεκμηρίωση αυτού του σαντζάκι βρίσκεται σε έναν κατάλογο σαντζακιών υπό το εγιαλέτι από κάποια στιγμή μεταξύ 1548 και 1551. Η παλαιότερη φορολογική απογραφή για το σαντζάκι χρονολογείται από το 1564 και απέδωσε αξία 1.339.629 ακτσές (σε σύγκριση με τα 11.734.193 ακτσές του σαντζάκι του Χαλεπίου όταν από τις περιοχές αμέσως μετά τη Ράκκα στον Ευφράτη.

Τα κύρια γεωργικά προϊόντα στο σαντζάκι ήταν σιτάρι, καλαμπόκι, κριθάρι και βαμβάκι. Οι φόροι εισπράχθηκαν εν μέρει σε είδος σε αυτές τις καλλιέργειες. Οι περισσότεροι φόροι στο σαντζάκι, ιδιαίτερα στο Μπαλίχ και Νεφσι Ράκκα νιχαγιέ, εισπράχθηκαν μέσω της φορολογικής γεωργίας ιλτιζάμ (μορφή φορολογικής φάρμας), παρά μέσω των συστημάτων τιμαριού ή ζιαμέτ.

Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, το σαντζάκι της Ράκκας «ενσωματώθηκε πλήρως στη στρατιωτική-διοικητική δομή της αυτοκρατορίας», με τους Οθωμανούς αξιωματούχους άμεσα υπεύθυνους τον καδλή ή τον δικαστής; και ντίζνταρ (φύλακας), ή τον διοικητή της ακρόπολης στη Ράκκα. Ο σαντζάκ-μπέης διοριζόταν απευθείας από την Υψηλή Πύλη και είχε τον έλεγχο των αυτοκρατορικών στρατευμάτων που βρίσκονταν στη Ράκκα. Ο καδής, εκτός από τον δικαστικό του ρόλο, ήταν υπεύθυνος για την είσπραξη των τελών βακούφι από νομαδικές φυλές, την αναφορά και την αντιμετώπιση καταχρήσεων από φορολογικούς αγρότες και ενεργούσε ως έλεγχος της εξουσίας του σαντζάκ-μπέη, στην ακρόπολη της Ράκκα και πιθανώς και ολόκληρη την πόλη.

Στα τέλη του 1500, οι Οθωμανοί έδωσαν προτεραιότητα στην «εγκατάσταση ελέγχου στη Μεσοποταμία περιφέρειά τους». έβλεπαν την περιοχή ότι χρειαζόταν μια «ανάκτηση». Αρχίζοντας γύρω στο 1565, καθοδήγησαν ολοένα και περισσότερο τους σαντζακ-μπέηδες της Ράκκα να υποτάξουν τις τοπικές φυλές και να εισπράξουν τους καθυστερούμενους φόρους από αυτές. Οι Οθωμανικές αρχές εγκατέστησαν στρατιώτες και μέλη οθωμανικών συμμαχικών φυλών στο σαντζάκι της Ράκκα, που μερικές φορές οδηγούσε σε συγκρούσεις με νομαδικές ποιμενικές φυλές που ζούσαν ήδη εκεί. Μια αραβική φυλή έστειλε κοινή αίτηση στην Κωνσταντινούπολη ζητώντας να μετατραπούν τα εδάφη γύρω από το Καλάτ Τζαμπάρ, τα οποία είχαν «καταστραφεί και εγκαταλειφθεί από την εποχή του Τιμούρ», σε τουλάχιστον 100 φέουδα επιπέδου σπαχή, για να παραχωρηθούν σε άτομα που θα μπορούσε να ανακατασκευάσει ξανά τη γη για τη γεωργία.

Εγιαλέτι της Ράκκα

Στα τέλη του 1500, το οθωμανικό διοικητικό σύστημα απομακρυνόταν από τα σαντζάκια που βασίζονταν στη στρατιωτική διοίκηση ως τη βασική εδαφική ενότητα της αυτοκρατορίας και τα αντικατέστησε με εγιαλέτια που βασίζονταν στη φορολογία. Αυτή η τάση, καθώς και η «αύξηση της συνειδητοποίησης της παραγωγικής ικανότητας του Μέσου Ευφράτη», η ανάγκη των Οθωμανών να διασφαλίσουν τα σύνορα και η προσωρινή σημασία της περιοχής λόγω του πολέμου με τους Σαφαβίδες από το 1578 έως το 1590, συνετέλεσαν η δημιουργία του εγιαλέτι της Ράκκας το 1586.

Το νέο εγιαλέτι μπορεί αρχικά να προοριζόταν να καλύψει ολόκληρη την περιοχή του Μέσου Ευφράτη μέχρι το Νότιο Άνα, μαζί με ολόκληρη την κοιλάδα Αβώρ, αλλά αν συνέβαινε αυτό, τότε αυτές οι περιοχές "σύντομα αποσπάστηκαν ξανά". Το Μπιρετσίκ θα είχε αποσπαστεί επίσης, αλλά επανασυνδέθηκε στο εγιαλέτι της Ράκκα το 1588. Οι εξεγέρσεις των Τζελαλί και οι δαπανηροί πόλεμοι Οθωμανών-Αψβούργων προκάλεσαν την παρακμή της οθωμανικής κεντρικής εξουσίας στο εγιαλέτι της Ράκκα στις αρχές του 1600.

Από το 1606 περίπου μέχρι το 1618, το μπεϊλέρμπεη της Ράκκα δόθηκε στον Κούρδο εμίρη της Τσίζρε, Σερέφ Πασά, αντί σε έναν Οθωμανό αξιωματούχο ή τους γιους τους». Η διακυβέρνηση στο εγιαλέτι ήταν κυρίως στα χέρια ισχυρών οικογενειών εμίρηδων έδρα την Ούρφα. Στα τέλη του 1600, ωστόσο, το εγιαλέτι της Ράκκα επέστρεψε στο προσκήνιο ως κέντρο του σχεδίου της αυτοκρατορίας Ισκάν για την καθιστική ζωή των φυλών.

Η ακρόπολη στη Ράκκα ανακαινίστηκε το 1683 και στη συνέχεια ξεκίνησε σοβαρά το πρόγραμμα ισκάν υπό τον Καντιζάντε Χουσεΐν Πασά, ο οποίος ήταν κυβερνήτης του εγιαλέτι από το 1590 έως το 1595. Ο Χουσεΐν είχε επιφορτιστεί με την εγκατάσταση Τουρκμενικών και Κούρδων φυλών από την Ανατολία στο εγιαλέτι, ιδιαίτερα στην κοιλάδα Μπαλίχ ανάντη από τη Ράκκα. Ένα σημαντικό χαρακτηριστικό της διακυβέρνησης του εγιαλέτι κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου είναι ότι ο κυβερνήτης του ήταν συχνά εξουσιοδοτημένος να περάσει σε άλλες επαρχίες για να υποτάξει φυλές. Η βαριά κουρδική συνοικία του Κιλίς ήταν ιδιαίτερα σημαντική γι' αυτό, και οι κυβερνήτες της Ράκκας λάμβαναν συχνά τα φορολογικά αγροκτήματα ιλτιζάμ πάνω από το Κιλίς.