Γύμνια

Γυμνιστές σε παραλία της Γερμανίας το 1989.

Γύμνια ή γυμνότητα είναι η κατάσταση στην οποία ένας άνθρωπος δεν φοράει ρούχα ή, συγκεκριμένα, δεν καλύπτει τα γεννητικά όργανα. Σε ορισμένες κοινωνίες, η μερική γύμνια ορίζεται ως η μη κάλυψη σημείων του σώματος που θεωρούνται σεξουαλικά.

Η γύμνια, ή η απώλεια του τριχώματος του σώματος, ήταν ένα από τα φυσικά χαρακτηριστικά που σημάδεψαν την εξέλιξη των ανατομικά σύγχρονων ανθρώπων από τους ανθρώπινους προγόνους. Για πολλές χιλιάδες χρόνια, οι άνθρωποι δεν φορούσαν ρούχα, που εξακολουθεί να είναι ο κανόνας σε ορισμένες απομονωμένες αυτόχθονες κοινωνίες σε τροπικά κλίματα. Η ευρεία υιοθέτηση ενδυμάτων συνέβη μόνο όταν οι άνθρωποι μετανάστευσαν σε άλλα κλίματα που απαιτούσαν προστασία από τα στοιχεία. Καθώς οι κοινωνίες αναπτύχθηκαν από το να είναι κυνηγοί-συλλέκτες σε αγροτικές, τα ρούχα έγιναν μέρος της πολιτιστικής εξέλιξης καθώς τα άτομα και οι ομάδες διαφοροποιήθηκαν από το κύρος και την τάξη. Στους πρώιμους πολιτισμούς όπως της Αιγύπτου, οι σκλάβοι, τα παιδιά και άλλοι με χαμηλότερη θέση συχνά συνέχισαν να είναι γυμνοί.

Η σύγχρονη κατανόηση της γύμνιας είναι πολιτισμικά περίπλοκη λόγω διαφορετικών εννοιών, δεδομένης της διαφορετικής κατάστασης του γδυσίματος σε διαφορετικές κοινωνικές καταστάσεις. Σε οποιαδήποτε συγκεκριμένη κοινωνία, η γύμνια ορίζεται σε σχέση με τη σωστή ένδυση και όχι σε σχέση με συγκεκριμένα μέρη του σώματος που εκτίθενται. Για τους ανθρώπους, η γύμνια και η ένδυση συνδέονται με πολλές πολιτιστικές κατηγορίες, όπως η ταυτότητα, η ιδιωτικότητα, η κοινωνική θέση και η ηθικότητα.

Στις δυτικές κοινωνίες, υπάρχουν δύο αντιφατικές πολιτιστικές παραδόσεις που σχετίζονται με τη γύμνια. Το πρώτο προέρχεται από τους αρχαίους Έλληνες, που είδαν το γυμνό σώμα ως τη φυσική κατάσταση και ως ουσιαστικά θετικό. Η δεύτερη βασίζεται στις Αβρααμικές θρησκείες, οι οποίες θεωρούν τη γύμνια ως επαίσχυντη και ουσιαστικά αρνητική. Οι θεμελιώδεις διδασκαλίες του Ιουδαϊσμού, του Χριστιανισμού και του Ισλάμ απαγορεύουν την δημόσια και μερικές φορές επίσης την ιδιωτική γύμνια. Ωστόσο, η αλληλεπίδραση μεταξύ της ελληνικής κλασικής και μεταγενέστερων παραδόσεων είχε ως αποτέλεσμα τη δυτική αμφιθυμία, με τη γύμνια να αντιπροσωπεύει τόσο θετικές όσο και αρνητικές έννοιες στην ατομική ψυχολογία, στην κοινωνική ζωή και σε απεικονίσεις όπως η τέχνη. Στα τέλη του 19ου αιώνα, οργανωμένες ομάδες γυμνιστών ή φυσιολατρών εμφανίστηκαν με δηλωμένο σκοπό να επανακτήσουν μία φυσική σύνδεση με το ανθρώπινο σώμα και τη φύση, μερικές φορές σε ιδιωτικούς χώρους, αλλά και σε δημόσιους.

Στην Αφρική, υπάρχει μία έντονη αντίθεση μεταξύ της στάσης απέναντι στη γύμνια στις ισλαμικές χώρες και σε ορισμένες υποσαχάριες χώρες που δεν εγκατέλειψαν ποτέ προαποικιακούς κανόνες.

Στην Ασία, οι κανόνες σχετικά με τη δημόσια γύμνια συνάδουν με τις πολιτιστικές αξίες της κοινωνικής ευπρέπειας και της ανθρώπινης αξιοπρέπειας. Αντί να θεωρείται ανήθικη ή ντροπιαστική, η γύμνια εκλαμβάνεται ως παραβίαση της εθιμοτυπίας και ίσως ως αμηχανία. Στην Ιαπωνία, η σωστή συμπεριφορά περιελάμβανε μία παράδοση μεικτών δημόσιων λουτρών πριν από την έναρξη της επαφής με τη Δύση τον 19ο αιώνα και η κατάλληλη ενδυμασία για τους αγρότες και άλλους εργαζόμενους μπορεί να αποτελέσει ένα περίζωμα τόσο για τους άνδρες όσο και για τις γυναίκες. Στην Ινδία, οι κανόνες σχετικά με τη σωστή ενδυμασία δεν ισχύει για μοναχούς σε ορισμένες ινδουιστικές και τζαϊνισμικές αιρέσεις που απορρίπτουν τα ρούχα ως κοσμικά.

Οι κοινωνίες χρησιμοποιούν τα ρούχα (ή την έλλειψή τους) ως δείκτη κοινωνικής κατάστασης. Γενικά, οι κοινωνικοί κανόνες σχετικά με τη γύμνια είναι διαφορετικοί για τους άνδρες από ότι για τις γυναίκες. Μόλις τον 17ο αιώνα στην Ευρώπη το γυναικείο στήθος έγινε μέρος του σώματος που πρέπει να καλυφθεί δημόσια. Τα άτομα μπορεί σκόπιμα να παραβιάζουν κανόνες σχετικά με τη γύμνια, καθώς όσοι δεν έχουν δύναμη μπορούν να χρησιμοποιούν τη γύμνια ως μορφή διαμαρτυρίας και εκείνοι με δύναμη μπορούν να επιβάλλουν τη γύμνια σε άλλους ως μορφή τιμωρίας.

Ιστορία

Η ιστορία της γύμνιας περιλαμβάνει κοινωνικές στάσεις απέναντι στο γυμνό ανθρώπινο σώμα σε διαφορετικούς πολιτισμούς στην ιστορία. Η χρήση ρούχων είναι μία από τις αλλαγές που σηματοδοτούν το τέλος της νεολιθικής περιόδου και την αρχή του πολιτισμού.

Προϊστορία

Εξέλιξη της απώλειας τριχώματος

Η εξάλειψη της θερμότητας του σώματος παραμένει η πιο ευρέως αποδεκτή εξελικτική εξήγηση για την απώλεια τρίχας σώματος σε πρώιμα μέλη του γένους homo, το επιζών μέλος του οποίου είναι οι σύγχρονοι άνθρωποι. Λιγότερα μαλλιά και αύξηση των ιδρωτοποιών αδένων, διευκόλυναν το σώμα τους να κρυώσει όταν μετακόμισαν από το σκιερό δάσος στην ανοιχτή σαβάνα. Αυτή η αλλαγή στο περιβάλλον είχε επίσης ως αποτέλεσμα μία αλλαγή στη διατροφή, από κυρίως χορτοφάγους σε κυνηγούς. Η επιδίωξη του παιχνιδιού στη σαβάνα αύξησε επίσης την ανάγκη για ρύθμιση της θερμοκρασίας του σώματος. Η ανθρωπολόγος και παλαιοβιολόγος Νίνα Γιαμπλόνσκι υποστηρίζει ότι η ικανότητα να εξανεμίζεται η υπερβολική θερμότητα του σώματος μέσω του εκκριτικού αδένα βοήθησε να καταστεί δυνατή η δραματική μεγέθυνση του εγκεφάλου, του πιο ευαίσθητου στη θερμοκρασία ανθρώπινου οργάνου. Έτσι, η απώλεια τριχώματος ήταν επίσης ένας παράγοντας για περαιτέρω προσαρμογές, τόσο φυσικές όσο και συμπεριφοριακές, που διαφοροποίησαν τους ανθρώπους από άλλα πρωτεύοντα. Μερικές από αυτές τις αλλαγές πιστεύεται ότι είναι το αποτέλεσμα της σεξουαλικής επιλογής, η οποία προτάθηκε για πρώτη φορά από τον Κάρολο Δαρβίνο στο βιβλίο Η Εξέλιξη του Ανθρώπου και η Επιλογή σε Σχέση με το Φύλο. Επιλέγοντας περισσότερους άτριχους συντρόφους, οι άνθρωποι επιτάχυναν τις αλλαγές που ξεκίνησαν από τη φυσική επιλογή. Η σεξουαλική επιλογή μπορεί επίσης να εξηγεί τις εναπομείναντες τρίχες στην ηβική περιοχή και τις μασχάλες, που είναι περιοχές για φερομόνες, ενώ τα μαλλιά στο κεφάλι συνέχισαν να παρέχουν προστασία από τον ήλιο.

Μια αποκλίνουσα εξήγηση σχετικά με την άτριχη κατάσταση των ανθρώπων υποστηρίζει ότι τα εκροπαράσιτα (όπως τα τσιμπούρια) που κατοικούν στο τρίχωμα έγιναν προβληματικά, καθώς οι άνθρωποι έγιναν κυνηγοί που ζούσαν σε μεγαλύτερες ομάδες με μόνιμη βάση. Η γύμνια θα έκανε επίσης την έλλειψη παρασίτων εμφανή στους πιθανούς συντρόφους.

Ο τελευταίος κοινός πρόγονος ανθρώπων και χιμπατζήδων ήταν μόνο μερικώς δίποδος, καθώς συχνά χρησιμοποιούσε τα μπροστινά πόδια τους για μετακίνηση. Άλλες μητέρες πρωτευόντων δεν χρειάζονταν να μεταφέρουν τα μικρά τους επειδή υπήρχε γούνα για να προσκολληθούν, αλλά η απώλεια της γούνας ενθάρρυνε τον πλήρη διποδισμό, επιτρέποντας στις μητέρες να μεταφέρουν τα μωρά τους με το ένα ή και τα δύο χέρια. Ο συνδυασμός της τριχόπτωσης και της όρθιας στάσης μπορεί επίσης να εξηγήσει τη διεύρυνση του γυναικείου μαστού ως σεξουαλικό σημάδι.

Με την απώλεια της γούνας, εξελίχθηκε πιο σκούρο και υψηλό σε μελανίνη δέρμα ως προστασία από την υπεριώδη ακτινοβολία. Καθώς οι άνθρωποι μετανάστευσαν εκτός των τροπικών περιοχών, εξελίχθηκαν ποικίλοι βαθμοί αποχρωματισμού προκειμένου να επιτραπεί η σύνθεση προβιταμίνης D₃ που προκαλείται από UVB.

Προέλευση των ενδυμάτων

Η χρησιμοποίηση ενδυμάτων είναι πιθανότατα μία συμπεριφοριακή προσαρμογή που προκύπτει από την ανάγκη προστασίας από τα στοιχεία, συμπεριλαμβανομένου του ήλιου (για τους πληθυσμούς που έχουν υποστεί αποχρωματισμό) και τις ψυχρές θερμοκρασίες καθώς οι άνθρωποι μετανάστευσαν σε ψυχρότερες περιοχές. Σύμφωνα με μία μελέτη του 2010 που δημοσιεύθηκε στο Molecular Biology and Evolution, οι εκτιμήσεις για την προέλευση των ενδυμάτων βασίζονται σε μία γενετική ανάλυση που δείχνει ότι οι ψείρες των ρούχων αποκλίνουν από τους προγόνους ψείρας κεφαλής κάποια στιγμή στο χρόνο μεταξύ 83.000 ετών και 170.000 ετών πριν. Αυτές οι πληροφορίες δείχνουν ότι η χρήση ενδυμάτων πιθανότατα προήλθε από ανατομικά σύγχρονους ανθρώπους στην Αφρική πριν από τη μετανάστευσή τους σε ψυχρότερα κλίματα. Μία μελέτη του 2017 που δημοσιεύθηκε στο Science, υπολόγισε ότι οι ανατομικά σύγχρονοι άνθρωποι εξελίχθηκαν πριν από 260.000 έως 350.000 χρόνια.

Τα σύνθετα ενδύματα που χρειαζόντουσαν για την επιβίωση σε υπερβολικό κρύο θα απαιτούσαν την εφεύρεση των εργαλείων για τη μετατροπή του δέρματος των ζώων σε ρούχα: ξύστρες για καθαρισμό και λείανση, λεπτά πέτρινα μαχαίρια για κοπή και βελόνες οστών για ραφή. Αυτό που ονομάζεται τώρα ένδυμα μπορεί να προήλθε μαζί με άλλα είδη διακόσμησης, όπως κοσμήματα, βαφή σώματος, τατουάζ και άλλες τροποποιήσεις σώματος, «ντύνοντας» το γυμνό σώμα χωρίς να αποκρύπτεται. Σύμφωνα με τον Λίρι και τον Μπάτερμορ, η διακόσμηση του σώματος είναι μία από τις αλλαγές που σημειώθηκαν στα τέλη της παλαιολιθικής περιόδου (πριν από 40.000 έως 60.000 χρόνια) στις οποίες οι άνθρωποι έγιναν όχι μόνο ανατομικά σύγχρονοι, αλλά και πολιτισμικά και ψυχολογικά σύγχρονοι και ικανοί για αυτοανάλυση και συμβολική αλληλεπίδραση.

Αρχαία ιστορία

Σκηνές ζωγραφισμένες σε λευκό σοβά, Πέμπτη Δυναστεία Φαραώ (περίπου 2.500–2.300 π.Χ.), νεκρόπολη Αμπουσίρ, Αίγυπτος.

Στην αρχαία Μεσοποταμία, οι περισσότεροι άνθρωποι διέθεταν ένα μόνο ρούχο και όποιος ήταν γυμνός σήμαινε ότι ήταν στο κάτω μέρος της κοινωνικής βαθμίδας, δεν είχε αξιοπρέπεια και θέση.

Για τον μέσο άνθρωπο, τα ρούχα άλλαξαν ελάχιστα στην αρχαία Αίγυπτο από την Πρώιμη Δυναστική Περίοδο, (3150–2686 π.Χ.) έως το Μέσο Βασίλειο (2055–1650 π.Χ.). Αν και τα γεννητικά όργανα των ενηλίκων ήταν γενικά καλυμμένα, η γύμνια στην αρχαία Αίγυπτο δεν ήταν παραβίαση οποιουδήποτε κοινωνικού κανόνα, αλλά πιο συχνά ένα σημάδι που υποδηλώνει έλλειψη πλούτου, καθώς εκείνοι που είχαν την οικονομική άνεση μπορούσαν να καλυφθούν περισσότερο. Τόσο οι άνδρες όσο και οι γυναίκες φορούσαν φούστες που ονομάζονταν schenti - οι οποίες εξελίχθηκαν από περιζώματα και έμοιαζαν με σύγχρονα κιλτ. Οι σκλάβοι και οι εργάτες ήταν γυμνοί ή φορούσαν περίζωμα. Μόνο οι γυναίκες των ανώτερων τάξεων φορούσαν kalasiris, ένα φόρεμα από χαλαρές λωρίδες ή ημιδιαφανές λινό που έφτανε ακριβώς πάνω ή κάτω από το στήθος μέχρι τους αστραγάλους. Οι γυναίκες διασκεδαστές έπαιξαν γυμνές. Τα παιδιά ήταν χωρίς ρούχα μέχρι την εφηβεία, σε ηλικία περίπου 12 ετών. Μόνο στις μεταγενέστερες περιόδους, ιδίως στο Νέο Βασίλειο (1550-1069 π.Χ.), οι λειτουργοί στα νοικοκυριά των πλουσίων άρχισαν επίσης να φορούν πιο εκλεπτυσμένο φόρεμα και οι γυναίκες της ανώτερης τάξης φορούσαν περίτεχνα φορέματα και στολίδια που κάλυπταν το στήθος τους. Αυτά τα μεταγενέστερα στυλ εμφανίζονται συχνά στις ταινίες και στην τηλεόραση ως αντιπροσώπευση της αρχαίας Αιγύπτου σε όλες τις περιόδους.

Η ανδρική γύμνια γιορτάστηκε στην αρχαία Ελλάδα όπως σε κανένα πολιτισμό πριν ή μετά. Θεωρούσαν την ντροπή του να ξεντυθείς για τον αθλητισμό ως ένδειξη βαρβαρότητας. Η γυναικεία γύμνια εμφανίστηκε ως θέμα τέχνης τον 5ο αιώνα π.Χ. και απεικόνιζε γυναίκες να κάνουν μπάνιο τόσο σε εξωτερικό όσο και εσωτερικό χώρο. Ενώ οι απεικονίσεις γυμνών γυναικών ήταν ερωτικής φύσης, δεν υπήρχε απόδοση απρέπειας, όπως θα συνέβαινε με τέτοιες εικόνες στον μεταγενέστερο δυτικό πολιτισμό. Ωστόσο, οι παθητικές εικόνες αντικατοπτρίζουν την άνιση θέση των γυναικών στην κοινωνία σε σύγκριση με τις αθλητικές και ηρωικές εικόνες γυμνών ανδρών.

Η τόγκα ήταν απαραίτητη για να ανακοινώσει τη θέση και το βαθμό των ανδρών πολιτών στη Ρώμη. Ο ποιητής Έννιος (περ. 239–169 π.Χ.) δήλωσε, «η έκθεση γυμνών σωμάτων μεταξύ των πολιτών είναι η αρχή της δημόσιας ντροπής». Ο Κικέρων επιδοκίμασε τα λόγια του Έννιου. Εξαίρεση αποτελούσαν τα ρωμαϊκά λουτρά (θέρμες), τα οποία είχαν πολλές κοινωνικές χρήσεις.

Τρεις νεαρές γυναίκες που κολυμπούν. Πλευρά Β από μία αττική ερυθρόμορφη στάμνα, 440–430 π.Χ.

Τα ρούχα που χρησιμοποιούνται στη Μέση Ανατολή, που τυλίγουν χαλαρά ολόκληρο το σώμα, άλλαξαν λίγο στους αιώνες. Εν μέρει, αυτή η συνέπεια προκύπτει από το γεγονός ότι τέτοια ρούχα είναι κατάλληλα για το κλίμα (προστατεύοντας το σώμα από τις αμμοθύελλες ενώ επιτρέπει επίσης τη δροσιά με εξάτμιση). Το νόημα του γυμνού σώματος στις κοινωνίες που βασίζονται στις αβρααμικές θρησκείες (Ιουδαϊσμός, Χριστιανισμός και Ισλάμ) ορίστηκε από μία αφήγηση δημιουργίας στην οποία οι Αδάμ και Εύα, ο πρώτος άνδρας και γυναίκα, ήταν γυμνοί και ντροπιασμένοι έως ότου έφαγαν τον απαγορευμένο καρπό του δέντρου της γνώσης του καλού και του κακού. Η φιλοσοφική έννοια αυτού του μύθου όσον αφορά την δήλωση της πηγής της ντροπής είναι ασαφής. Το «προπατορικό αμάρτημα» δεν περιελάμβανε γύμνια, αλλά ανυπακοή, αλλά η πρώτη αντίδραση ήταν να καλύψουν το σώμα τους με φύλλα συκιάς. Και στις τρεις θρησκείες, η σεμνότητα επικρατεί γενικά στο κοινό, με ρούχα που καλύπτουν όλα τα μέρη του σώματος σεξουαλικής φύσης. Η Τορά έθεσε νόμους σχετικά με τα ρούχα και τη σεμνότητα (τζνιούτ) που επίσης χώριζαν τους Εβραίους από άλλους ανθρώπους στις κοινωνίες στις οποίες ζούσαν.

Οι πρώτοι χριστιανοί γενικά κληρονόμησαν τους κανόνες της ενδυμασίας από τις εβραϊκές παραδόσεις. Ωστόσο, οι Αδαμίτες ήταν μία σκοτεινή χριστιανική αίρεση στη Βόρεια Αφρική, που προήλθε από τον δεύτερο αιώνα και λατρεύονταν με γύμνια, ισχυριζόμενοι ότι έχουν ανακτήσει την αθωότητα του Αδάμ. Η ισλαμική ενδυμασία για άνδρες και γυναίκες είναι σύμφωνη με τους κανόνες του χάτζιμπ. Για τους άνδρες, τα ρούχα καλύπτουν την περιοχή από τη μέση έως τα γόνατα. Για τις γυναίκες, τα ρούχα καλύπτουν την περιοχή από το λαιμό έως τους αστραγάλους και καλύπτουν επίσης τα μαλλιά. Η πρακτική που είναι γνωστή ως γυναικεία δημόσια κάλυψη προϋπάρχει του Ισλάμ στην Περσία, τη Συρία και την Ανατολία. Το Κοράνι παρέχει καθοδήγηση σχετικά με την ενδυμασία των γυναικών, αλλά όχι αυστηρές αποφάσεις. Τέτοιες αποφάσεις μπορούν να βρεθούν στο Χαντίθ. Αρχικά, το πέπλο φορούσαν μόνο οι γυναίκες του Μωάμεθ. Ωστόσο, το πέπλο υιοθετήθηκε από όλες τις γυναίκες ανώτερης τάξης μετά το θάνατό του και έγινε σύμβολο της μουσουλμανικής ταυτότητας.

Σε ιστορίες που γράφτηκαν στην Κίνα ήδη από τον τέταρτο αιώνα π.Χ., η γύμνια παρουσιάζεται ως προσβολή της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, αντικατοπτρίζοντας την πεποίθηση ότι η «ανθρωπιά» στην κινεζική κοινωνία δεν είναι έμφυτη, αλλά κερδίζεται με σωστή συμπεριφορά. Ωστόσο, η γύμνια θα μπορούσε επίσης να χρησιμοποιηθεί από ένα άτομο για να εκφράσει περιφρόνηση για τους άλλους στην παρουσία τους. Σε άλλες ιστορίες, η γύμνια των γυναικών, που αναδύεται από τη δύναμη του γιν, θα μπορούσε να ακυρώσει το γιανγκ των επιθετικών δυνάμεων. Η γύμνια στα μεικτά δημόσια λουτρά ήταν συνηθισμένη στην Ιαπωνία πριν από τις επιπτώσεις της δυτικής επιρροής, η οποία ξεκίνησε τον 19ο αιώνα και έγινε εκτεταμένη κατά την αμερικανική κατοχή μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Η πρακτική συνεχίζεται σε έναν περιορισμένο αριθμό θερμών πηγών (konyoku) έξω από τις αστικές περιοχές. Μία άλλη ιαπωνική παράδοση ήταν οι γυναίκες ελεύθερες δύτριες (άμα) που για 2.000 χρόνια, μέχρι τη δεκαετία του 1960, συνέλεξαν φύκια και οστρακοειδή, οι οποίες φορούσαν μόνο περίζωμα. Η γύμνια τους δεν ήταν σοκαριστική, καθώς οι γυναίκες αγρότισσες συχνά δούλευαν γυμνές κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού.

Ύστερη κλασική ιστορία

Τα τέλη του 4ου αιώνα μ.Χ. ήταν μία περίοδος τόσο της χριστιανικής μεταστροφής όσο και της τυποποίησης των εκκλησιαστικών διδασκαλιών, ιδίως σε θέματα συνουσίας. Η συνουσία εκτός γάμου με μία αξιοσέβαστη γυναίκα στιγμάτιζε την τρίτη πλευρά, τον σύζυγό, τον πατέρα και τους άνδρες συγγενείς της. Η συνουσία εκτός γάμου με μία ελεύθερη γυναίκα, πιθανότατα πόρνη, εταίρα ή σκλάβα, ήταν μικρότερη αμαρτία, δεδομένου ότι δεν είχε αρσενικά θύματα, κάτι που σε μια πατριαρχική κοινωνία μπορεί να σήμαινε πως δεν θα υπήρχε κανένα θύμα. Το φόρεμα ή η γύμνια των γυναικών που δεν θεωρούνταν αξιοσέβαστες ήταν επίσης μικρότερης σημασίας.

Η περίοδος μεταξύ του αρχαίου και του σύγχρονου κόσμου - περίπου από το 500 έως το 1450 μ.Χ. - είδε μία αυξανόμενη στρωματοποιημένη κοινωνία στην Ευρώπη. Στην αρχή της περιόδου, όλοι οι άλλοι εκτός της ανώτερης τάξης ζούσαν κοντά και δεν είχαν τη σύγχρονη ευαισθησία στην ιδιωτική γύμνια, αλλά κοιμόντουσαν και έκαναν μπάνιο μαζί γυμνοί με αθωότητα και χωρίς ντροπή. Τα ρωμαϊκά λουτρά στο Μπαθ ξαναχτίστηκαν και χρησιμοποιήθηκαν και από τα δύο φύλα χωρίς ενδυμασία μέχρι τον 15ο αιώνα. Αιρέσεις με πεποιθήσεις παρόμοιες με τους Αδαμίτες, που λάτρευαν τη γύμνια, αναδύθηκαν στις αρχές του 15ου αιώνα. Αργότερα κατά την περίοδο, με την εμφάνιση μίας μεσαίας τάξης, τα ρούχα με τη μορφή της μόδας ήταν ένας σημαντικός δείκτης της κοινωνικής τάξης και έτσι η έλλειψή τους έγινε μία μεγαλύτερη πηγή αμηχανίας.

Παρθένος και Παιδί (περ. 1530) του Γιαν Γκόσσαερτ.

Μέχρι τις αρχές του όγδοου αιώνα, οι Χριστιανοί βαφτίζονταν γυμνοί για να δηλώσουν ότι αναδύθηκαν από το βάπτισμα χωρίς αμαρτία. Αν και υπάρχει μια κοινή παρανόηση ότι οι Ευρωπαίοι δεν έκαναν μπάνιο στον Μεσαίωνα, τα δημόσια λουτρά - συνήθως διαχωρισμένα ανά φύλο - ήταν δημοφιλή μέχρι τον 16ο αιώνα, όταν η ανησυχία για την εξάπλωση της ασθένειας έκλεισε πολλά από αυτά. Στη χριστιανική Ευρώπη, τα μέρη του σώματος που έπρεπε να καλύπτονται δημόσια δεν περιελάμβαναν πάντα τα γυναικεία στήθη. Το 1350, τα στήθη συσχετίστηκαν με τροφή και αγάπη, αλλά μέχρι το 1750, οι καλλιτεχνικές αναπαραστάσεις του μαστού ήταν ερωτικές ή ιατρικές. Αυτή η ερωτικοποίηση του μαστού συνέπεσε με τη δίωξη των γυναικών ως μάγισσες.

Στη μεσαιωνική περίοδο, οι ισλαμικοί κανόνες έγιναν πιο πατριαρχικοί και ασχολήθηκαν πολύ με την αγνότητα των γυναικών πριν από το γάμο και την μετέπειτα αφοσίωση. Οι γυναίκες δεν ήταν μόνο καλυμμένες, αλλά απομονώθηκαν από την κοινωνία, χωρίς επαφή με άντρες που δεν είχαν στενή συγγένεια, η παρουσία των οποίων καθόριζε τη διαφορά μεταξύ δημόσιων και ιδιωτικών χώρων. Ιδιαίτερης ανησυχίας τόσο για το Ισλάμ όσο και για τους παλαιοχριστιανούς, καθώς επέκτειναν τον έλεγχο τους σε χώρες που προηγουμένως ήταν μέρος των βυζαντινών ή ρωμαϊκών αυτοκρατοριών, ήταν το τοπικό έθιμο του δημόσιου λουτρού. Ενώ οι Χριστιανοί ανησυχούσαν κυρίως για τα μεικτά λουτρά, κάτι που δεν ήταν ασυνήθιστο, το Ισλάμ απαγόρευσε τη γύμνια των γυναικών σε συντροφιά μη-μουσουλμάνων γυναικών.

Σύγχρονη ιστορία

Πρώιμη σύγχρονη

Η σχέση της γύμνιας με τη ντροπή και το άγχος έγινε αντιμαχόμενη κατά την Αναγέννηση. Η ανακαλυφθείσα τέχνη και τα γραπτά της αρχαίας Ελλάδας προσέφεραν μία εναλλακτική παράδοση της γύμνιας ως συμβολική αθωότητα και καθαρότητα που θα μπορούσε να γίνει κατανοητή από την άποψη του ανθρώπου «πριν από την πτώση». Στη συνέχεια, οι κανόνες και οι συμπεριφορές που περιβάλλουν τη γύμνια στη ζωή και στα έργα τέχνης αποκλίνουν κατά τη σύγχρονη ιστορία μεμονωμένων κοινωνιών.

Λόγω ανησυχιών για την εξάπλωση ασθενειών, πολλά ευρωπαϊκά δημόσια λουτρά έκλεισαν τον 16ο αιώνα. Μέχρι το 1750, οι ευρωπαϊκές καλλιτεχνικές αναπαραστάσεις του γυναικείου μαστού ήταν είτε ερωτικές είτε ιατρικές.

Η εποχή της αποικιοκρατίας χαρακτηρίστηκε από συχνές συναντήσεις μεταξύ χριστιανικών και μουσουλμανικών πολιτισμών και αυτόχθονων λαών των τροπικών περιοχών, οδηγώντας στο στερεότυπο του «γυμνού άγριου».

Στην Αγγλία κατά τη διάρκεια του 17ου έως τον 19ο αιώνα, τα ρούχα των φτωχών που προέρχονταν από χριστιανικές φιλανθρωπίες δεν επεκτείνονταν στους έγκλειστους στα τρελοκομεία, όπως το Βασιλικό Νοσοκομείο Μπέθλεμ, όπου οι τρόφιμοι κρατούνταν συχνά γυμνοί και αντιμετωπίζονταν σκληρά.

Η βικτοριανή εποχή θεωρείται συχνά εντελώς περιοριστική για τη γύμνια. Ωστόσο, σε όλο το Ηνωμένο Βασίλειο στον 19ο αιώνα, οι εργαζόμενοι σε λιγνιτωρυχεία ήταν γυμνοί λόγω της θερμότητας και των στενών σηράγγων που έπιαναν τα ρούχα. Οι άνδρες και τα αγόρια εργάζονταν εντελώς γυμνοί, ενώ οι γυναίκες και τα κορίτσια γενικά ήταν γυμνές μόνο μέχρι τη μέση (σε ορισμένες περιοχές, ήταν επίσης εντελώς γυμνές). Η κατάθεση ενώπιον μίας κοινοβουλευτικής επιτροπής εργασίας αποκάλυψε ότι η γυμνή εργασία σε περιορισμένους χώρους έκανε τις «σεξουαλικές αμαρτίες» «κοινό περιστατικό».

Ύστερη σύγχρονη

Οι δημόσιες πισίνες στις Ηνωμένες Πολιτείες ήταν το προϊόν των δημοτικών μεταρρυθμιστικών κινήσεων που ξεκίνησαν στα μέσα του 19ου αιώνα. Οι πολιτικοί ηγέτες δεν είχαν σκοπό να χρησιμοποιηθούν πισίνες για αναψυχή, αλλά για δραστηριότητες υγείας και αθλητισμού, οι οποίες ήταν μόνο για άνδρες. Αρχικά, άντρες και αγόρια εργατικής τάξης κολυμπούσαν γυμνοί, όπως ήταν σύνηθες προηγουμένως σε λίμνες και ποτάμια. Η δημόσια ανδρική γύμνια στις Ηνωμένες Πολιτείες και σε άλλες δυτικές χώρες δεν ήταν ταμπού για μεγάλο μέρος του 20ού αιώνα. Οι άνδρες ήταν πιο πιθανό από τις γυναίκες να κολυμπούν γυμνοί στις πισίνες ή να μοιράζονται κοινόχρηστα ντους στα αποδυτήρια του σχολείου με άλλα μέλη του ίδιου φύλου. Αυτές οι προσδοκίες βασίστηκαν σε πολιτισμικές πεποιθήσεις ότι οι γυναίκες χρειάζονταν περισσότερη ιδιωτικότητα από ότι οι άνδρες. Ένα άρθρο του 1963 σχετικά με ένα πρόγραμμα κολύμβησης στην Τροία της Νέας Υόρκης δήλωνε ότι τα αγόρια κολυμπούσαν γυμνά, αλλά ότι τα κορίτσια αναμενόταν να φορούν μαγιό. Ο συγγραφέας του άρθρου δεν βρήκε τίποτα αξιοσημείωτο σχετικά με αυτές τις προϋποθέσεις. Η εποχή της γυμνής κολύμβησης από αγόρια σε δημοτικές πισίνες έληξε όταν επιτράπηκε η μεικτή κολύμβηση.

Το 1974, ένα άρθρο στους The New York Times γνωστοποίησε μία αύξηση της αμερικανικής ανοχής για τη γύμνια, τόσο στο σπίτι όσο και δημόσια, πλησιάζοντας εκείνη της Ευρώπης. Ωστόσο, ορισμένοι παραδοσιακοί γυμνιστές εκείνη την εποχή απέρριψαν την τάση ως ενθάρρυνση της σεξουαλικής έκθεσης και της ηδονοβλεψίας και απειλώντας τη βιωσιμότητα των ιδιωτικών ομάδων γυμνιστών.

Παραδοσιακοί πολιτισμοί

Σε τροπικές περιοχές παγκοσμίως η ολική ή μερική γύμνια ήταν κοινή για άνδρες και γυναίκες πριν από την επαφή με δυτικούς πολιτισμούς ή το Ισλάμ. Ορισμένες σύγχρονες κοινωνίες, ιδιαίτερα στην υποσαχάρια Αφρική και το τροπικό δάσος του Αμαζονίου, διατηρούν τους παραδοσιακούς κανόνες τους, πηγαίνοντας για τις καθημερινές τους δραστηριότητες είτε γυμνοί είτε μερικώς γυμνοί. Μερικά αναπτυσσόμενα έθνη έχουν επαναφέρει προ-αποικιακές πρακτικές.

• 
  Μέλη της φυλής Μασσάι (περ. 1900)
• 
  Αυτόχθονη γυναίκα στην Γερμανική Ανατολική Αφρική, αρχές του 20ου αιώνα.
• 
  Αβορίγινες στο ακρωτήριο Ντόμπεϊ στο Γουάντεϊ της Βόρειας Επικράτειας.
• 
  Κορίτσι από το Φίτζι. Οι μπούκλες των μαλλιών που πέφτουν στον δεξιό ώμο της δείχνουν ότι είναι άγαμη. Όταν παντρευτεί θα κοπούν.
• 
  Δύο γυναίκες της φυλής Ζο'έ στο Παρά της Βραζιλίας.

Γενικά θέματα

Παιδική ανάπτυξη

Το Εθνικό Δίκτυο Παιδικού Τραυματικού Στρες εξέδωσε μία έκθεση το 2009 σχετικά με τη σεξουαλική ανάπτυξη των παιδιών στις Ηνωμένες Πολιτείες. Η έκθεση ισχυρίστηκε ότι τα παιδιά έχουν μία φυσική περιέργεια για το σώμα τους και τα σώματα άλλων που πρέπει να αντιμετωπιστούν με κατάλληλο τρόπο ανάλογα την ηλικία. Σύμφωνα με την έκθεση:

• Τα παιδιά ηλικίας κάτω των τεσσάρων ετών κανονικά αγγίζουν τα ιδιωτικά τους μέρη, κοιτάζουν τα ιδιωτικά μέρη των άλλων και αφαιρούν τα ρούχα τους για να είναι γυμνά.
• Μεταξύ τεσσάρων και έξι ετών, τα παιδιά θα είναι πιο ενεργά περίεργα. Θα προσπαθήσουν να δουν άλλους να ντύνονται ή να γδύνονται, ή ίσως να «παίζουν το γιατρό».
• Μεταξύ έξι και δώδεκα ετών, τα παιδιά θα επεκτείνουν την περιέργειά τους σε εικόνες γδυμένων προσώπων που διατίθενται στα μέσα ενημέρωσης. Θα αναπτύξουν την ανάγκη για ιδιωτικότητα σχετικά με το σώμα τους και θα αρχίσουν να προσελκύονται σεξουαλικά από τους συνομηλίκους τους.

Η έκθεση συνέστησε στους γονείς να μάθουν τι είναι φυσιολογικό σε σχέση με τη γύμνια και τη σεξουαλικότητα σε κάθε στάδιο της ανάπτυξης ενός παιδιού και να απέχουν από την υπερβολική αντίδραση στις συμπεριφορές που σχετίζονται με τη γύμνια των παιδιών τους, εκτός εάν υπάρχουν ενδείξεις προβλήματος (π.χ. άγχος, επιθετικότητα ή σεξουαλικές αλληλεπιδράσεις μεταξύ παιδιών που δεν έχουν την ίδια ηλικία ή στάδιο ανάπτυξης).

Η γυμνιστική άποψη είναι ότι τα παιδιά είναι «γυμνιστές στην καρδιά» και ότι ο γυμνισμός παρέχει το ιδανικό περιβάλλον για υγιή ανάπτυξη. Σημειώνεται ότι η σύγχρονη ψυχολογία συμφωνεί γενικά ότι τα παιδιά μπορούν να επωφεληθούν από ένα ανοιχτό περιβάλλον όπου τα σώματα των άλλων της ηλικίας τους και των δύο φύλων δεν αποτελούν μυστήριο. Ωστόσο, υπάρχει λιγότερη συμφωνία σχετικά με τα γυμνά παιδιά και ενήλικες. Ενώ ορισμένοι γιατροί έχουν την άποψη ότι κάποια έκθεση των παιδιών σε γύμνια ενηλίκων (ιδιαίτερα γονική γύμνια) μπορεί να είναι υγιής, άλλοι - κυρίως ο Μπέντζαμιν Σποκ- διαφωνούν. Η άποψη του Σποκ αποδόθηκε αργότερα στην παρατεταμένη επίδραση του φροϋδισμού στο ιατρικό επάγγελμα.

Σε μελέτη του 1986 σχετικά με τις επιπτώσεις της κοινωνικής γύμνιας στα παιδιά, ο Σμιθ και ο Σπαρκς κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι «η θέαση του γυμνού σώματος, που δεν είναι καταστρεπτική για την ψυχή, φαίνεται να είναι είτε καλοήθης είτε να προσφέρει θετικά οφέλη στα εμπλεκόμενα άτομα». Το 1995, ο Γκόρντον και ο Σρέντερ ισχυρίστηκαν ότι «δεν υπάρχει τίποτα εγγενώς λάθος με το μπάνιο με τα παιδιά ή με άλλο τρόπο να εμφανίζεται γυμνός μπροστά τους», σημειώνοντας ότι κάτι τέτοιο μπορεί να δώσει την ευκαιρία στους γονείς να παρέχουν σημαντικές πληροφορίες. Σημείωσαν πως στην ηλικία πέντε έως έξι ετών, τα παιδιά αρχίζουν να αναπτύσσουν μία αίσθηση μετριοφροσύνης και συνιστάται στους γονείς που επιθυμούν να είναι ευαίσθητοι στις επιθυμίες των παιδιών τους να σέβονται τη σεμνότητα ενός παιδιού από εκείνη την ηλικία και μετά.

Σε μία ανασκόπηση της βιβλιογραφίας το 1995, ο Πολ Οκάμι κατέληξε στο συμπέρασμα ότι δεν υπήρχαν αξιόπιστα στοιχεία που να συνδέουν την έκθεση με τη γονική γύμνια με οποιαδήποτε αρνητική επίδραση. Τρία χρόνια αργότερα, η ομάδα του ολοκλήρωσε μία μακροχρόνια μελέτη 18 ετών που έδειξε ότι, αν μη τι άλλο, μία τέτοια έκθεση συνδέεται με ελαφρά ευεργετικά αποτελέσματα, ιδιαίτερα για τα αγόρια.

Το 1999, η ψυχολόγος Μπάρμπαρα Μπόνερ συνέστησε την εναντίωση με τη γύμνια στο σπίτι εάν τα παιδιά παρουσιάσουν σεξουαλικό παιχνίδι ενός τύπου που θεωρείται προβληματικό. Το 2019, η ψυχίατρος Λι Λις συνέστησε στους γονείς να επιτρέψουν τη γύμνια ως φυσικό μέρος της οικογενειακής ζωής όταν τα παιδιά είναι πολύ μικρά, αλλά να σέβονται τη σεμνότητα που είναι πιθανό να εμφανίσουν στην εφηβεία.

Πολιτισμικές διαφορές

Δεκτικότητα στη γύμνια και τη σεξουαλικότητα

Η Γαλλία, η Νορβηγία, οι Κάτω Χώρες και οι Ηνωμένες Πολιτείες δείχνουν ένα ευρύ φάσμα δεκτικότητας στη γύμνια και τη σεξουαλικότητα, όπως φαίνεται από τις εμπειρίες της παιδικής ηλικίας και τις πρακτικές σεξουαλικής εκπαίδευσης. .

Το Tous à Poil (Όλοι Γυμνοί) είναι ένα γαλλικό εικονογραφημένο βιβλίο που επιδιώκει να αντιμετωπίσει την περιέργεια των παιδιών παρέχοντας εικόνες με «Πραγματικά σώματα σε φυσικές καταστάσεις από την καθημερινή ζωή ενός παιδιού για την αντιμετώπιση των πολυάριθμων εικόνων σωμάτων ... που είναι τροποποιημένες από το Photoshop ή την πλαστική χειρουργική και εμφανίζονται σε διαφημίσεις ή σε εξώφυλλα περιοδικών.» Η απάντηση από τους ακροδεξιούς Γάλλους πολιτικούς ήταν ότι το βιβλίο είναι ανήθικο και ισχυρίστηκαν ότι οι φιλελεύθεροι πολιτικοί είχαν τοποθετήσει το βιβλίο σε καταλόγους σχολικής ανάγνωσης, κάτι που δεν ήταν αλήθεια. Ο Υπουργός Πολιτισμού υπερασπίστηκε ότι το βιβλίο είναι διαθέσιμο για γονείς και υποστήριξε οι βιβλιοθήκες δέχτηκαν επίθεση.

Ως μέρος ενός επιστημονικού προγράμματος στη δημόσια νορβηγική τηλεόραση (NRK), μία σειρά για την εφηβεία που προορίζεται για παιδιά ηλικίας 8-12 ετών περιλαμβάνει ξεκάθαρες πληροφορίες και εικόνες, ανατομίας και τις φυσιολογικές αλλαγές με την προσέγγιση της εφηβείας. Αντί για διαγράμματα ή φωτογραφίες, τα βίντεο γυρίζονται σε αποδυτήρια με αληθινά γυμνά άτομα όλων των ηλικιών. Ο παρουσιαστής, ένας γιατρός, είναι άνετος σχετικά με τη στενή εξέταση και την επαφή των σχετικών μερών του σώματος, συμπεριλαμβανομένων των γεννητικών οργάνων. Ενώ τα βίντεο σημειώνουν ότι η ηλικία συγκατάθεσης στη Νορβηγία είναι 16, η αποχή δεν τονίζεται. Σε μία επόμενη σειρά για εφήβους και νεαρούς ενήλικες, αληθινοί άνθρωποι προσλήφθηκαν για να κάνουν σεξ στην τηλεόραση ως αντιστάθμιση στις μη ρεαλιστικές παρουσιάσεις στη διαφήμιση και στην πορνογραφία.

Ωστόσο, από το 2015, 37 πολιτείες των Ηνωμένων Πολιτειών απαίτησαν τα προγράμματα σπουδών σεξουαλικής εκπαίδευσης να περιλαμβάνουν μαθήματα αποχής και 25 πολιτείες απαίτησαν να τονιστεί μία προσέγγιση «απλά πείτε όχι». Μελέτες δείχνουν ότι η έγκαιρη και πλήρης σεξουαλική εκπαίδευση δεν αυξάνει την πιθανότητα να γίνει κάποιος σεξουαλικά ενεργός, αλλά οδηγεί σε καλύτερα συνολικά αποτελέσματα για την υγεία. Οι Κάτω Χώρες έχουν επίσης ανοιχτή και ολοκληρωμένη σεξουαλική εκπαίδευση από την ηλικία των 4 ετών, η οποία έχει παρόμοια αποτελέσματα για την υγεία, επιπροσθέτως της προώθησης κοινωνικών παροχών όπως η ισότητα των φύλων. Τα μικρά παιδιά παίζουν συχνά γυμνά σε εξωτερικούς χώρους ή σε πισίνες.

Σε μία έρευνα του 2018 σε κυρίως λευκούς φοιτητές μεσαίας τάξης στις Ηνωμένες Πολιτείες, μόνο το 9,98% των γυναικών και το 7,04% των ανδρών ανέφεραν είδαν αληθινούς ανθρώπους (είτε ενήλικες είτε άλλα παιδιά) ως την πρώτη παιδική εμπειρία γύμνιας. Πολλές εμπειρίες ήταν τυχαίες (περπατώντας σε κάποιον) και ήταν πιο πιθανό να έχουν μείνει ως αρνητική ανάμνηση από τις γυναίκες. Μόνο το 4,72% των γυναικών και το 2% των ανδρών ανέφεραν να έχουν δει γυμνές εικόνες ως μέρος της σεξουαλικής εκπαίδευσης. Το 83,59% των γυναικών και το 89,45% των ανδρών ανέφεραν ότι η πρώτη τους εικόνα γύμνιας ήταν σε ταινίες, βίντεο ή άλλα μέσα μαζικής ενημέρωσης.

Κουλτούρες υψηλού και χαμηλού κοινωνικού πλαισίου

Οι κουλτούρες υψηλού και χαμηλού κοινωνικού πλαισίου ορίστηκαν από τον Έντουαρντ Τουίτσελ Χολ. Οι συμπεριφορές και οι κανόνες μίας κουλτούρας υψηλού κοινωνικού πλαισίου εξαρτώνται από κοινές σιωπηρές διαισθήσεις που λειτουργούν μέσα σε μία κοινωνική κατάσταση, ενώ σε ένα χαμηλό κοινωνικό πλαίσιο η συμπεριφορά του πολιτισμού εξαρτάται περισσότερο από τις ρητές επικοινωνίες. Ένα παράδειγμα αυτής της διάκρισης βρέθηκε στην έρευνα σχετικά με τη συμπεριφορά Γάλλων και Γερμανών γυμνιστών σε μία παραλία γυμνιστών. Οι Γερμανοί είναι εξαιρετικά χαμηλοί σε πολιτιστικό κοινωνικό πλαίσιο. Χαρακτηρίζονται από ατομικισμό, αποξένωση, απομόνωση από άλλους ανθρώπους, μικρή επαφή με το σώμα, χαμηλή ευαισθησία σε μη λεκτικά στοιχεία και τμηματοποίηση του χρόνου και του χώρου. Αντίθετα, οι Γάλλοι, στην προσωπική τους ζωή εχουν σχετικά υψηλό κοινωνικό πλαίσιο: αλληλεπιδρούν μέσα σε στενές ομάδες, είναι ευαίσθητοι σε μη λεκτικές ενδείξεις και συμμετέχουν σε σχετικά υψηλές ποσότητες σωματικής επαφής. Για να διατηρήσουν τη δημόσια ευημερία σε μία παραλία γυμνιστών, οι Γερμανοί γυμνιστές απέφυγαν να αγγίξουν τον εαυτό τους και τους άλλους, καθώς και τυχόν στολίδια ή συμπεριφορές που θα έδιναν προσοχή στο σώμα. Οι Γάλλοι γυμνιστές, από την άλλη πλευρά, είχαν περισσότερες πιθανότητες από τους Γερμανούς να φορούν μακιγιάζ και κοσμήματα και να αγγίξουν τους άλλους όπως θα έκαναν εάν ήταν ντυμένοι.

Έννοιες της ιδιωτικότητας

Οι κοινωνίες στην ηπειρωτική Ευρώπη θεωρούν την ιδιωτικότητα ως προστασία του δικαιώματος σεβασμού και προσωπικής αξιοπρέπειας. Στην Αμερική, το δικαίωμα στην ιδιωτικότητα προσανατολίζεται στις αξίες της ελευθερίας, ειδικά στο σπίτι κάποιου. Ενώ οι Ευρωπαίοι διατηρούν την αξιοπρέπεια τους, ακόμη και όταν είναι γυμνοί όπου μπορούν να τους δουν άλλοι, οι Αμερικανοί βλέπουν τη δημόσια γύμνια ως την παράδοση «κάθε λογικής προσδοκίας της ιδιωτικότητας». Τέτοιες πολιτιστικές διαφορές μπορεί να κάνουν κάποιους νόμους και συμπεριφορές άλλων κοινωνιών να φαίνονται ακατανόητες.

Διαφορές φύλου

Στους δυτικούς πολιτισμούς, η ντροπή μπορεί να προκύψει από τη μη τήρηση των ιδανικών της κοινωνίας όσον αφορά τη φυσική εμφάνιση. Ιστορικά, τέτοια ντροπή έχει επηρεάσει τις γυναίκες περισσότερο από τους άνδρες. Όσον αφορά τα γυμνά τους σώματα, το αποτέλεσμα είναι μία τάση προς αυτοκριτική από τις γυναίκες, ενώ οι άνδρες ανησυχούν λιγότερο για τη γνώμη των άλλων.

Σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες οι γυναίκες μπορούν να κάνουν ηλιοθεραπεία χωρίς να καλύπτουν το στήθος τους.

Σε μεγάλο μέρος του κόσμου, η σεμνότητα των γυναικών δεν αφορά μόνο τις κοινωνικές συνήθειες, αλλά και τον νομικό ορισμό της προσβολής δημοσίας αιδούς. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, η έκθεση γυναικείων θηλών αποτελεί ποινικό αδίκημα σε πολλές πολιτείες και συνήθως δεν επιτρέπεται δημόσια.

Το κίνημα «topfreedom» προωθεί τα ίσα δικαιώματα για τις γυναίκες ώστε να είναι γυμνές πάνω από τη μέση σε δημόσιο χώρο με την ίδια βάση που θα ισχύουν για τους άνδρες στις ίδιες συνθήκες.

Ο δημόσιος θηλασμός απαγορεύεται σε ορισμένες δικαιοδοσίες, δεν ρυθμίζεται σε άλλες και προστατεύεται ως νόμιμο δικαίωμα σε δημόσιο χώρο και στο χώρο εργασίας σε άλλους. Όπου ο δημόσιος θηλασμός είναι νόμιμο δικαίωμα, ορισμένες μητέρες μπορεί να είναι απρόθυμες να θηλάσουν και μερικοί άνθρωποι μπορεί να αντιταχθούν στην πρακτική.

Επιβαλλόμενη γύμνια

Τιμωρία

Σε ορισμένες περιπτώσεις, η γύμνια επιβάλλεται σε ένα άτομο. Για παράδειγμα, η επιβαλλόμενη γύμνια (ολική ή μερική) μπορεί να είναι μέρος σωματικής τιμωρίας ή εξευτελισμού, ειδικά όταν γίνεται δημόσια.

Για παράδειγμα, το 2017, οι μαθήτριες σε ινδικό σχολείο θηλέων στη βορειοανατολική πολιτεία Αρουνάτσαλ Πραντές αναγκάστηκαν να γδυθούν ως μορφή τιμωρίας, ανάφερε η αστυνομία. Αν και δεν είναι τόσο συνηθισμένο όσο η σωματική τιμωρία, δεν είναι ασυνήθιστο να χρησιμοποιείται η απογύμνωση ως μορφή τιμωρίας στα ινδικά σχολεία.

Βασανιστήρια

Μία από τις εικονικές φωτογραφίες του σκανδάλου βασανιστηρίων στις φυλακές Αμπού Γκράιμπ: ένας γυμνός κρατούμενος αναγκάζεται να σέρνεται και να γαβγίζει σαν σκύλος δεμένος με λουρί.

Οι Ναζί χρησιμοποίησαν την εξαναγκασμένη γύμνια για να προσπαθήσουν να εξευτελίσουν τους κρατουμένους σε στρατόπεδα συγκέντρωσης. Αυτή η πρακτική απεικονίστηκε στην ταινία Η Λίστα του Σίντλερ (Schindler's List, 1994).

Το 2003, οι φυλακές Αμπού Γκράιμπ στη Βαγδάτη του Ιράκ απέκτησαν διεθνή φήμη για λόγους βασανιστηρίων και κακομεταχείρισης από μέλη του στρατού των Ηνωμένων Πολιτειών κατά την περίοδο μετά την εισβολή. Κυκλοφόρησαν φωτογραφικές εικόνες που έδειχναν το ποζάρισμα γυμνών κρατουμένων, μερικές φορές δεμένων και εκφοβισμένων, με αποτέλεσμα την ευρεία καταδίκη της κακοποίησης.

Έλεγχος σώματος με γύμνωση

Ο έλεγχος σώματος με γύμνωση είναι η αφαίρεση μερικών ή όλων των ενδυμάτων ενός ατόμου για να διασφαλιστεί ότι δεν έχουν όπλα ή λαθραία εμπορεύματα. Τέτοιοι έλεγχοι γίνονται γενικά όταν ένα άτομο φυλακίζεται μετά από σύλληψη και δικαιολογείται από την ανάγκη να διατηρηθεί η τάξη στην εγκατάσταση, όχι ως τιμωρία για ένα έγκλημα.

Νόμοι σχετικά με τη δημόσια γύμνια

Δεδομένου ότι η ρύθμιση της καθημερινής δημόσιας συμπεριφοράς είναι πιο συχνά θέμα κοινωνικών κανόνων παρά γραπτών νόμων, ορισμένες δικαιοδοσίες ενδέχεται να μην έχουν ειδικό νόμο κατά της δημόσιας γύμνιας. Αυτό συνέβη το 2006, όταν τρεις νεαροί άνδρες που είχαν κάνει μπάνιο γυμνοί στο Μπράτλμπορο του Βερμόντ αποφάσισαν να πάνε στην πόλη για να δουν τι θα συνέβαινε αν ξεγυμνώνονταν εκεί. Δεν συνελήφθησαν και τα επόμενα δύο καλοκαίρια υπήρξαν πολλά περιστατικά δημόσιας γύμνιας, ώσπου εκδόθηκε ένα διάταγμα που απαγόρευσε τη γύμνια.

Στις Ηνωμένες Πολιτείες του 21ου αιώνα, ο νομικός ορισμός της «ολικής γύμνιας» είναι η έκθεση των γεννητικών οργάνων. Η «μερική γύμνια» περιλαμβάνει την έκθεση των γλουτών και από τα δύο φύλα είτε την έκθεση των γυναικείων μαστών. Νομικοί ορισμοί περιπλέκονται περαιτέρω από τους νόμους σχετικά με την προσβολή δημοσίας αιδούς. Αυτός ο όρος αναφέρεται γενικά στη δημόσια γύμνια με σκοπό να προσβάλει την κοινή αξιοπρέπεια. Άσεμνες και χυδαίες συμπεριφορές ορίζονται συνήθως ως πρόκληση πανικού, δυσφορίας ή ενόχλησης για το μέσο άτομο. Όταν ο νόμος έχει αμφισβητηθεί ισχυριζόμενος ότι η γύμνια από μόνη της δεν είναι άσεμνη ή χυδαία, οι νόμοι τροποποιούνται για να προσδιορίσουν την άσεμνη έκθεση, συνήθως των γεννητικών οργάνων αλλά όχι πάντα του γυναικείου μαστού. Η προσβολή δημοσίας αιδούς σε γενικές γραμμές θεωρείται ως πλημμέλημα, αλλά μπορεί να γίνει κακούργημα σε περίπτωση επανειλημμένης παράβασης ή πάντοτε εάν γίνεται σε παρουσία ανηλίκου.

Στο Ηνωμένο Βασίλειο, η γύμνια δε μπορεί να χρησιμοποιηθεί για «παρενόχληση, πανικό ή δυσφορία» σύμφωνα με τον νόμο περί Δημόσιας Τάξης του 1986. Σύμφωνα με εκπρόσωπο της αστυνομίας το 2013, η γύμνια καθαυτή δεν είναι παράνομη στο Ηνωμένο Βασίλειο. Ωστόσο, οι περιστάσεις που αφορούν συγκεκριμένες καταστάσεις γύμνιας μπορεί να δημιουργήσουν παραβάσεις δημόσιας τάξης. Οι περισσότεροι γυμνιστές συμμορφώνονται με το νόμο επειδή είναι γυμνοί μόνο όταν άλλοι δεν μπορούν να τους δουν. Μετά από επανειλημμένες συλλήψεις, διώξεις και καταδίκες στη Μεγάλη Βρετανία, ο ακτιβιστής Στίφεν Γκοφ μήνυσε στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων για το δικαίωμα στη δημόσια γύμνια εκτός καθορισμένων περιοχών. Ο ισχυρισμός του τελικά απορρίφθηκε.

Η σύντομη, ξαφνική έκθεση τμημάτων του σώματος που συνήθως κρύβονται από τη δημόσια θέαση έχει μια μακρά παράδοση, με διάφορες μορφές, οι οποίες είτε μπορεί είτε όχι να απαιτούν νομική δράση.

• Σύντομη επίδειξη (flashing) αναφέρεται στη σύντομη δημόσια έκθεση των γεννητικών οργάνων ή των γυναικείων μαστών. Στη Λιπαρή Τρίτη η επίδειξη στη Νέα Ορλεάνη - μία δραστηριότητα που θα απαγορευόταν σε οποιαδήποτε άλλη στιγμή και τόπο - έχει γίνει ένα μακροχρόνιο τελετουργικό γιορτής του καρναβαλιού. Ενώ πολλές γιορτές του καρναβαλιού παγκοσμίως περιλαμβάνουν ελάχιστα κοστούμια, η έκταση του γυμνού στη Γαλλική Συνοικία οφείλεται στη μακρά ιστορία της ως «περιοχή πορνείων». Η τελετουργική «γύμνωση» γίνεται στο πλαίσιο μίας παράστασης με πληρωμή, παρόλο που είναι μόνο συμβολική (γυάλινες χάντρες). Παρόλο που η πλειονότητα αυτών που συμμετέχουν συνεχίζουν να είναι γυναίκες, συμμετέχουν και άνδρες (τόσο ομοφυλόφιλοι όσο και ετεροφυλόφιλοι).
• Επίδειξη οπισθίων (mooning) αναφέρεται στην έκθεση των γλουτών. Η επίδειξη οπισθίων σε αντιπάλους σε αθλήματα ή σε μάχη ως προσβολή, μπορεί να έχει ιστορία που πηγαίνει πίσω στην αρχαία Ρώμη.
• Επιδειξιομανία αναφέρεται στο να τρέχεις γυμνός σε έναν δημόσιο χώρο για δημοσιότητα, ως φάρσα, ως πρόκληση ή ως μορφή διαμαρτυρίας.

Ηθικότητα

Η ντροπή είναι ένα από τα ηθικά συναισθήματα που συχνά συνδέονται με τη γύμνια. Ενώ η ενοχή είναι το συναίσθημα που βιώνεται ως απάντηση σε μία συγκεκριμένη λάθος πράξη, η ντροπή είναι μία πιο γενική και μακροχρόνια αυτοαξιολόγηση. Η ντροπή θεωρείται συχνά θετική ως απάντηση σε μία αποτυχία να ενεργείς σύμφωνα με τις ηθικές αξίες, παρακινώντας έτσι ένα άτομο να πράξει καλύτερα στο μέλλον. Ωστόσο, η ντροπή είναι συχνά αρνητική ως η απάντηση στις αντιληπτές αποτυχίες στο να ανταποκριθείς στις μη ρεαλιστικές προσδοκίες. Η ντροπή σχετικά με τη γύμνια είναι ένα από τα κλασικά παραδείγματα του συναισθήματος, αλλά αντί να είναι θετικό κίνητρο, θεωρείται ανθυγιεινό, εμποδίζοντας την ανάπτυξη μιας θετικής εικόνας του εαυτού. Άλλοι υποστηρίζουν ότι η ντροπή που αισθάνεται κάποιος στη δημόσια γύμνια οφείλεται στην εκτίμηση της σεμνότητας και της ιδιωτικής ζωής ως κοινωνικά θετική. Ωστόσο, η απόκριση σε μία τέτοια δημόσια έκθεση της συνήθως ιδιωτικής συμπεριφοράς ονομάζεται αμηχανία (όπως ενοχή, επίσης βραχυπρόθεσμο συναίσθημα), παρά ντροπή.

Η ηθική ασάφεια της γύμνιας αντικατοπτρίζεται στις πολλές έννοιες της, που συχνά εκφράζονται στις εννοιολογικές μεταφορές που χρησιμοποιούνται για την περιγραφή πολιτιστικών αξιών, τόσο θετικών όσο και αρνητικών.

Μία από τις πρώτες - αλλά πλέον ξεπερασμένες - έννοιες της γύμνιας τον 16ο αιώνα ήταν «απλή, λιτή, ανοιχτή, σαφής» που αντικατοπτρίζεται στις σύγχρονες μεταφορές «η γυμνή αλήθεια», «τα γυμνά γεγονότα». Οι γυμνιστές μιλούν συχνά για τη γυμνότητά τους όσον αφορά την επιστροφή στην αθωότητα και στην απλότητα της παιδικής ηλικίας. Ο όρος γυμνισμός βασίζεται στο ότι η γύμνια συνδέεται θετικά με τη φύση, που περιλαμβάνει την ισονομία, ότι όλοι οι άνθρωποι είναι όμοιοι στη γυμνότητά τους. Η γύμνια αντιπροσωπεύει επίσης την ελευθερία. Η απελευθέρωση του σώματος σχετίζεται με τη σεξουαλική απελευθέρωση, αν και πολλοί γυμνιστές τείνουν να υποτιμούν αυτήν τη σύνδεση. Σε ορισμένες μορφές ομαδικής ψυχοθεραπείας, η γύμνια έχει χρησιμοποιηθεί για την προώθηση ανοιχτής αλληλεπίδρασης και επικοινωνίας. Τα θρησκευόμενα πρόσωπα που απορρίπτουν τον κόσμο όπως είναι, συμπεριλαμβανομένης της κατοχής υλικών αγαθών, μπορεί να ασκήσουν γυμνισμό ή να χρησιμοποιήσουν τη γύμνια ως διαμαρτυρία ενάντια σε έναν άδικο κόσμο.

Πολλές από τις αρνητικές συσχετίσεις είναι αντίστροφες των θετικών. Εάν η γύμνια είναι αληθινή, τότε μπορεί να είναι μία εισβολή της ιδιωτικής ζωής ή η έκθεση της άβολης αλήθειας, μία πηγή άγχους. Η ισχυρή σύνδεση του γυμνού με το σεξ προκαλεί ντροπή όταν υπάρχει γύμνια σε περιβάλλοντα όπου η σεξουαλικότητα θεωρείται ακατάλληλη. Αντί να είναι φυσική, η γυμνότητα συνδέεται με αγριότητα, φτώχεια, εγκληματικότητα και θάνατο. Η στέρηση ρούχων θεωρείται ως τιμωρία, ταπείνωση και εξευτελισμός.

Αντιμέτωποι με αυτήν την ασάφεια, ορισμένα άτομα επιδιώκουν να την επιλύσουν δουλεύοντας προς τη μεγαλύτερη αποδοχή του γυμνού για τον εαυτό τους και τους άλλους. Η πλειονότητα των γυμνιστών περνούν από στάδια κατά τα οποία μαθαίνουν σταδιακά ένα νέο σύνολο αξιών σχετικά με το ανθρώπινο σώμα. Ωστόσο, η Κρίστα Τόμασον σημειώνει ότι υπάρχουν αρνητικά συναισθήματα, συμπεριλαμβανομένης της ντροπής, επειδή είναι λειτουργικά και ότι τα ανθρώπινα όντα δεν είναι τέλεια.

Διαμαρτυρίες

Άτομα που συμμετέχουν στη Διεθνή Γυμνή Ποδηλατοδρομία στο Λονδίνο.

Η γύμνια χρησιμοποιείται για την προσέλκυση του κοινού και της προσοχής σε ένα σκοπό, μερικές φορές συμπεριλαμβανομένης της προώθησης της ίδιας της δημόσιας γύμνιας.

Εκπροσωπούνται ιδιαίτερα ζητήματα, όπως τα δικαιώματα των ζώων από την ομάδα PETA, περιβαλλοντικά θέματα από τη Διεθνή Γυμνή Ποδηλατοδρομία, τα δικαιώματα των γυναικών από τον οργανισμό Femen.

Σεξουαλικότητα

Τα άτομα που ασκούν και υποστηρίζουν την προσωπική και κοινωνική γύμνια διακρίνονται σε σεξουαλική και μη σεξουαλική γύμνια. Μελέτες στον γυμνισμό διαπιστώνουν ότι οι ασκούμενοι υιοθετούν συμπεριφορές και κανόνες που καταστέλλουν τις σεξουαλικές αντιδράσεις ενώ ασκούν κοινωνική γύμνια. Τέτοιοι κανόνες περιλαμβάνουν την αποφυγή του επίμονου κοιτάγματος, το άγγιγμα ή με άλλο τρόπο την προσοχή στο σώμα σε γυμνή κατάσταση. Ωστόσο, ορισμένοι γυμνιστές δεν διατηρούν αυτήν τη μη σεξουαλική ατμόσφαιρα, όπως όταν τα γυμνιστικά θέρετρα φιλοξενούν σεξουαλικά προσανατολισμένες εκδηλώσεις.

Σύγχρονες κοινωνικές πρακτικές

Τα πρότυπα που σχετίζονται με τη γύμνια σχετίζονται με κανόνες σχετικά με την προσωπική ελευθερία, την ανθρώπινη σεξουαλικότητα και τους ρόλους των φύλων, οι οποίοι ποικίλλουν ευρέως μεταξύ των σύγχρονων κοινωνιών. Οι καταστάσεις όπου γίνεται αποδεκτή η γύμνια ποικίλλουν. Μερικοί άνθρωποι ασκούν γυμνισμό εντός των ορίων των «θερέτρων γυμνιστών», ενώ οι γυμνιστές αναζητούν πιο ανοιχτή αποδοχή της γύμνιας στην καθημερινή ζωή και στους δημόσιους χώρους.

Λουτρά και σπα

Το μπάνιο για καθαριότητα και αναψυχή συναντάται παγκοσμίως και η κοινή χρήση των εγκαταστάσεων λουτρών έχει διατηρηθεί σε πολλούς πολιτισμούς από διάφορες παραδοσιακές πηγές. Όταν υπάρχει ολική γύμνια, οι εγκαταστάσεις διαχωρίζονται συχνά κατά φύλο, αλλά όχι πάντα.

Κατά την χρήση της σάουνας, η οποία προέρχεται από τη Φινλανδία, το σώμα είναι γυμνό στη χώρα προέλευσής της, καθώς και στις περισσότερες σκανδιναβικές χώρες και γερμανόφωνες χώρες της Ευρώπης. Αυτό ισχύει ακόμη και όταν πρέπει να χρησιμοποιείται μαγιό στην πισίνα του ίδιου συγκροτήματος. Η τάση σε ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες (για παράδειγμα, Γερμανία, Φινλανδία και Κάτω Χώρες) είναι να επιτρέπεται και στα δύο φύλα να κολυμπούν μαζί γυμνά. Για παράδειγμα, το Friedrichsbad στο Μπάντεν-Μπάντεν έχει ορίσει ώρες που επιτρέπεται η μεικτή γυμνή κολύμβηση. Οι περισσότερες παραλίες και πισίνες της Γερμανίας (για να μην αναφέρουμε της Γαλλίας, της Ισπανίας και της Ελλάδας) προσφέρουν περιοχές FKK (προαιρετικού ρουχισμού). Η γερμανική κουλτούρα σάουνας έγινε επίσης δημοφιλής σε γειτονικές χώρες, όπως η Ελβετία, το Βέλγιο, οι Κάτω Χώρες και το Λουξεμβούργο. Σε αντίθεση με τη Σκανδιναβία, οι δημόσιες εγκαταστάσεις σάουνας σε αυτές τις χώρες - ενώ επιτρέπουν τη γύμνια - συνήθως δεν διαχωρίζουν τα φύλα.

Στην Ιαπωνία, τα δημόσια λουτρά (Σεντό) ήταν κάποτε διαδεδομένα, αλλά περιορίστηκαν με την διάδοση της πρακτικής της προσθήκης μπανιέρας στα σπίτια. Το Σεντό ήταν μεικτό (konyoku) μέχρι την άφιξη των δυτικών επιρροών, αλλά διαχωρίστηκε ανά φύλο στα αστικά κέντρα. Το γυμνό είναι απαίτηση σε ιαπωνικά θέρετρα με ιαματικές πηγές (Όνσεν). Ορισμένα τέτοια θέρετρα εξακολουθούν να είναι μεικτά, αλλά ο αριθμός αυτών των θέρετρων μειώνεται καθώς παύουν να υποστηρίζονται από τις τοπικές κοινότητες.

Στην Κορέα, τα λουτρά είναι γνωστά ως Τσιμτζίλμπανγκ. Τέτοιες εγκαταστάσεις μπορεί να περιλαμβάνουν χώρους μεικτής σάουνας με χρήση ρουχισμού, αλλά οι χώροι κολύμβησης διαχωρίζονται ανά φύλο, στις περιπτώσεις που οι χρήστες τους απαιτείται να είναι γυμνοί. Κορεατικά ιαματικά λουτρά έχουν ανοίξει στις Ηνωμένες Πολιτείες, επίσης χωρισμένα ανά φύλο εκτός από τις περιοχές κολύμβησης. Εκτός από τα οφέλη για την υγεία, μία γυναίκα έγραψε στο Psychology Today υποδεικνύοντας τα κοινωνικά οφέλη για γυναίκες και κορίτσια που έχουν πραγματική εμπειρία να βλέπουν την ποικιλία των πραγματικών γυναικείων σωμάτων - ακόμη πιο γυμνά από ότι σε μια παραλία - ως αντιστάθμιση του μη ρεαλιστικού γυμνού στα δημοφιλή μέσα ενημέρωσης.

Στη Ρωσία, τα δημόσια μπάνια έχουν την σήμανση προαιρετικής ενδυμασίας και συνήθως διαχωρίζονται ως προς το φύλο.

Μη δυτικές κοινωνίες

Γυναίκες Μρου που εργάζονται στο Μπαγκλαντές.

Αυτόχθονες παραδόσεις

Στην Ινδία, οι ιερείς της σέκτας του Τζαϊνισμού της Ντιγκάμπαρα και ορισμένοι ινδουιστές Σάντχου αποφεύγουν να φορούν ρούχα ως συμβολισμό της απόρριψής τους από τον υλικό κόσμο. Στο Μπαγκλαντές, ο λαός Μρου αντιστάθηκε σε αιώνες μουσουλμανικής και χριστιανικής πίεσης για να καλύψει τη γυμνότητά του ως μέρος της θρησκευτικής μεταστροφής. Οι περισσότεροι διατηρούν τη δική τους θρησκεία, η οποία περιλαμβάνει στοιχεία του Βουδισμού και του Ανιμισμού, καθώς και τα παραδοσιακά ρούχα, ένα περίζωμα για τους άνδρες και μία φούστα για τις γυναίκες.

Στην υποσαχάρια Αφρική, η ολική γύμνια ή η γύμνια κάτω από τη μέση είναι ο κανόνας μεταξύ ορισμένων εθνοτικών και οικογενειακών ομάδων - συμπεριλαμβανομένων ορισμένων από τη Μπουρκίνα Φάσο και Νειλοσαχάριων (π.χ.των λαών Νούμπα και Σούρμα) - στην καθημερινή ζωή ή σε συγκεκριμένες περιπτώσεις. Για παράδειγμα, σε μεγάλης προσέλευσης τουρνουά μάχης με ξύλα, οι νεαροί άνδρες που έχουν εκτεθεί καλά, χρησιμοποιούν την ευκαιρία για να προσελκύσουν τις πιθανές νύφες. Η αναβίωση της μετα-αποικιακής κουλτούρας επιβεβαιώνεται με την υιοθέτηση του παραδοσιακού φορέματος - νεαρές γυναίκες φορούν μόνο χάντρινες φούστες και κοσμήματα - στο Ουμχλάνγκα από τους Ζουλού και τους Σουάζι. Ωστόσο, μερικές φορές αμφισβητείται η γνησιότητα και η καταλληλότητα της αμειβόμενης παράστασης των γυμνόστηθων κοριτσιών Ζουλού για τους διεθνείς τουρίστες.

Στη Βραζιλία, η Γιαουλαπίτι - μία αυτόχθονη φυλή Σινγκού στη λεκάνη του Αμαζονίου - εφαρμόζει ένα τελετουργικό κηδείας γνωστό ως Κουαρούπ για να γιορτάσει τη ζωή, το θάνατο και την αναγέννηση. Το τελετουργικό περιλαμβάνει την παρουσίαση όλων των νεαρών κοριτσιών που έχουν αρχίσει την εμμηνόρροια από το τελευταίο Κουαρούπ και των οποίων ήρθε η ώρα να επιλέξουν έναν σύντροφο.

Δυτικές κοινωνίες

Ιδιωτική γύμνια

Μια έρευνα του 1999 από την Ομοσπονδία Καναδών Γυμνιστών διαπίστωσε ότι το 39% των Καναδών «έχουν περπατήσει ή περπατούν γυμνοί στα σπίτια τους». Σύμφωνα με μία έρευνα του 2004 στις Ηνωμένες Πολιτείες, το 31% των ανδρών και το 14% των γυναικών αναφέρουν ότι κοιμούνται γυμνοί, ενώ μια έρευνα του 1996 του BBC ανέφερε ότι το 47% των ανδρών στο Ηνωμένο Βασίλειο και το 17% των γυναικών στο Ηνωμένο Βασίλειο το έχουν κάνει. Σε μια έρευνα του 2019 για τις αμερικανικές συνήθειες ύπνου, μόνο το 17% των ερωτηθέντων δήλωσαν ότι κοιμόταν εντελώς γυμνοί.

Γύμνια σε ημιδημόσιες εγκαταστάσεις

Ιστορικά, ορισμένες εγκαταστάσεις που σχετίζονται με δραστηριότητες που απαιτούν μερική ή ολική γύμνια (όπως το μπάνιο ή η αλλαγή ρούχων, για παράδειγμα) έχουν περιορισμένη πρόσβαση σε ορισμένα μέλη του κοινού. Αυτές οι κανονικές δραστηριότητες καθοδηγούνται από γενικά αποδεκτούς κανόνες, ο πρώτος από τους οποίους είναι ότι οι εγκαταστάσεις διαχωρίζονται συχνότερα ανά φύλο. Ωστόσο, αυτό μπορεί να μην ισχύει σε όλους τους πολιτισμούς.

Ντους νηπιαγωγείου στο Κούριτζ, στην περιοχή του Νόισταντ (1987).

Αποδυτήρια μπορεί να παρέχονται σε καταστήματα, χώρους εργασίας ή αθλητικές εγκαταστάσεις για να επιτρέπεται στους ανθρώπους να αλλάζουν ρούχα. Ορισμένα αποδυτήρια διαθέτουν μεμονωμένους θαλάμους ή πάγκους που προσφέρουν διαφορετικούς βαθμούς ιδιωτικότητας. Τα αποδυτήρια και τα κοινόχρηστα ντους που σχετίζονται με τα αθλήματα γενικά δεν διέθεταν ξεχωριστό χώρο, παρέχοντας έτσι ελάχιστη φυσική ιδιωτικότητα.

Τα αντρικά αποδυτήρια - τα οποίο ιστορικά στους δυτικούς πολιτισμούς ήταν ένα περιβάλλον για ανοιχτή ανδρική κοινωνική γύμνια - στις Ηνωμένες Πολιτείες του 21ου αιώνα, γίνεται ένας χώρος μετριοπάθειας και απόστασης μεταξύ των ανδρών. Για μεγάλο μέρος του 20ού αιώνα, ο κανόνας στα αποδυτήρια ήταν για τους άντρες να γδύνονται εντελώς χωρίς ντροπή. Αυτός ο κανόνας έχει αλλάξει, καθώς τον 21ο αιώνα, οι άνδρες συνήθως φορούν πετσέτες ή άλλα ρούχα στα αποδυτήρια τις περισσότερες φορές και αποφεύγουν οποιαδήποτε αλληλεπίδραση με άλλους ενώ είναι γυμνοί. Αυτή η μεταστροφή είναι το αποτέλεσμα αλλαγών στους κοινωνικούς κανόνες σχετικά με την αρρενωπότητα και τον τρόπο με τον οποίο εκφράζεται δημόσια η ανδρική συμπεριφορά, όπως επίσης, η ανοιχτή ανδρική γύμνια έχει συσχετιστεί με την ομοφυλοφιλία. Η συμπεριφορά στα γυναικεία αποδυτήρια και ντους δείχνει επίσης μία γενετική αλλαγή, καθώς οι νεότερες γυναίκες καλύπτουν περισσότερα και η ολική γύμνια είναι σύντομη και σπάνια, ενώ οι μεγαλύτερες γυναίκες είναι πιο ανοιχτές και χαλαρές.

Μέχρι τη δεκαετία του 1990, τα κοινόχρηστα ντους στα αμερικανικά σχολεία είχαν γίνει «άβολα», όχι μόνο επειδή οι μαθητές είχαν συνηθίσει περισσότερη ιδιωτικότητα στο σπίτι, αλλά και επειδή οι νέοι έγιναν πιο αυτοσυνείδητοι με βάση τη σύγκριση με τις εικόνες των τέλειων σωμάτων στα μέσων μαζικής ενημέρωσης. Τον 21ο αιώνα, ορισμένα γυμναστήρια υψηλού επιπέδου της Νέας Υόρκης επανασχεδιάστηκαν για να ικανοποιήσουν τους μιλλένιαλ που θέλουν να κάνουν ντους χωρίς να τους δουν ποτέ γυμνούς. Η τάση για την προστασία της ιδιωτικότητας επεκτείνεται σε δημόσια σχολεία, κολέγια και κοινοτικές εγκαταστάσεις, αντικαθιστώντας τα «ντους παρέας» και τα ανοιχτά αποδυτήρια με μεμονωμένους πάγκους και αποδυτήρια. Η αλλαγή αντιμετωπίζει επίσης ζητήματα της χρήσης από τρανς και της οικογενειακής χρήσης όταν ένας γονέας συνοδεύει παιδιά διαφορετικού φύλου.

Αυτή η αλλαγή στάσεων έχει έρθει σε κοινωνίες ιστορικά ανοιχτές στο γυμνό. Στη Δανία, οι μαθητές της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης αποφεύγουν τώρα το ντους μετά από μαθήματα γυμναστικής. Σε συνεντεύξεις, οι μαθητές ανέφεραν την έλλειψη ιδιωτικότητας, τους φόβους να κριθούν από εξιδανικευμένα πρότυπα και τη δυνατότητα φωτογράφησης τους ενώ είναι γυμνοί. Παρόμοια αποτελέσματα βρέθηκαν σε σχολεία της Νορβηγίας.

Κοινωνική και δημόσια γύμνια

Γυμνοί άνθρωποι στην Παρέλαση Φρέμοντ Σόλσταϊς στο Σιάτλ.

Οι στάσεις απέναντι στη δημόσια γύμνια ποικίλλουν ανάλογα με τον πολιτισμό, το χρόνο, την τοποθεσία και το περιβάλλον. Υπάρχουν συγκεκριμένα πλαίσια στα οποία η γύμνια είναι ανεκτή, αποδεκτή ή ακόμη και ενθαρρύνεται σε δημόσιους χώρους. Στην Ευρώπη, τέτοια πλαίσια περιλαμβάνουν παραλίες γυμνιστών, μέσα σε συνειδητές κοινότητες (όπως θέρετρα γυμνιστών) και σε ειδικές εκδηλώσεις.

Ενώ ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες (όπως η Γερμανία, για παράδειγμα) είναι μάλλον ανεκτικές στη δημόσια γύμνια, άλλα έθνη αποδοκιμάζουν ή τιμωρούν τη δημόσια γύμνια. Στις Ηνωμένες Πολιτείες το 2012, το δημοτικό συμβούλιο του Σαν Φρανσίσκο της Καλιφόρνια απαγόρευσε τη δημόσια γύμνια στην πόλη. Αυτή η κίνηση αντιμετωπίστηκε από σκληρή αντίσταση επειδή η πόλη ήταν γνωστή για τον φιλελεύθερο πολιτισμό της και είχε προηγουμένως ανεχθεί τη δημόσια γύμνια. Ομοίως, οι φύλακες πάρκων άρχισαν να κόβουν κλήσεις σε γυμνιστές στην παραλία Σαν Ονόφρε - επίσης ένα μέρος με μακρά παράδοση δημόσιας γύμνιας - το 2010.

Γυμνισμός

Μία ομάδα γυμνιστών σε παραλία στην Κριμαία, 2008.

Ο γυμνισμός είναι μία υποκουλτούρα που υποστηρίζει και υπερασπίζεται την ιδιωτική και δημόσια γύμνια ως μέρος ενός απλού, φυσικού τρόπου ζωής. Ο γυμνισμός ξεκίνησε σε αντίθεση με την βιομηχανοποίηση της Ευρώπης στα τέλη του 19ου αιώνα.

Οι γυμνιστές απορρίπτουν τα σύγχρονα πρότυπα σεμνότητας που αποθαρρύνουν την προσωπική, οικογενειακή και κοινωνική γύμνια. Αντίθετα, επιδιώκουν να δημιουργήσουν ένα κοινωνικό περιβάλλον όπου τα άτομα αισθάνονται άνετα να βρίσκονται μαζί με γυμνούς ανθρώπους και να βλέπονται γυμνά, είτε από άλλους γυμνιστές είτε από το ευρύ κοινό.

Ο γυμνισμός δημιούργησε έναν προσηλυτιστικό ρομαντισμό στις δεκαετίες του 1920 και του 1930. Το άλλο κοινό όνομα του γυμνισμού, ο φυσιολατρισμός, σηματοδοτεί τον βασικό ισχυρισμό του ότι το γυμνό σώμα είναι φυσικό και ότι η σεμνότητα και η ντροπή είναι πολιτιστικές επιβολές με επιβλαβείς επιπτώσεις στην ψυχολογική, σεξουαλική και κοινωνική ευημερία. Ο πρώιμος γυμνισμός ήταν σε διάλογο με τη σεξολογία και τον φεμινισμό σε μία κριτική της κοινωνίας και του μέλλοντός της. Ενώ οι Χριστιανοί ηθικολόγοι τείνουν να καταδικάζουν τον γυμνισμό, άλλοι Χριστιανοί υποστήριξαν την καθαρότητα του γυμνού σώματος σε σύγκριση με τη διαφθορά των λιγοστών ρούχων της εποχής. Οι υποστηρικτές του πίστευαν ότι ο γυμνισμός θα μπορούσε να καταπολεμήσει την κοινωνική ανισότητα, συμπεριλαμβανομένης της σεξουαλικής ανισότητας. Ως μία κοινωνικά περιθωριακή πρακτική που βασίζεται στη φυσικότητα της γυμνότητας, ο γυμνισμός είχε μία περίπλοκη σχέση με τη σεξουαλικότητα και τους διαλόγους για το σεξ.

Οι κοινωνικές επιστήμες μέχρι τα μέσα του 20ού αιώνα μελετούσαν συχνά τη δημόσια γύμνια, συμπεριλαμβανομένου του γυμνισμού, στο πλαίσιο της διαστροφής ή της εγκληματικότητας. Ωστόσο, πιο πρόσφατες μελέτες διαπιστώνουν ότι ο γυμνισμός έχει θετικά αποτελέσματα στην εικόνα του σώματος, στην αυτοεκτίμηση και στην ικανοποίηση της ζωής. Η Εγκυκλοπαίδεια της Κοινωνικής Παρέκκλισης συνεχίζει να έχει μία καταχώρηση για το «Γυμνισμό», αλλά επίσης ορίζει την «Κανονική Παρέκκλιση» ως παραβίαση των κοινωνικών κανόνων με θετικό τρόπο, οδηγώντας σε κοινωνικές αλλαγές.

Παραλίες γυμνιστών

Μία παραλία γυμνιστών είναι η παραλία όπου οι παρευρισκόμενοι είναι ελεύθεροι να είναι γυμνοί. Τέτοιες παραλίες είναι συνήθως σε δημόσιο χώρο. Οι παραλίες γυμνιστών μπορεί να είναι επίσημες (νόμιμα εγκεκριμένες), ανεπίσημες (γίνονται ανεκτές από τους κατοίκους και τις αρχές επιβολής του νόμου) ή παράνομες αλλά τόσο απομονωμένες ώστε να ξεφύγουν από τους ελέγχους.

Δραστηριότητες σχετικές με τις τέχνες

Πέραν από τα γυμνά έργα τέχνης που δημιουργούνται, οι συνεδρίες όπου καλλιτέχνες, τόσο ερασιτέχνες όσο και επαγγελματίες, εργάζονται με ζωντανά μοντέλα είναι μια κοινωνική κατάσταση όπου το γυμνό έχει μακρά παράδοση. Ο ρόλος του μοντέλου τόσο ως μέρος της εκπαίδευσης της εικαστικής τέχνης όσο και στη δημιουργία τελικών έργων έχει εξελιχθεί από την αρχαιότητα στις δυτικές κοινωνίες και σε όλο τον κόσμο όπου έχουν υιοθετηθεί οι δυτικές πολιτιστικές πρακτικές στις εικαστικές τέχνες. Στα σύγχρονα πανεπιστήμια, τις σχολές τέχνης και τις κοινοτικές ομάδες το «μοντέλο τέχνης» είναι μία δουλειά, όπου μία από τις προϋποθέσεις είναι να ποζάρει «χωρίς ρούχα» και ακίνητο για λεπτά, ώρες (με διαλείμματα) ή ημέρες, ανάλογα με τις απαιτήσεις του έργου τέχνης.

Σε όλο τον κόσμο έχουν πραγματοποιηθεί ομαδικές φωτογραφίσεις γυμνών ανθρώπων σε δημόσιους χώρους με ή χωρίς επίσημη συγκατάθεση. Η ίδια η συγκέντρωση προτείνεται ως καλλιτεχνική παράσταση, ενώ οι εικόνες που προκύπτουν γίνονται δηλώσεις που βασίζονται στις ταυτότητες των ατόμων που καλούνται να συμμετάσχουν όπου ποζάρουν σε επιλεγμένες τοποθεσίες, όπως αστικά, γραφικά τοπία ή ιστορικά αξιοθέατα. Οι φωτογράφοι επικαλούνται μία ποικιλία καλλιτεχνικών, πολιτιστικών και πολιτικών λόγων για τη δουλειά τους, ενώ αυτοί που φωτογραφίζονται μπορεί να είναι επαγγελματίες μοντέλα ή μη αμειβόμενοι εθελοντές που συμμετέχουν στο έργο για προσωπικούς λόγους.

• Ο Σπένσερ Τούνικ φωτογραφίζει τις «εγκαταστάσεις» του από το 1994, συχνά σε αστικούς χώρους αλλά και σε τοπία. Ο αριθμός των συμμετεχόντων ποικίλλει επίσης, από εκατοντάδες έως χιλιάδες εθελοντές.
• Ο φωτογράφος της περιοχής του Σαν Φρανσίσκο, Τζακ Γκεσάιντ διοργανώνει εκδηλώσεις ως μέρος μίας συνεχιζόμενης σειράς, που ονομάζεται «The Tree Spirit Project».
• Ο φωτογράφος Χένινγκ φον Μπεργκ φωτογραφίζει γυμνούς ανθρώπους σε δημόσιες αστικές τοποθεσίες σε όλο τον κόσμο. Μία από τις τοποθεσίες ήταν το κτήριο του Ράιχσταγκ στο Βερολίνο.

Απεικονίσεις γύμνιας

Εικόνες ενός άνδρα και μίας γυναίκας που συνημμένες στο Πάιονηρ 10 ως μέρος ενός μηνύματος προς οποιαδήποτε εξωγήινη νοημοσύνη που μπορεί να συναντήσει ο διαστημικός ανιχνευτής.

Σε έναν πολιτισμό δημιουργίας εικόνων, οι εικονογραφικές παραδόσεις επιβεβαιώνουν συνεχώς τι είναι φυσικό στην ανθρώπινη εμφάνιση, το οποίο είναι μέρος της κοινωνικοποίησης.

Στις δυτικές κοινωνίες, τα πλαίσια απεικόνισης της γύμνιας περιλαμβάνουν πληροφορίες, τέχνες και πορνογραφία. Οποιαδήποτε διφορούμενη εικόνα που δεν ταιριάζει εύκολα σε μία από αυτές τις κατηγορίες μπορεί να παρερμηνευθεί, οδηγώντας σε διαφωνίες. Η γύμνια στη φωτογραφία περιλαμβάνει επιστημονική, εμπορική, καλλιτεχνική και ερωτική φωτογράφιση.

Προσβολή και αισχρότητα

Τα όρια της απεικόνισης του γυμνού βασίζονται στους νόμιμους ορισμούς της προσβολής και της αισχρότητας. Το 1973, το Ανώτατο Δικαστήριο στην υπόθεση Μίλερ εναντίον Καλιφόρνια καθιέρωσε το τεστ Μίλερ τριών επιπέδων για να προσδιορίσει τι ήταν αισχρό (και επομένως δεν προστατεύεται) έναντι αυτού που ήταν απλώς ερωτικό και επομένως προστατευόταν από την Πρώτη Τροποποίηση.

Απεικονίσεις παιδικής γύμνιας (ή παιδιών με γυμνούς ενήλικες) εμφανίζονται σε έργα τέχνης σε διάφορους πολιτισμούς και ιστορικές περιόδους. Αυτές οι στάσεις έχουν αλλάξει με την πάροδο του χρόνου και γίνονται όλο και πιο αμήχανες, ειδικά στην περίπτωση της φωτογραφίας. Τα τελευταία χρόνια, τα στιγμιότυπα που λήφθηκαν από τους γονείς των γυμνών παιδιών τους ή των μικρών παιδιών τους ελέγχθηκαν ως παιδική πορνογραφία.

Η Αφροδίτη του Βίλλεντορφ φτιάχτηκε μεταξύ 24.000 και 22.000 π.Χ.

Τέχνη

Η γυμνή ανθρώπινη φιγούρα ήταν ένα από τα θέματα της τέχνης από τις παλαιολιθικές αρχές της και μια σημαντική ανησυχία της δυτικής τέχνης από την εποχή της αρχαίας Ελλάδας. Στο «The Nude: a Study in Ideal Form», ο Λόρδος Κένεθ Κλαρκ δηλώνει ότι το να είσαι γυμνός είναι να στερείσαι ρούχα και συνεπάγεται αμηχανία και ντροπή, ενώ ένα γυμνό, ως έργο τέχνης, δεν έχει τέτοιους συνειρμούς. Αυτός ο διαχωρισμός της καλλιτεχνικής μορφής από τα συναφή κοινωνικά και πολιτιστικά ζητήματα δεν εξετάστηκε σε μεγάλο βαθμό από ιστορικούς της κλασικής τέχνης, αλλά έγινε το επίκεντρο των κοινωνικών και φεμινιστικών κριτικών τη δεκαετία του 1970, όταν τα κλασικά γυμνά των γυναικών θεωρούνταν συμβολικά της ανδρικής αντικειμενοποίησης των γυναικείων σωμάτων. Η συζήτηση για την αντικειμενοποίηση συνεχίστηκε και πρόσφατα ενεργοποιήθηκε από το κίνημα #MeToo.

Τέχνες

Η γύμνια μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως μέρος ζωντανών παραστάσεων, όπως χορός, θέατρο, παραστατική τέχνη και ζωγραφική σώματος.

Χορός

Ο χορός, ως ακολουθία της ανθρώπινης κίνησης, μπορεί να είναι τελετουργικός, κοινωνικός ή μια από τις ερμηνευτικές τέχνες. Η μερική ή ολική γύμνια είναι ένα χαρακτηριστικό των τελετουργικών χορών σε ορισμένες τροπικές χώρες. Ωστόσο, ορισμένοι ισχυρίζονται ότι οι σύγχρονες πρακτικές μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την προώθηση του «εθνοτικού τουρισμού» παρά για την αναβίωση αυθεντικών παραδόσεων. Στις δυτικές παραδόσεις, τα κοστούμια χορού έχουν εξελιχθεί ώστε να παρέχουν περισσότερη ελευθερία κινήσεων και να αποκαλύπτουν μεγαλύτερο μέρος του σώματος, όπου η ολική γυμνότητα είναι το αποκορύφωμα αυτής της διαδικασίας. Σύγχρονοι χορογράφοι θεωρούν τη γύμνια ένα από τα πιθανά «κοστούμια» που διατίθενται για χορό, κάποιοι θεωρούν ότι η γύμνια εκφράζει βαθύτερες ανθρώπινες ιδιότητες μέσω του χορού, που λειτουργεί ενάντια στη σεξουαλική αντικειμενοποίηση του σώματος στον εμπορικό πολιτισμό. Ενώ η γύμνια στον κοινωνικό χορό δεν είναι κοινή, εκδηλώσεις όπως το «Naked Tango» έχουν πραγματοποιηθεί στη Γερμανία.

Θέατρο

Μία γνωστή παράσταση που περιελάμβανε γύμνια ήταν το μιούζικαλ Hair στο θέατρο Μπρόντγουεϊ το 1968. Οι New York Times εκτύπωσαν μια σειρά επιστολών στον συντάκτη το 1969 με απόψεις από την ηθοποιό Τζουν Χάβοκ, δηλώνοντας ότι η γύμνια δείχνει ότι ο παραγωγός έχει στερέψει από ιδέες, ενώ η ηθοποιός Σέλλεϊ Γουίντερς αστειεύτηκε ότι ήταν αηδιαστικό, αλλά αν ήταν 22 ετών θα το έκανε.

Ερωτικές παραστάσεις

Τα μοντέλα που ποζάρουν γυμνά στη σκηνή ήταν ένα χαρακτηριστικό της ζωντανή εικόνας στο Θέατρο Γουίντμιλ του Λονδίνου και το Ziegfeld Follies της Νέας Υόρκης στις αρχές του 20ού αιώνα. Ο αγγλικός νόμος δεν επέτρεπε σε γυμνούς ηθοποιούς να κινηθούν στη σκηνή, αλλά τους επέτρεψε να σταθούν ακίνητοι για να μιμηθούν έργα τέχνης.

Δείτε επίσης

• Γυμνή αναψυχή
• Γύμνια στη μάχη
• Αναρχογυμνισμός

Πηγές

Βιβλία

• Altenmüller, Hartwig (1998). Egypt: the world of the pharaohs. Cologne: Könemann. 
• Bancroft, John (2003). Sexual Development in Childhood. Indiana University Press. ISBN 978-0-253-34243-0. 
• Barcan, Ruth (2004a). Nudity: A Cultural Anatomy. Berg Publishers. ISBN 1859738729. 
• Barcan, Ruth (2015). «The International Encyclopedia of Human Sexuality». The International Encyclopedia of Human Sexuality. Wiley-Blackwell, σσ. 819–830. doi:10.1002/9781118896877.wbiehs315. ISBN 9781786842992. 
• Berger, John (1972). Ways of Seeing. Penguin. ISBN 0-14-013515-4. 
• Black, Pamela (2014). «Nudism». Στο: Forsyth, Craig J.· Copes, Heith. Encyclopedia of Social Deviance. SAGE Publications. σελίδες 471–472. ISBN 9781483340463. 
• Bloom, Ken (18 Οκτωβρίου 2013). Routledge Guide to Broadway. Routledge – μέσω Google Books. 
• Bonner, Barbara L. (1999). «When does sexual play suggest a problem?». Στο: Dubowitz, Howard· Depanfilis, Diane. Handbook for Child Protection Practice. Sage Publications. ISBN 978-0-7619-1371-9. 
• Bullough, Vern L.· Bullough, Bonnie (2014). Human Sexuality: An Encyclopedia. Routledge. σελ. 449. ISBN 9781135825096. 
• Carr-Gomm, Philip (2010). A Brief History of Nakedness. London, UK: Reaktion Books, Limited. ISBN 978-1-86189-729-9. Ανακτήθηκε στις 1 Αυγούστου 2019. 
• Cicero (1927). Tusculan Disputations. Loeb Classical Library 141. Volume XVIII. Μτφρ. by J. E. King. doi:10.4159/DLCL.marcus_tullius_cicero-tusculan_disputations.1927. 
• Clark, Kenneth (1956). The Nude: A Study in Ideal Form. Princeton: Princeton University Press. ISBN 0-691-01788-3. 
• Classen, Albrecht (2008). «The Cultural Significance of Sexuality in the Middle Ages, the Renaissance, and Beyond». Στο: Classen, Albrecht. Sexuality in the Middle Ages and the Early Modern Times. Berlin: Walter de Gruyter. 
• Deonna, Julien A.· Rodogno, Raffaele· Teroni, Fabrice (2012). In Defense of Shame: The Faces of an Emotion. Oxford University Press. ISBN 9780199793532. 
• Dundas, Paul (2004). The Jains. London: Routledge. doi:10.4324/9780203398272. ISBN 9780203398272. 
• Fagan, Garrett G. (2002). Bathing in Public in the Roman World. University of Michigan Press. ISBN 0472088653. 
• Fallon, L. Fleming· Davidson, Tish (2012). «Voyeurism». Στο: Key, Kristin. The Gale Encyclopedia of Mental Health. 2 (3η έκδοση). Detroit, MI: Gale. σελίδες 1642–1644. 
• Frey, Rebecca· Willingham, Emily Jane (2012). «Exhibitionism». Στο: Key, Kristin. The Gale Encyclopedia of Mental Health. 1 (3η έκδοση). Detroit, MI: Gale. σελίδες 598–602. 
• Goldman, Leslie (2007). Locker Room Diaries : The Naked Truth about Women, Body Image, and Re-imagining the "Perfect" Body. Cambridge, MA: Da Capo Press. ISBN 9786612788604. 
• Gordon, Betty N.· Schroeder, Carolyn S. (1995). Sexuality: A Developmental Approach to Problems. Springer. ISBN 978-0-306-45040-2. 
• Górnicka, Barbara (2016). «From Lewd to Nude: Becoming a Naturist». Nakedness, Shame, and Embarrassment. Figurationen. Schriften zur Zivilisations und Prozesstheorie. 12. Wiesbaden: Springer VS. 
• Hall, Edward T. (1989). Beyond Culture. New York: Doubleday. σελίδες 87–88. ISBN 0385124740. OCLC 20595709. 
• Habinek, Thomas· Schiesaro, Alessandro (1997). The Roman Cultural Revolution. Cambridge University Press. 
• Hampton, Christopher (2014). Christopher Hampton Plays 1: Total Eclipse; The Philanthropist; Savages; Treats. Faber & Faber. ISBN 978-0-571-31830-8. 
• Hartsuiker, Dolf (2014). Sadhus: Holy Men of India. Inner Traditions. σελ. 176. ISBN 978-1620554029. 
• Hasha, Margot· Kalish, DeAnn (2014). «Normal Deviance». Στο: Forsyth, Craig J.· Copes, Heith. Encyclopedia of Social Deviance. SAGE Publications. σελίδες 467–468. ISBN 9781483340463. 
• Higonnet, Anne (1998). Pictures of Innocence – The History and Crisis of Ideal Childhood. New York: Thames & Hudson. ISBN 978-0-500-28048-5. OL 705008M. 
• Hollander, Anne (1978). Seeing Through Clothes. New York: Viking Press. ISBN 0140110844. 
• Jablonski, Nina G. (2006). Skin: A Natural History. Berkeley: University of California Press. ISBN 9780520954816. 
• Jacobs, Steven (27 Αυγούστου 2012). Framing Pictures. Edinburgh University Press – μέσω Google Books. 
• Jordan, Tim· Pile, Steve, επιμ. (2003). Social Change. Wiley. ISBN 978-0-631-23312-1. 
• Kosso, Cynthia· Scott, Anne, επιμ. (2009). The Nature and Function of Water, Baths, Bathing, and Hygiene from Antiquity Through the Renaissance. Boston: Brill. ISBN 978-9004173576. 
• Lerner, Robert E. (1972). The Heresy of the Free Spirit in the Later Middle Ages. Berkeley, CA: University of California Press. 
• Lindsay, James E. (2005). Daily Life in the Medieval Islamic World. Daily Life through History. Westport, Conn: Greenwood Press. 
• Livingstone, E. A., επιμ. (2013). The Concise Oxford Dictionary of the Christian Church (3η έκδοση). Oxford University Press. ISBN 9780199659623. 
• McDonald, Gabrielle Kirk· Swaak-Goldman, Olivia (2000). Substantive and Procedural Aspects of International Criminal Law: The Experience of International and National Courts: Materials. Volume 2. Brill. ISBN 90-411-1134-4. 
• Mark, Joshua J. (27 Μαρτίου 2017). «Fashion and Dress in Ancient Egypt». Ancient History Encyclopedia. 
• Martinez, D.P. (1995). «Naked Divers: A Case of Identity and Dress in Japan». Στο: Eicher, Joanne B. Dress and Ethnicity: Change Across Space and Time. Ethnicity and Identity Series. Oxford: Berg. σελ. 79–94. doi:10.2752/9781847881342/DRESSETHN0009. ISBN 9781847881342. 
• Mertz, Barbara (1990). Red Land, Black Land: Daily Life in Ancient Egypt. Peter Bedrick Books. ISBN 9780872262225. 
• Miles, Margaret R.· Lyon, Vanessa (2008). A Complex Delight: The Secularization of the Breast, 1350-1750. University of California Press. ISBN 978-0520253483. 
• Posner, Richard A.· Silbaugh, Katharine B. (1996). A Guide to America's Sex Laws. University of Chicago Press. ISBN 9780226675640. 
• Scheuch, Manfred (2004). Nackt; Kulturgeschichte eines Tabus im 20. Jahrhundert [Nudity: A Cultural History of a taboo in the 20th century] (στα Γερμανικά). Vienna: Christian Brandstätter Verlag. ISBN 978-3-85498-289-0. 
• Silverman, Eric (2013). A Cultural History of Jewish Dress. A&C Black. ISBN 978-0-857-85209-0. The Five Books of Moses...clearly specify that Jews must adhere to a particular dress code-modesty, for example, and fringes. Clothing, too, served as a "fence" that protected Jews from the profanities and pollutions of the non-Jewish societies in which they dwelled. From this angle, Jews dressed distinctively as God's elect. 
• Smith, Dennis Craig· Sparks, William (1986). The Naked Child: Growing Up Without Shame. Elysium Growth Press. ISBN 978-1-55599-000-8. 
• Steinhart, Peter (2004). The Undressed Art: Why We Draw. New York: Alfred A. Knopf. ISBN 978-1-4000-4184-8. 
• Stevens, Scott Manning (2003). «New World Contacts and the Trope of the 'Naked Savage». Στο: Elizabeth D. Harvey. Sensible Flesh: On Touch in Early Modern Culture. University of Pennsylvania Press. σελίδες 124–140. ISBN 9780812293630. 
• Tierney, Tom (1999). Ancient Egyptian Fashions. Mineola, NY: Dover. ISBN 978-0-486-40806-4. 
• Toepfer, Karl Eric (1997). Empire of Ecstasy: Nudity and Movement in German Body Culture, 1910-1935. University of California Press. ISBN 9780520918276. 
• Thomason, Krista K. (2018). Naked: The Dark Side of Shame and Moral Life. New York: Oxford University Press. doi:10.1093/oso/9780190843274.003.0007. 
• Veyne, Paul, επιμ. (1987). A History of Private Life: From Pagan Rome to Byzantium. A History of Private Life. 1 of 5. Cambridge, Mass: Belknap Press of Harvard University Press. ISBN 9780674399747. 

 

Άρθρα εφημερίδας

• Alaimo, Stacy (2010). «The naked word: The trans-corporeal ethics of the protesting body». Women & Performance: A Journal of Feminist Theory 20 (1): 15–36. doi:10.1080/07407701003589253. ISSN 0740-770X. 
• Allen, Katherine R.; Gary, Emily A.; Lavender-Stott, Erin S.; Kaestle, Christine E. (2018). «'I Walked in on Them': Young Adults' Childhood Perceptions of Sex and Nudity in Family and Public Contexts». Journal of Family Issues 39 (15): 3804–3831. doi:10.1177/0192513X18793923. 
• Andrews, Jonathan (2007-06-01). «The (un)dress of the mad poor in England, c.1650-1850. Part 2». History of Psychiatry 18 (2): 131–156. doi:10.1177/0957154X06067246. ISSN 0957-154X. PMID 18589927. https://hal.archives-ouvertes.fr/hal-00570863/file/PEER_stage2_10.1177%252F0957154X06067246.pdf. 
• Barcan, Ruth (2001). «The Moral Bath of Bodily Unconsciousness: Female Nudism, Bodily Exposure and the Gaze». Continuum 15 (3): 303–317. doi:10.1080/10304310120086795. 
• Barcan, Ruth (2004b). «Regaining what Mankind has Lost through Civilisation: Early Nudism and Ambivalent Moderns». Fashion Theory 8 (1): 63–82. doi:10.2752/136270404778051870. 
• Batten, Alicia J. (2010). «Clothing and Adornment». Biblical Theology Bulletin: Journal of Bible and Culture 40 (3): 148–59. doi:10.1177/0146107910375547. 
• Byrde, Penelope (1987). «‘That Frightful Unbecoming Dress’ Clothes for Spa Bathing at Bath». Costume 21 (1): 44–56. https://doi.org/10.1179/cos.1987.21.1.44. 
• Collard, Mark; Tarle, Lia; Sandgathe, Dennis; Allan, Alexander (2016). «Faunal evidence for a difference in clothing use between Neanderthals and early modern humans in Europe». Journal of Anthropological Archaeology 44: 235–246. doi:10.1016/j.jaa.2016.07.010. 
• Condra, Mollie B. (1992). «Bare Facts and Naked Truths: Gender, Power, and Freedom of Expression». Free Speech Yearbook 30: 129–48. doi:10.1080/08997225.1992.10556145. 
• Cooper, D. (2011). «Theorising Nudist Equality: An Encounter Between Political Fantasy and Public Appearance». Antipode 43 (2): 326–357. doi:10.1111/j.1467-8330.2010.00833.x. https://kar.kent.ac.uk/25063/1/nudist_equality-libre.pdf. 
• Eck, Beth A. (Δεκέμβριος 2001). «Nudity and Framing: Classifying Art, Pornography, Information, and Ambiguity». Sociological Forum (Springer) 16 (4): 603–632. doi:10.1023/A:1012862311849. https://archive.org/details/sim_sociological-forum_2001-12_16_4/page/603. 
• Emmerink, Peggy M. J.; van den Eijnden1, Regina J. J. M.; Vanwesenbeeck, Ine; ter Bogt, Tom F. M. (2016). «The Relationship Between Endorsement of the Sexual Double Standard and Sexual Cognitions and Emotions». Sex Roles (New York) 75 (7–8): 363–76. doi:10.1007/s11199-016-0616-z. PMID 27688527. 
• Firenzi, T (2012). «The Changing Functions of Traditional Dance in Zulu Society: 1830–Present». The International Journal of African Historical Studies 45 (3): 403–425. 
• Frydendal, Stine; Thing, Lone Friis (2020). «A Shameful Affair? A Figurational Study of the Change Room and Showering Culture Connected to Physical Education in Danish Upper Secondary Schools». Sport, Education and Society 25 (2): 161–72. doi:10.1080/13573322.2018.1564654. 
• Gilligan, Ian (2010). «The Prehistoric Development of Clothing: Archaeological Implications of a Thermal Model». Journal of Archaeological Method & Theory 17 (1): 15–80. doi:10.1007/s10816-009-9076-x. 
• Glancy, Jennifer A (2015). «The Sexual Use of Slaves: A Response to Kyle Harper on Jewish and Christian Porneia». Journal of Biblical Literature 134 (1): 215–29. doi:10.1353/jbl.2015.0003. https://archive.org/details/sim_journal-of-biblical-literature_2015_134_1/page/215. 
• Harper, Kyle (2012). «Porneia: The Making of a Christian Sexual Norm». Journal of Biblical Literature 131 (2): 363–83. doi:10.2307/23488230. https://archive.org/details/sim_journal-of-biblical-literature_2012_131_2/page/363. 
• Henry, Eric (1999). «The Social Significance of Nudity in Early China». Fashion Theory 3 (4): 475–486. doi:10.2752/136270499779476036. 
• Jablonski, Nina G.; Chaplin, George (2000). «The Evolution of Human Skin Coloration». Journal of Human Evolution 39 (1): 57–106. doi:10.1006/jhev.2000.0403. PMID 10896812. https://semanticscholar.org/paper/011d4ccb74f32f597df54ac8037a7903bd95038b. 
• Jablonski, Nina G.; Chaplin, George (2017). «The Colours of Humanity: The Evolution of Pigmentation in the Human Lineage». Philosophical Transactions of the Royal Society B: Biological Sciences 372 (1724): 20160349. doi:10.1098/rstb.2016.0349. PMID 28533464. 
• Jensen, Robin (2004). «Topfreedom: A rhetorical analysis of the debate with a bust». Women and Language (Urbana) 27 (1): 68–69. http://search.proquest.com/docview/198827659/citation/61F5D22D7474E88PQ/1. 
• Johansen, Bjørn Tore; Mæhle, Martine; Oland, Øyvind; Haugen, Tommy (2017). «Being Together in the Locker Room Is Great, but Showering Together – Just Forget It! - The Janus Face of the Wardrobe Practice in Physical Education». International Journal of Learning, Teaching and Educational Research 16 (10): 41–57. https://doi.org/10.26803/ijlter.16.10.4.. 
• Kushlan, James A. (1980). «The Evolution of Hairlessness in Man». The American Naturalist 116 (5): 727–729. doi:10.1086/283663. https://archive.org/details/sim_american-naturalist_1980-11_116_5/page/727. 
• Leary, Mark R; Buttermore, Nicole R. (2003). «The Evolution of the Human Self: Tracing the Natural History of Self-Awareness». Journal for the Theory of Social Behaviour 33 (4): 365–404. doi:10.1046/j.1468-5914.2003.00223.x. https://archive.org/details/sim_journal-for-the-theory-of-social-behaviour_2003-12_33_4/page/365. 
• Mann, Channing (1963). «Swimming Classes in Elementary Schools on a City-Wide Basis». Journal of Health, Physical Education, Recreation 34 (5): 35–36. doi:10.1080/00221473.1963.10621677. 
• Miller, Barry (2016). «On the Loss of Nudity in the Men's Locker Room». Psychological Perspectives 59 (1): 93–108. doi:10.1080/00332925.2016.1134213. 
• Mulvey, Laura (1975). «Visual Pleasure and Narrative Cinema». Screen 16 (3): 6–18. doi:10.1093/screen/16.3.6. 
• Naidu, Maheshvari (2009). «'Topless' Tradition for Tourists: Young Zulu Girls in Tourism». Agenda 23 (79): 38–48. doi:10.1080/10130950.2009.9676222. https://researchspace.ukzn.ac.za/handle/10413/9975. 
• Nkosi, Gugulethu Sebenzile (2013). Umkhosi Womhlanga (Reed Dance) as a tourism enterprise in KwaZulu-Natal: Perceptions, Policies and Practices (PhD). University of Zululand. hdl:10530/1282. 
• Okami, Paul (1995). «Childhood exposure to parental nudity, parent‐child co‐sleeping, and "primal scenes": A review of clinical opinion and empirical evidence». Journal of Sex Research 32 (1): 51–63. doi:10.1080/00224499509551774. ISSN 0022-4499. https://archive.org/details/sim_journal-of-sex-research_1995_32_1/page/51. 
• Okami, Paul; Olmstead, Richard; Abramson, Paul R.; Pendleton, Laura (1998). «Early Childhood Exposure to Parental Nudity and Scenes of Parental Sexuality ('Primal Scenes'): An 18-Year Longitudinal Study of Outcome». Archives of Sexual Behavior 27 (4): 361–384. doi:10.1023/A:1018736109563. ISSN 00040002. PMID 9681119. https://archive.org/details/sim_archives-of-sexual-behavior_1998-08_27_4/page/361. 
• Rantala, M. J. (2007). «Evolution of nakedness in Homo sapiens». Journal of Zoology 273 (1): 1–7. doi:10.1111/j.1469-7998.2007.00295.x. https://semanticscholar.org/paper/b712958b9d32e8aade143b42a342d9295ac15f65. 
• Rasmus, Ryen (2011). «The Auto-Authentication of the Page: Purely Written Speech and the Doctrine of Obscenity». William & Mary Bill of Rights Journal 20. http://scholarship.law.wm.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1602&context=wmborj. 
• Rasmussen, Susan J. (2013). «Re-Casting the Veil: Situated Meanings of Covering». Culture & Psychology 19 (2): 237–58. doi:10.1177/1354067X13478989. 
• Schlebusch (2017-11-03). «Southern African ancient genomes estimate modern human divergence to 350,000 to 260,000 years ago». Science 358 (6363): 652–655. doi:10.1126/science.aao6266. PMID 28971970. Bibcode: 2017Sci...358..652S. 
• Shantz, Mary-Ann (2017). «'Nudists at Heart': Children's Nature and Child Psychology in the Postwar Canadian Nudist Movement». Journal of the History of Childhood and Youth (Baltimore: John Hopkin's University Press) 10 (2): 228–247. doi:10.1353/hcy.2017.0026. ProQuest 1901236165. 
• Shrum, Wesley; Kilburn, John (1996). «Ritual Disrobement at Mardi Gras: Ceremonial Exchange and Moral Order». Social Forces 75 (2): 423–58. doi:10.2307/2580408. https://archive.org/details/sim_social-forces_1996-12_75_2/page/423. 
• Silver, Nina (1991). «The Shame of Being Naked». Off Our Backs 21 (8): 6–7. 
• Smith, H. W. (1980-09-01). «A Modest Test of Cross-Cultural Differences in Sexual Modesty, Embarrassment and Self-Disclosure». Qualitative Sociology 3 (3): 223–241. doi:10.1007/BF00987137. ISSN 1573-7837. 
• Smith, Glenn; King, Michael (Ιούνιος 2009). «Naturism and sexuality: Broadening our approach to sexual wellbeing». Health & Place 15 (2): 439–446. doi:10.1016/j.healthplace.2008.08.002. PMID 18926761. 
• Sparshott, Francis (1995). «Some aspects of nudity in theatre dance». Dance Chronicle 18 (2): 303–310. doi:10.1080/01472529508569206. https://archive.org/details/sim_dance-chronicle_1995_18_2/page/303. 
• Sutou, Shizuyo (2012). «Hairless mutation: a driving force of humanization from a human-ape common ancestor by enforcing upright walking while holding a baby with both hands». Genes to Cells 17 (4): 264–272. doi:10.1111/j.1365-2443.2012.01592.x. PMID 22404045. 
• Toups, M. A.; Kitchen, A.; Light, J. E.; Reed, D. L. (2010). «Origin of Clothing Lice Indicates Early Clothing Use by Anatomically Modern Humans in Africa». Molecular Biology and Evolution 28 (1): 29–32. doi:10.1093/molbev/msq234. ISSN 0737-4038. PMID 20823373. 
• Uebel, Michael (2019). «Dirty Rotten Shame? The Value and Ethical Functions of Shame». Journal of Humanistic Psychology 59 (2): 232–51. doi:10.1177/0022167816631398. 
• Van Schendel, Willem (2002). «A Politics of Nudity: Photographs of the 'Naked Mru' of Bangladesh». Modern Asian Studies 36 (2): 34. doi:10.1017/S0026749X02002032. https://pure.uva.nl/ws/files/3501618/153275_201292.pdf. 
• Vance, Melissa R. (2005). «Breastfeeding Legislation in the United States: A General Overview and Implications for Helping Mothers». LEAVEN 41 (3): 51–54. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2007-03-31. https://web.archive.org/web/20070331220518/http://www.llli.org/llleaderweb/LV/LVJunJul05p51.html. 
• Velleman, J. (2001). «The Genesis of Shame». Philosophy and Public Affairs 30 (1): 27–52. https://doi.org/10.1111/j.1088-4963.2001.00027.x. 
• Weinberg, Martin S; Williams, Colin J. (2010). «Bare Bodies: Nudity, Gender, and the Looking Glass Body». Sociological Forum 25 (1): 47–67. doi:10.1111/j.1573-7861.2009.01156.x. 
• West, Keon (2018-03-01). «Naked and Unashamed: Investigations and Applications of the Effects of Naturist Activities on Body Image, Self-Esteem, and Life Satisfaction». Journal of Happiness Studies 19 (3): 677–697. doi:10.1007/s10902-017-9846-1. ISSN 1573-7780. 
• Wheeler, P.E. (1985). «The loss of functional body hair in man: the influence of thermal environment, body form and bipedality». Journal of Human Evolution 14 (14): 23–28. doi:10.1016/S0047-2484(85)80091-9. 
• Whitman, James Q. (2004-04-01). «The Two Western Cultures of Privacy: Dignity versus Liberty». The Yale Law Journal 113 (6): 1151–1221. doi:10.2307/4135723. https://digitalcommons.law.yale.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1647&context=fss_papers. 
• Wiltse, Jeffrey (2003). «Contested waters: A History of Swimming Pools in America». ProQuest Dissertations & Theses Global. ProQuest 305343056. 
• Wolf, JH (2008). «Got milk? Not in public!». International Breastfeeding Journal 3 (1): 11. doi:10.1186/1746-4358-3-11. PMID 18680578. 

Ειδήσεις

• Adams, Cecil (2005-12-09). «Small Packages». Isthmus; Madison, Wis. (Madison, Wis., United States, Madison, Wis.): σελ. 57. ISSN 10814043. 
• Anand, Shefali (2008-05-19). «Modest proposal: A Vermont town bucks nakedness; skinny-dipping spurs an outbreak of nudity; the fanny-pack man». Wall Street Journal. 
• Andreatta, David (2017-09-22). «When boys swam nude in gym class». Democrat and Chronicle. https://www.democratandchronicle.com/story/news/local/columnists/andreatta/2017/09/22/andreatta-when-boys-swam-nude-gym-class/694542001/. 
• Bridge, A. (2016-02-05). «Germans Most Likely to Go Nude». The Telegraph. https://www.telegraph.co.uk/travel/destinations/europe/germany/articles/Germans-most-likely-to-go-nude/. 
• Cappelle, Laura; Whittenburg, Zachary (2014-04-01). «Baring It All». Dance Magazine. https://www.dancemagazine.com/baring_it_all-2306931348.html. 
• Davenport, Justin (2014-03-17). «Met officers subject 4,600 children to strip searches over five years». London Evening Standard: σελ. 22. 
• Grulovic, Tiyana (2014). «Simply the Breast». Flare Toronto 36 (10 (Oct 2014)): 70–71. 
• Hale, Jamie (2015-06-29). «Public nudity in Oregon: Where you can and can't legally be naked in the open». The Oregonian. https://www.oregonlive.com/entertainment/2015/06/public_nudity_in_oregon.html. 
• Hoge, Warren (2004-06-04). «U.N. Says Abu Ghraib Abuse Could Constitute War Crime». The New York Times. https://www.nytimes.com/2004/06/04/international/middleeast/un-says-abu-ghraib-abuse-could-constitute-war-crime.html. Ανακτήθηκε στις 2019-11-08. 
• Jablonski, Nina G. (2012-11-01). «The Naked Truth». Scientific American. https://www.scientificamerican.com/article/the-naked-truth/. 
• Johnson, Dirk (1996-04-22). «Students Still Sweat, They Just Don't Shower». The New York Times. https://www.nytimes.com/1996/04/22/us/students-still-sweat-they-just-don-t-shower.html?module=inline. 
• Kast, Günter (2014-11-18). «Bekleidung in der Sauna: Was haben Sie denn an?» (στα γερμανικά). Frankfurter Allgemeine Zeitung. https://www.faz.net/aktuell/reise/die-sauna-kultur-und-die-bekleidungsfrage-13268204.html. Ανακτήθηκε στις 2019-09-03. 
• Libbey, Peter (2018-04-29). «When 'Hair' Opened on Broadway, It Courted Controversy From the Start». The New York Times. https://www.nytimes.com/2018/04/29/theater/when-hair-opened-on-broadway-it-courted-controversy-from-the-start.html. Ανακτήθηκε στις 2019-11-15. 
• Lis, Lea (2019-05-05). «Eight Things to Know About Nudity and Your Family». Psychology Today. https://www.psychologytoday.com/blog/the-shameless-psychiatrist/201905/eight-things-know-about-nudity-and-your-family. Ανακτήθηκε στις 2019-07-31. 
• Nethers, Jocelyn (2013). «I Went 'Cause I Had Nothing On...». Dance Today 58 (146): 56. 
• NY Times Editorial (1969-06-22). «No Nudity Needed». The New York Times. http://timesmachine.nytimes.com/timesmachine/1969/06/22/90112074.html. Ανακτήθηκε στις 2019-12-08. 
• Okeowo, Alexis (2011-03-21). «The Ivory Coast Effect». The New Yorker. https://www.newyorker.com/news/news-desk/the-ivory-coast-effect. Ανακτήθηκε στις 2019-09-03. 
• Reynolds, Eoin (2012-11-20). «San Francisco nudists warn of backlash if anti-naked law passes». the Guardian. https://www.theguardian.com/world/2012/nov/20/san-francisco-nudists-backlash-ban. Ανακτήθηκε στις 2016-09-13. 
• Riding, Alan (1995-09-25). «The School of London, Mordantly Messy as Ever». The New York Times. https://www.nytimes.com/1995/09/25/arts/the-school-of-london-mordantly-messy-as-ever.html. Ανακτήθηκε στις 2013-02-16. 
• Rough, Bonnie J. (2018-08-27). «How the Dutch Do Sex Ed». The Atlantic. https://www.theatlantic.com/family/archive/2018/08/the-benefits-of-starting-sex-ed-at-age-4/568225/. «In the Netherlands, one of the world’s most gender-equal countries, kids learn about sex and bodies starting at age 4.». 
• Senelick, Richard (2014-02-03). «Men, Manliness, and Being Naked Around Other Men». The Atlantic. https://www.theatlantic.com/health/archive/2014/02/men-manliness-and-being-naked-around-other-men/282998/. 
• Shaw, Danny (2014-10-28). «Naked rambler Stephen Gough loses human rights case». BBC News. https://www.bbc.com/news/uk-england-29800016. Ανακτήθηκε στις 2016-09-29. 
• Sisson, Paul (2010-03-23). «SAN ONOFRE: State begins citing nudists at beach». The San Diego Union-Tribune. http://www.sandiegouniontribune.com/news/2010/mar/23/san-onofre-state-begins-citing-nudists-at-beach/. Ανακτήθηκε στις 2016-09-13. 
• Sicha, Choire (2015-12-03). «Men's Locker Room Designers Take Pity on Naked Millennials». The New York Times. https://www.nytimes.com/2015/12/04/fashion/mens-style/mens-locker-room-designers-take-pity-on-naked-millennials.html?hpw&rref=fashion&action=click&pgtype=Homepage&module=well-region%C2%AEion=bottom-well&WT.nav=bottom-well. 
• Slenske, M.; Langmuir, M. (2018-04-16). «Who's Afraid of the Female Nude». New York. ProQuest 2037464739. 
• Smithers, Rebecca (1999-12-21). «Curtains for schools' communal showers». The Guardian. https://www.theguardian.com/education/1999/dec/21/schools.news. 
• Sterba, James (1974-09-03). «Nudity Increases in America». The New York Times. https://www.nytimes.com/1974/09/03/archives/nudity-increases-in-america-trend-viewed-as-step-toward-tolerance-a.html. 
• Taub, Gypsy (2012-11-23). «The naked truth about San Francisco's nudity ban». the Guardian. https://www.theguardian.com/commentisfree/2012/nov/23/naked-truth-san-francisco-nudity-ban. Ανακτήθηκε στις 2016-09-13. 
• Tayler, Jeffrey (2013-03-22). «Tunisian Woman Sent to a Psychiatric Hospital for Posting Topless Photos on Facebook». The Atlantic. https://www.theatlantic.com/international/archive/2013/03/tunisian-woman-sent-to-a-psychiatric-hospital-for-posting-topless-photos-on-facebook/274298/. 
• Taylor, Zanthe (2012-02-28). «The (Un-Erotic) Glories of Nudity». Psychology Today. http://www.psychologytoday.com/blog/million-meals/201202/the-un-erotic-glories-nudity. 
• Tosches, Rich (2012-01-05). «Long Live the FONG». Colorado Springs Independent. http://search.proquest.com/docview/918464360/abstract/DC06BA59346C45EBPQ/1. 
• Wade, Nicholas (2003-08-19). «Why Humans and Their Fur Parted Ways». The New York Times. https://www.nytimes.com/2003/08/19/science/why-humans-and-their-fur-parted-ways.html. 
• Zadrozny, Brandy (2015-05-14). «Are These the World's Most Graphic Sex-Ed Videos?». The Daily Beast. https://www.thedailybeast.com/articles/2015/05/14/are-these-the-world-s-most-graphic-sex-ed-videos. 

Ιστότοποι

• Arfin, Ferne (6 Μαρτίου 2019). «Is Naked Sunbathing Legal in England and Wales?». TripSavvy. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Μαΐου 2020. Ανακτήθηκε στις 3 Σεπτεμβρίου 2019. 
• Chapman, Helen (20 Ιουλίου 2018). «Windmill Girls meet for reunion and remember dancing days in old Soho». Islington Tribune. 
• Conley, Kevin (n.d.). «The Rabble Rousers». Oprah.com. Ανακτήθηκε στις 3 Σεπτεμβρίου 2019. 
• Daley, Jason (11 Δεκεμβρίου 2018). «Why Did Humans Lose Their Fur?». Smithsonian. Ανακτήθηκε στις 27 Οκτωβρίου 2019. 
• Daney, Charles (21 Ιανουαρίου 1998). «Nakedness and the Finnish Sauna». Being and Nakedness. Ανακτήθηκε στις 3 Σεπτεμβρίου 2019 – μέσω corz.org. 
• Ekine, Sokari (2015). «The Curse of Nakedness». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Μαΐου 2015. 
• Eng, Monica (10 Σεπτεμβρίου 2017). «Baring It All: Why Boys Swam Naked In Chicago Schools». WBEZ. 
• Gardner, Elysa (13 Ιουλίου 2003). «Music videos provocatively skirt the nudity issue». USA Today. Ανακτήθηκε στις 11 Μαΐου 2009. 
• Hadfield, James (10 Δεκεμβρίου 2016). «Last splash: Immodest Japanese tradition of mixed bathing may be on the verge of extinction». Japan Times. Ανακτήθηκε στις 19 Νοεμβρίου 2019. 
• Hile, Jennifer (2004). «The Skinny on Nudism in the U.S.». National Geographic. National Geographic. Ανακτήθηκε στις 11 Νοεμβρίου 2019. 
• Kincaid, James R. (31 Ιανουαρίου 2000). «Is this child pornography?». Salon.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Απριλίου 2007. Ανακτήθηκε στις 28 Απριλίου 2007. 
• Lawson, Mark (2 Φεβρουαρίου 2016). «Flashing the flesh – a history of TV nudity». The Guardian. Ανακτήθηκε στις 14 Νοεμβρίου 2019. 
• Mapes, Terri (6 Μαρτίου 2019). «Sex and Sexuality in Scandinavia». TripSavvy. Ανακτήθηκε στις 7 Νοεμβρίου 2019. 
• Mapes, Terri (3 Ιουνίου 2019). «Nudism in Scandinavia». TripSavvy. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Αυγούστου 2020. Ανακτήθηκε στις 7 Νοεμβρίου 2019. 
• Markowitz, Eric (29 Απριλίου 2014). «Until Fairly Recently, The YMCA Actually Required Swimmers To Be Nude». Vocativ. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 19 Αυγούστου 2019. Ανακτήθηκε στις 29 Απριλίου 2020. 
• Marosevic, Zeljka (14 Φεβρουαρίου 2014). «Everybody Get Naked, or Don't: Right Wing French Politicians Attack Immoral Children's Books». Melville House Books. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Οκτωβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 22 Νοεμβρίου 2019. 
• Milner, Rebecca (9 Ιουλίου 2015). «First-time jjimjilbang: how to visit a Korean bathhouse». Lonelyplanet.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Νοεμβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 23 Ιουνίου 2016. 
• Saul, Heather (14 Μαΐου 2016). «A woman is walking around America bare chested and she wants you to ask her about it». The Independent. 
• Sealey, Geraldine (31 Ιουλίου 2002). «Naked Ploy Is Latest Threat in Oil Wars». commondreams.org. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 11 Ιουλίου 2012. 
• Smith, Brittany (2019). «Here's the Exact Percentage of People Who Sleep Naked». Men's Journal. Ανακτήθηκε στις 11 Νοεμβρίου 2019. 
• Sood, Suemedha (30 Νοεμβρίου 2012). «The origins of bathhouse culture around the world». BBC Travel. Ανακτήθηκε στις 15 Νοεμβρίου 2019. 
• Steinbach, Paul (2017). «Designing Public Locker Rooms with an Eye on Privacy». Athletic Business. 
• Weaver, Fran (8 Οκτωβρίου 2010). «Seeking the real Finnish Sauna». this is FINLAND. Ανακτήθηκε στις 7 Οκτωβρίου 2011. 
• Wickman, Forrest (27 Ιουνίου 2012). «Mooning: A History». Slate.com. Ανακτήθηκε στις 27 Δεκεμβρίου 2019. 
• Williams, Pete (19 Αυγούστου 2019). «Women ask Supreme Court to toss topless ban: Why are rules different for men?». NBC News. 
• Zukerman, Wendy (4 Νοεμβρίου 2011). «Skin 'sees' the light to protect against sunshine». New Scientist. Ανακτήθηκε στις 3 Σεπτεμβρίου 2019.