Ρω
 |
Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν. |
- Αυτό το λήμμα αφορά το γράμμα του ελληνικού αλφαβήτου. Για το νησί, δείτε: Ρω Μεγίστης
Το γράμμα ρω (απλοποιημένη γραφή: ρο, κεφαλαίο: Ρ, πεζό: ρ ή ϱ) είναι το δέκατο έβδομο γράμμα του Ελληνικού αλφαβήτου. Στη νέα ελληνική αντιστοιχεί με το παλλόμενο φατνιακό /r/ που παγματώνεται κατά πλειοψηφία ως μονοπαλλόμενο [ɾ] και ως προσεγγιστικό [ɹ], εμφανίζοντας επίσης τριβόμενες και πολυπαλλόμενες [r] πραγματώσεις.[1]
Στην αρχαία ελληνική κάθε λέξη που ξεκινούσε από <ρ> έφερε δασεία και προφερόταν αντίστοιχα (π.χ. Ῥᾴδιον). Γι αυτό το λόγο στη λατινική μεταγραφή ελληνικών λέξεων που αρχίζουν από <ρ> το λατινικό <r>, στην αρχή της λέξης, ακολουθείται πάντοτε από το <h>: λ.χ Ῥόδος - Rhodus, ῥαψῳδία - rhapsodia. Το <h> αντιστοιχεί στη δασεία που έφερε το γράμμα. Ο λόγος που το <ρ> στην αρχή των λέξεων έφερε δασεία ήταν ότι παλαιότερα πριν από το <ρ> προηγούνταν το αρχαϊκό γράμμα δίγαμμα (Ϝ), το οποίο καθώς βαθμιαία σιγήθηκε σημειώθηκε με τη δασεία, η οποία με τη σειρά της σιγήθηκε επίσης. Λέξεις που αρχίζουν από <ρ> και γίνονται δεύτερο συνθετικό λέξης, διπλασιάζουν το <ρ>. Στο πρώτο ρ έμπαινε ψιλή, ενώ στο δεύτερο δασεία (Καλλιῤῥόη - Callirrhoe).[2] Λόγω του ήχου του διπλού <ρ> [r], που έμοιαζε με τον ήχο που παράγει ο σκύλος όταν είναι θυμωμένος, οι Λατίνοι γραμματικοί ονόμαζαν το γράμμα littera canina (σκυλίσιο γράμμα).
Προήλθε από το φοινικικό γράμμα ρες, που στα φοινικικά σήμαινε κεφάλι.
Το ρω έχει άμεση σχέση με το γράμμα R-r της λατινικής αλφαβήτου, καθώς αυτό προέκυψε από το αλλόγραφό του στην ευβοϊκή αλφάβητο(παρεκδοχή της γνωστής αρχαιοελληνικής).
Στο ελληνικό σύστημα αρίθμησης έχει αριθμητική αξία ρ´ = 100.
Ως σύμβολο
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το πεζό ρ χρησιμοποιείται για:
- να συμβολίζει πυκνότητες στην φυσική.
Ο Σωκράτης στον πλατωνικό διάλογο Κρατύλο χαρακτηρίζει το ρω «το γράμμα που έλκει την ψυχή περισσότερο απ' οτιδήποτε άλλο»[3] και πλέκει ένα μεγάλο μέρος της θεωρίας του γύρω από αυτό. Ασπαζόμενος το ηρακλείτειο δόγμα περί ροής, θεωρεί ότι το ρω είναι το γράμμα που προάγει τη ροή κι έτσι οι λέξεις που το περιέχουν αποκτούν θετική σημασία, σε αντιδιαστολή με το λάμδα που θεωρεί ότι ανακόπτει τη ροή.
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ María Kouti: «¿Indicios de vibrante múltiple en griego moderno? Descripción acústica de la consonante vibrante en posición de coda silábica» στο Estudios de Fonética Experimental, ISSN 1575-5533, XIX, 2010, pp. 111-146
- ↑ Μπαμπινιώτης, Γ. (2005): Λεξικό της Νέας Ελληνικής γλώσσας. Αθήνα: Κέντρο Λεξικολογίας. s.v. «Ρ».
- ↑ Κεντρωτής, Γιώργος (2013) [2001]. Πλάτων, Κρατύλος, ή περί ορθότητος ονομάτων, λογικός (β' βελτιωμένη έκδοση). Αθήνα: Gutenberg. σελίδες 288,289. ISBN 978-960-01-1537-6.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Λεξιλογικός ορισμός του ρω στο Βικιλεξικό
Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Rho (letter) στο Wikimedia Commons
