Μετάβαση στο περιεχόμενο

Τρίτωνας (δορυφόρος)

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Τρίτωνας
Ανακάλυψη
Ανακαλύφθηκε από Ουίλιαμ Λάσελ
Ημερομηνία Ανακάλυψης 10 Οκτωβρίου 1846
Προσδιορισμοί
Εναλλακτική ονομασία Ποσειδώνας I
Χαρακτηριστικά τροχιάς
Ημιάξονας τροχιάς 354.759 Km
Εκκεντρότητα 0,000016
Περίοδος περιφοράς -5,877 ημέρες
Κλίση 156,885° (προς τον Ισημερινό του Ποσειδώνα)
Είναι δορυφόρος του Ποσειδώνα
Φυσικά χαρακτηριστικά
Μέση Ακτίνα 1.353,4 ± 0,9 Km
Έκταση επιφάνειας 23.018.000 Km²
Όγκος 10.384.000.000 km³
Μάζα 2,14 × 1022 kg
Μέση πυκνότητα 2,061 g/cm3
Ισημερινή βαρύτητα επιφάνειας 0,779 m/s²
Ταχύτητα διαφυγής 1,455 km/s
Περίοδος περιστροφής Σύγχρονη
Κλίση άξονα μηδέν
Λευκαύγεια 0,76
Επιφανειακή θερμοκρασία 38 K (−235,2 °C)
Φαινόμενο μέγεθος 13,47
Απόλυτο μέγεθος -1,2

Τρίτωνας (αγγλικά: Triton‎‎) ονομάζεται ένας από τους φυσικούς δορυφόρους του πλανήτη Ποσειδώνα. Ανακαλύφθηκε στις 10 Οκτωβρίου του 1846 από τον Ουίλιαμ Λάσελ. Ο Τρίτωνας είναι ο μεγαλύτερος δορυφόρος του Ποσειδώνα και ο έβδομος, κατά σειρά μεγέθους, δορυφόρος του ηλιακού συστήματος. Επίσης είναι ο μοναδικός μεγάλος δορυφόρος του ηλιακού συστήματος ο οποίος έχει αντίθετη φορά από τη φορά περιστροφής του πλανήτη του, του Ποσειδώνα. Λόγω της ανάδρομης τροχιάς του και του ότι η σύνθεση του είναι παρόμοια με του Πλούτωνα, πιστεύεται ότι ο Τρίτωνας ήταν σώμα της Ζώνης του Κάιπερ που πιάστηκε από τη βαρύτητα του Ποσειδώνα.[1] Το όνομά του προέρχεται από τον Τρίτωνα ο οποίος κατά την ελληνική μυθολογία ήταν μία θαλάσσια θεότητα και γιος του θεού Ποσειδώνα. Η άλλη σημερινή ονομασία του είναι Ποσειδώνας Ι (Neptune I). Ο Τρίτωνας είναι ένας από τους λίγους δορυφόρους στο Ηλιακό Σύστημα που είναι γνωστό ότι είναι γεωλογικά ενεργοί. Κύριο χαρακτηριστικό της επιφάνειας του Τρίτωνα είναι η παρουσία κρυοηφαιστείων αλλά και θερμοπιδάκων που εκτοξεύουν άζωτο.

Έρευνες έχουν δείξει ότι ο Τρίτωνας μπορεί να συντηρεί ένα υπόγειο ωκεανού νερού σε υγρή μορφή. Κύριο συστατικό αυτού του ωκεανού είναι το νερό ενώ υπάρχουν μεγάλες συγκεντρώσεις αμμωνίας που δρα ως αντιπυκτική ουσία, επιτρέποντας στο νερό να παραμείνει υγρό στους -90 βαθμούς Κελσίου. Είναι ο πιο μακρινός από τον Ήλιο ωκεανός νερού στο Ηλιακό Σύστημα, όμως όχι και το πιο κρύο υγρό περιβάλλον, τίτλο που κατέχουν οι λίμνες υδρογονανθράκων του Τιτάνα.[2]

Ανακάλυψη και όνομα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Τρίτωνας ανακαλύφθηκε από τον Βρετανό αστρονόμο Ουίλιαμ Λάσελ στις 10 Οκτωβρίου 1846[3] και μάλιστα μόλις 17 ημέρες μετά την ανακάλυψη του Ποσειδώνα. Όταν ο Τζον Χέρσελ έλαβε την είδηση ​​της ανακάλυψης του Ποσειδώνα, έγραψε στον Λάσελ προτείνοντάς του να αναζητήσει πιθανούς δορυφόρους. Ο Λάσελ το έπραξε και μετά από οκτώ ημέρες ανακάλυψε τον Τρίτωνα. Ακόμη ισχυρίστηκε ότι είχε ανακαλύψει και δακτυλίους. Παρά το γεγονός ότι ο Ποσειδώνας επιβεβαιώθηκε αργότερα να διαθέτει δακτυλίους, είναι τόσο εξασθενημένοι και σκοτεινοί που είναι αμφίβολο ότι τους είδε στην πραγματικότητα.

Ο Τρίτωνας πήρε το όνομά του από μία θαλάσσια θεότητα τον Τρίτωνα, ο οποίος ήταν γιος του Ποσειδώνα (αντίστοιχος της Ρωμαϊκής θεότητας Νεπτούνους). Το όνομα προτάθηκε για πρώτη φορά από τον Καμίγ Φλαμμαριόν το 1880 στο βιβλίο του «Λαϊκή Αστρονομία» (Astronomie Populaire),[4] παρά το γεγονός ότι υιοθετήθηκε επίσημα πολλές δεκαετίες αργότερα.[5] Μέχρι την ανακάλυψη του δεύτερου δορυφόρου του Ποσειδώνα, τη Νηρηίδα το 1949, ο Τρίτωνας ήταν γνωστός ως απλά «ο δορυφόρος του Ποσειδώνα».

Χαρακτηριστικά

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Τρίτωνας είναι ένας ξεχωριστός δορυφόρος σε σύγκριση με τους άλλους δορυφόρους του Ηλιακού μας συστήματος, λόγω της ανάδρομης τροχιάς του γύρω από τον Ποσειδώνα (δηλαδή έχει τροχιά με αντίθετη κατεύθυνση από την περιστροφή του πλανήτη). Οι περισσότεροι από τους εξωτερικούς δορυφόρους του Δία και του Κρόνου έχουν επίσης ανάδρομη τροχιά, όπως και μερικά από τα εξωτερικά φεγγάρια του Ουρανού. Ωστόσο, αυτά τα φεγγάρια είναι όλα πολύ πιο μακριά από τους πλανήτες τους και είναι και αρκετά πιο μικρά. Το μεγαλύτερο από αυτά (Φοίβη) έχει διάμετρο ίση με το 8 % της διαμέτρου (και 0,03 % της μάζας) του Τρίτωνα. Επίσης, ο Τρίτωνας είναι σε συγχρονισμένη περιστροφή με τον Ποσειδώνα, έχει δηλαδή πάντα μία όψη προσανατολισμένη προς τον πλανήτη.

Ο Τρίτωνας είναι o έβδομος μεγαλύτερος δορυφόρος και το δέκατο έκτο μεγαλύτερο αντικείμενο στο ηλιακό σύστημα, είναι ελαφρώς μεγαλύτερος από τον Πλούτωνα και την Έρις. Αποτελεί περισσότερο από το 99,5% του συνόλου της μάζας των αντικειμένων που βρίσκονται σε τροχιά γύρω από τον Ποσειδώνα, συμπεριλαμβανομένων των δακτυλίων του πλανήτη και των άλλων δεκατριών γνωστών δορυφόρων. Ενώ η ακτίνα, η πυκνότητα (2,061 γραμμάρια ανά κυβικό εκατοστό), η θερμοκρασία και η χημική σύνθεση του είναι παρόμοια με εκείνα του Πλούτωνα.[6] Όπως και στον Πλούτωνα, 55% της επιφάνειας του Τρίτωνα καλύπτεται με παγωμένο άζωτο, με παγωμένο νερό καλύπτεται το 15-35% και με ξηρό πάγο (παγωμένο διοξείδιο του άνθρακα) το υπόλοιπο 10-20%. Επίσης υπάρχουν ίχνη από μεθάνιο (0,1%) και μονοξείδιο του άνθρακα (0,05%).[7] Η πυκνότητα του Τρίτωνα συνεπάγεται ότι είναι πιθανώς περίπου 30-45% παγωμένο νερό, και το υπόλοιπο βραχώδες υλικό. Η επιφάνεια του Τρίτωνα είναι 23 εκατομμύρια τχλμ., δηλαδή 4,5% της επιφάνειας της Γης, ή 15,5% της χερσαίας επιφάνειας της Γης. Ακόμη έχει σημαντικά υψηλή λευκαύγεια, αντανακλώντας έτσι το 60-95% του ηλιακού φωτός που φθάνει σε αυτόν. Για σύγκριση μόνο, η Σελήνη αντανακλά μόνο 11%.

Παρατηρήσεις και εξερεύνηση

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η τροχιά του Τρίτωνα είχε οριστεί με μεγάλη ακρίβεια κατά τον 19ο αιώνα. Βρέθηκε να έχει ανάδρομη τροχιά, με πολύ μεγάλη γωνία κλίσης ως προς το επίπεδο της τροχιάς του Ποσειδώνα. Οι πρώτες λεπτομερείς παρατηρήσεις του Τρίτωνα δεν έγιναν μέχρι το 1930. Λίγα ήταν γνωστά για τον δορυφόρο μέχρι που το Βόγιατζερ 2 έφτασε εκεί στο τέλος του 20ου αιώνα. Πριν από την άφιξη του Βόγιατζερ 2, οι αστρονόμοι υποψιάστηκαν ότι ο Τρίτωνας θα μπορούσε να έχει θάλασσες από υγρό άζωτο και μια ατμόσφαιρα αζώτου και μεθανίου με πυκνότητα ίσο με το 30% αυτής της Γης. Όπως και οι διάσημες υπερεκτιμήσεις της ατμοσφαιρικής πυκνότητας του Άρη, αυτό ήταν εντελώς εσφαλμένο. Η πρώτη προσπάθεια για τη μέτρηση της διαμέτρου του Τρίτωνα έγινε από τον Γκέραρντ Κάιπερ το 1954 ο οποίος την υπολόγισε γύρω στα 3.800 χιλιόμετρα. Μεταγενέστερες προσπάθειες μέτρησης έφτασαν σε τιμές που κυμαίνονται από 2.500 έως 6.000 χλμ., ή ελαφρώς μικρότερη από ότι η Σελήνη σε σχεδόν με το ήμισυ της διαμέτρου της Γης.[8] Τα στοιχεία από την προσέγγιση του Βόγιατζερ 2 με τον Ποσειδώνα στις 25 Αυγούστου του 1989, οδήγησαν σε μια πιο ακριβή εκτίμηση της διαμέτρου του Τρίτωνα (2.706 χιλιόμετρα).[6] Στη δεκαετία του 1990, διάφορες παρατηρήσεις που έγιναν από τη Γη χρησιμοποιώντας την απόκρυψη των κοντινών αστεριών, έδειξαν την παρουσία μιας ατμόσφαιρας και μιας εξωτικής επιφάνειας. Οι παρατηρήσεις αυτές δείχνουν ότι η ατμόσφαιρα είναι πυκνότερη από ότι είχαν δείξει οι μετρήσεις του Βόγιατζερ 2.[9]

Εικόνες

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Ο Βόρειος πόλος του Τρίτωνα
    Ο Βόρειος πόλος του Τρίτωνα
  • Ο Τρίτωνας από το Βόγιατζερ 2
    Ο Τρίτωνας από το Βόγιατζερ 2

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ Craig B Agnor; Douglas P Hamilton (Μάιος 2006). «Neptune's capture of its moon Triton in a binary–planet gravitational encounter». Nature 441 (7090): 192–194. doi:10.1038/nature04792. PMID 16688170. Bibcode: 2006Natur.441..192A. 
  2. ↑ Θ. Λαΐνας (29 Μαΐου 2012). «Υπόγειος ωκεανός στον Τρίτωνα». Το Βήμα. Ανακτήθηκε στις 30 Μαΐου 2012. 
  3. ↑ Ουίλιαμ Λάσελ (1847-11-12). «Lassell's Satellite of Neptune». Monthly Notices of the Royal Astronomical Society 8 (1): 8. Bibcode: 1847MNRAS...8....9B. 
  4. ↑ Flammarion, Camille (1880). «Astronomie populaire, p. 591». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Οκτωβρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 10 Απριλίου 2007. 
  5. ↑ Moore, Patrick (Απρίλιος 1996). The planet Neptune: an historical survey before Voyager. Wiley-Praxis Series in Astronomy and Astrophysics (2η έκδοση). John Wiley & Sons. σελ. 68. ISBN 978-0-471-96015-7. OCLC 33103787. 
  6. ↑ 6,0 6,1 EC Stone; ED Miner (1989-12-15). «The Voyager 2 Encounter with the Neptunian System». Science 246 (4936): 1417–21. doi:10.1126/science.246.4936.1417. PMID 17755996. Bibcode: 1989Sci...246.1417S. https://archive.org/details/sim_science_1989-12-15_246_4936/page/1417.  And the following 12 articles pp. 1422–1501.
  7. ↑ McKinnon, William B.; Kirk, Randolph L. (2007). «Encyclopedia of the Solar System». Στο: Lucy Ann Adams McFadden, επιμ. Encyclopedia of the Solar System (2η έκδοση). Amsterdam; Boston: Academic Press, σσ. 483–502. ISBN 978-0-12-088589-3. 
  8. ↑ DP Cruikshank; A Stockton; HM Dyck; EE Becklin; W Macy (Οκτώβριος 1979). «The diameter and reflectance of Triton». Icarus 40 (1): 104–14. doi:10.1016/0019-1035(79)90057-5. Bibcode: 1979Icar...40..104C. 
  9. ↑ D Savage; D Weaver; D Halber (1998-06-24). «Hubble Space Telescope Helps Find Evidence that Neptune's Largest Moon Is Warming Up». Hubblesite. STScI-1998-23. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2011-10-05. https://www.webcitation.org/62D2r1C3B?url=http://hubblesite.org/newscenter/newsdesk/archive/releases/1998/23/text/. Ανακτήθηκε στις 2007-12-31. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Τρίτωνας_(δορυφόρος)&oldid=10742657"