Τιβέριος Ιούλιος Φαρσάνζης
| Τιβέριος Ιούλιος Φαρσάνζης | |
|---|---|
 Στατήρ από χαλκάργυρο (billon). Μία όψη: κεφαλή με διάδημα, επιγραφή ΒΑCΙΛΕΩC ΦΑΡΕΑΝΖΟΥ. Άλλη όψη: Βαλεριανός, έτος ΦΝ΄ = 550 = 253/4 μ.Χ. | |
| Γενικές πληροφορίες | |
| Γέννηση | 3ος αιώνας[1] |
| Θάνατος | 254 |
| Χώρα πολιτογράφησης | Βασίλειο του Βοσπόρου Αρχαία Ρώμη |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | μονάρχης |
| Οικογένεια | |
| Οικογένεια | Δυναστεία Τιβερίων-Ιουλίων του Βοσπόρου |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Ο Τιβέριος Ιούλιος Φαρσάνζης, γνωστός και ως Φαρσάνζα, [2] ήταν βασιλιάς τού Κιμμερίου Βοσπόρου, από το 253 έως το 254. Σχεδόν καμία ιστορική πληροφορία δεν είναι γνωστή για τη βασιλεία του Φαρσάνζη, επειδή ο βασιλιάς είναι γνωστός μόνο από νομίσματα. Η βασιλεία του επικαλύπτεται πλήρως με τη βασιλεία του Ρησκούπορι Ε΄ (βασ. 240–276). Ως αποτέλεσμα, ο Φαρσάνζης πιστεύεται από πολλούς ότι ήταν αντίπαλος διεκδικητής ή σφετεριστής, αν και ορισμένοι ερευνητές πιστεύουν ότι ήταν συγκυβερνήτης, που έλαβε εξουσία από τον Ρησκούπορι Ε΄.
Βιογραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Φαρσάνζης είναι γνωστός μόνο από τη νομισματοκοπία του και ως εκ τούτου ελάχιστες ιστορικές πληροφορίες είναι γνωστές για τη βασιλεία του. [2] [3] Η προέλευση τού ονόματός του αμφισβητείται και έχει ερμηνευτεί ποικιλοτρόπως ως περσική (Σαρματο-Αλανική, ίσως σημαίνει «Δύναμη του Farn») [3] ή έχει γοτθικές ρίζες. [4] Τα νομίσματά του είναι συγκριτικά πιο σπάνια από τα νομίσματα των περισσότερων άλλων βασιλέων τού Βοσπόρου. [3]
Τα νομίσματα του Φαρσάνζη τοποθετούν τη βασιλεία του για ένα μόνο έτος, το 253–254, μία περίοδο που κατά τα άλλα παρέχεται εξ ολοκλήρου στη βασιλεία ενός άλλου βασιλιά, του Τ. Ι. Ρησκούπορι Ε΄ (βασ. 240–276 ). [5] Οι ιστορικοί διαφέρουν στις ερμηνείες της φύσης της εξουσίας και της προέλευσης του Φαρσάνζη. Παρόλο που η νομισματολόγος N.A. Frolova πιστεύει ότι ο Φαρσάνζης ήταν συγκυβερνήτης του Ρησκουπόρι Ε΄ -που τού παραχωρήθηκε η εξουσία, έτσι ώστε ο Ρησκουπόρις Ε΄ να επικεντρωθεί στις στρατιωτικές προσπάθειες κάπου αλλού στο βασίλειο- η πλειοψηφία των ερευνητών πιστεύει ότι ήταν αντίπαλος διεκδικητής ή σφετεριστής. [3] Ίσως ήταν ένας άλλος σημαντικός διεκδικητής τού θρόνου τού Βοσπόρου μετά το τέλος τού προκατόχου τού Ρησκούπορι Ε΄, Τ. Ι. Ινινθίμεου [6] (βασ. 234–239 ). [5] Ενώ ο Ρησκούπορις Ε΄ πιστεύεται ότι ήταν γιος του Σαυρομάτη Γ΄ [7] (βασ. 229–232 ), [5] ο Φαρσάνζης μπορεί να ήταν στενότερος συγγενής του Ινινθίμεου. [6] Μία άλλη ως εικασία πρόταση είναι ότι το βασίλειο θα μπορούσε για λίγο να είχε χωριστεί στα δύο, με τον Φαρσάνζη να κυβέρνησε την ανατολική πλευρά τού Βοσπόρου και αργότερα να καθαιρέθηκε ξανά από τον Ρησκούπορι Ε΄. [8]
Μεταξύ εκείνων που πιστεύουν ότι ήταν σφετεριστής, οι απόψεις σχετικά με το εάν ο Φαρσάνζης κατέλαβε την εξουσία βίαια, ή του δόθηκε απρόθυμα από τον Ρησκούπορι Ε΄ για να αποτρέψει τον εμφύλιο πόλεμο, επίσης διαφέρουν. Ο M.M. Choref πιστεύει ότι ο Φαρσάνζης ανέλαβε την εξουσία με την υποστήριξη των διαφόρων βαρβαρικών φυλών στο βασίλειο. [3] Άλλοι ερευνητές έχουν προτείνει ότι ο Φαρσάνζης ήταν υπεύθυνος για την πρόσκληση διαφόρων βαρβάρων ομάδων στο βασίλειο, για να τον βοηθήσουν να πάρει τον θρόνο. [6] Περιστασιακά στοιχεία μπορεί να υποστηρίζουν αυτήν την ιδέα, καθώς η εμφάνιση μεγαλύτερου αριθμού βαρβάρων στον Βόσπορο συμπίπτει με τη βασιλεία του [2] και ο αριθμός των νομισμάτων τού Φαρσάνζη σε τοποθεσίες, που κατοικούνταν από γοτθικές φυλές, είναι πολύ μεγαλύτερος από ό,τι σε άλλες τοποθεσίες. [3] Η κατάκτηση του βασιλείου με τη βοήθεια βαρβάρων θα μπορούσε ίσως να ήταν η σύγκρουση, κατά την οποία καταστράφηκε η πόλη Τάναϊς. [2] [3]
Εάν ο Φαρσάνζης ήταν σφετεριστής, η εμφάνιση νομισμάτων που έκοψε πάλι ο Ρησκούπορις Ε΄ μετά το 254 δείχνει ότι νικήθηκε. Είναι πιθανό ότι ο Ρησκούπορις Ε΄ τον νίκησε με τη βοήθεια Γερμανών μισθοφόρων, καθώς γερμανικά αρχαιολογικά ευρήματα άρχισαν να εμφανίζονται στον Βόσπορο περίπου αυτή την εποχή. [3]
Βιβλιογραφικές αναφορές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ 1,0 1,1 Ανακτήθηκε στις 26 Νοεμβρίου 2018.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 Yartsev, Sergey V. (2014). «К ВОПРОСУ ОБ ОБСТОЯТЕЛЬСТВАХ ПРИХОДА К ВЛАСТИ НА БОСПОРЕ ЦАРЯ ФАРСАНЗА [On the coming to power of King Farsanza of the Bosporus]» (στα Russian). Ministry of Education and Science of the Russian Federation (389). https://cyberleninka.ru/article/n/k-voprosu-ob-obstoyatelstvah-prihoda-k-vlasti-na-bospore-tsarya-farsanza/viewer.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 3,6 3,7 Beydin, G. V. (2016). «Готы на Боспоре: находки монет царя Фарсанза в ареале черняховской культуры [Goths in the Bosporus: finds of coins of King Farsanz in the area of the Chernyakhov culture]». Древности. Харьковский историко-археологический ежегодник 13: 138–149. https://periodicals.karazin.ua/drevnosti/article/view/4857.
- ↑ Ustinova, Yulia (2015). Οι Ανώτεροι θεοί τού βασιλείου τού Βοσπόρου: η Αφροδίτη Ουρανία και ο Υψηλότατος Θεός (στα Αγγλικά). BRILL. σελ. 10. ISBN 978-90-04-29590-2.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 Mitchiner, Michael (1978). The Ancient & Classical World, 600 B.C.-A.D. 650 (στα Αγγλικά). Hawkins Publications. σελ. 69. ISBN 978-0-904173-16-1.
- ↑ 6,0 6,1 6,2 Yartsev, Sergey V. (2019). «Η Εισβολή των Βορανών στον Βόσπορο τον 3ο αι. μ.Χ.». Humanities & Social Sciences Reviews 7 (6). https://core.ac.uk/download/pdf/276513411.pdf.
- ↑ Settipani, Christian (2006). Η συνέχιση των ελίτ στο Βυζάντιο κατά τους σκοτεινούς αιώνες: οι πρίγκιπες του Καυκάσου και η Αυτοκρατορία από τον 6ο αι. ως τον 9ο αι (στα French). Paris: De Boccard. σελ. 408. ISBN 978-2-7018-0226-8.
- ↑ Abramzon, Mikhail G.; Kuznetsov, Vladimir D. (2019-12-09). «A Hoard of 3rd-4th Centuries AD Bosporan Staters from Phanagoria (2011)». Αρχαίοι πολιτισμοί από τη Σκυθία ως τη Σιβηρία 25 (2): 308–356. doi:. ISSN 0929-077X. https://brill.com/view/journals/acss/25/2/article-p308_4.xml.