Παύλος Καρολίδης
| Παύλος Καρολίδης | |
|---|---|
 Ο Παύλος Καρολίδης στο Πανελλήνιον Λεύκωμα Εθνικής Εκατονταετηρίδος 1821-1921 (1925) | |
| Όνομα στη μητρική γλώσσα | Παύλος Καρολίδης (Ελληνικά) |
| Γέννηση | 1849[1][2][3] Καππαδοκία |
| Θάνατος | 26 Ιουλίου 1930 Αθήνα |
| Υπηκοότητα | Ελλάδα |
| Σπουδές | Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Πανεπιστήμιο του Μονάχου, Πανεπιστήμιο του Στρασβούργου, Μεγάλη του Γένους Σχολή, Ευαγγελική Σχολή Σμύρνης και Πανεπιστήμιο του Τύμπιγκεν |
| Επιστημονική σταδιοδρομία | |
| Ερευνητικός τομέας | Ελληνική ιστορία |
| Αξίωμα | Γενική Συνέλευση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας (1908, 1912) |
| Ιδιότητα | ιστορικός, πολιτικός και διδάσκων πανεπιστημίου |
| Υπογραφή | |
 | |
| δεδομένα () | |
Ο Παύλος Καρολίδης (1849 - 26 Ιουλίου 1930) ήταν Έλληνας ιστορικός, πολιτικός και καθηγητής πανεπιστημίου. Εξελέγη βουλευτής Αϊδινίου στην τουρκική βουλή για δύο περιόδους.[4]
Βιογραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Παύλος Καρολίδης γεννήθηκε το 1849 στο Ανδρονίκιο (σημερινό Εντιρλούκ, της Καισάρειας) στην Καππαδοκία. Ο πατέρας του Κωνσταντίνος Καρολίδης ή Κάρλογλου ήταν ευκατάστατος γαιοκτήμονας και έμπορος σιτηρών.[5] Ανήκε σε οικογένεια λογίων, με τον αδερφό του Ιορδάνη να είναι από τους μεγαλύτερους ελληνιστές, και μέλος του Οθωμανικού Συμβουλίου του Κράτους. Όπως και στους περισσότερους Έλληνες της Καππαδοκίας (Καραμανλήδες), η μητρική γλώσσα του Καρολίδη ήταν η τουρκική, αλλά παρ' αυτά φοίτησε σε ελληνικά σχολεία, συμπεριλαμβανομένων δύο εκ των μεγαλυτέρων Ελληνικών εκπαιδευτικών ιδρυμάτων της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, τη Μεγάλη του Γένους Σχολή στην Κωνσταντινούπολη και την Ευαγγελική Σχολή της Σμύρνης. Το 1867 άρχισε να φοιτά στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, και το 1870 μετέβη στη Γερμανία με υποτροφία του Σίμωνος Σίνα. Σπούδασε στα πανεπιστήμια του Μονάχου, του Στρασβούργου και του Τύμπιγκεν, και αναγορεύθηκε διδάκτωρ το 1872.[5]
Μετά την επιστροφή του από τη Γερμανία, δίδαξε αρχικά ελληνική γλώσσα σε σχολεία στο Πέραν και τη Χαλκηδόνα. Το 1876 μετεγκαταστάθηκε στη Σμύρνη για να διδάξει στην Ευαγγελική Σχολή. Παρέμεινε εκεί μέχρι το 1886, όταν και μετακόμισε οριστικά στην Αθήνα, την πρωτεύουσα του ανεξάρτητου ελληνικού βασιλείου. Αφού δίδαξε στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση για μερικούς μήνες, το 1886 εξελέγη υφηγητής Γενικής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και το 1893 διαδέχθηκε τον Έλληνα ιστορικό Κωνσταντίνο Παπαρρηγόπουλο ως τακτικός καθηγητής στην ίδια έδρα.[6] Αρχικά, επεδίωκε την ιδέα δημιουργίας έδρας Ανατολικών Σπουδών, όπου ήταν εξοικειωμένος, αλλά η αντιπαλότητα του με τον Σπυρίδωνα Λάμπρο, απομάκρυνε το ενδεχόμενο αυτό.[5] Διετέλεσε σύμβουλος[7] της Εν Αθήναις Αρχαιολογικής Εταιρείας τις περιόδους 1894-1910 και 1920-1923 και κοσμήτορας[8] της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών κατά το ακαδημαϊκό έτος 1900-1901.
Καθώς ήταν Οθωμανός πολίτης, όταν το 1908 επιβλήθηκε στην Τουρκία συνταγματικό πολίτευμα από τους Νεότουρκους, εξελέγη στην Τουρκική Βουλή ως αντιπρόσωπος των Ελλήνων της Σεβάστειας.[6][9]. Το ανεξάρτητο πνεύμα του κατά τη διάρκεια της θητείας του, κυρίως με τα ένθερμα αντισλαβικά αισθήματα του και τις προσδοκίες του για ελληνοτουρκική επαναπροσέγγιση, τον αποξένωσαν από τις ελληνικές αξιώσεις που διακατείχαν τους Έλληνες της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και ήταν ευθυγραμμισμένες με τις απόψεις του Βασιλείου της Ελλάδας. Έχοντας απογοητευτεί, σκέφτηκε αρχικά να επιστρέψει στην Αθήνα για να συνεχίσει στην πανεπιστημιακή του θέση, αλλά την ίδια στιγμή πείστηκε να τεθεί υποψήφιος του κόμματος «Ένωση και Πρόοδος», του κόμματος των Νεότουρκων. Το γεγονός αυτό θεωρήθηκε ισοδύναμο με εθνική προδοσία από τον ελληνικό τύπο, με τις φήμες της εποχής να αναφέρουν ακόμη πως είχε ασπαστεί το Ισλάμ. Ο Παύλος Καρολίδης εξελέγη βουλευτής και παρέμεινε στην Κωνσταντινούπολη έως τον Σεπτέμβριο του 1912. Όταν ξέσπασε πόλεμος μεταξύ της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και του Βαλκανικού Συνασπισμού, στον οποίο είχε προσχωρήσει η Ελλάδα τον Μάιο, ο Καρολίδης μετέβη στη Γερμανία. Επέστρεψε στην Ελλάδα προς τα τέλη του Α΄ Βαλκανικού Πολέμου, το Μάιο του 1913.[5]
Συνέχισε να διδάσκει στο Πανεπιστήμιο Αθηνών από τον Σεπτέμβριο του 1915. Όντας πεπεισμένος βασιλόφρονας, υποστήριζε τον βασιλιά Κωνσταντίνο Α΄ κατά τη διάρκεια του Εθνικού Διχασμού, γεγονός που οδήγησε στην αποπομπή του από το πανεπιστήμιο μετά τη νίκη του Ελευθερίου Βενιζέλου και την παραίτηση του βασιλιά τον Ιούνιο του 1917. Επανατοποθετήθηκε στο πανεπιστήμιο στις αρχές του 1921 μετά την εκλογική ήττα του Βενιζέλου, και έμεινε μέχρι το 1923 όταν και συνταξιοδοτήθηκε.[5]
Ενεπλάκη στην πολιτικοποίηση της Εκκλησίας καθώς ενήργησε ώστε να εμποδίσει την εκλογή του Μελέτιου Μεταξάκη στον Πατριαρχικό θρόνο της Κωνσταντινούπολης. Υπέβαλε μήνυση κατά του Μελέτιου Μεταξάκη «επί αμαρτήμασιν εναντίον των υπερτάτων θετικών νόμων της Πολιτείας» και ακολούθως η Ιερά Σύνοδος υπό την προεδρία του Θεόκλητου Α' (αντιπάλου του Μελετίου) ζήτησε τη διενέργεια ανακρίσεων εις βάρος του Μελετίου. Μάλιστα πριν από την πατριαρχική εκλογή στην Κωνσταντινούπολη, η Σύνοδος στην Ελλάδα δεν προχώρησε σε καταδίκη του Μελετίου προκειμένου να μην πολώσει το κλίμα στην Κωνσταντινούπολη και τελικώς εκλεγεί από αντίδραση.[10]
Οι πολιτικές απόψεις του άλλαξαν απότομα την περίοδο αυτή, μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, και έγινε έντονα επικριτικός προς τη βασιλική οικογένεια. Απεβίωσε στην Αθήνα στις 26 Ιουλίου 1930.[5]
Έργο
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η αρχική έρευνα του Καρολίδη κατά τη διάρκεια των δεκαετιών 1870 και 1880, περιστρεφόταν στην πατρική του γη την Καππαδοκία, με την έκδοση του Καππαδοκικά: Ήτοι πραγματεία ιστορική και αρχαιολογική περί Καππαδοκίας το 1874 και τις μελέτες του στην πόλη Κόμανα και την Καππαδοκική διάλεκτο να δημοσιεύονται το 1882 και το 1885 αντίστοιχα.[5]
Αν και ήταν διαπρεπής Οριενταλιστής, μετά τον διορισμό του στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, παραμέλησε το πεδίο αυτό και στράφηκε προς την ελληνική και τη γενική ιστορία, σε συμμόρφωση με τις έδρες που κατείχε. Δημοσίευσε 18 συγγράμματα και 38 άρθρα κατά την περίοδο 1893–1908, συμπεριλαμβανομένου του τρίτομου έργου του Ιστορία του ΙΘ΄ αιώνος ενός έργου που εστιάζει στην Ελλάδα, και το ανολοκλήρωτο Παγκόσμιος Ιστορία, του οποίου μόνον τέσσερις τόμοι έχουν εκδοθεί. Το τελευταίο έργο του έχει ιδιαίτερη σημασία, μιας και ήταν μια από τις σπάνιες μελέτες πάνω στην ιστορική μεθοδολογία, γραμμένη στα Ελληνικά μέχρι την εποχή εκείνη. Είναι επίσης αξιοσημείωτο το έργο του ως επιμελητή έκδοσης της αναθεωρημένης έκδοσης Ιστορία του Ελληνικού Έθνους του Παπαρρηγόπουλου που εκδόθηκε μεταξύ 1902 και 1903.[5]
Η περίοδος μετά τους Βαλκανικούς πολέμους δεν ήταν αρκετά παραγωγική για τον Καρολίδη, αλλά μετά το 1922 δημοσίευσε μερικά από τα πλέον γνωστά έργα του που σχετιζόταν με τη μεταβυζαντινή περίοδο της Ελληνικής ιστορίας (Οθωμανική Ελλάδα και Σύγχρονη Ελλάδα): το επτάτομο Σύγχρονος ιστορία των Ελλήνων και των λοιπών λαών της Ανατολής από 1821 μέχρι 1921 και το Ιστορία της Ελλάδας (1925). Εν τέλει ο όγδοος τόμος της Συγχρόνου Ιστορίας εκδόθηκε το 1932, σε συνδυασμό με την έκτη έκδοση της Ιστορίας του Ελληνικού Έθνους του Παπαρρηγόπουλου.[5]
Κυριότερα έργα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Τα κυριότερα έργα του είναι:
- Καππαδοκικά: Ήτοι πραγματεία ιστορική και αρχαιολογική περί Καππαδοκίας, Α΄ τόμος, Εν Κωνσταντινουπόλει, 1874
- Γλωσσάριον συγκριτικόν ελληνοκαππαδοκικών λέξεων, Σμύρνη, 1885
- Εισαγωγή εις την ιστορίαν του ΙΘ΄ αιώνος. 1891
- Ιστορία του ΙΘ΄ αιώνος, (1814-92 1892), 3 τόμοι
- Η ενεστώσα κατάστασις εν τω Αγίω Όρει, 1896
- Εγχειρίδιον Βυζαντινής Ιστορίας, Αθήναι, 1908
- Παγκόσμιος Ιστορία (4 τ.), 1926
- Λόγος πανηγυρικός / Απαγγελθείς υπό Π. Καρολίδου, τακτικού καθηγητού της Ελληνικής Ιστορίας, κατά την εν τω Πανεπιστημίω τελεσθείσαν τη 25 Μαρτίου 1921 εορτήν της εκατονταετηρίδος του μεγάλου υπέρ της ελευθερίας αγώνος του 1821. Αθήναι, 1921.
- Περί της εθνικής καταγωγής των ορθοδόξων χριστιανών Συρίας και Παλαιστίνης, Εν Αθήναις, 1909.
- Σημειώσεις τινές περί της μικρασιανής αρίας ομοφυλίας. Εν Αθήναις, 1886.
- Σύγχρονος ιστορία των Ελλήνων και των λοιπών λαών της Ανατολής από 1821 μέχρι 1921. Αθήναι, 1922-. 7 τόμοι.
- Τα Κόμανα και τα ερείπια αυτών : ήτοι μονογραφία αρχαιολογική και τοπογραφική περί Κομάνων. Εν Αθήναις, 1882.
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ Faceted Application of Subject Terminology. 313978. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ (Αγγλικά, Ιταλικά, Ιαπωνικά) opac.vatlib.it. 495/28962.
- ↑ NUKAT. n2016141012.
- ↑ Παγκόσμιο Βιογραφικό λεξικό, εκδ. Αθηνών 1985, τόμ. 4. σ. 301 λήμμα «Φάνη Κλεάνθη»
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 5,6 5,7 5,8 Τουλουμάκος, Παντελής (16 Μαΐου 2005). «Καρολίδης Παύλος». Εγκυκλοπαίδεια Μείζονος Ελληνισμού - Μικρά Ασία. Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2016.
- ↑ 6,0 6,1 Νεώτερον Εγκυκλοπαιδικόν Λεξικόν Ηλίου (1949-1951), λ. Καρολίδης, Παύλος.
- ↑ Λεύκωμα της εκατονταετηρίδος της Εν Αθήναις Αρχαιολογικής Εταιρείας. Εν Αθήναις: Εν Αθήναις Αρχαιολογική Εταιρεία. σελ. 20 (β΄ μέρος).
- ↑ «ΕΚΠΑ: Κοσμητεία Φιλοσοφικής Σχολής - Ιστορικά Στοιχεία». www.deanphil.uoa.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 11 Σεπτεμβρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 11 Οκτωβρίου 2016.
- ↑ Νίκος Μαραντζίδης, Γιασασίν Μιλλέτ. Ζήτω το έθνος. Προσφυγιά, κατοχή και εμφύλιος. Εθνοτική ταυτότητα και πολιτική συμπεριφορά στους τουρκόφωνους ελληνορθόδοξους του δυτικού κόσμου, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, Ηράκλειο 2001, σελ. 100.
- ↑ Τσιρώνης, Θεοδόσης (2010). Εκκλησία πολιτευομένη. Ο πολιτικός λόγος της Εκκλησίας της Ελλάδος (1913-1941). Θεσσαλονίκη: Επίκεντρο. σελ. 151. ISBN 978-960-458-257-0.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Κουγέας, Σωκράτης (1 Σεπτεμβρίου 1930). «Παύλος Καρολίδης». Νέα Εστία (τχ. 89): σσ. 935-937. http://www.ekebi.gr/magazines/ShowImage.asp?file=52627&code=5432.[νεκρός σύνδεσμος]
- Παύλος Καρολίδης στον Πανδέκτη, του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών
- Έργα του Παύλου Καρολίδη στο Project Gutenberg
