Μετάβαση στο περιεχόμενο

Ορχάν Παμούκ

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Ορχάν Παμούκ
Γέννηση7 Ιουνίου 1952
Κωνσταντινούπολη
Επάγγελμα/
ιδιότητες		συγγραφέας[1], μυθιστοριογράφος, σεναριογράφος, δοκιμιογράφος, δημοσιογράφος και ακαδημαϊκός
ΥπηκοότηταΤουρκία
Σχολές φοίτησηςΡοβέρτειος Σχολή, Τεχνικό Πανεπιστήμιο της Κωνσταντινούπολης και Istanbul University Faculty of Communications
Αξιοσημείωτα έργαThe White Castle, The Black Book, The New Life, Με λένε Κόκκινο, Snow, Istanbul: Memories and the City, The Museum of Innocence, Cevdet Bey and His Sons και Nights of Plague
Επίσημος ιστότοπος
Commons page Πολυμέσα σχετικά με τoν συγγραφέα
δεδομένα (π • σ • ε )

Ο Ορχάν Παμούκ (τουρκικά: Ferit Orhan Pamuk, Κωνσταντινούπολη, 7 Ιουνίου 1952) είναι Τούρκος επιφανής μυθιστοριογράφος της μεταμοντέρνας λογοτεχνίας. Είναι εξαιρετικά δημοφιλής στη χώρα του, αλλά έχει επίσης κερδίσει και ένα αυξανόμενο αναγνωστικό κοινό παγκοσμίως. Ως ένας από τους πλέον διακεκριμένους Ευρωπαίους μυθιστοριογράφους, το έργο του έχει μεταφραστεί σε περισσότερες από είκοσι γλώσσες. Έχει επίσης τιμηθεί με μείζονα εγχώρια και διεθνή λογοτεχνικά βραβεία. Στις 12 Οκτωβρίου 2006 του απονεμήθηκε το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας. Τα βιβλία του έχουν εκδοθεί σε πάνω από 11 εκατομμύρια αντίτυπα.[2]

Βιογραφικά στοιχεία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Πρώτα χρόνια και ακαδημαϊκή καριέρα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Παμούκ γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη σε μία ευκατάστατη οικογένεια με πατέρα μηχανικό. Μαθήτευσε στη Ροβέρτειο Σχολή της Πόλης. Έπειτα παρακολούθησε ένα αρχιτεκτονικό πρόγραμμα στο Τεχνικό Πανεπιστήμιο της Κωνσταντινούπολης (σπούδασε τρια χρόνια αρχιτεκτονική) γιατί προοριζόταν για μηχανικός ή αρχιτέκτονας. Μετά από τρία χρόνια όμως εγκατέλειψε τις σπουδές του και έγινε συγγραφέας. Αποφοίτησε από το Ινστιτούτο Δημοσιογραφίας στο Πανεπιστήμιο της Κωνσταντινούπολης το 1977. Μετά από τρία χρόνια πήγε στις ΗΠΑ, παρέμεινε εκεί από το 1985 ως το 1988, έδωσε διαλέξεις στο Πανεπιστήμιο της Αϊόβα, όπου και εργάστηκε ως ερευνητής πριν επιστρέψει στην Κωνσταντινούπολη.

Συγγραφικό έργο

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Άρχισε το μεθοδικό γράψιμο ήδη από το 1974. Το πρώτο του γραπτό μυθιστόρημα, το Karanlık ve Işık (Σκοτάδι και Φως) βραβεύθηκε με το πρώτο βραβείο στον Διαγωνισμό Μυθιστορήματος της Milliyet Press του 1979, το οποίο μοιράστηκε με τον Mehmet Eroğlu. Το μυθιστόρημα αυτό εκδόθηκε αργότερα με τον τίτλο Cevdet Bey ve Oğulları (Τσεβντέτ μπέης και υιοί) το 1982. Το 1983 κέρδισε επίσης το Βραβείο Μυθιστορήματος «Ορχάν Κεμάλ». Το μυθιστόρημα είναι η ιστορία τριών γενιών μιας πλούσιας οικογένειας της Κωνσταντινούπολης που ζει στο Nisantasi, την μητρική περιφέρεια του Παμούκ. Το 1984 ο Παμούκ κέρδισε το Βραβείο Μυθιστορήματος «Μανταραλί» για το δεύτερο μυθιστόρημά του Sessiz Ev (Το Σιωπηλό Σπίτι) που εκδόθηκε το 1983. Με τη γαλλική μετάφραση του μυθιστορήματος αυτού κέρδισε το 1991 το Prix de la Découverte Européenne. Το ιστορικό μυθιστόρημα του Παμούκ Beyaz Kale (Το Λευκό Κάστρο) που εκδόθηκε το 1985, κέρδισε το 1990 το Independent Award for Foreign Fiction και επεξέτεινε την φήμη του στο εξωτερικό.

Το 1990 το μυθιστόρημα - ορόσημό του Kara Kitap (Το Μαύρο Βιβλίο) έγινε ένα από τα πλέον δημοφιλή και συζητημένα αναγνώσματα στην τουρκική λογοτεχνία, εξαιτίας της πολυπλοκότητάς του και του πλούτου του. Το 1992 συνέγραψε το σενάριο της ταινίας Gizli Yüz (Μυστικό πρόσωπο) που σκηνοθετήθηκε από τον διακεκριμένο Τούρκο σκηνοθέτη Ömer Kavur. Το 1995, το μυθιστόρημά του Yeni Hayat (Νέα ζωή), έγινε μπεστ-σέλερ στην Τουρκία. Προκάλεσε μεγάλη εντύπωση στη χώρα του, αφού έγινε το βιβλίο με τις γρηγορότερες πωλήσεις στην τουρκική ιστορία. Το 1999 ο Παμούκ εξέδωσε το ιστορικό του βιβλίο Öteki Renkler (Τα άλλα χρώματα). Το 2003 κέρδισε το πιο προσοδοφόρο βραβείο της διεθνούς λογοτεχνίας, το Διεθνές Λογοτεχνικό Βραβείο IMPAC Dublin , για το μυθιστόρημά του Benim Adım Kırmızı (Με λένε κόκκινο) το οποίο εκδόθηκε το 2000. Μεταφράστηκε σε 24 γλώσσες. Τα πιο πρόσφατα μυθιστορήματά του είναι τα Kar (Χιόνι) το 2002, İstanbul-Hatıralar ve Şehir (Κωνσταντινούπολη) το 2003, Masumiyet Müzesi (Το Μουσείο της Αθωότητας)το 2008 καιKafamda Bir Tuhaflık (Κάτι παράξενο στο νου μου)το 2014. Οι New York Times κατέταξαν το Χιόνι στη λίστα τους των «10 καλύτερων βιβλίων του 2004» ως ένα από τα έξι μυθοπλαστικά βιβλία που δεν γράφτηκαν στην αγγλική γλώσσα.

Ο Ορχάν Παμούκ

Η επιτυχία δεν ήρθε αμέσως και έπρεπε να βασιστεί στην οικονομική υποστήριξη του πατέρα του. Τα πρώιμα νατουραλιστικά μυθιστορήματα έδωσαν τη θέση τους σε πιο μεταμοντέρνα έργα. Η μεγάλη επιτυχία ήρθε το 1994 όταν το τέταρτο μυθιστόρημά του, Η νέα ζωή, έγινε μπεστ-σέλερ. Άτομο υψηλού κύρους στη χώρα του, ο Παμούκ έχει κατηγορηθεί για την υποστήριξή του για τα πολιτικά δικαιώματα των Κούρδων. Το 1995 ο Παμούκ ήταν ανάμεσα σε μια ομάδα συγγραφέων που δικάστηκαν για την κριτική τους εναντίον του τρόπου που η Τουρκία μεταχειρίζεται τους Κούρδους σε ένα βιβλίο δοκιμίων ασκώντας την ελευθερία του λόγου.

Τα βιβλία του χαρακτηρίζονται από μια σύγχυση ή απώλεια της ταυτότητας, προκληθείσα εν μέρει από τη σύγκρουση μεταξύ ευρωπαϊκών και ισλαμικών αξιών. Προκαλούν συχνά ενοχλήσεις ή ανησυχίες, αλλά περιλαμβάνουν σύνθετες, ενδιαφέρουσες πλοκές και χαρακτήρες μεγάλου βάθους. Τα έργα του διαπνέονται επίσης από συζητήσεις και θαυμασμό για τις δημιουργικές τέχνες, όπως η λογοτεχνία και η ζωγραφική.

Ζει με τη σύζυγό του και την κόρη τους στην Κωνσταντινούπολη.

Σε μια υπόθεση ελευθερίας της έκφρασης που παρακολουθήθηκε από όλο τον κόσμο, ο Παμούκ κατηγορήθηκε στην Τουρκία ως αποτέλεσμα δηλώσεών του που αφορούσαν τη Γενοκτονία των Αρμενίων και την κουρδική μαχητικότητα.[2] Συγκεκριμένα, ο Παμούκ κατηγορήθηκε για την δήλωσή του: «τριάντα χιλιάδες Κούρδοι και ένα εκατομμύριο Αρμένιοι σκοτώθηκαν σ' αυτή τη γη και κανείς εκτός από μένα δεν τολμά να μιλήσει γι' αυτό». Οι κατηγορίες εναντίον του Παμούκ έχουν επίσης δημιουργήσει προβλήματα στην Τουρκία στις προσπάθειές της για ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Τον Οκτώβριο του 2012 τιμήθηκε από την Υπουργό Πολιτισμού της Γαλλίας Ολφί Φιλιπετί με το παράσημο της Λεγεώνας της Τιμής.

Εργογραφία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • 1982: "Cevdet Bey ve Oğulları", μυθιστόρημα - (Ο Τζεβντέτ Μπέη και οι γιοί του, μτφ. Στέλλα Βρετού, εκδ. "Ωκεανίδα", 2012)
  • 1983: "Sessiz Ev", μυθιστόρημα - (Το σπίτι της σιωπής, μτφ. Παναγιώτης Αμπατζής για τις εκδ. "Πατάκη", 1994 και σε επανέκδοση από τις εκδ. "Ωκεανίδα", 2008)
  • 1985: "Beyaz Kale", μυθιστόρημα - (Το λευκό κάστρο, μτφ. Άνθη Καρρά για τις εκδ. "Ροδαμός", 1991 και Γιώργος Σαλακίδης για τις εκδ. "Ωκεανίδα", 2005)
  • 1990: "Kara Kitap", μυθιστόρημα - (Το μαύρο βιβλίο, μτφ. Στέλλα Βρετού, εκδ. "Ωκεανίδα", 1997)
  • 1992: "Gizli Yüz", κινηματογραφικό σενάριο
  • 1994: "Yeni Hayat", μυθιστόρημα - (Η καινούρια ζωή, μτφ. Στέλλα Βρετού, εκδ. "Ωκεανίδα", 1999)
  • 1998: "Benim Adım Kırmızı", μυθιστόρημα - (Με λένε Κόκκινο, μτφ. Στέλλα Βρετού για τις εκδ. "Ωκεανίδα", 2002)
  • 1999: "Öteki Renkler", δοκίμια - (Άλλα χρώματα: δοκίμια και μία ιστορία, μτφ. Στέλλα Βρετού, εκδ. "Ωκεανίδα", 2010)
  • 2002: "Kar", μυθιστόρημα - (Χιόνι, μτφ. Στέλλα Βρετού, εκδ. "Ωκεανίδα", 2007)
  • 2003: "İstanbul: Hatıralar ve Şehir", απομνημονεύματα - (Ιστανμπούλ: Πόλη και αναμνήσεις, μτφ. Στέλλα Βρετού, εκδ. "Ωκεανίδα", 2005)
  • 2007: "Babamın Bavulu", η ομιλία κατά την απονομή του Νόμπελ
  • 2008: "Masumiyet Müzesi", μυθιστόρημα - (Το μουσείο της αθωότητας, μτφ. Στέλλα Βρετού, εκδ. "Ωκεανίδα", 2009)
  • 2009: "Istanbul", φωτογραφικό λεύκωμα - (Στην Πόλη, μτφ. Θάνος Ζαράγκαλης, φωτογραφίες Αρά Γκιουλέρ, εκδ."Ολκός", 2010)
  • 2010: "Manzaradan Parçalar", απομνημονεύματα
  • 2011: "Saf ve Düşünceli Romancı", δοκίμια λογοτεχνικής κριτικής
  • 2012: "Şeylerin Masumiyeti", δοκίμια
  • 2013: Ben Bir Ağacım, μυθιστόρημα
  • 2014: Kafamda Bir Tuhaflık, μυθιστόρημα - (Κάτι παράξενο στο νου μου, μτφ. Στέλλα Βρετού, εκδ. "Ωκεανίδα", 2012)
  • 2015: Kara Kitap 25 Yaşında, μυθιστόρημα
  • 2015: Resimli İstanbul - Hatıralar ve Şehir, απομνημονεύματα
  • 2016: Kırmızı Saçlı Kadın, μυθιστόρημα
  • 2016: Hatıraların Masumiyeti, διάφορα κείμενα

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ The Fine Art Archive. cs.isabart.org/person/87110. Ανακτήθηκε στις 1  Απριλίου 2021.
  2. ↑ 2,0 2,1 «Λεγεώνα της Τιμής στον Παμούκ». Mega Channel. 29 Οκτωβρίου 2012. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2016-03-04. https://web.archive.org/web/20160304191808/http://www.megatv.com/megagegonota/article.asp?catid=27375&subid=2&pubid=29926671. Ανακτήθηκε στις 31 Οκτωβρίου 2012. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Ορχάν_Παμούκ&oldid=10353167"