Αλιάκμονας Κοζάνης

Αλιάκμονας
Αλιάκμονας Αλιάκμονας
Διοίκηση
Χώρα	Ελλάδα
Περιφέρεια	Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας
Δήμος	Δήμος Βοΐου
Γεωγραφία
Γεωγραφικό διαμέρισμα	Μακεδονία
Νομός	Νομός Κοζάνης
Υψόμετρο	550
Πληροφορίες
Παλαιά ονομασία	Βρατίνι έως το 1927, Παλιούριον έως το 1960 περίπου
Ταχ. κώδικας	50001
Τηλ. κωδικός	24680

Ο Αλιάκμονας είναι χωριό της επαρχίας Βοΐου του νομού Κοζάνης χτισμένο στην αριστερή όχθη του Αλιάκμονα ποταμού (εξ ου και το όνομα).

Είναι το χαμηλότερο χωριό της επαρχίας Βοΐου με υψόμετρο 550 μέτρων περίπου με θέα από νοτιοανατολικά έως βορειοδυτικά λόγω της σταδιακής ανύψωσης του εδάφους με λόφους. Φαίνονται τα βουνά Τύμφη, Σμόλικας, Βόιο, Γράμμος και στα βορειοανατολικά έχει το βουνό Ριζό και το Άσκιο. Έχει εύφορο κάμπο στην κοιλάδα του ποταμού Αλιάκμονα. Συντηρείται παραγωγή καπνών και σίτου, ενώ οι κάτοικοί του ασχολούνται και με την κτηνοτροφία.

Ανάμεσα από το χωριό και το ποτάμι τελευταία έχει κατασκευαστεί ο κάθετος άξονας της Εγνατίας οδού με έξοδο που φέρει την ονομασία του Αλιάκμονα διπλά από το χωριό. Έτσι η πρόσβαση από Κοζάνη (54 χιλιόμετρα) και Θεσσαλονίκη έγινε σύντομη και εύκολη (περίπου 90 λεπτά από Θεσσαλονίκη). Από την έδρα του Δήμου Νεαπόλεως, Νεάπολη, απέχει 5 χιλιόμετρα.

Στο χωριό από το 2009 λειτουργεί λαογραφικό μουσείο, το οποίο στεγάζεται στο παλιό σχολείο του χωριού.

Ετυμολογία

Τ' όνομα του χωριού αλλά και του ποταμού βγαίνει από τις δύο λέξεις Αλιά (αλιεία) άκμο(ω)ν(ας) (ακμαζει). Δηλαδή η αλιεία ακμαζει.

Ιστορία

Κοντά στο χωριό (στη θέση «Νόχτος») υπήρχε αρχαίος οικισμός, όπως μαρτυρούν αρχαία ευρήματα π.χ. το άγαλμα της Αφροδίτης του 4ου αιώνα π.Χ. του γλύπτη Σκόπα, ενώ έχει ανευρεθεί και το ψηφιδωτό δάπεδο ναού των παλαιοχριστιανικών χρόνων.

Το χωριό αναφέρεται στον κώδικα της Ζάβορδας, του 1534, όπου αναφέρεται με το όνομα Βραντίνι. Μέχρι το 1927 ονομαζόταν Βρατίνι. Το όνομα άλλαξε σε Παλιούριον μέχρι το 1960 και έως σήμερα έχει το όνομα Αλιάκμονας. Σε στατιστική αναφορά στις αρχές του 20ού αιώνα, αναφέρεται ως ελληνικό χωριό στο Σαντζάκιο Σερβίων με πληθυσμό 400 κατοίκων και στην ακμη του χωριου μπορει να ειχε έως 750 κατοίκους.

Εκκλησίες

• Άγιος Δημήτριος: Ο Άγιος Δημήτριος χτίστηκε το 1610 με ρυθμό βασιλικής και είναι ο νεκροταφικός ναός του χωριού .Στη κατεδάφιση του 1963 τα περισσότερα αρχικά του στοιχεία χάθηκαν.
• Αγία Τριάδα: Η Αγία Τριάδα είναι ο κεντρικός ναός του χωριού (η Αγία Τριάδα είναι η πολιούχος του χωριού). Ο ρυθμός της είναι τρίκλιτη βασιλική µε υπερώο και χτίστηκε στις 8 Μαρτίου του 1859, σύμφωνα με πέτρινη επιγραφή στην είσοδο του ναού. Η κεραμοσκεπή του ναού εσωτερικά στηρίζεται από δύο σειρές από τέσσερα ξύλινα υποστυλώματα που χωρίζουν το ναό σε τρία κλίτη. Το τριώροφο καμπαναριό κατασκευάστηκε το 1927.
• Ιερός ναός Αγίου Πνεύματος:Ο ιερός ναός του αγίου πνεύματος είναι ο πιο καινούργιος ναός του χωριού.Στο προαύλιο του ναού υπάρχει μια μόνιμη καντίνα (δε λειτουργεί).Τα έξοδα του ναού και της διάνοιξης του προαύλιου τα ανέλαβε εξ ολοκλήρου ο κ Βασίλειος Μελιδονιώτης το 2007.Τα εγκαίνια τα τέλεσε ο Σεβασµιότατος Μητροπολίτης Σισανίου και Σιατίστης Κ.Κ Παύλος στις 22 Ιουνίου 2008.
• Ιερός ναός Πηγής Ζωοδόχου Πηγής: Στο προαύλιο του ναού οι κάτοικοι του χωριού την Παρασκευή του Πάσχα, ανήμερα της Ζωοδόχου Πηγής, διοργανώνουν ένα πανηγύρι.
• Αη Λιάς: Ο Αη Λιάς είναι ένα εξωκλήσι χτισμένο δίπλα σε κάτι χωράφια του όρους Ριζό.
• Άγιος Νικόλαος: Ο Άγιος Νικόλαος είναι ένα εξωκλήσι και βρίσκεται λίγο έξω από το χωριό και δίπλα σε μια κατεστραμένη γέφυρα.

Μαχαλάδες (γειτονιές, περιοχές)

• Αη Δημήτρης
• Κέντρο (Αγία Τριάδα)
• Αη Πνεύμα

Σημαντικές οδοί

• Άγίου Δημητρίου (Άγιος Δημήτριος)
• Παύλου Μελά (Άγιος Δημήτριος)
• 25 Μαρτίου (Κέντρο)
• Γεωργίου Ολύμπιου (Κέντρο) Είναι ο κεντρικός δρόμος του χωριού.

Πληθυσμός

• 1913 467
• 1920 354
• 1928 508
• 1940 587
• 1951 524
• 1961 512
• 1971 458
• 1981 541
• 1991 451
• 2001 286
• 2011 231

Πηγές

• Ομοσπονδία Δυτικομακεδονικών Σωματείων Θεσσαλονίκης - Σύλλογος Αλιακμονιτών Θεσσαλονίκης

Βιβλιογραφία

• Βυτανιώτης, Αχιλλέας Β. (1999). Αλιάκμων (Βρατίνι) Βοϊου : ιστορία, παράδοση, λαογραφία, κοινωνική ζωή : η διαδρομή του μόχθου μέσα στο χρόνο. Κιλκίς: Εκδόσεις Μαχητής. σελ. 136. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Φωτογραφίες από πανηγύρι του χωριού