Γραμμένη Οξυά Αιτωλοακαρνανίας
Για συνώνυμο οικισμό δείτε το λήμμα: Οξυά (αποσαφήνιση) Συντεταγμένες: 38°44′3″N 22°0′24″E / 38.73417°N 22.00667°E
| Γραμμένη Οξυά | |
|---|---|
| Διοίκηση | |
| Χώρα | Ελλάδα |
| Περιφέρεια | Δυτικής Ελλάδας |
| Περιφερειακή Ενότητα | Αιτωλοακαρνανίας |
| Δήμος | Ναυπακτίας, Δημοτική Κοινότητα Γραμμένης Οξυάς Αιτωλοακαρνανίας |
| Δημοτική Ενότητα | Αποδοτίας |
| Γεωγραφία | |
| Νομός | Αιτωλοακαρνανίας |
| Υψόμετρο | 1.160 |
| Πληθυσμός | |
| Μόνιμος | 54 |
| Έτος απογραφής | 2021 |
| Πληροφορίες | |
| Παλαιά ονομασία | Σιτίστα |
| Ταχ. κώδικας | 330 56 |
| Τηλ. κωδικός | 22660 |
Η Γραμμένη Οξυά είναι ορεινό χωριό της Ναυπακτίας στην Περιφερειακή Ενότητα Αιτωλοακαρνανίας.[1][2]
Γεωγραφικές πληροφορίες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η Γραμμένη Οξυά βρίσκεται στο βορειοανατολικό άκρο της πρώην επαρχίας Ναυπακτίας του Νομού Αιτωλοακαρνανίας και είναι κτισμένη σε υψόμετρο 1.130 μέτρων[3], στις βορειοδυτικές πλαγιές των Βαρδουσίων και είναι ένα από τα ορεινότερα χωριά της Αιτωλοακαρνανίας και της Ελλάδας.[4] Το χωριό, σκαρφαλωμένο στις ανατολικές πλαγιές του όρους Οξυά, απλώνεται μέχρι τον ορμητικό Εύηνο (δηλ. η συνοικία της Κάτω Γραμμένη Οξυά), με ορίζοντα τα Βαρδούσια. Απέχει 89 χλμ. ΒΑ από τη Ναύπακτο και 13 χλμ. Β από την Αρτοτίνα. Σπιτάκια σκορπισμένα μέσα σε καστανιές, καρυδιές και περιβόλια και τριγύρω λόγγοι με οξυές, έλατα και βελανιδιές συνθέτουν την εικόνα του. Ο χρόνος κτήσης του χωριού χάνεται στα βάθη του χρόνου. Το γεγονός ότι ο τόπος είναι διάσπαρτος από διάφορα κεραμικά, πιθάρια, λαξευμένες πέτρες, ενεπίγραφες πλάκες, ίχνη παλιού πήλινου υδραγωγείου και εμφανή ερείπια κτισμάτων οδηγούν στο συμπέρασμα ότι η περιοχή αυτή κατοικούνταν από τα αρχαία χρόνια.
Ονομασία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η αρχική ονομασία του χωριού ήταν Σιτίστα[5], πιθανότατα λόγω των σιτηρών της περιοχής και με βασιλικό διάταγμα, το 1927, το χωριό μετονομάστηκε σε Γραμμένη Οξυά. Το όνομα Οξυά οφείλεται στη μεγάλη κάλυψη της περιοχής από οξυά και είναι το νοτιότερο σημείο της Ευρώπης με τέτοια βλάστηση[6].
Ιστορικές πληροφορίες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Την περίοδο της τουρκοκρατίας, η Γραμμένη Οξυά ήταν το λημέρι του αρχικλεφτοκαπετάνιο Τσαμ Καλόγερου και η παράδοση αναφέρει ότι σε ένα δυνατό ανεμοστρόβιλο στη τοποθεσία "Πεντιβί" μόλις πρόλαβε και σώθηκε όταν κατάφερε και και πιάστηκε από μια οξιά ενώ οι 2 σύντροφοί του χάθηκαν[7]. Το 1794, στο διάσελο της Γραμμένης Οξυάς, έγιναν μάχες μεταξύ των Κοντογιανναίων και του Γιουσούφ Αράπη σταλμένο από τον Μαχμούτ Πασά των Ιωαννίνων. Οι μάχες συνεχίστηκαν στο μοναστήρι της Στάγιας, κοντά στις πηγές του Εύηνου ποταμού.[8]
Στις 23 Σεπτεμβρίου 1828, στη θέση "Ρίπα" έγινε η μάχη της Γραμμένης Οξυάς, όπου ο τουρκικός στρατός νικήθηκε από τους Έλληνες και υποχώρησε στο Γαρδίκι.[7]
Διοικητικές πληροφορίες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ανήκε στον πρώην Καποδιστριακό δήμο Αποδοτίας μέχρι το 2010. Με την εφαρμογή του Προγράμματος Καλλικράτης (2011) εντάχθηκε στον νέο Δήμο Ναυπακτίας και αποτελεί την Τοπική Κοινότητα Γραμμένης Οξυάς της Δημοτικής Κοινότητας Αποδοτίας. Ο πληθυσμός της ανέρχεται στους 291 κατοίκους[9], ενώ αποτελεί το βορειότερο οικισμό του νέου δήμου[7].
Απογραφές πληθυσμού[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
| Απογραφή | 1951 | 1961 | 1971 | 1981 | 1991 | 2001 | 2011 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Πληθυσμός | 219[10] | 227[11] | 124[12] | 94[13] | 101[14] | 138[15] | 111 |
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς Μπριτάννικα. 19. Εκδοτικός Οργανισμός Πάπυρος. 1996. σελ. 192.
- ↑ «Γραμμένη Οξυά | ΔΗΜΟΣ ΝΑΥΠΑΚΤΙΑΣ». www.nafpaktos.gr. Ανακτήθηκε στις 26 Φεβρουαρίου 2022.
- ↑ «ΓΡΑΜΜΕΝΗ ΟΞΥΑ (Χωριό) ΝΑΥΠΑΚΤΟΣ - Greek Travel Pages». www.gtp.gr. Ανακτήθηκε στις 26 Φεβρουαρίου 2022.
- ↑ Εγκυκλοπαίδεια Νέα Δομή. Αθήνα: Τεγόπουλος - Μανιατέας. 1996. σελ. 122, τομ. 9.
- ↑ Πανδέκτης
- ↑ «Ορεινή Ναυπακτία». Ταξίδια. Καθημερινή. 23 Μαρτίου 2006. Ανακτήθηκε στις 14 Απριλίου 2009.[νεκρός σύνδεσμος]
- ↑ 7,0 7,1 7,2 «Γραμμένη Οξυά |Δήμος Ναυπακτίας». www.nafpaktos.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Οκτωβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 1 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ Β. Σταυρογιαννόπουλος, Κράβαρα τα περήφανα, Αθήνα 1982, σελ.48,49,50,51,57,58,59
- ↑ «ΦΕΚ αποτελεσμάτων ΜΟΝΙΜΟΥ πληθυσμού Απογραφής 2011 Αρχειοθετήθηκε 2021-10-04 στο Wayback Machine.», σελ. 10721 (σελ. 247 του pdf)
- ↑ Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφήν της 7ης Μαρτίου 1951, σελ. 20 του pdf. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2013-05-14. https://web.archive.org/web/20130514080510/http://www.eetaa.gr/metaboles/apografes/apografi_1951_1.pdf.
- ↑ Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφήν της 19ης Μαρτίου 1961, σελ. 28 του pdf. https://www.eetaa.gr/metaboles/apografes/apografi_1961_1.pdf.
- ↑ Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφήν της 14ης Μαρτίου 1971, σελ. 28 του pdf. https://www.eetaa.gr/metaboles/apografes/apografi_1971_1.pdf.
- ↑ Πραγματικός πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφή της 5 Απριλίου 1981, σελ. 36 του pdf. https://www.eetaa.gr/metaboles/apografes/apografi_1981_1.pdf.
- ↑ Πραγματικός πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφή της 17 Μαρτίου 1991, σελ. 31 του pdf. https://www.eetaa.gr/metaboles/apografes/apografi_1991_1.pdf.
- ↑ Πραγματικός πληθυσμός της Ελλάδος - Απογραφή 2001, σελ. 24 του pdf. https://www.eetaa.gr/metaboles/apografes/apografi_2001_1.pdf.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
| |||||||||||||||||||||||