Η Ωραία Κοιμωμένη (μπαλέτο)

Το καστ της παγκόσμιας πρεμιέρας

Η Ωραία Κοιμωμένη (Ρωσικά: Спящая красавица) είναι ένα από τα τρία μπαλέτα που συνέθεσε ο Πιοτρ Ιλίτς Τσαϊκόφσκι. Το τρίπρακτο μπαλέτο βασίζεται στο γνωστό παραμύθι Η Ωραία Κοιμωμένη του Σαρλ Περώ του 1697.Την πλοκή του μπαλέτου διαμόρφωσε ο διευθυντής των Αυτοκρατορικών θεάτρων της Αγίας Πετρούπολης πρίγκιπας Ιβάν Βζεβολόσκι και τη χορογραφία ο Μαριούς Πετιπά. Η παγκόσμια πρεμιέρα δόθηκε στις 15 Ιανουαρίου 1890 στο Θέατρο Μαριίνσκι της Αγίας Πετρούπολης, με πολύ μεγάλη επιτυχία. Η Ωραία Κοιμωμένη, που σφράγισε την ιστορία του κλασικού μπαλέτου, είναι γνωστή για τις τεχνικές προκλήσεις, τα πολυτελή σκηνικά και κοστούμια, τη μελωδική μουσική και το αίσιο τέλος.

Ιστορικό

Το 1888 ο διευθυντής των Αυτοκρατορικών θεάτρων της Αγίας Πετρούπολης πρίγκιπας Ιβάν Βζεβολόσκι συνέλαβε την ιδέα να γράψει το λιμπρέτο για ένα μπαλέτο βασισμένο στο παραμύθι του Περώ Η Ωραία Κοιμωμένη και απευθύνθηκε στον Τσαϊκόφσκι για τη μουσική. Σε σχετική επιστολή του αναφέρει πως θέλει το ανέβασμα του έργου να γίνει στο στυλ του Λουδοβίκου ΙΔ΄ και οι μελωδίες να ακολουθούν το πνεύμα συνθετών του μπαρόκ, όπως των Λυλί, Μπαχ, Ραμώ κ.ά. Στην τελευταία πράξη δε, θεωρούσε απολύτως απαραίτητο την εμφάνιση όλων των χαρακτήρων των παραμυθιών του Περώ. Ο Τσαϊκόφσκι αποδέχτηκε την παραγγελία, παρόλο που το πρώτο του μπαλέτο, Η λίμνη των κύκνων, δεν είχε στεφθεί από επιτυχία. Τον Οκτώβριο του 1888 ξεκίνησε να δουλεύει την παρτιτούρα και όταν ολοκλήρωσε τη σύνθεση (Op. 66), τον Μάιο του 1889 ξεκίνησε την ενορχήστρωση. Η εργασία του είχε ολοκληρωθεί τον Αύγουστο του 1889, μόνο κάποιες μικρές αλλαγές έγιναν όσο διαρκούσαν οι πρόβες για το ανέβασμα. Είναι το πιο μακρύ σε διάρκεια από τα μπαλέτα του συνθέτη, διαρκεί τρεις ολόκληρες ώρες, χωρίς τα διαλείμματα. Η χορογραφία είχε ανατεθεί στον Μαριούς Πετιπά, τον Γάλλο χορευτή και κατόπιν χορογράφο, που από το 1847 διέπρεπε στην Αγία Πετρούπολη. Οι πρόβες ξεκίνησαν το Σεπτέμβριο, αφού ο Πετιπά είχε διαλέξει το καστ και είχε διαμορφώσει τη χορογραφία. Δημιουργήθηκαν πάνω από 100 κοστούμια από βελούδο και μετάξι που εισήχθησαν από τη Λυών για να έχουν την αυθεντική επιθυμητή πολυτέλεια. Υπολογίστηκε, ίσως με κάποια υπερβολή, ότι το κόστος παραγωγής σχεδόν ισοδυναμούσε με το κόστος 2 πολεμικών πλοίων.

Το παραμύθι του Περώ στηρίχθηκε στο παραμύθι Ήλιος, σελήνη και Τάλια της συλλογής παραμυθιών Lo cunto de li cunti ή Il Pentamerone του Τζαμπαττίστα Μπαζίλε, που εκδόθηκε το 1634 στη Νάπολη. Οι Αδελφοί Γκριμ εξέδωσαν το 1812 τη δική τους εκδοχή του παραμυθιού του Περώ. Η Ωραία Κοιμωμένη έγινε μπαλέτο για πρώτη φορά από τον συνθέτη Φερντινάν Ερόλ και τον χορογράφο Ζαν-Λουί Ωμέρ και ανέβηκε στην Όπερα του Παρισιού στις 27 Απριλίου 1829. Για το νέο μπαλέτο, ο Βζεβολόσκι βασίστηκε τόσο στην εκδοχή του Περώ όσο και σε αυτή των Αδελφών Γκριμ. Η σημαντικότερη διαφορά τους είναι πως στην εκδοχή των Γκριμ πέφτουν σε βαθύ ύπνο και οι γονείς της πριγκίπισσας κι έτσι είναι παρόντες στο γάμο της με τον πρίγκιπα.

Η πρεμιέρα είχε προγραμματιστεί για τις 3 Δεκεμβρίου 1889, αλλά αναβλήθηκε 3 φορές, καθώς το περίπλοκο σκηνικό σε στιλ Βερσαλιών δεν ήταν έτοιμο. Τελικά η Ωραία Κοιμωμένη έκανε πρεμιέρα στις 15 Ιανουαρίου 1890 και γνώρισε αμέσως τεράστια επιτυχία. Μερικά από τα νούμερα έτυχαν ιδιαίτερης αποδοχής, για παράδειγμα, στην πρώτη πράξη το Garland Waltz είχε τεράστια επιτυχία από μόνο του, τόσο που ο Πετιπά κλήθηκε, ύστερα από απαίτηση του κοινού, να υποκλιθεί αμέσως μετά την εκτέλεσή του. Ο τσάρος Αλέξανδρος Γ΄ είδε το μπαλέτο για πρώτη φορά στη γενική πρόβα πριν την πρεμιέρα και κάλεσε τον Τσαϊκόφσκι στο αυτοκρατορικό θεωρείο. Προς μεγάλη απογοήτευση του Τσαϊκόφσκι, ωστόσο, ο τσάρος απλώς παρατήρησε ότι το νέο μπαλέτο ήταν «πολύ ωραίο». 64 μέλη της αυτοκρατορικής οικογένειας παρευρέθηκαν στην πρεμιέρα. Ο ζωγράφος και σκηνογράφος Λέον Μπακστ έγραψε: «Έζησα σε ένα μαγικό όνειρο για 3 ώρες, μεθυσμένος από νεράιδες και πριγκίπισσες, από υπέροχα παλάτια που έσταζαν χρυσάφι.» Η Ωραία Κοιμωμένη παρέμεινε δημοφιλής στο κοινό της Αγίας Πετρούπολης και στις αρχές του 20ου αιώνα, ήταν το δεύτερο πιο δημοφιλές μπαλέτο στο ρεπερτόριο των Αυτοκρατορικών Μπαλέτων. Το μπαλέτο ανέβηκε στη Μόσχα από τον χορογράφο Αλεξάντρ Γκόρσκι στις 29 Ιανουαρίου 1899.

Η Μαργκότ Φοντέιν στην Ωραία Κοιμωμένη

Πριν τη Μόσχα, η Ωραία Κοιμωμένη έκανε το ντεμπούτο της στη Δύση το 1896 στη Σκάλα του Μιλάνου. Αποσπάσματα από το μπαλέτο ανέβηκαν από τον Σεργκέι Ντιαγκίλεφ στο Λονδίνο το 1911. Κατά τη διάρκεια της περιοδείας της στη Βόρεια, Κεντρική και Νότια Αμερική από το 1914 έως το 1920, η Άννα Πάβλοβα και ο θίασός της παρουσίασαν μια σύνοψη σαράντα οκτώ λεπτών της Ωραίας Κοιμωμένης. Το 1921 παρουσιάστηκε ολοκληρωμένο το μπαλέτο από τον Ντιαγκίλεφ και τα «Ρωσικά Μπαλέτα» στο θέατρο Αλάμπρα του Λονδίνου, με τίτλο Η κοιμισμένη πριγκίπισσα, η Όλγκα Σπεσίβτσεβα είχε τον πρωταγωνιστικό ρόλο και ο Λέον Μπακστ είχε την σκηνογραφική και ενδυματολογική επιμέλεια. Η Νινέτ ντε Βαλουά ανέβασε το έργο το 1939 στο Λονδίνο με πρίμα μπαλαρίνα τη Μαργκότ Φοντέιν. Στις Ηνωμένες Πολιτείες ολόκληρο το μπαλέτο ανέβηκε το 1937 στη Φιλαδέλφεια.

Καστ παγκόσμιας πρεμιέρας

Για τον πρωταγωνιστικό ρόλο επιλέχθηκε η εικοσιτριάχρονη Ιταλίδα πρίμα μπαλαρίνα Καρλότα Μπριάντσα, η οποία μετά την επιτυχία των εμφάνισεών της στη Μόσχα, είχε προσληφθεί το 1889 από τα Αυτοκρατορικά μπαλέτα της Αγίας Πετρούπολης. Η Μπριάντσα ήταν η πρώτη Ιταλίδα χορεύτρια που ενσωμάτωσε στην τεχνική της στοιχεία του ρωσικού στυλ. Για τον ρόλο του πρίγκηπα Ποθητού επιλέχθηκε ο σαρανταπεντάχρονος Ρώσος χορευτής Πάβελ Γκερτ. Ο Ιταλός χορευτής Ενρίκο Τσεκέττι ανέλαβε διπλό ρόλο, της νεράιδας Καραμπός και του Γαλάζιου Πουλιού, είχε έτσι την ευκαιρία να επιδείξει τα ταλέντα του και σε ρόλο παντομίμας και σε χορευτικό επίπεδο.

Η Πριγκίπισσα Αυγή είναι αναμφισβήτητα η πρίμα μπαλαρίνα του έργου, όμως ο πιο ενδιαφέρον ρόλος που δημιουργήθηκε για την Ωραία Κοιμωμένη είναι ο ρόλος της Νεράιδας Λιλά ή Πασχαλιάς, ρόλο που ενσάρκωσε στην παγκόσμια πρεμιέρα η Μαρί Πετιπά, κόρη του χορογράφου. Το όνομά της προέρχεται από μια παλιά ρωσική πεποίθηση που λέει ότι το λουλούδι της πασχαλιάς είναι σύμβολο της σοφίας, γι' αυτό είναι γνωστή ως η Νεράιδα της Σοφίας, και στη δεύτερη πράξη εμφανίζεται ντυμένη ως Αθηνά, η θεά της Σοφίας.

Χορογραφία

Η Ωραία Κοιμωμένη ήταν η πρώτη συνεργασία του Τσαϊκόφσκι με τον Πετιπά και κύλισε πολύ αρμονικά. Ο Πετιπά δουλεύοντας την χορογραφία αντιλήφθηκε πως το μπαλέτο θα είχε υπερβολικά μεγάλη διάρκεια και γι' αυτό έκοψε αρκετά νούμερα στη δεύτερη και τρίτη πράξη ενώ στην τρίτη πράξη, τα Pas de deux του Γαλάζιου Πουλιού και το γαμήλιο των πρωταγωνιστών και η τελική Αποθέωση συντομεύτηκαν.

Η δομή της Ωραίας Κοιμωμένης είναι αρκετά χαρακτηριστική για ένα μπαλέτο του λεγόμενου είδους ballet-féerie. Στο πρελούδιο έχουμε ένα σπουδαίο Grand Pas de six από τις νεράιδες νονές και στη συνέχεια την κατάρα της Καραμπός με μια δραματική σκηνή παντομίμας. Ο πλούτος του χορού είναι ιδιαίτερα αισθητός στις παραλλαγές (Variation) των νεράιδων. Κάθε μια από αυτές έχει ένα πολύ συγκεκριμένο χαρακτηριστικό που εκφράζεται με μια συμβολική κίνηση. Για παράδειγμα, η Νεράιδα Λιλά εκτελεί μια διαγώνιο από sissones συνεχίζοντας με fuettés και arabesque. Η πρώτη πράξη περιλαμβάνει δύο από τα πιο διάσημα νούμερα μπαλέτου: το Garland Waltz και το Pas d'action γνωστό ως Rose Adagio, στο οποίο οι τέσσερις μνηστήρες ανταγωνίζονται για το χέρι της πριγκίπισσας. Το Rose Adagio είναι ιδιαίτερα διάσημο για τις δύσκολες ισορροπίες στις πουέντ που εκτελεί η Αυγή καθώς περνά από πρίγκιπα σε πρίγκιπα δίνοντας το δεξί της χέρι. Στη δεύτερη πράξη μια από τις πιο ενδιαφέρουσες στιγμές είναι το Pas d’action στο όραμα του πρίγκηπα Ποθητού.

Όλη την τρίτη πράξη καταλαμβάνει ο γάμος του Ποθητού και της Αυγής στο Παλάτι. Το θέμα του γάμου είναι τα γαλλικά παραμύθια, με τους καλεσμένους να είναι οι χαρακτήρες παραμυθιών του Περώ και άλλων γαλλικών παραμυθιών, συμμετέχοντας όλοι στο τελικό Grand divertissement. Η Καραμπός, η Νεράιδα Λιλά και οι άλλες καλές νεράιδες είναι όλοι παρόντες, συμβολίζοντας ότι οι δύο πλευρές του καλού και του κακού έχουν ισορροπήσει. Το μπαλέτο ολοκληρώνεται με μια υπέροχη Αποθέωση με τίτλο Helios en costume de Louis XIV, éclairé par le soleil entouré des fées, στην οποία οι νεράιδες παρουσιάζονται σε ένα συννεφιασμένο φόντο κάτω από τον θεό Ήλιο στο άρμα του, μια αναφορά στο Λουδοβίκο ΙΔ' στο ρόλο του Βασιλιά Ήλιου χορευτή.

Πρόσωπα

Ρόλοι	Ερμηνευτές παγκόσμιας πρεμιέρας, 15 Ιανουαρίου 1890
Βασιλιάς Φλορεστάν	Φέλιξ Κσεσίνσκι
Βασίλισσα	Τζιουζεπίνα Τσεκέττι
Η Ωραία Κοιμωμένη, πριγκίπισσα Αυγή (Αουρόρα)	Καρλότα Μπριάντσα
Νεράιδα Λιλά	Μαρί Πετιπά
Καραμπός	Ενρίκο Τσεκέττι
Πρίγκιπας Ποθητός (Ντεζιρέ)	Πάβελ Γκερντ
Γαλάζιο Πουλί	Ενρίκο Τσεκέττι
Πριγκίπισσα Φλορίν	Βαρβάρα Νικίτινα
Corps de ballet: Αρχιτελετάρχης, Αυλικοί, κυρίες επί των τιμών, ακόλουθοι και λακέδες, νεράιδες, τέσσερις υποψήφιοι γαμπροί, οι φίλοι του πρίγκηπα Ποθητού, Χαρακτήρες παραμυθιών

Πλοκή

Πρελούδιο

Στην Αυλή του βασιλιά Φλορεστάν διοργανώνεται γιορτή για τη βάπτιση της πριγκίπισσας Αυγής: καλεσμένοι είναι οι ευγενείς και οι καλές νεράιδες του βασιλείου, που φέρνουν μαζί τους δώρα για την πριγκίπισσα. Ωστόσο, από τη λίστα των καλεσμένων λείπει η κακιά νεράιδα Καραμπός. Για να πάρει την εκδίκησή της, παρά τις εκκλήσεις της Αυλής, η νεράιδα ρίχνει μια κατάρα στο κοριτσάκι: στο δέκατο έκτο έτος της ηλικίας της, η πριγκίπισσα θα πεθάνει όταν τρυπηθεί από ένα αδράχτι. Ωστόσο, η Νεράιδα Λιλά, που δεν είχε προσφέρει ακόμη το δώρο της, μπορεί να τροποποιήσει την κατάρα, δεν μπορεί να την αναιρέσει: η πριγκιποπούλα δεν θα πεθάνει από το τσίμπημα, αλλά θα βυθιστεί σε έναν πολύ μακρύ ύπνο, και μαζί της όλη η Αυλή. Τα μάγια θα λυθούν και αυτός ο ύπνος θα τελειώσει μόνο χάρη στο φιλί ενός νεαρού πρίγκιπα.

Α΄ Πράξη

Στο κάστρο γιορτάζονται τα δέκατα έκτα γενέθλια της πριγκίπισσας, αφού όλα τα αδράχτια αφαιρέθηκαν από το βασίλειο και η χρήση τους απαγορεύτηκε αυστηρά. Η Αυγή κάνει την εμφάνισή της, τη φλερτάρουν τέσσερις πρίγκηπες, που προέρχονται από τέσσερις ηπείρους, και χορεύει μαζί τους. Οι χοροί της Αυλής αποσπούν την προσοχή του κόσμου και έτσι η νεράιδα Καραμπός βρίσκει την ευκαιρία, μεταμφιεσμένη σε γριά ζητιάνα, να δώσει ένα αδράχτι στην πριγκίπισσα, που τσιμπιέται και πέφτει σε βαθύ ύπνο, όπως και όλη η Αυλή.

Β΄ Πράξη

Σκηνή Πρώτη

Περνούν εκατό χρόνια και, σε ένα ξέφωτο κοντά στο κάστρο που το έχουν τυλίξει άγρια βάτα, μια παρέα ευγενών έχει βγει για κυνήγι, γλεντώντας στο πυκνό δάσος με χορό και φαγητό. Ανάμεσά τους είναι και ο Πρίγκιπας Ποθητός. Κάποια στιγμή η ατμόσφαιρα αλλάζει και εμφανίζεται η νεράιδα Λιλά, η οποία σε όνειρο οδηγεί τον πρίγκιπα στην Αυγή, ενημερώνοντάς τον για αυτό που συνέβη. Η μορφή αυτής της υπέροχης πριγκίπισσας κάνει τον νεαρό πρίγκιπα να την ερωτευτεί. Μόλις τελειώσει το όνειρο, ο πρίγκιπας κατευθύνεται στο μαγεμένο κάστρο για να την ψάξει.

Σκηνή Δεύτερη

Ο πρίγκιπας καταφέρνει να μπει στο κάστρο και, έχοντας βρει την πριγκίπισσα, της δίνει ένα φιλί, σπάζοντας το ξόρκι. Τότε η Αυλή όλη ξυπνά και οι χοροί αρχίζουν ξανά. Ο πρίγκιπας θα μπορεί πλέον να παντρευτεί την πριγκίπισσα Αυγή.

Γ΄ Πράξη

Μια μεγάλη γιορτή έχει στηθεί στο κάστρο και μεταξύ των καλεσμένων εμφανίζονται πολλοί χαρακτήρες από παραμύθια του Περώ και άλλων συγγραφέων όπως το Γαλάζιο Πουλί με την Πριγκίπισσα Φλορίν , ο Παπουτσωμένος Γάτος και ο Άσπρος Γάτος, η Σταχτοπούτα και ο Πρίγκιπας, η Κοκκινοσκουφίτσα, ο Γκρίζος Λύκος , ο Κοντορεβιθούλης, τα αδέλφια του και ο δράκος. Οι δύο μελλόνυμφοι χορεύουν ένα διάσημο pas de deux στο παλάτι του Φλορεστάν και τους συνοδεύουν στο χορό όλοι οι καλεσμένοι, προς τιμήν του μελλοντικού βασιλιά και της βασίλισσας. Ο Τσαϊκόφσκι στην τελική Αποθέωση έχει εντάξει τον ύμνο της Γαλλικής Μοναρχίας Vive Henri IV, όπως είχε κάνει και ο Τζοακίνο Ροσσίνι το 1825 στην όπερα Ταξίδι στη Ρενς.

Ορχήστρα

• Ξύλινα πνευστά: Πίκολο, 2 φλάουτα, 2 όμποε, αγγλικό κόρνο, 2 κλαρινέτα (Soprano σε Σι♭, Piccolo σε Λα), 2 Φαγκότο
• Χάλκινα πνευστά: 4 γαλλικά κόρνα, 2 κορνέτες (Σι♭, Λα), 2 τρομπέτες (Σι♭, Λα), 3 τρομπόνια, τούμπα
• Κρουστά: 4 Τυμπάνια, τρίγωνο, ντέφι, ταμπούρο, πιατίνια, μπάσο τύμπανο, γκονγκ, Γκλόκενσπηλ
• 2 Άρπες, Πιάνο
• Έγχορδα με δοξάρι: βιολιά I και II, βιόλες, βιολοντσέλα, κοντραμπάσα 

Μουσική δομή

Η Ωραία Κοιμωμένη, Op. 66, Διάρκεια: 02:53:20

• Εισαγωγή 03:20
• Πρελούδιο: Εμβατήριο - Είσοδος του βασιλιά Φλορεστάν και της Αυλής του 05:23
• Scene dansante - Είσοδος των καλών νεράιδων 04:48
• Pas de six: Εισαγωγή 00:53
• Pas de six: Adagio 04:47
• Νεράιδα Αγαθή (Variation I) 01:15
• Νεράιδα Καλλίστη (Variation II) 00:33
• Νεράιδα Ψίχουλα που πέφτουν (Variation III) 01:13
• Νεράιδα Καναρίνι που τραγουδά (Variation IV) 00:36
• Νεράιδα Δύναμη (Variation V) 01:02
• Νεράιδα Λιλά (Variation VI) 01:20
• Coda 01:53
• Φινάλε: Είσοδος της Καραμπός, παντομίμα της Καραμπός και παντομίμα της νεράιδας Λιλά 09:24
• Α΄ Πράξη. Τα μάγια: Σκηνή: Ο κήπος του βασιλικού παλατιού 08:00
• Βαλς (Garland Waltz) 04:44
• Σκηνή- Οι τέσσερεις πρίγκηπες 01:56
• Pas d'action: (a) Adagio (Rose Adagio) 06:36
• (b) Χορός των κυριών επί των τιμών 01:31
• (c) Χορός των ακολούθων 00:30
• (d) Variation της Αυγής 04:21
• (e) Coda 02:42
• Φινάλε, χορός της Αυγής με το αδράχτι, τα μάγια, είσοδος της νεράιδας Λιλά
• Β΄ Πράξη. Το όραμα και το ξύπνημα της Ωραίας Κοιμωμένης: Entr'acte και Σκηνή 03:02
• Τυφλόμυγα 01:46
• (a) Σκηνή: 00:52
• (b) Δούκισσες - χορός 01:03
• (c) Βαρονέσες - χορός 00:48
• (d) Κόμισσες - χορός 00:51
• (e) Μαρκησίες - χορός 00:51
• Φαραντόλ 01:37
• Σκηνή: Ποθητός και νεράιδα Λιλά 05:35
• Pas d'action: (a) Ποθητός και Αυγή 05:36
• (b) Variation της Αυγής 01:40
• (c) Coda 01:34
• Σκηνή 00:48
• Πανόραμα 03:43
• Entr'acte 06:32
• Entr'acte symphonique (Ο ύπνος) και Σκηνή: το ξύπνημα της Αυγής 08:00
• Φινάλε
• Γ΄ Πράξη. Ο γάμος: Εμβατήριο - Πανηγυρική πομπή 03:32
• Πολωνέζα - Πομπή των καλών νεράιδων 04:22
• Pas de quatre: Εισαγωγή 01:57
• Νεράιδα Χρυσή (Variation I) 01:10
• Νεράιδα Αργυρή (Variation II) 00:53
• Νεράιδα Ζαφειρένια (Variation III) 00:48
• Νεράιδα Διαμαντένια (Variation IV) 00:49
• Coda 00:49
• Pas de caractere: Παπουτσωμένος Γάτος και Άσπρος Γάτος 02:11
• Pas de quatre - Adagio 02:48
• Σταχτοπούτα και πρίγκηπας (Variation I) 01:01
• Γαλάζιο Πουλί και Πριγκίπισσα Φλορίν (Variation II) 00:55
• Coda 01:37
• (a) Κοκκινοσκουφίτσα και Γκρίζος Λύκος 01:31
• (b) Σταχτοπούτα και πρίγκηπας 03:07
• Pas Berrichon - (a) Κοντορεβιθούλης, τα αδέλφια του και ο δράκος: 01:06
• (b) Coda 00:20
• Pas de Deux: Αυγή και Ποθητός 00:11
• (a) Entree 01:32
• (b) Adagio 04:41
• (c) Ποθητός (Variation I) 01:01
• (d) Αυγή (Variation II) 02:16
• (e) Coda 01:28
• Σαραμπάντα 03:03
• Φινάλε 06:07
• Αποθέωση (μουσική βασισμένη στον ύμνο Vive Henri IV) 02:35

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

•  Η Ωραία Κοιμωμένη από την Όπερα του Βερολίνου