Σιρμιόνε

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Συντεταγμένες: 45°28′10″N 10°36′22″E / 45.46944°N 10.60611°E / 45.46944; 10.60611

Σιρμιόνε

Σημαία

Έμβλημα
Τοποθεσία στο χάρτη
Τοποθεσία στο χάρτη
Σιρμιόνε
45°28′10″N 10°36′22″E
ΧώραΙταλία
Διοικητική υπαγωγήΕπαρχία της Μπρέσια
Γεωγραφική υπαγωγήΛίμνη Γκάρντα
ΠροστάτηςΠαναγία των Χιονιών
Έκταση26,25 km²[1]
Υψόμετρο68 μέτρα
Πληθυσμός8.248 (1  Ιανουαρίου 2023)[2]
Ταχ. κωδ.25019
Τηλ. κωδ.030
Ζώνη ώραςUTC+01:00 (επίσημη ώρα)
UTC+02:00 (θερινή ώρα)
ΙστότοποςΕπίσημος ιστότοπος
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Το Σιρμιόνε (ιταλικά: Sirmione) είναι ιταλικός δήμος στην Επαρχία της Μπρέσια, στην περιφέρεια της Λομβαρδίας.

Η κύρια βιομηχανία της πόλης είναι ο τουρισμός, τόσο για την παρουσία ρωμαϊκών και μεσαιωνικών καταλοίπων όσο και για τα ιαματικά νερά.

Τοπωνύμιο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Σχετικά με το τοπωνύμιο, ο Μάτσα (1986) αναφέρει δύο πιθανές ετυμολογίες:

  • από το ελληνικό σύρμα.
  • από το γαλλικό sirm, ξενοδοχείο ή ξενώνα, και one, υδρόβιο[3]

Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Προϊστορικοί και Ρωμαϊκοί Χρόνοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ίχνη κατοίκησης που χρονολογούνται από τη Νεολιθική έχουν βρεθεί στο Σιρμιόνε. Η πόλη ήταν σημαντικό αστικό κέντρο στους ρωμαϊκούς χρόνους και η Βία Γκάλικα ακολουθούσε τη νότια όχθη της λίμνης, διασχίζοντας στη συνέχεια τον ισθμό της χερσονήσου Σιρμιόνε.[3] Έτσι προέκυψε εκεί το Sermione Mansio που αναφέρεται στο Itinerarium Antonini (Οδοιπορικό του Αντωνίνου).

Σύμφωνα με μια υπόθεση της Ελιζαμπέτα Ρόφια, το mansio δεν αντιστοιχεί μόνο σε ένα τοπικό εστιατόριο, που τεκμηριώνεται ως "Osteria" ή "Bettola" από τον 15ο αιώνα, αλλά και στο Mansio ad Flexum που αναφέρεται στο Οδοιπορικό του Μπορντό.[4]

Λεπτομέρεια της στοάς των Σπηλαίων του Κάτουλλου, που χρονολογείται από τη ρωμαϊκή περίοδο

Ο Γάιος Βαλέριος Κάτουλλος ανέφερε το Σίρμιο ανάμεσα στα μέρη όπου έμεινε. Παραδοσιακά, ξεκινώντας από τον Μαρίνο Σανούδο τον νεότερο, του αποδίδονται τα ερείπια της ρωμαϊκής βίλας στο Σιρμιόνε, αλλά δεν υπάρχει βεβαιότητα για αυτό[5]. Τα παλαιότερα μέρη της βίλας χρονολογούνται στον 1ο αιώνα π.Χ. με επεκτάσεις τον επόμενο αιώνα.[6]

Από τον τρίτο έως τον πέμπτο αιώνα, σύμφωνα με το Orti Manara, το Lugana di Sirmione ήταν πεδίο πολλών συγκρούσεων. Το 249 οι στρατιές του Δέκιου Τραϊανού και του Φίλιππου του Άραβα αντιμετώπισαν η μία την άλλη ενώ το 268 έγινε η Μάχη της λίμνης Μπενάκο μεταξύ του αυτοκράτορα Κλαύδιου Γοτθικού και της ομοσπονδίας των Αλαμαννών. Το 312 η πρώτη σύγκρουση μεταξύ των στρατευμάτων του Κωνσταντίνου Α' και εκείνων του Μαξέντιου ήταν το προοίμιο της μάχης της Βερόνας που έγινε κοντά στο Σιρμιόνε.[7] Επίσης σύμφωνα με το Orti Manara, το 463 ο Ριτμίρο, καπετάνιος του αυτοκράτορα Λίβιου Σεβήρου, νίκησε τους Αλανούς στη Λουγκάνα.[7]

Μεσαίωνας[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Από τη Λομβαρδική περίοδο, η περιοχή ήταν μέρος της αυλής του μοναστηριού του Σαν Κολομπάνο στο Μπαρντολίνο και του Σολαρόλο ( Μανέρμπα ντελ Γκάρντα), που εξαρτιόταν από το Αβαείο του Σαν Κολομπάνο του Μπόμπιο. Οι μοναχοί ευαγγελίστηκαν την περιοχή ευνοώντας την επέκταση του εμπορίου, της γεωργίας (ιδιαίτερα του αμπελιού και της ελιάς), της αλιείας και του πολιτισμού, εισάγοντας σημαντικές καινοτομίες και ανοίγοντας εμπορικές διαδρομές[8].

Στους επόμενους αιώνες η κυριαρχία του μοναστηριού της Σάντα Τζούλια κοντά στο Σιρμιόνε σταδιακά μειώθηκε.[7] Το 1158 μαρτυρείται μια επικράτεια (τουλάχιστον ονομαστικά) της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, καθώς ο Φρειδερίκος Α΄ Βαρβαρόσσα αγαπούσε να παραχωρεί τις αυτοκρατορικές κτήσεις του στέμματος και των περιοχών του με δανεισμό: ο Φρειδερίκος Μπαρμπαρόσα, επομένως, παραχώρησε άφθονη αυτονομία, για πίστη στην αυτοκρατορία, το πλαίσιο μιας άμεσης υποταγής στην εξουσία του Αυτοκράτορα.[9]

Το 1197, ο δήμαρχος του Σιρμιόνε ορκίστηκε πίστη στον δήμο της Βερόνα.[9]

Τον δέκατο τρίτο αιώνα, τόσο ο Φρειδερίκος Β' το 1220 όσο και ο Κορραδίνος το 1267 επιβεβαίωσαν και επέκτεισαν τα φορολογικά προνόμια και τις παραχωρήσεις που παραχωρήθηκαν στον Δήμο, επιβεβαιώνοντας την αυτοκρατορική πίστη από τους Σκαλιγκέρι, αλλά μόνο αφού είχαν αποκτήσει την προστασία του κάστρου.[7]

Το κάστρο των Σκαλιφκέρι

Η παρουσία μιας κοινότητας Παταρίνων, αιρετικών σύμφωνα με την Καθολική Εκκλησία, ώθησε τους Σκαλιγκέρι, οι οποίοι είχαν αναλάβει τη Βερονέζικη κυριαρχία λίγα χρόνια νωρίτερα, να ενεργήσουν. Το 1276, ο Μάστρινο ντέλα Σκάλα έλαβε από το Συμβούλιο της Βερόνας τη δυνατότητα να ιδρύσει δύο ομάδες στρατιωτών για να πολεμήσουν τους Παταρίνους στο Σιρμιόνε. Ο έλεγχός του ανατέθηκε στον Αλμπέρτο, αδελφό του Μαστίνο, ο οποίος πολιόρκησε την πόλη και μετά από λίγο φυλάκισε αρκετούς αιρετικούς. Δύο χρόνια αργότερα, όσοι δεν είχαν μετανιώσει κάηκαν στην πυρά στη Βερόνα.[7][10]

Το 1378 το Σιρμιόνε κατακτήθηκε από τον Τζαν Γκαλεάτσο Βισκόντι που ανανέωσε τα φεουδαρχικά προνόμια του δήμου. Στις αρχές του 15ου αιώνα το Σιρμιόνε καταλήφθηκε από τον Φραντσέσκο ντα Καρράρα, τότε άρχοντα της Βερόνας[11], και στη συνέχεια πέρασε, το 1405, υπό τον έλεγχο της Δημοκρατίας της Βενετίας[9].

Ενετική περίοδος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Υπό τη Γαληνοτάτη, το Σιρμιόνε παρέμεινε συνδεδεμένο με την περιοχή της Βερόνας. Κατά την αναδιοργάνωση των οχυρώσεων της Κάτω Γκάρντα, το φρούριο έχασε τη σημασία του προς όφελος της κοντινής Πεσκιέρα.[9] Παρέμεινε όμως στρατιωτικό φυλάκιο όπως αποδεικνύεται από την κατασκευή της μικρής εκκλησίας της Σαντ'Άννα, μέσα στο κάστρο, για τον εκκλησιασμό της φρουράς.[11]

Κατά τον 15ο αιώνα η εκκλησία της Σάντα Μαρία Ματζόρε χτίστηκε πάνω από τα ερείπια αυτής του Σαν Μαρτίνο στο Κάστρο. Τον δέκατο έβδομο αιώνα, ο ευγενής Φραντσέσκο Ροβίτσι έχτισε μια κατοικία και μια μικρή εκκλησία αφιερωμένη στην Αγία Ούρσουλα στην τοποθεσία που αργότερα έγινε γνωστή ως Ροβίτσα.[11]

Εποχή του Ναπολέοντα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το 1797, το Σιρμιόνε καταλήφθηκε για πρώτη φορά από τις γαλλικές δυνάμεις και, μετά την πτώση της Δημοκρατίας της Βενετίας, στις 16 Μαΐου, και πέρασε στον επίσημο έλεγχο του προσωρινού ενετικού δήμου.

Η συνθήκη του Κάμπο Φόρμιο καθόρισε ότι ολόκληρη η νότια ακτή της Γκάρντα πέρασε στη Δημοκρατία των Σισαλπίων. Στις 3 Νοεμβρίου ιδρύθηκε το διαμέρισμα Μπενάκο, συμπεριλαμβανομένου του Σιρμιόνε. Μόλις την 1η Μαρτίου του επόμενου έτους δημιουργήθηκε η περιφέρεια, μια ενδιάμεση διοικητική υποδιαίρεση μεταξύ των δήμων και του διαμερίσματος της χερσονήσου Κάτουλλου, εντός της οποίας περιλαμβανόταν και ο δήμος Σιρμιόνε.[12]

Μετά την παρένθεση της Αυστρορωσικής κατοχής του 1799, ακολούθησε η διοικητική αναδιοργάνωση της δεύτερης δημοκρατίας των Σισαλπικών, στην οποία το Σιρμιόνε έγινε μέρος της 4ης περιφέρειας του Σαλό τον Μάιο του 1801[12]. Το επόμενο έτος η δημοκρατία των Σισαλπίων άλλαξε το όνομά της σε Ιταλική Δημοκρατία.

Τον Ιούνιο του 1805, με τον θεσμό του Ναπολεόντειου Βασιλείου της Ιταλίας, πραγματοποιήθηκε νέα διοικητική αναδιοργάνωση. Το Σιρμιόνε τρίτης τάξης και κατατάχθηκε στο καντόνι VII του Λονάτο το οποίο με τη σειρά του ήταν μέρος της περιφέρειας I της Μπρέσια στο διαμέρισμα Μέλλα.[12]

Περίοδος των Αψβούργων[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το 1816, μετά το Συνέδριο της Βιέννης και την ίδρυση του Βασιλείου Λομβαρδοβενετίας υπό τη διοίκηση των Αψβούργων της Αυστρίας, το Σιρμιόνε τοποθετήθηκε στην περιφέρεια V του Λονάτο στην επαρχία της Μπρέσια. Το 1853, με μια αναθεώρηση της διοικητικής δομής, η πόλη έγινε μέρος της περιφέρειας VIII, με πρωτεύουσα πάντα το Λονάτο.[13]

Στις 25 Ιουνίου 1859, κατά τη διάρκεια του Β' Ιταλικού Πολέμου της Ανεξαρτησίας, το Σιρμιόνε καταλήφθηκε από τα Γαλλο-Πεδεμόντια στρατεύματα, νικώντας τον αυστριακό στρατό μετά τη μάχη του Σολφερίνο και του Σαν Μαρτίνο. Την ίδια στιγμή, μερικοί από τους τραυματίες μεταφέρθηκαν στην αγροικία Τονεσκίνι στο Κολομπάρε.[11]

Μετά την ενοποίηση της Ιταλίας[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η έκβαση του δεύτερου πολέμου της ανεξαρτησίας είχε ως αποτέλεσμα το πέρασμα του δήμου Σιρμιόνε, καθώς και μεγάλου τμήματος της επικράτειας της Λομβαρδίας και της δεξιάς όχθης του Μίντσιο, στο Βασίλειο της Σαρδηνίας. Με το διάταγμα Ραττάτσι προσαρτήθηκε στην περιοχή X του Λονάτο που ανήκε στην περιφέρεια I της Μπρέσια στη νέα επαρχία Μπρέσια.[14] Μέχρι το 1866, όταν, μετά τον τρίτο ιταλικό πόλεμο ανεξαρτησίας, το Βένετο προσαρτήθηκε στην Ιταλία, τα σύνορα με το έδαφος υπό την κυριαρχία των Αψβούργων εκτείνονταν από τη Ροβίτζα έως τη Λουγκάνα, κοντά στην οποία βρισκόταν το τελωνείο.[11]

Στα τέλη του 19ου αιώνα έγιναν οι εργασίες διοχέτευσης των ιαματικών νερών. Η ιαματική πηγή ήταν ήδη γνωστή τον δέκατο έκτο αιώνα αλλά το βάθος από το οποίο έρεε, 19 μέτρα κάτω από τη στάθμη της λίμνης, είχε αποτρέψει οποιαδήποτε χρήση μέχρι εκείνη τη στιγμή. Χάρη στον αγωγό κατέστη δυνατή η λειτουργία της πρώτης θερμικής εγκατάστασης και η πραγματοποίηση των πρώτων αναλύσεων για την ποιότητα του νερού[11].

Μνημεία και σημεία ενδιαφέροντος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Πολιτικά κτίρια[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Βίλα Μενεγκίνι-Κάλλας
  • Παλάτσο Μαρία Κάλλας, ένα παλάτι του 17ου αιώνα που βρίσκεται στην κεντρική πλατεία Τζοζουέ Καρντούτσι. Είναι ιδιοκτησία του δήμου και είναι αφιερωμένο από αυτούς στην τραγουδίστρια της όπερας Μαρία Κάλλας.
  • Η Βίλα Μενεγκίνι-Κάλλας, αρχικά ανήκε στην οικογένεια Τζαναντόνι, βιομήχανοι της αστικής τάξης των Λομβαρδών. Ανήκει στον επιχειρηματία Μενεγκίνι, όπου ζούσε η σύζυγός του Μαρία Κάλλας τη δεκαετία του 1950. Μετά από πολλές αλλαγές ιδιοκτησίας, βρίσκεται σε καθεστώς συνοιδιοκτησίας.

Οχυρώσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το κάστρο των Σκαλιγκέρι το 2006

Το κάστρο των Σκαλιγκέρι είναι φρούριο που φυλάσσει το μοναδικό πρόσβασης στο ιστορικό κέντρο από τον νότο.

Χτίστηκε από τους Σκαλιγκέρι, από τους οποίους πήρε και το όνομά του, κατά τον 13ο και 14ο αιώνα και σε δύο φάσεις: την πρώτη υπό τον Μαστίνο Α΄ και την δεύτερη υπό τον Κανγκράντε Α΄.[15][16]

Περιτριγυρισμένο από τα νερά της λίμνης Γκάρντα, διαθέτει τρεις πύργους και φυλάκιο, ύψους σαράντα επτά μέτρων. Στα ανατολικά του κάστρου υπάρχει η οχυρωμένη αποβάθρα για το καταφύγιο του στόλου. Οι επάλξεις του φρουρίου είναι τύπου χελιδονοουράς, ενώ αυτές της αποβάθρας μοιάζουν με αιχμή του δόρατος.

Αρχαιολογικοί Χώροι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι σπηλιές του Κάτουλλου όπως φαίνονται από τη λίμνη Γκάρντα.

Ο όρος «Σπήλαια του Κάτουλλου» αναφέρεται σε ρωμαϊκή έπαυλη που χτίστηκε μεταξύ του τέλους του 1ου αιώνα π.Χ. και τον 1ο αιώνα μ.Χ. στην άκρη της χερσονήσου Σιρμιόνε. Το αρχαιολογικό συγκρότημα, που μελετήθηκε από τις αρχές του δέκατου ένατου αιώνα και ήρθε στο φως σε πολλές φάσεις, αποτελεί τη σημαντικότερη μαρτυρία της ρωμαϊκής περιόδου στον δημοτικό χώρο και θεωρείται το σημαντικότερο δείγμα ρωμαϊκής έπαυλης στη βόρεια Ιταλία.

Ο όρος «Σπήλαια» προέρχεται από μια παράδοση του δέκατου πέμπτου αιώνα, όταν τα ερείπια, πριν από τις ανασκαφές, είχαν με τη μορφή σπηλαίων. Η παράδοση, ξεκινώντας από τον Μάριν Σανούδο τον νεότερο, προσδιορίζει τη βίλα ότι ανήκει στον Γάιο Βαλέριο Κάτουλλου, ο οποίος σε ένα ποίημα ισχυρίστηκε ότι είχε ιδιοκτησία στο Σιρμιόνε. Ωστόσο, δεν υπάρχει βεβαιότητα ότι το κτίριο ήταν το ίδιο όπου ζούσε ο Λατίνος ποιητής, λόγω και της διαπιστωμένης παρουσίας άλλων επαύλεων κατά μήκος της χερσονήσου.[17]

Ο χώρος καλύπτει μια έκταση περίπου δύο εκταρίων. Το κτίριο έχει ορθογώνια κάτοψη μήκους 167 μέτρων και πλάτους 105 μέτρων με δύο μπροστινά μέρη στις δύο κοντές πλευρές και έναν κήπο, που σήμερα χρησιμοποιείται ως ελαιώνας, στο κέντρο. Τα δωμάτια της βίλας που είναι ορατά αναγνωρίζονται με συμβατικές ονομασίες, που προέρχονται τόσο από τοπική παράδοση όσο και από ερμηνείες που παρείχαν μελετητές κατά τις πρώτες ανασκαφές.

Εκκλησίες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η εκκλησία της Αγίας Άννας είναι ένα μικρό εκκλησιαστικό κτίριο που υψώνεται κοντά στο κάστρο Σκαλιγκέρι. Αφιερωμένη στη μητέρα της Παναγίας, χτίστηκε τον δέκατο πέμπτο αιώνα για να εξυπηρετεί τη βενετική φρουρά που τοποθετήθηκε για να υπερασπιστεί το φρούριο.[11]

Στο εσωτερικό σώζονται τοιχογραφίες του δέκατου έκτου αιώνα και ανάγλυφο που απεικονίζει τη Παναγία και οικόσημο των Σκαλιγκέρι.[11]

Εσωτερικό της εκκλησίας Σάντα Μαρία ντέλλα Νέβε.

Η εκκλησία της Σάντα Μαρία Ντέλλα Νέβε, γνωστή και ως Σάντα Μαρία Ματζόρε, είναι η ενοριακή εκκλησία του Σιρμιόνε. Χτίστηκε τον δέκατο πέμπτο αιώνα πάνω από τα ερείπια της εκκλησίας του Σαν Μαρτίνο ιν κάστρο από την οποία προέρχεται μέρος του υλικού που χρησιμοποιήθηκε στην κατασκευή.[11][16]

Η βόρεια πρόσοψη στηρίζεται στο αρχαίο τείχος που περιέβαλλε την πόλη. Η πρόσοψη της εισόδου είναι διακοσμημένη με τερακότα και χαρακτηρίζεται από πεντάτοξη στοά, αρχικά μέρος του νεκροταφείου όπως μαρτυρούν ορισμένοι τάφους που τοποθετήθηκαν στο δάπεδό του. Σε κίονα της στοάς βρίσκεται πλάκα αφιερωμένη στο τρίτο προξενικό έτος του αυτοκράτορα Ιουλιανού του Αποστάτη.[11][18]

Εσωτερικό της εκκλησίας του San Pietro in Mavino

Η εκκλησία του Σαν Πιέτρο ιν Μαβίνο, αφιερωμένη στον απόστολο Πέτρο, σύμφωνα με έγγραφο του όγδοου αιώνα, ήταν ήδη κτισμένη[7]. Βρίσκεται στο ψηλότερο σημείο της χερσονήσου και πιθανότατα πήρε το όνομά του από το λατινικό summa vinea, ή αμπελώνας που βρίσκεται στην κορυφή, εξ ου και Μαβίνο.[16] Το αρχικό κτίριο, σε ρομανικό ρυθμό, ξαναχτίστηκε και ανεγέρθηκε γύρω στο 1320.[16] Το καμπαναριό χτίστηκε το 1070 στον ίδιο ρυθμό με την εκκλησία. Στο εσωτερικό, οι τοιχογραφίες στις τρεις κόγχες χρονολογούνται στον 12ο αιώνα, ενώ οι τοιχογραφίες του 16ου αιώνα.[7]

Αφιερωμένο στους αρχικούς προστάτες του Σιρμιόνε, τους μάρτυρες Βίτο και Μοδέστο, το ορατόριο βρίσκεται στα μισά του δρόμου μεταξύ της τοποθεσίας Κολομπάρε και του κέντρου του Σιρμιόνε. Χτίστηκε το 1744 για να αντικαταστήσει μια προηγούμενη εκκλησία, αφιερωμένη στους ίδιους μάρτυρες, η οποία χρονολογείται από τον όγδοο αιώνα.[7][19] Η τελευταία βρισκόταν εντός των νότιων τειχών της ύστερης αρχαιότητας, αλλά με την κατασκευή του νέου φρουρίου και τα νέα τείχη, η εκκλησία αναφέρθηκε στα έγγραφα ως extra muros sermioni (εκτός των τειχών του Σερμιόνε).[20]

Οικονομία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Χαρακτηριστική παραλία του Σιρμιόνε.

Ο δήμος είναι μια περιοχή παραγωγής τόσο για το ελαιόλαδο Λουγκάνα[21] όσο και το ελαιόλοδο Γκάρντα Μπρεσιάνο (ΠΟΠ).[22]

Στο Σιρμιόνε η κύρια βιομηχανία είναι ο τουρισμός. Η πόλη είναι το πιο δημοφιλές θέρετρο διακοπών στην επαρχία της Μπρέσια. Η περιοχή του Σιρμιόνε είναι ιδιαίτερα ελκυστική: τόσο επειδή βρίσκεται στις όχθες της λίμνης Γκάρντα, τόσο για τον αρχαιολογικό χώρο των Σπηλαίων του Κάτουλου όσο και για την παρουσία ιαματικής πηγής. Η τελευταία παράγει θειώδη σαλσοβρωμιοϊωδικό νερό ηφαιστειακής προέλευσης και τροφοδοτεί δύο εγκαταστάσεις: το «Catullo», κοντά στα ομώνυμα σπήλαια, και το «Virgilio», στο Κολομπάρε. Το "Acqua di Sirmione" πωλείται σε μπουκάλια ρινικού σπρέι.[23]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. 1,0 1,1 «Superficie di Comuni Province e Regioni italiane al 9 ottobre 2011». Εθνικό Ινστιτούτο Στατιστικής της Ιταλίας. Ανακτήθηκε στις 16  Μαρτίου 2019.
  2. demo.istat.it?l=it.
  3. 3,0 3,1 (Mazza (1986) & p. 297).
  4. Nicola Criniti & Mario Arduino, επιμ. (1994). Catullo e Sirmione. Società e cultura della Cisalpina alle soglie dell'impero. Brescia: Grafo.  ISBN 88-7385-129-0
  5. «Sirmione - I resti della Villa Romana». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Ιουλίου 2011. Ανακτήθηκε στις 30 Μαρτίου 2022. 
  6. (Mazza (1986) & pp. 297-298).
  7. 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4 7,5 7,6 7,7 (Mazza (1986) & p. 298).
  8. Le carte di San Colombano di Bardolino (1134-1205), a cura di A. Piazza, Editrice Antenore, Padova 1994 (Fonti per la storia della Terraferma veneta, 8), pp. 230
  9. 9,0 9,1 9,2 9,3 «LombardiaBeniculturali - Comune di Sirmione (sec. XII - 1797)». 
  10. Mario Carrara (1966). Gli Scaligeri. Varese: Dell'Oglio. σελ. 31. 
  11. 11,00 11,01 11,02 11,03 11,04 11,05 11,06 11,07 11,08 11,09 (Mazza (1986) & p. 299).
  12. 12,0 12,1 12,2 «LombardiaBeniculturali - Comune di Sirmione (1798 - 1815)». 
  13. «LombardiaBeniculturali - Comune di Sirmione (1816 - 1859)». 
  14. «LombardiaBeniculturali - Comune di Sirmione (1859 - [1971])». 
  15. (Mazza (1986) & pp. 298-299).
  16. 16,0 16,1 16,2 16,3 «Servizi per il turista». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Οκτωβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 30 Μαρτίου 2022. 
  17. Ad esempio, la De Franceschini (1999) riporta la villa di piazzetta Mosaici, quella del colle di Cortine e i resti rilevati nei pressi dell'albergo Regina. Cfr Marina De Franceschini (1999). Le ville romane della X Regio (Venetia et Histria). Roma: L'Erma di Bretschneider. σελίδες 185–189. ISBN 978-88-8265-019-3. 
  18. (Orti Manara (1856) & p. 76).
  19. (Orti Manara (1856) & p. 190 e p. 325).
  20. Elisabetta Roffia (1999). «Le fortificazioni di Sirmione. Nuove ricerche». Στο: Gian Pietro Brogiolo. Le fortificazioni del Garda e i sistemi di difesa dell'Italia settentrionale tra tardo antico e alto medioevo. Mantova: Società Archeologica Padana. σελίδες 34–35. ISBN 88-87115-19-2. 
  21. Decreto ministeriale 28 ottobre 1998 sull disciplinare di produzione del Lugana DOC
  22. Decreto ministeriale 18 marzo 2004. Cfr. «Disciplinare di produzione della denominazione di origine controllata dell'olio extra vergine di oliva Garda DOP». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Αυγούστου 2012. Ανακτήθηκε στις 30 Μαρτίου 2022. 
  23. Acqua di Sirmione

Βιβλιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Attilio Mazza (1986). Il Bresciano - Volume II. Le colline e i laghi. Bergamo: Bortolotti. σελίδες 297–299. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Sirmione στο Wikimedia Commons