Παλιουρή Ζίτσας Ιωαννίνων

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Συντεταγμένες: 39°41′47″N 20°38′3″E / 39.69639°N 20.63417°E / 39.69639; 20.63417

Παλιουρή
Παλιουρή is located in Greece
Παλιουρή
Παλιουρή
Διοίκηση
ΧώραΕλλάδα[1]
ΠεριφέρειαΗπείρου
Περιφερειακή ΕνότηταΙωαννίνων
ΔήμοςΖίτσας
Δημοτική ΕνότηταΕυμένων
Γεωγραφία και Στατιστική
Γεωγραφικό διαμέρισμαΉπειρος
Υψόμετρο295
Πληθυσμός156 (2011)
Πληροφορίες
Παλαιά ονομασίαΔραγωμή, Δραγουμή
Ταχ. κώδικας44003
Τηλ. κωδικός+30 26580

Η Παλιουρή Ζίτσας είναι ημιορεινό χωριό της Ηπείρου στην Περιφερειακή Ενότητα Ιωαννίνων.[2]

Γεωγραφικά στοιχεία - Αξιοθέατα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Παλιουρή βρίσκεται προς τα όρια με την Περιφερειακή Ενότητα Θεσπρωτίας, κτισμένο σε λόφο με υψόμετρο 295 μέτρα[3] ενώ απέχει 22 χιλιόμετρα Δ.-ΒΔ. από την πόλη των Ιωαννίνων και 16 χλμ. Δ. από την Ελεούσα (έδρα του δήμου). Βόρεια από το χωριό περνάει η ΕΟ Ιωαννίνων - Ηγουμενίτσας και βορειότερα, προς το Σουλόπουλο, η Ιερά Μονή Γεννήσεως Θεοτόκου Παλιουρής η οποία είναι ανδρική, πανηγυρίζει στις 8 Σεπτεμβρίου[4] και το καθολικό της έχει χαρακτηριστεί αρχαίο μνημείο[5]. Στην περιοχή και τον Σμολίτσα, παραπόταμο του Καλαμά, βρίσκεται το πέτρινο ομώνυμο γεφύρι που κτίστηκε το 1835 στο πιο στενό σημείο της κοίτης του και είναι θεμελιωμένο πάνω σε βράχια.[6] Το γεφύρι έχει χαρακτηριστεί ως μνημείο γιατί "αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα ηπειρώτικης λαϊκής αρχιτεκτονικής, τεχνικής στην κατασκευή των γεφυριών και ιστορικής μαρτυρίας όσον αφορά τον τρόπο επικοινωνίας και κοινωνικοοικονομικής οργάνωσης της περιοχής"[7]

Ιερά Μονή Γεννήσεως Θεοτόκου Παλιουρής[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Σύμφωνα με την τοπική παράδοση το μοναστήρι κτίστηκε το 1688-1690 από τον Παπαναστάσιο Αλεξίου από τη Ζίτσα αν και παλιότερα προϋπήρχε ναός που είχε ιδρύσει το 1373 ο Σέρβος δεσπότης των Ιωαννίνων Θωμάς Πρελιούμποβιτς και ο οποίος ήδη τον 17ο αιώνα ήταν ερειπωμένος. Στη συνέχεια απέκτησε πλούτο και μεγάλη κτηματική περιουσία και το 1782 καταστράφηκε από τον Αλή Πασά το 1782 και ανοικοδομήθηκε το 1786 με χρηματοδότηση προεστών του Ζαγορίου, ενώ το 1796 ανακαινίσθηκε. Ξανακαταστράφηκε το 1820 από τουρκικά στρατεύματα με αποτέλεσμα οι τότε μοναχοί της να το εγκαταλείψουν αλλά το 1825 ξαναλειτούργησε, με ειδικό διάταγμα του διοικητή των Ιωαννίνων, Μεχμέτ Ρεσίτ πασά Κιουταχή.[8]

Το μοναστήρι έχει ψηλό περίβολο, ορθογώνια αυλή με δέντρα, στο κέντρο του είναι το καθολικό το οποίο περιστοιχίζεται από κελιά και βοηθητικούς χώρους. Ο ναός είναι τρίκλιτη βασιλική με τρούλο και η στέγη του είναι θολωτή, με δώδεκα ισομεγέθεις θόλους διαταγμένους σε τρεις σειρές, που στηρίζονται σε δύο κιονοστοιχίες με τρεις κίονες η καθεμία. Το εσωτερικό διακοσμείται από λαϊκής τεχνοτροπίας αγιογραφίες του 1833, των τοπικών ζωγράφων Θεοδόσιου και του γυιού του Κωνσταντίνου ενώ στη βόρεια πλευρά η παράσταση του Χριστού είναι έργο του ζωγράφου Διονύσιου Ζούκη από τους Καλαρρύτες. Το περίτεχνο ξυλόγλυπτο τέμπλο καθώς και φορητές εικόνες (χρονολογίας 1678) είναι έργο του Εμμανουήλ Τζάνε.[9]

Διοικητικά στοιχεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ως οικισμός αναφέρεται επίσημα μετά την απελευθέρωση της Ηπείρου το 1919 στο ΦΕΚ 184Α - 19/08/1919 να απογράφεται στην τότε κοινότητα Αραχωβίτσης με την παλιά της ονομασία Δραγωμή που το 1928 διορθώθηκε σε Δραγουμή. Το 1946 με το ΦΕΚ 271Α - 09/09/1946 ορίστηκε έδρα της ομώνυμης νεοϊδρυθείσας κοινότητας ενώ το 1955 με το ΦΕΚ 287Α - 10/10/1955 μετονομάστηκε σε Παλιουρή.[10] Σύμφωνα με το σχέδιο Καλλικράτης αποτελεί την τοπική κοινότητα Παλιουρής της δημοτικής ενότητας Ευμένων που υπάγεται στο δήμο Ζίτσας και σύμφωνα με την απογραφή 2011 απογράφονται 156 κάτοικοι.[11]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. GEOnet Names Server. 11  Ιουνίου 2018. -825397.
  2. «Παλιουρή». Εγκυκλοπαίδεια Νέα Δομή. 26. Αθήνα: Τεγόπουλος - Μανιατέας. 1996, σελ. 269. 
  3. «Παλιουρή ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ, Δήμος ΖΙΤΣΑΣ | buk.gr». buk.gr. Ανακτήθηκε στις 25 Οκτωβρίου 2021. 
  4. house, Wapp-development. «Η επίσημη ιστοσελίδα του Δήμου Ζίτσας». www.zitsa.gov.gr. Ανακτήθηκε στις 25 Οκτωβρίου 2021. 
  5. «ΔΙΑΡΚΗΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΚΗΡΥΓΜΕΝΩΝ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΧΩΡΩΝ ΚΑΙ ΜΝΗΜΕΙΩΝ». listedmonuments.culture.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Μαρτίου 2021. Ανακτήθηκε στις 25 Οκτωβρίου 2021. 
  6. «Γεφύρι Της Παλιουρής | Τα Πέτρινα Γεφύρια της Ελλάδος». www.petrinagefiria.com. Ανακτήθηκε στις 25 Οκτωβρίου 2021. 
  7. «Κατάλογος κηρυγμένων αρχαιολογικών χώρων και μνημείων της Ελλάδος». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Οκτωβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 25 Οκτωβρίου 2021. 
  8. «Ιερά Μονή Παλιουρής Ζίτσας - Ήπειρος & Θεσσαλία». www.religiousgreece.gr. Ανακτήθηκε στις 25 Οκτωβρίου 2021. 
  9. house, Wapp-development. «Η επίσημη ιστοσελίδα του Δήμου Ζίτσας». www.zitsa.gov.gr. Ανακτήθηκε στις 25 Οκτωβρίου 2021. 
  10. «ΕΕΤΑΑ-Διοικητικές Μεταβολές των Οικισμών». www.eetaa.gr. Ανακτήθηκε στις 25 Οκτωβρίου 2021. 
  11. ΦΕΚ αποτελεσμάτων ΜΟΝΙΜΟΥ πληθυσμού απογραφής 2011», σελ. 10569 (σελ. 95 του pdf)