Μανούτ Μπολ

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Μανούτ Μπολ
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση16  Οκτωβρίου 1962[1]
Τουράλεϊ
Θάνατος19  Ιουνίου 2010[2][1]
Σάρλοτσβιλ (Βιρτζίνια)
Αιτία θανάτουνεφρική ανεπάρκεια
Συνθήκες θανάτουφυσικά αίτια
Τόπος ταφήςΤουράλεϊ
ΠαρατσούκλιRaan Cheg, 'Nute Bol[3], Iron Bol[4], The Dinka Dunker[5], Minutiae[6] και The Project[7]
Χώρα πολιτογράφησηςΣουδάν
Ύψος231 cm Edit this on Wikidata
Βάρος102 kg Edit this on Wikidata
Εκπαίδευση και γλώσσες
ΣπουδέςΠανεπιστήμιο Κέις Ουέστερν Ριζέρβ
Πανεπιστήμιο του Μπρίτζπορτ
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητακαλαθοσφαιριστής[8]
στρατιωτικός
Περίοδος ακμής1985 - 1996
Οικογένεια
ΤέκναΜπολ Μπολ
Madut Bol
ΣυγγενείςPeter Jok (ανιψιός)
Στρατιωτική σταδιοδρομία
Βαθμός/στρατόςστρατιώτης/ένοπλες δυνάμεις του Σουδάν
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Ο Μανούτ Μπολ (Manute Bol, 16 Οκτωβρίου 1962[9] – 19 Ιουνίου 2010) ήταν Σουδανός-Αμερικανός επαγγελματίας καλαθοσφαιριστής και πολιτικός ακτιβιστής. Καταγεγραμμένος με ύψος 2,29 εκ. ή 2,31 εκ., ο Μπολ ήταν ένας από τους ψηλότερους παίκτες στην ιστορία του NBA.

Αφού έπαιξε κολεγιακή καλαθοσφαίριση για τους Μπρίτζπορτ Περπλ Νάιτς, ο Μπολ επιλέχθηκε από τους Ουάσινγκτον Μπούλετς στο NBA Ντραφτ του 1985. Ο Μπολ έπαιξε για τους Μπούλετς και τρεις άλλες ομάδες κατά τη διάρκεια της καριέρας του στο ΝΒΑ, η οποία διήρκεσε από το 1985 έως το 1995. Ο Μπολ αγωνιζόταν ως σέντερ και θεωρείται ένας από τους καλύτερους στα κοψίματα στην ιστορία του αθλήματος και είναι ο μόνος παίκτης του NBA που έχει αποσυρθεί με περισσότερα κοψίματα στην καριέρα του παρά με πόντους. Έως το Δεκέμβριο του 2022, κατετάγη δεύτερος στην ιστορία του ΝΒΑ σε κοψίματα ανά αγώνα και 16ος σε συνολικά κοψίματα.

Ο Μπολ ήταν αξιοσημείωτος για τις προσπάθειές του να προωθήσει τα ανθρώπινα δικαιώματα στην πατρίδα του, το Σουδάν και τη βοήθεια προς τους Σουδανούς πρόσφυγες.

Πρώτα χρόνια[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Μανούτ Μπολ γεννήθηκε στο Τουράλεϊ του Σουδάν (τώρα Νότιο Σουδάν) και μεγάλωσε κοντά στο Γκόγκριαλ. Ο πατέρας του Μπολ, ένας πρεσβύτερος της φυλής των Ντίνκα, του έδωσε το όνομα Μανούτ, που σημαίνει «ειδική ευλογία».[10] Ο Μπολ δεν είχε επίσημο αρχείο για την ημερομηνία γέννησής του.[11][12][13]

Ο Μπολ καταγόταν από μια οικογένεια εξαιρετικά ψηλών ανδρών και γυναικών. Είπε: «Η μητέρα μου ήταν 6, 10 πόδια 10 (2.08 μ), ο πατέρας μου 6,8 πόδια (2.03 μ) και η αδερφή μου είναι 6,8 πόδια (2.03 μ). Και ο προπάππους μου ήταν ακόμα πιο ψηλός, 7,10 πόδια (2.39 μ)». Η εθνοτική του ομάδα, οι Ντίνκα, και οι Νιλώτιες[14] των οποίων αποτελούν μέρος, είναι από τους ψηλότερους πληθυσμούς στον κόσμο. Η πατρίδα του Μπολ, το Τουράλεϊ, είναι η καταγωγή άλλων εξαιρετικά ψηλών ανθρώπων, συμπεριλαμβανομένου του ύψους 2,24 εκ. καλαθοσφαιριστή Ρινγ Αγιούελ (Ring Ayuel).[15] «Γεννήθηκα σε ένα χωριό όπου δεν μπορείς να μετρήσεις τον εαυτό σου», ανέφερε ο Μπολ. «Έμαθα ότι ήμουν 7,7 ποδιών το 1979, όταν μεγάλωσα. Ήμουν περίπου 18 ή 19».[16]

Ο Μπολ ξεκίνησε να παίζει ποδόσφαιρο το 1972, αλλά εγκατέλειψε το άθλημα επειδή ήταν πολύ ψηλός.[17] Κατά τη διάρκεια της εφηβείας του, ο Μπολ άρχισε να παίζει καλαθοσφαίριση στο Σουδάν, για αρκετά χρόνια με ομάδες στο Ουάου και στο Χαρτούμ, όπου βίωσε προκατάληψη από την πλειοψηφία του βόρειου Σουδάν.[18]

Πρώιμη σταδιοδρομία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο προπονητής Ντον Φίλι, πρώην προπονητής στο Πανεπιστήμιο Φαίρλι Ντίκινσον του Νιου Τζέρσεϊ, ταξίδεψε στο Σουδάν για να προπονήσει την εθνική ομάδα του Σουδάν το 1982. Ο Φίλι έπεισε τον Μπολ να πάει στις Ηνωμένες Πολιτείες και να παίξει καλαθοσφαίριση.[19][20]

Με τη συμβολή του Φίλι, ο Μπολ προσγειώθηκε για πρώτη φορά στο Κλίβελαντ. Σύμφωνα με τον προπονητή καλαθοσφαίρισης του Πολιτειακού Πανεπιστημίου του Κλίβελαντ, Κέβιν Μάκεϊ, ο Μπολ δεν μπορούσε να παράσχει αρχείο για την ημερομηνία γέννησής του. Ο Μάκεϊ το κατέγραψε ως 16 Οκτωβρίου 1962, στα έγγραφα του πανεπιστημίου, αλλά πίστευε ότι ο Μπολ ήταν στην πραγματικότητα πολύ μεγαλύτερος.[11][12][13] Ο Μπολ δεν μιλούσε ούτε έγραφε αγγλικά τη στιγμή της άφιξής του στο Κλίβελαντ. Βελτίωσε τις αγγλικές γλωσσικές του δεξιότητες μετά από μήνες μαθημάτων στα Κέντρα Γλωσσών ESL στο Πανεπιστήμιο Κέις Ουέστερν Ριζέρβ, αλλά όχι αρκετά για να πληροί τις προϋποθέσεις για εγγραφή στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο του Κλίβελαντ. Ο Μπολ δεν έπαιξε ποτέ αγώνα για το Κλίβελαντ Στέιτ. Πέντε χρόνια αργότερα, το Κλίβελαντ Στέιτ τέθηκε σε επιτήρηση δύο ετών για την παροχή ακατάλληλης οικονομικής βοήθειας στον Μπολ και σε δύο άλλους Αφρικανούς παίκτες.[21][22]

Και πάλι με την επιρροή του Φίλι, ο Μπολ δήλωσε την πρόθεσή του να παίξει επαγγελματικά στο NBA. Οι Σαν Ντιέγκο Κλίπερς τον επέλεξαν στο NBA Ντραφτ του 1983 ως την 97η γενική επιλογή. Ο προπονητής των Κλίπερς, Τζιμ Λάιναμ, έλαβε μια κλήση για τον Μπολ από τον Φίλι, τον οποίο γνώριζε από προπονητικούς κύκλους. «Λοιπόν», είπα, «Έχεις πει σε κανέναν άλλο για αυτό;» θυμήθηκε ο Λάιναμ. «Ο Φίλι είπε ότι ο μόνος στο ΝΒΑ που είχε καλέσει ήταν ο Φρανκ Λέιντεν στη Γιούτα. Είπε ότι ο Φρανκ είπε ότι δεν μπορούσε να δεχτεί άλλον ψηλό παίκτη σαν αυτόν. Είχε ήδη τον Μαρκ Ίτον. Ήμουν ο δεύτερος τύπος που είχε τηλεφωνήσει ο Φίλι. Του είπα ότι δεν χρειαζόταν να τηλεφωνήσει σε κανέναν άλλον».[23]

Μετά το ντραφτ του Ιουνίου του 1983, ο Λάιναμ ταξίδεψε στο Κλίβελαντ και παρακολούθησε τον Μπολ να παίζει παιχνίδια σε ανοιχτά γήπεδα. Μιλώντας με τον Μπολ, μέσω ενός συμπατριώτη του Σουδανού παίκτη, ο Λάιναμ έμαθε ότι είχε αρχίσει να διστάζει να παίξει επαγγελματικά επειδή δεν ήξερε τη γλώσσα αρκετά καλά για να κατανοήσει τους προπονητές.[23] Ο Λάιναμ είπε, «Ένα από τα πράγματα που κοιτούσαν όλοι ήταν το διαβατήριό του. Το διαβατήριό του έγραφε ότι ήταν 19 ετών. Το διαβατήριό του έλεγε επίσης ότι ήταν 5,2 πόδια». Όταν ο Λάιναμ ρώτησε τον Μπολ για την απόκλιση μεταξύ του πραγματικού ύψους του και του ύψους του διαβατηρίου του, ο Μπολ είπε ότι ήταν καθισμένος όταν μετρήθηκε από τους αξιωματούχους του Σουδάν.[23]

Οι ανησυχίες για τη γλώσσα και το διαβατήριο παραμερίστηκαν όταν το NBA έκρινε ότι ο Μπολ δεν ήταν κατάλληλος για το ντραφτ καθώς δεν είχε δηλωθεί 45 ημέρες πριν από το ντραφτ, όπως απαιτούνταν και κήρυξε την επιλογή άκυρη.[24]

Με το NCAA να αμφισβητεί την καταλληλότητά του για την 1η Κατηγορία NCAA, ο Μπολ εγγράφηκε στο Πανεπιστήμιο του Μπρίτζπορτ, μία σχολή 2ης Κατηγορίας NCAA με αγγλικό πρόγραμμα για ξένους φοιτητές. Έπαιξε στους Μπρίτζπορτ Περπλ Νάιτς τη σεζόν 1984–85. Προπονητής του ήταν ο Μπρους Γουέμπστερ, φίλος του Φίλι. Ο Μπολ είχε μέσο όρο 22,5 πόντους, 13,5 ριμπάουντ και 7,1 κοψίματα ανά αγώνα για την ομάδα. Η ομάδα, η οποία στο παρελθόν συγκέντρωνε 500–600 θεατές, γέμιζε συνήθως το γήπεδο των 1.800 θέσεων.[24] Με το Μπολ, οι Περπλ Νάιτς προκρίθηκαν στην 1η Κατηγορία NCAA του 1985.[22]

Επαγγελματική σταδιοδρομία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Μπολ έγινε επαγγελματίας τον Μάιο του 1985, υπογράφοντας με τους Ρόουντ Άιλαντ Γκαλς της Γιουνάιτεντ Στέιτς Μπάσκετμπολ Λιγκ (United States Basketball League).[25][26][27] Πηγαίνοντας στο NBA Ντραφτ του 1985, οι σκάουτερ πίστευαν ότι ο Μπολ χρειαζόταν άλλα δύο χρόνια στο κολέγιο, αλλά ο Μπολ επέλεξε το ντραφτ επειδή ένιωθε ότι ήταν ο μόνος τρόπος να κερδίσει αρκετά χρήματα για να βγάλει την αδερφή του από το Σουδάν, το οποίο βρισκόταν σε καθεστώς πολιτικής αναταραχής εκείνη την εποχή.[24]

Ουάσινγκτον Μπούλετς (1985–1988)[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι Ουάσινγκτον Μπούλετς επέλεξαν τον Μπολ στον δεύτερο γύρο ως την 31η γενική επιλογή στο ντραφτ.[28] Η πρώτη θητεία του Μπολ με τους Μπούλετς διήρκεσε τρεις σεζόν, από το 1985 έως το 1988. Στην πρώτη σεζόν του (1985–1986), εμφανίστηκε σε 80 αγώνες και κατέγραψε 5 κοψίματα ανά αγώνα (ρεκόρ καριέρας). Εκείνη τη χρονιά, κατά το πρώτο του αγώνα ως βασικός στις 12 Δεκεμβρίου, ο Μπολ σημείωσε ρεκόρ ομάδας με 12 κοψίματα και σημείωσε 18 πόντους (ρεκόρ καριέρας) σε μια νίκη με 110–108 στην παράταση εναντίον των Μιλγουόκι Μπακς.[29] Τα συνολικά 397 κοψίματα του έθεσε το ρεκόρ πρωτοεμφανιζόμενου στο ΝΒΑ και παραμένει το δεύτερο υψηλότερο σύνολο μιας σεζόν στην ιστορία του πρωταθλήματος, πίσω από τα 456 του Μαρκ Ίτον το 1984–85.[28][30][31]

Όταν έφτασε στις Ηνωμένες Πολιτείες, ο Μπολ ζύγιζε 82 κιλά[32] και είχε πάρει λίγο λιγότερο από 9 κιλά από τη στιγμή που εντάχθηκε στο ΝΒΑ. Οι Μπούλετς έστειλαν τον Μπολ σε προπόνηση δύναμης με τον προπονητή του Πανεπιστημίου του Μέριλαντ, Φρανκ Κοστέλο, όπου μπορούσε αρχικά να σηκώσει μόνο 20 κιλά σε πρέσα πάγκου 10 επαναλήψεων και 25 κιλά σε σκουάτ 10 επαναλήψεων (ο δείκτης μάζας σώματος του ήταν 15,3 και αρχικά είχε 80 εκ. μέση).[33] Το 1987, οι Μπούλετς επέλεξαν στο ντραφτ τον ύψους 1,60 μ. πόιντ γκαρντ Μάγκσι Μπογκς, έχοντας στην ομάδα τον ψηλότερο και τον κοντύτερο παίκτη στο NBA για μία σεζόν.[34][28][35]

Γκόλντεν Στέιτ Ουόριορς (1988-1990)[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στις 8 Ιουνίου 1988, ο Μπολ ανταλλάχθηκε από τους Μπούλετς στους Γκόλντεν Στέιτ Ουόριορς για τον Ντέιβ Φέιτλ και ένα ντραφτ του δεύτερου γύρου του 1989 (αργότερα επιλέχθηκε ο Νταγκ Ροθ).[28]

Η πρώτη θητεία του Μπολ στους Ουόριορς διήρκεσε δύο σεζόν, από το 1988 έως το 1990. Στην πρώτη του σεζόν με το Γκόλντεν Στέιτ επιχείρησε τακτικά τρίποντα. Εκείνη τη σεζόν επιχείρησε 91 τρίποντα (ρεκόρ καριέρας) και έκανε ευστόχησε στα 20 από αυτά. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, μπορεί να βοήθησε στη διάδοση της έκφρασης «my bad» (λάθος μου), αν και μια πρόταση του 2005 ότι επινόησε τη φράση έχει απορριφθεί.[36][37]

Φιλαδέλφεια 76ερς (1990–1993)[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Την 1η Αυγούστου 1990, το Γκόλντεν Στέιτ αντάλλαξε τον Μπολ στους Φιλαδέλφεια 76ερς για ένα ντραφτ του πρώτου γύρου του 1991 (αργότερα επιλέχθηκε ο Κρις Γκάτλινγκ).[28]

Η πρώτη θητεία του Μπολ με τους Φιλαδέλφεια 76ερς διήρκεσε τρεις σεζόν, από το 1990 έως το 1993. Έπαιξε 82 αγώνες (ρεκόρ καριέρας) στην πρώτη του σεζόν, αλλά η παραγωγή του άρχισε να μειώνεται στη συνέχεια (στα στατιστικά τόσο των αγώνων όσο και των στατιστικών ανά αγώνα). Αφού έπαιξε και στους 82 αγώνες το 1990–91, έπαιξε σε 71 αγώνες την επόμενη σεζόν και σε 58 (χαμηλό ρεκόρ καριέρας εκείνη την εποχή) αγώνες την επόμενη σεζόν. Κατά την τελευταία του σεζόν στη Φιλαδέλφεια, είχε μια αξέχαστη βραδιά παίζοντας κόντρα στον πρώην συμπαίκτη του, Τσαρλς Μπάρκλεϊ και τους Φοίνιξ Σανς, πετυχαίνοντας 6 από τα 12 τρίποντα, όλα στο δεύτερο ημίχρονο.[38] Οι οπαδοί ήταν γνωστό ότι φώναζαν «σουτ» μόλις ο Μπολ δεχόταν τη μπάλα μακριά από το καλάθι.[39]

Μαϊάμι Χιτ (1993)[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αφού αποδεσμεύθηκε από τους 76ερς, ο Μπολ έπαιξε σε 8 αγώνες τη σεζόν 1993–94 με τους Μαϊάμι Χιτ, τη μοναδική ομάδα που δεν τον χρησιμοποίησε ως βασικό. Σκόραρε μόνο 1 δίποντο με την ομάδα και έκοψε 6 σουτ σε 61 συνολικά λεπτά.[40]

Ουάσινγκτον Μπούλετς (1993)[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αφού αποδεσμεύθηκε από τους Χιτ, η δεύτερη θητεία του Bol με τους Μπούλετς διήρκεσε μόνο 2 αγώνες το 1993–94. Μετά από αυτό, βοήθησε στην ανάπτυξη του ύψους 2,31 εκ. συμπαίκτη του, Γκεόργκε Μουρεσάν.[40]

Φιλαδέλφεια 76ερς (1994)[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η δεύτερη θητεία του Μπολ με τους 76ερς διήρκεσε 4 αγώνες, κοντά στο τέλος της σεζόν 1993–94, βοηθώντας στην καθοδήγηση του ύψους 2,29 εκ. συμπαίκτη του, Σον Μπράντλεϊ. Σε μόλις 49 λεπτά έπαιξε πιο επιθετικά από ότι νωρίτερα τη σεζόν με το Μαϊάμι και την Ουάσιγκτον. Σκόραρε 6 πόντους, άρπαξε 6 ριμπάουντ και έκοψε 9 σουτ.[40]

Γκόλντεν Στέιτ Ουόριορς (1994)[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τη σεζόν 1994–95 του ΝΒΑ, ο Μπολ επέστρεψε στους Ουόριορς. Έπαιξε στον ενραρκτήριο αγώνα της σεζόν και έπαιξε τα τελευταία πέντε παιχνίδια του στο ΝΒΑ. Σε μια αξέχαστη νύχτα στα μέσα Νοεμβρίου, ο Μπολ έκανε τελικά το ντεμπούτο του εντός έδρας, βγαίνοντας από τον πάγκο για να παίξει 29 λεπτά ενάντια στους Μινεσότα Τίμπεργουλβς. Επιχείρησε 3 τρίποντα στο τέταρτο δεκάλεπτο και τα έβαλε όλα.[41] Επτά βράδια αργότερα στο Σάρλοτ, σε ένα παιχνίδι που μεταδόθηκε σε εθνικό επίπεδο από το TNT, ήταν ξανά στην αρχική πεντάδα. Μέχρι εκείνη τη στιγμή, δύο εβδομάδες μετά τη σεζόν, η καριέρα του φαινόταν ανανεωμένη υπό τον προπονητή των Ουόριορς, Ντον Νέλσον. Ήταν και πάλι αμυντική δύναμη, σκοράροντας τρίποντα και συμβάλλοντας ως βασικός στη δημιουργία προβλημάτων στις άμυνες. Αφού έπαιξε μόνο 10 λεπτά εναντίον των Χόρνετς στις 22 Νοεμβρίου 1994, υπέστη τραυματισμό στο γόνατο στο τέλος της σεζόν. Πριν φύγει από το παιχνίδι, κατέγραψε 1 κόψιμο και 2 πόντους και επιχείρησε 1 τρίποντο σε δέκα λεπτά αγώνα.[41]

Ο Μπολ αποδεσμεύθηκε από τους Ουόριορς στις 15 Φεβρουαρίου 1995.[40]

Συνολικά στην καριέρα του στο ΝΒΑ, ο Μπολ είχε μέσο όρο 2,6 πόντους, 4,2 ριμπάουντ, 0,3 ασίστ και 3,3 κοψίματα ανά παιχνίδι, παίζοντας κατά μέσο όρο 18,7 λεπτά. Ολοκλήρωσε την καριέρα του με 1.599 πόντους, 2.647 ριμπάουντ και 2.086 κοψίματα. Εμφανίστηκε σε 624 αγώνες σε 10 σεζόν.[42]

Φλόριντα Μπιτς Ντογκς (1995–1996)[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Μπολ έπαιξε 22 αγώνες για τους Φλόριντα Μπιτς Ντογκς της Continental Basketball Association κατά τη διάρκεια της σεζόν 1995–96, υπό τον προπονητή Έρικ Μάσελμαν. Οι αγώνες των Μπιτς Ντογκς εναντίον των Σιού Φολς Σκάιφορς εκείνη τη σεζόν μεταδόθηκαν από το ESPN, καθώς οι Σκάιφορς είχαν επίσης έναν πρώην παίκτη του NBA, τον Ντάριλ Ντόκινς.

Το 1996, οι Πόρτλαντ Μάουντεν Κατς της United States Basketball League ανακοίνωσαν ότι ο Μπολ θα έπαιζε με την ομάδα, αλλά δεν αγωνίστηκε ποτέ μαζί τους.[43]

Φούλγκορ Λίμπερτας Φορλί (1996–1997)[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Μπολ έπαιξε επαγγελματικά στην Ιταλία το 1997 και στο Κατάρ το 1998, προτού οι ρευματισμοί τον αναγκάσουν να αποσυρθεί οριστικά.

Προφίλ παίκτη και επιτεύγματα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Μπολ και ο Γκεόργκε Μουρεσάν είναι οι δύο ψηλότεροι παίκτες στην ιστορία του NBA.[44] Επίσημες εκδόσεις του ΝΒΑ έχουν καταγράψει τον Μπολ με ύψος 2,29 εκ. ή 2,31 εκ. Μετρήθηκε από το Ρεκόρ Γκίνες με ύψος 7,63⁄4 πόδια. Ταυτόχρονα με το μεγάλο του ύψος, ο Μπολ είχε εξαιρετικά μακριά άκρα (120 εκ.) και μεγάλα χέρια και πόδια (μέγεθος 16 1/2). Το άνοιγμα των χεριού του, στα 2,59 εκ., είναι (έως το 2023) το μεγαλύτερο στην ιστορία του ΝΒΑ και το ύψος σε έκταση ήταν ήταν 3,18 μ.[45][46] Ήταν εξαιρετικά λεπτός, περιορίζοντας την επιθετική του ικανότητα.

Με το μεγάλο του ύψος και τα πολύ μακριά άκρα του, ο Μπολ ήταν μια από τις πιο επιβλητικές αμυντικές παρουσίες του ΝΒΑ. Μαζί με την κατάκτηση του ρεκόρ κοψιμάτων το 1985-86, ο Μπολ αργότερα ισοφάρισε το ρεκόρ του ΝΒΑ για τα περισσότερα κοψίματα σε ένα ημίχρονο (11) και σε μία περίοδο (8, από δύο φορές). Στις 31 ιανουαρίου 1922, σε έναν αγώνα με τους Ορλάντο Μάτζικ, έκοψε 4 συνεχόμενα σουτ σε μία μόνο κατοχή. Κατά μέσο όρο, έκοβε 1 σουτ ανά 5,6 λεπτά αγώνα. Οι άλλες δεξιότητες του Μπολ, ωστόσο, ήταν πολύ περιορισμένες. Η λεπτή του σωματική διάπλαση τον δυσκόλεψε να εδραιωθεί απέναντι στους πιο ογκώδεις σέντερ και τους πάουερ φόργουορντ του NBA, ενώ υπέφερε επίσης από ωλένια νευρίτιδα στο δεξί του χέρι (το καλο του χέρι), το οποίο επηρέασε σοβαρά τις ικανότητές του στο σουτ και στο χειρισμό μπάλας. Για να αντισταθμίσει αυτή την κληρονομική δυσμορφία στο δεξί του χέρι, ο Μπολ έμαθε να ντριμπλάρει, να κόβει σουτ και να παίρνει ριμπάουντ με το (μη κυρίαρχο) αριστερό του χέρι.[47]

Εκτός γηπέδου, ο Μπολ δημιούργησε τη φήμη του πλακατζή. Ο Τσαρλς Μπάρκλεϊ, συχνά θύμα των φαρσών του, έχει επιβεβαιώσει την αίσθηση του χιούμορ του Μπολ.[48] Ο κάποτε προπονητής του Μπολ, Γκάρι Τζιν, είπε ότι ο Μπολ αγαπούσε να δίνει στους συμπαίκτες του χιουμοριστικά ψευδώνυμα, όπως «Κιμωλία» για τον συμπαίκτη του στους ΟυόριορςΚρις Μάλιν (ως ένα νεύμα για το χλωμό χρώμα του Μάλιν). Ο Μπολ ανέπτυξε στενή φιλία με τον Μάλιν και έδωσε το όνομά του σε έναν από τους γιους του.

Παρ΄ όλα αυτά, ο Μπολ φέρεται να ήταν ευέξαπτος και ευαίσθητος στις συχνές παρατηρήσεις ή ερωτήσεις σχετικά με το ακραίο ύψος του. Σε μια περίπτωση, όταν μια ηλικιωμένη γυναίκα σε ένα αεροδρόμιο πλησίασε το πανύψηλο Μπολ και ρώτησε «πόσο ύψος έχεις;» , ο Μπολ θυμωμένος απάντησε: «Δεν σε ρώτησα πόσο χοντρή είσαι!».[49]

Έως το 2023, ο Μπολ παραμένει:

  • 1ος σε κοψίματα καριέρας ανά 48 λεπτά (8,6), σχεδόν 50% μπροστά από τον δεύτερο, Μαρκ Ίτον (5,8).[50]
  • 2ος σε μέσο πορο κοψιμάτων καριέρας ανά αγώνα (3,34).[51]
  • 18ος σε σύνολικά κοψίματα (2.086).[52]
  • Ο μόνος παίκτης στην ιστορία του ΝΒΑ που έχει περισσότερα κοψίματα από πόντους.[53][54]

Ανθρωπιστικές προσπάθειες και ακτιβισμός[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Μπολ ήταν ενεργός σε φιλανθρωπικούς σκοπούς κατά τη διάρκεια και μετά την καριέρα του στην καλαθοσφαίριση. Είπε ότι ξόδεψε πολλά από τα χρήματα που κέρδισε κατά τη διάρκεια της καριέρας του στο ΝΒΑ υποστηρίζοντας διάφορους σκοπούς που σχετίζονται με το κατεστραμμένο από τον πόλεμο έθνος της γέννησής του, το Σουδάν.[55]

Ο Μπολ επισκεπτόταν συχνά προσφυγικούς καταυλισμούς με Σουδανούς, όπου του φέρονταν σαν βασιλιά. Το 2001 η σουδανική κυβέρνηση του πρότεινε τη θέση του υπουργού Αθλητισμού. Ο Μπολ, Χριστιανός,[56] αρνήθηκε επειδή ένας από τους όρους ήταν να προσηλυτιστεί στο Ισλάμ.[57]

Αργότερα, η σουδανική κυβέρνηση εμπόδισε τον Μπολ να φύγει από τη χώρα, κατηγορώντας τον ότι υποστήριξε τους Χριστιανούς αντάρτες υπό την ηγεσία των Ντίνκα, τον Λαϊκό Απελευθερωτικό Στρατό του Σουδάν. Αρνήθηκε να του χορηγήσει βίζα εξόδου εκτός και αν επέστρεφε με περισσότερα χρήματα. Με βοήθεια από υποστηρικτές στις Ηνωμένες Πολιτείες, συμπεριλαμβανομένου του γερουσιαστή Τζο Λίμπερμαν, συγκέντρωσε χρήματα για να παράσχει στον Μπολ αεροπορικά εισιτήρια για το Κάιρο της Αιγύπτου. Μετά από έξι μήνες διαπραγματεύσεων με αξιωματούχους του προξενείου των ΗΠΑ σχετικά με το καθεστώς του πρόσφυγα, ο Μπολ και η οικογένειά του κατάφεραν τελικά να φύγουν από την Αίγυπτο και να επιστρέψουν στις Ηνωμένες Πολιτείες.[57] Έγινε δεκτός στις Ηνωμένες Πολιτείες ως θρησκευτικός πρόσφυγας το 2002 και εγκαταστάθηκε στο Γουέστ Χάρτφορντ του Κονέκτικατ.[45]

Ο Μπολ ίδρυσε το Ring True Foundation για να συνεχίσει τη συγκέντρωση κεφαλαίων για τους Σουδανούς πρόσφυγες. Έδωσε τα περισσότερα από τα κέρδη του (περίπου 3,5 εκατομμύρια δολάρια) για το σκοπό τους. Το 2002, το Fox TV συμφώνησε να μεταδώσει τον αριθμό τηλεφώνου του ιδρύματος με αντάλλαγμα τη συμφωνία του Μπολ να εμφανιστεί στην εκπομπή Celebrity Boxing. Αφού ο διαιτητής είπε, «Αν δεν πυγμαχήσετε, δεν θα πληρωθείτε», σημείωσε μια νίκη στον τρίτο γύρο επί του πρώην παίκτη του αμερικανού ποδοσφαίρου, Γουίλιαμ Πέρι.

Το φθινόπωρο του 2002, ο Μπολ υπέγραψε μονοήμερο συμβόλαιο με την Ιντιανάπολις Άις (Indianapolis Ice) της Central Hockey League. Αν και δεν μπορούσε να κάνει παγοδρομία, η δημοσιότητα που προκλήθηκε από την εμφάνισή του σε ένα παιχνίδι βοήθησε να συγκεντρωθούν χρήματα για να βοηθηθούν τα παιδιά στο Σουδάν.[58] Ο Μπολ κάποτε εμφανίστηκε ως αναβάτης αλόγων για παρόμοιους λόγους.

Ο Μπολ συμμετείχε στον Απρίλιο του 2006 στο Sudan Freedom Walk, μια πορεία τριών εβδομάδων από το κτίριο των Ηνωμένων Εθνών στη Νέα Υόρκη μέχρι το Καπιτώλιο των Ηνωμένων Πολιτειών στην Ουάσιγκτον. Η εκδήλωση οργανώθηκε από τον Σάιμον Ντενγκ, έναν πρώην Σουδανό πρωταθλητή κολύμβησης που ήταν μακροχρόνιος φίλος του Μπολ. Ο Ντενγκ, ο οποίος ήταν σκλάβος από 9 έως 12 ετών, είναι από άλλη φυλή στο Νότιο Σουδάν. Το Sudan Freedom Walk του επικεντρώθηκε στην εξεύρεση λύσης για τη γενοκτονία στο Νταρφούρ (δυτικό Σουδάν), αλλά επίσης προσπάθησε να ευαισθητοποιήσει για τη σύγχρονη δουλεία και τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε όλο το Σουδάν. Ο Μπολ μίλησε στη Νέα Υόρκη στην αρχή της πορείας και στη Φιλαδέλφεια σε μια συγκέντρωση που διοργάνωσε ο πρώην απεργός πείνας, Νέιθαν Κλάινμαν.

Ο Μπολ ήταν επίσης υπέρμαχος των προσπαθειών συμφιλίωσης και εργάστηκε για τη βελτίωση της εκπαίδευσης στο Νότιο Σουδάν. Ένα άρθρο του Νίκολας Κρίστοφ [59] στους New York Times τόνισε το έργο του Μπολ για τη συμφιλίωση και την εκπαίδευση με μια οργάνωση που ονομάζεται Sudan Sunrise. Ο Μπολ ξεκίνησε για πρώτη φορά να συνεργάζεται με το Sudan Sunrise για να ευαισθητοποιήσει σε θέματα συμφιλίωσης το 2005. Αυτό περιλάμβανε ομιλία στο Καπιτώλιο των Ηνωμένων Πολιτειών και στη συνέχεια συνεργασία με το Sudan Sunrise για την κατασκευή σχολείων σε όλο το Νότιο Σουδάν που, στο πνεύμα της συμφιλίωσης, θα εγγράφονται μαθητές ανεξαρτήτως φυλής ή θρησκείας.[60]

Προσωπική ζωή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Μπολ είχε 6 παιδιά με την πρώτη του σύζυγο, Ατονγκ και 4 με τη δεύτερη σύζυγό του, Άγιοκ. [61] Ο γιος του Μπολ, ο Μανοτύτ (γεννημένος στις 19 Δεκεμβρίου 1989) έπαιξε κολεγιακή καλαθοσφαίριση στους Σάουθερνς Τζάγκουαρς και αποφοίτησε το 2013.[62] Ένας άλλος γιος, ο Μπολ Μπολ (γεννημένος στις 16 Νοεμβρίου 1999), έπαιξε για τους Όρεγκον Ντακς το 2018–19. Ο Μπολ Μπολ κατέλαβε την 44η θέση συνολικά στο NBA Nτραφτ του 2019 από τους Μαϊάμι Χιτ και στη συνέχεια αντάλλαχθηκε στους Ντένβερ Νάγκετς. Αυτή τη στιγμή παίζει στους Φοίνιξ Σανς.

Ο Μπολ μιλούσε Ντίνκα και αραβικά πριν μάθει αγγλικά.

Παρά το γεγονός ότι αρχικά γνώριζε ελάχιστη αγγλική ή δυτική κουλτούρα κατά την άφιξή του στις Ηνωμένες Πολιτείες, ο Μπολ προσαρμόστηκε και θεωρήθηκε ευρέως ως καλά ακέραιος, φιλοπερίεργος και καλά διαβασμένος. Ανέπτυξε μια δυνατή φιλία με τον Τσαρλς Μπάρκλεϊ, ο οποίος παρατήρησε: «Αν όλοι στον κόσμο ήταν Μανούτ Μπολ, θα ήταν ένας κόσμος που θα ήθελα να ζήσω. Είναι έξυπνος. Διαβάζει τους New York Times. Ξέρει τι συμβαίνει σε πολλά θέματα. Δεν είναι από αυτούς τους μόνο μπάσκετ τύπους». Ο Μπολ ήταν Καθολικός.[63]

Κατά τη διάρκεια της παραμονής του στην Αίγυπτο, ο Μπολ διηύθυνε μια σχολή καλαθοσφαίρισης στο Κάιρο. Ένας από τους μαθητές του ήταν ένας συμπολίτης Σουδανός πρόσφυγας, ο πρώην παίκτης του ΝΒΑ Λούολ Ντενγκ, γιος πρώην υπουργού του Σουδάν. Ο Ντενγκ μετακόμισε αργότερα στις Ηνωμένες Πολιτείες για να προωθήσει την καριέρα του στην καλαθοσφαίριση, διατηρώντας στενή σχέση με τον Μπολ.[64]

Τον Ιούλιο του 2004, ο Μπολ τραυματίστηκε σοβαρά σε αυτοκινητιστικό ατύχημα στο Κόλτσεστερ του Κονέκτικατ. Εξφενδονίστηκε από το ταξί που χτύπησε σε προστατευτικό κιγκλίδωμα και ανατράπηκε, με αποτέλεσμα να σπάσει ο λαιμός.[65] Ο οδηγός ήταν υπό την επήρεια, με αναστολή άδειας.[66] Επειδή οι περιουσίες του δωρίστηκαν ως επί το πλείστον στο Σουδάν, καταστράφηκε οικονομικά επειδή δεν είχε ασφάλεια υγείας. Όταν ανάρρωσε από τα τραύματά του, μετακόμισε στο Ολάθε του Κάνσας.[45]

Θάνατος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στις 19 Ιουνίου 2010, ο Μπολ πέθανε από οξεία νεφρική ανεπάρκεια και επιπλοκές από το σύνδρομο Στίβενς-Τζόνσον στο Ιατρικό Κέντρο του Πανεπιστημίου της Βιρτζίνια, στο Σάρλοτσβιλ της Βιρτζίνια . Ήταν 47.[45] Είναι ενταφιασμένος στο Νότιο Σουδάν.[67]

Επιμνημόσυνη δέηση του Μπολ στον Εθνικό Καθεδρικό Ναό της Ουάσιγκτον

Διακρίσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Ο Μπολ εισήχθη στο Hall of Fame του Πανεπιστημίου του Μπρίτζπορτ, Τάξη του 2010.[68]
  • Στις 27 Ιανουαρίου 2015, οι Γκόλντεν Στέιτ Ουόριορς τίμησαν τον Μπολ με μια φιγούρα του με υπερμεγέθες κεφάλι. Η ομάδα χορήγησε ένα δώρο 10.000 φιγούρων με τα ψηλότερα υπερμεγέθη κεφάλια στην ιστορία της ομάδας, στις 10 ίντσες.[69][70]
  • Το «Manute Bol Cour» κατασκευάστηκε και κατασκευάστηκε στο Νότιο Σουδάν από το Ίδρυμα Luol Deng το 2015.[71][72]
  • Το Manute Bol Peace Builders Basketball Tournament διεξάγεται κάθε χρόνο σε όλο το Σουδάν.[73]
  • Το 2016, ο Μπολ εισήχθη στο Αθλητικό Hall of Fame της Πολιτείας Φαίρφιλντ.[74][75]

Επιρροή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στην κορυφή της καριέρας του, ο Μπολ ήταν τόσο ευρέως αναγνωρίσιμος στην ποπ κουλτούρα που έγινε αντικείμενο πειράγματος σε ένα επεισόδιο του 1993 του Beavis and Butt-Head στο MTV με τίτλο «True Crime». Ενώ παρακολουθούσε ένα μουσικό βίντεο του τραγουδιού «Demolition Man» της Γκρέις Τζόουνς, ο Butt-Head μπερδεύει την ψηλή, ανδροπρεπή Τζόουνς για τον Μπολ και ρωτά: «Είναι αυτός ο Μανούτ Μπολ;». Ο Beavis απαντά: «Ναι. Αυτός ο μάγκας μπορεί να καρφώσει χωρίς καν να πηδήξει», στο οποίο ο Butt-Head απαντά, «Ναι. Είναι κρίμα που δεν μπορεί να τραγουδήσει», καθώς το ζευγάρι γελάει μαζί. Αργότερα, ο Beavis λέει, «Ίσως αυτός δεν είναι ο Μανούτ Μπολ» και ο Butthead γνωμοδοτεί, «Ναι. Ο Μανούτ Μπολ μπορεί να τραγουδήσει καλύτερα από αυτό. Αυτός ο άντρας έχει κραγιόν».[76]

Ο Μπολ αναφέρθηκε επίσης σε πολλά χιπ χοπ τραγούδια, συμπεριλαμβανομένου του σινγκλ του Big L το 1995 «MVP»,[77] του «Spittin» το 1995 του E-40[78] και του «Where I'm From» το 1997 του Jay-Z.[79]

Στατιστικά σταδιοδρομίας στο ΝΒΑ[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κανονική περίοδος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Έτος Ομάδα ΣΑ ΒΑΣ ΛΑΓ ΕΣ% 3Π% ΕΒ% ΡΑΓ ΑΑΓ ΚΑΓ ΚΑΓ ΠΑΓ
1985–86 Ουάσινγκτον 80 60 26.1 .460 .000 .488 6.0 0.3 0.4 5.0* 3.7
1986–87 Ουάσινγκτον 82 12 18.9 .446 .000 .672 4.4 0.1 0.2 3.7 3.1
1987–88 Ουάσινγκτον 77 4 14.8 .455 .000 .531 3.6 0.2 0.1 2.7 2.3
1988–89 Γκόλντεν Στέιτ 80 4 22.1 .369 .220 .606 5.8 0.3 0.1 4.3* 3.9
1989–90 Γκόλντεν Στέιτ 75 20 17.5 .331 .188 .510 3.7 0.5 0.2 3.2 1.9
1990–91 Φιλαδέλφεια 82 6 18.6 .396 .071 .585 4.3 0.2 0.2 3.0 1.9
1991–92 Φιλαδέλφεια 71 2 17.8 .383 .000 .462 3.1 0.3 0.2 2.9 1.5
1992–93 Φιλαδέλφεια 58 23 14.7 .409 .313 .632 3.3 0.3 0.2 2.1 2.2
1993–94 Μαϊάμι 8 0 7.6 .083 .000 .000 1.4 0.0 0.0 0.8 0.3
1993–94 Φιλαδέλφεια 4 0 12.3 .429 .000 .000 1.5 0.0 0.5 2.3 1.5
1993–94 Ουάσινγκτον 2 0 3.0 .000 .000 .000 0.5 0.0 0.5 0.5 0.0
1994–95 Γκόλντεν Στέιτ 5 2 16.2 .600 .600 .000 2.4 0.0 0.0 1.8 3.0
Σταδιοδρομία 624 133 18.7 .407 .210 .561 4.2 0.3 0.2 3.3 2.6

Πλέι οφ[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Έτος Ομάδα ΣΑ ΒΑΣ ΛΑΓ ΕΣ% 3Π% ΕΒ% ΡΑΓ ΑΑΓ ΚΑΓ ΚΑΓ ΠΑΓ
1986 Ουάσινγκτον 5 5 30.4 .588 .000 .375 7.6 0.2 0.6 5.8 4.6
1987 Ουάσινγκτον 3 0 14.3 .400 .000 .000 3.0 0.0 0.0 1.6 2.6
1988 Ουάσινγκτον 5 0 8.8 .571 .000 1.000 2.4 0.0 0.0 0.4 1.8
1989 Γκόλντεν Στέιτ 8 0 18.5 .194 .091 .286 3.8 0.1 0.2 3.6 2.2
1991 Φιλαδέλφεια 8 0 13.6 .500 .000 .667 2.3 0.1 0.1 1.5 3.0
Σταδιοδρομία 29 5 17.1 .386 .087 .444 3.8 0.1 0.2 2.7 2.8

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 (Αγγλικά) Find A Grave. 53872026. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  2. ↑ www.nytimes.com/2010/06/20/sports/basketball/20bol.html.
  3. ↑ www.newspapers.com/clip/12435913/miami_heat_nicknames/.
  4. ↑ www.newspapers.com/clip/12537783/manute_bol_nickname/.
  5. ↑ www.newspapers.com/clip/12327591/manute_bol_nickname/.
  6. ↑ www.newspapers.com/clip/12897176/manute_bol_nickname/.
  7. ↑ www.newspapers.com/clip/13222395/manute_bol_nickname/.
  8. ↑ RealGM. 4646. Ανακτήθηκε στις 4  Απριλίου 2022.
  9. ↑ «Manute Bol Stats». Basketball-Reference.com (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 17 Απριλίου 2020. 
  10. ↑ Writer, LYNNE TUOHY; Courant Staff. «FOR MANUTE BOL, A HARROWING COMEBACK». courant.com. Ανακτήθηκε στις 7 Φεβρουαρίου 2019. 
  11. ↑ 11,0 11,1 Anderson, Stefan (21 Νοεμβρίου 2017). «Manute Bol lied about his age, may have been 50 years old when he played in the NBA: report». NY Daily News. Ανακτήθηκε στις 22 Νοεμβρίου 2017. 
  12. ↑ 12,0 12,1 «Manute Bol's birthday was allegedly made up, and he might've played at age 50». sports.yahoo.com. https://sports.yahoo.com/manute-bols-birthday-allegedly-made-mightve-played-age-50-220526309.html. Ανακτήθηκε στις 7 February 2019. 
  13. ↑ 13,0 13,1 «Ex-coach says he made up Manute Bol's birthday: He could've been '40 or 50' in NBA». CBSSports.com. Ανακτήθηκε στις 7 Φεβρουαρίου 2019. 
  14. ↑ Roberts, D. F.; D. R. Bainbridge (Sep 1963). «Nilotic physique». Am. J. Phys. Anthropol. 21 (3): 341–70. doi:10.1002/ajpa.1330210309. PMID 14159970. 
  15. ↑ Steward, Carl (12 Ιανουαρίου 2011). «His spirit, giant: Sudanese player embraced at Ohlone College». Inside Bay Area (via Ohlone College). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Οκτωβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 2 Ιανουαρίου 2013. 
  16. ↑ Writer, LYNNE TUOHY; Courant Staff. «FOR MANUTE BOL, A HARROWING COMEBACK». courant.com. 
  17. ↑ «Sudan's NBA giant». BBC News. 29 Oct 2001. http://news.bbc.co.uk/2/hi/africa/1626514.stm. 
  18. ↑ «Manute Bol». Contemporary Black Biography. Detroit: Thomson Gale. 1999. ISBN 9780787624187. 
  19. ↑ «Answers – The Most Trusted Place for Answering Life's Questions». Answers.com. Ανακτήθηκε στις 27 Αυγούστου 2017. 
  20. ↑ Rogers, Steve (7 Απριλίου 2016). «What Happened to Manute Bol». Plus 2 Clothing. 
  21. ↑ Associated Press (Apr 22, 1988). «Penalties Upheld for Cleveland State». The New York Times. https://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=940DE6D9173AF931A15757C0A96E948260. 
  22. ↑ 22,0 22,1 Columnist, Mitch Albom. «THE KING DINKA DUNKER: 7–6 HERDSMAN TO NBA?». Sun-Sentinel.com. 
  23. ↑ 23,0 23,1 23,2 Montville, Leigh. «A TALL STORY». Vault. 
  24. ↑ 24,0 24,1 24,2 Blumenstock, Kathy (April 12, 1985). «Scouts: Bol has slim chance at success». USA Today. 
  25. ↑ «SPORTS PEOPLE; Bol May Turn Pro». The New York Times. 17 May 1985. https://www.nytimes.com/1985/05/17/sports/sports-people-bol-may-turn-pro.html. 
  26. ↑ «Unusual Gulls Are Favorite in This Town». 7 Ιουλίου 1985. 
  27. ↑ Newman, Bruce. «A Taste Of High Society». Vault. 
  28. ↑ 28,0 28,1 28,2 28,3 28,4 «Manute Bol Stats». Basketball-Reference.com. 
  29. ↑ «Bullets, Bol Stop Bucks In Overtime». Washington Post. https://www.washingtonpost.com/archive/sports/1985/12/13/bullets-bol-stop-bucks-in-overtime/75ee30da-6a60-40b3-bbbc-33d1b1f352f6/. 
  30. ↑ «1985–86 NBA Leaders». Basketball-Reference.com. 
  31. ↑ «NBA & ABA Single Season Leaders and Records for Blocks». Basketball-Reference.com. 
  32. ↑ Epting, Chris (Jun 24, 2010). «The Manute We Knew: Curious, Shy, One of the Family . . . and a Lion Slayer». AOL News. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις January 17, 2013. https://archive.today/20130117040047/http://www.aolnews.com/2010/06/24/the-manute-we-knew-curious-shy-one-of-the-family/. 
  33. ↑ McManis, Sam (Feb 11, 1985). «At 7 Foot 6, Manute Bol of Sudan Is Surely Rangy Enough for America's City Game and He Has Talent, but at 190 Pounds He May Not Be Strong Enough for Big Time: Basketball's Tallest Story». Los Angeles Times. https://articles.latimes.com/1985-02-11/sports/sp-4394_1_manute-bol. 
  34. ↑ «NBA Bullets Welcome Manute Bol, 7–6». UPI. 
  35. ↑ «The NBA's Tallest and Shortest Together». SI.com. 
  36. ↑ Pullum, Geoffrey K. (7 Δεκεμβρίου 2005). «Language Log: Pick-up basketballism reaches Ivy League faculty vocabulary». Ανακτήθηκε στις 21 Ιουνίου 2010. 
  37. ↑ Zimmer, Ben (22 Ιουνίου 2010). «The Manute Bol Theory of "My Bad"». Word Routes. Thinkmap Visual Thesaurus. Ανακτήθηκε στις 23 Ιουνίου 2010. 
  38. ↑ «Philadelphia 76ers at Phoenix Suns Box Score, March 3, 1993». Basketball Reference.com. Sports Reference. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Δεκεμβρίου 2007. Ανακτήθηκε στις 10 Δεκεμβρίου 2012. 
  39. ↑ Kerry Eggers, "Around the League", The Sunday Oregonian, March 7, 1993
  40. ↑ 40,0 40,1 40,2 40,3 «Manute Bol Stats | Basketball-Reference.com». Basketball-Reference.com (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 9 Φεβρουαρίου 2018. 
  41. ↑ 41,0 41,1 «Manute Bol 1994–95 Game Log | Basketball-Reference.com». Basketball-Reference.com (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 9 Φεβρουαρίου 2018. 
  42. ↑ «Manute Bol». basketball-reference.com. Ανακτήθηκε στις 29 Μαΐου 2008. 
  43. ↑ «History of the Portland Mountain Cats». 24 Φεβρουαρίου 2019. [νεκρός σύνδεσμος]
  44. ↑ Brown, Donald H. (2007). A Basketball Handbook. Bloomington, Indiana: AuthorHouse. σελ. 20. ISBN 978-1-4259-6190-9. 
  45. ↑ 45,0 45,1 45,2 45,3 Schudel, Matt (19 June 2010). «Manute Bol, former Washington Bullet and one of NBA's tallest players, dies at 47». The Washington Post. https://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2010/06/19/AR2010061902214.html. Ανακτήθηκε στις 19 June 2010. 
  46. ↑ «Former NBA player Manute Bol to speak at Union». Union College. 3 Νοεμβρίου 2008. Ανακτήθηκε στις 8 Δεκεμβρίου 2012. 
  47. ↑ «THE LONG LONELY JOURNEY OF MANUTE BOL YOU CAN TAKE THE BASKETBALL PLAYER OUT OF AFRICA, BUT YOU CAN'T TAKE THE AFRICA OUT OF THE BASKETBALL PLAYER». The Washington Post. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2023-02-12. https://web.archive.org/web/20230212162801/https://www.washingtonpost.com/archive/lifestyle/magazine/1987/03/22/the-long-lonely-journey-of-manute-bol-you-can-take-the-basketball-player-out-of-africa-but-you-cant-take-the-africa-out-of-the-basketball-player/957c6862-1292-42e1-9c57-d043882e2c9a/. 
  48. ↑ Narducci, Marc (8 Ιουλίου 2005). «Tough Time for a Tall Guy His sense of humor could be a help to Manute Bol as he seeks to recover his health after a serious car crash». Philly.com. 
  49. ↑ «Garry St. Jean - Memories of Manute Bol and the Run TMC era Warriors». YouTube. 
  50. ↑ «Career Leaders for Blocks Per 48 Minute». Basketball Reference.com. Sports Reference. Ανακτήθηκε στις 14 Δεκεμβρίου 2012. 
  51. ↑ «Career Leaders and Records for Blocks Per Game». Basketball Reference.com. Sports Reference. Ανακτήθηκε στις 14 Δεκεμβρίου 2012. 
  52. ↑ «Career Leaders and Records for Blocks». Basketball Reference.com. Sports Reference. Ανακτήθηκε στις 14 Δεκεμβρίου 2012. 
  53. ↑ O'Donnell, Ricky (5 Μαΐου 2017). «Bol Bol is the 5-star recruit carrying a famous name and a tantalizing game». SBNation.com. 
  54. ↑ Sherman, Rodger (19 Ιουνίου 2019). «Bol Bol Could Be a Whole New Kind of Basketball Player». The Ringer. 
  55. ↑ Zumoff, Marc. «Catching up with Manute Bol». Drive (NBA Media Ventures). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2007-12-15. https://web.archive.org/web/20071215162830/http://www.nba.com/sixers/features/drive_manute_bol_070807.html. 
  56. ↑ Shields, Jon A. (Jun 25, 2010). «Manute Bol's radical Christianity». The Wall Street Journal. https://www.wsj.com/articles/SB10001424052748704853404575323043046894012. 
  57. ↑ 57,0 57,1 Luo, Michael. «NBA Star Now Refugee». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Φεβρουαρίου 2007. 
  58. ↑ Scott, Jon C. (2006). Hockey Night in Dixie: Minor Pro Hockey in the American South. Heritage House Publishing Company Ltd. σελ. 184. ISBN 1-894974-21-2. 
  59. ↑ Kristof, Nicholas D. (Jun 23, 2010). «Most Valuable Helper». The New York Times. https://www.nytimes.com/2010/06/24/opinion/24kristof.html?_r=3&ref=nicholasdkristof. 
  60. ↑ «Manute Bol School». Current Projects in South Sudan. Sudan Sunrise. Ανακτήθηκε στις 14 Δεκεμβρίου 2012. 
  61. ↑ McGeehan, Patrick (Jun 19, 2010). «Manute Bol, N.B.A. Player and Activist, Dies at 47». The New York Times. https://www.nytimes.com/2010/06/20/sports/basketball/20bol.html?scp=2. 
  62. ↑ «Manute Bol remembered as 'also a giant off the court' at funeral». USA Today. 29 Ιουνίου 2010. Ανακτήθηκε στις 23 Μαρτίου 2014. 
  63. ↑ «Manute Bol Honored as a Moral, Spiritual Giant». The Catholic University of America (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 25 Νοεμβρίου 2022. 
  64. ↑ «Wallace: Luol Deng's path of righteousness». ESPN.com. 26 Φεβρουαρίου 2015. 
  65. ↑ Fox, Tracy Gordon; Farrell, Jim (2 July 2014). «Bol critically injured in car accident». The Hartford Courant. https://news.google.com/newspapers?nid=1914&dat=20040702&id=GxAqAAAAIBAJ&pg=1174,283134. Ανακτήθηκε στις 8 July 2014. 
  66. ↑ «Where Are They Now: Manute Bol». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Ιουλίου 2012. Ανακτήθηκε στις 27 Αυγούστου 2017. 
  67. ↑ «Memorial To Honor Manute Bol». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Μαρτίου 2012. Ανακτήθηκε στις 27 Αυγούστου 2017. 
  68. ↑ «University of Bridgeport set to induct four new members into the UB Athletic Hall of Fame on November 6, 2010 – University of Bridgeport». bridgeport.edu. 
  69. ↑ «Warriors honor Manute Bol with bobblehead». ABC7 San Francisco. 28 Ιανουαρίου 2015. 
  70. ↑ «Warriors to Host Manute Bol Bobblehead Night on Tuesday, January 27 Against the Chicago Bulls». Golden State Warriors. 
  71. ↑ «Beyond Sport». beyondsport.org. 
  72. ↑ «Luol Deng: South Sudan court among 'most memorable' accomplishments». Sporting News. 10 Αυγούστου 2015. 
  73. ↑ «Basketball Tournament Honors Manute Bol». VOA. 
  74. ↑ «Fairfield County Hall of Fame Honors Manute Bol». 19 Οκτωβρίου 2016. 
  75. ↑ Fierro, David (18 Οκτωβρίου 2016). «Sports Night dinner honors Hall of Fame inductees». GreenwichTime. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Φεβρουαρίου 2023. Ανακτήθηκε στις 15 Σεπτεμβρίου 2023. 
  76. ↑ A little purple, a lot of blue - Tampa Bay Times https://www.tampabay.com › archive › 1993/12/12 › a-.
  77. ↑ «M.V.P.». Genius. 
  78. ↑ «Spittin'». Genius. 
  79. ↑ «Where I'm From». Genius. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Καθιερωμένοι όροι
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Μανούτ_Μπολ&oldid=10275197"