Λορέντζος Μαβίλης

Ο Λορέντζος Μαβίλης (Ιθάκη, 6 Σεπτεμβρίου 1860 - 28 Νοεμβρίου 1912) ήταν Ελληνοϊσπανός λυρικός ποιητής, και συνθέτης σκακιστικών προβλημάτων. Ο Μαβίλης σκοτώθηκε κατά τους Βαλκανικούς Πολέμους. Θεωρείται ο μεγαλύτερος σονετογράφος της Ελλάδας.

Βιογραφία

Ο Λορέντζος Μαβίλης γεννήθηκε το 1860 στην Ιθάκη, έχοντας όμως ισπανική καταγωγή. Ο παππούς του, εκ πατρός, ήταν πρόξενος της Ισπανίας στην Κέρκυρα, στην οποία η οικογένειά του είχε εγκατασταθεί. Μάλιστα εκεί πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του. Η μητέρα του ήταν Ελληνικής καταγωγής. Εξωτερικά, ο Μαβίλης ήταν μεγαλόσωμος με γαλανά μάτια και ξανθά μαλλιά.

Το 1880 αποφάσισε να πάει στην Γερμανία για να σπουδάσει φιλολογία και φιλοσοφία. Οι σπουδές του συνεχίστηκαν επί δεκατέσσερα χρόνια και μάλιστα επηρεάστηκε από τις θεωρίες του Νίτσε, την "Κριτική του Καθαρού Λόγου" του ορθολογικού Ιμμάνουελ Καντ και από την "Βουλησιαρχία" του απαισιόδοξου Αρθούρου Σοπενχάουερ. Ακόμα ασχολήθηκε με τα σανσκριτικά φιλοσοφικά κείμενα και μετέφρασε αποσπάσματα από το ινδικό έπος Μαχαμπχαράτα. Κατά την παραμονή του στη Γερμανία ασχολήθηκε με την σύνθεση λυρικών ποιημάτων (κυρίως σονέτων), και σκακιστικών προβλημάτων που δημοσιεύτηκαν σε γερμανικά έντυπα.

Το 1887 συμμετείχε στο τουρνουά της Φρανκφούρτης. Δύο χρόνια αργότερα ( 1889 ) έλαβε μέρος στο σκακιστικό τουρνουά της πρωτεύουσας της νότιας Σιλεσίας, Βρότσλαβ (Breslau), με το όνομα Sillibam. Το 1896 ο Μαβίλης συμμετείχε στην επανάσταση της Κρήτης, πολεμώντας μαζί με τους αντάρτες στα κρητικά βουνά. Και το 1897 κατά τον ελληνοτουρκικό πόλεμο συγκέντρωσε εβδομήντα Κερκυραίους εθελοντές και πήγαν να πολεμήσουν στην Ήπειρο, όπου και τραυματίστηκε στο χέρι. Τα έξοδα της εκστρατείας των εθελοντών τα κάλυπτε ο ίδιος.

Το 1909 γίνεται ο ενθουσιώδης κήρυκας του ξεσηκωμού και το 1910 εκλέγεται ως βουλευτής της Κέρκυρας. Το 1911 υπερασπίζοντας τη δημοτική γλώσσα ως αντιπρόσωπος και μέλος της Αναθεωρητικής Συνέλευσης της Κέρκυρας μέσα στην Ελληνική Βουλή είπε απευθυνόμενος στους καθαρευουσιάνους: "Χυδαία γλώσσα δεν υπάρχει. Υπάρχουσι χυδαίοι άνθρωποι, και υπάρχουσι πολλοί χυδαίοι άνθρωποι ομιλούντες την καθαρεύουσαν". ("Εφημερίς των συζητήσεων της Βουλής", Β' Αναθεωρητική Βουλή, 1911, σελ. 689, συνεδρίασις 36).

Θάνατος

Στις 28 Νοεμβρίου του 1912 γίνεται επικεφαλής του λόχου των εθελοντών Γαριβαλδινών και την επόμενη μέρα (29 Νοεμβρίου 1912) σκοτώνεται στη Μάχη του Όρους Δρίσκου κοντά στα Ιωάννινα κατά τον Πρώτο Βαλκανικό πόλεμο. Λέγεται ότι διατηρούσε ερωτικό δεσμό με την ποιήτρια Μυρτιώτισσα - κατά κόσμον Θεώνη Δρακοπούλου - (1885-1968), η οποία υπηρέτησε την ερωτική ποίηση και το ποίημά της "Τι άλλο καλέ μου" (1925) είναι αφιερωμένο στη μνήμη του. Ως φόρο τιμής στο συνολικό έργο του Μαβίλη η κεντρική πλατεία της γενέτειράς του, Ιθάκης, έχει πάρει το ονομά του.

Ποιητικό έργο

Τα σονέτα του Μαβίλη είχαν άρτια μορφή και εξαίρετο περιεχόμενο, το οποίο πάντως χαρακτηρίζεται από ολοφάνερη απαισιοδοξία. Τα σονέτα του, με ενδεκασύλλαβους στίχους, είναι πολύ πιο επεξεργασμένα και περίτεχνα από των συγχρόνων του, (δες Κωστής Παλαμάς, "Πατρίδες", 1895), και εισάγει νέα στοιχεία, όπως το να αρχίζει η πρόταση στην μέση του στίχου, να υπάρχει διάλογος, κλπ.. Ακολουθούν δυο παραδείγματα:

Λήθη

Καλλιπάτειρα

Καλότυχοι οι νεκροί που λησμονάνε την πίκρια της ζωής. Όντας βυθήση ο ήλιος και το σούρουπο ακλουθήση, μην τους κλαις, ο καημός σου όσος και να 'ναι.   Τέτοιαν ώρα οι ψυχές διψούν και πάνε στης λησμονιάς την κρουσταλλένια βρύση• μα βούρκος το νεράκι θα μαυρίση, α' στάξη γι' αυτές δάκρυ όθε αγαπάνε.   Κι αν πιούν θολό νερό ξαναθυμούνται, διαβαίνοντας λιβάδια από ασφοδίλι, πόνους παλιούς, που μέσα τους κοιμούνται...   A' δε μπορής παρά να κλαις το δείλι, τους ζωντανούς τα μάτια σου ας θρηνήσουν: θέλουν – μα δε βολεί να λησμονήσουν.

«Αρχόντισσα Ροδίτισσα, πώς μπήκες; Γυναίκες διώχνει μια συνήθεια αρχαία εδώθε». – «Έχω ένα ανίψι, τον Ευκλέα, τρία αδέρφια, γιό, πατέρα Ολυμπιονίκες•   να με αφήσετε πρέπει, Ελλανοδίκες, και εγώ να καμαρώσω μέσ' στα ωραία κορμιά, που για το αγρίλι του Ηρακλέα παλεύουν, θιαμαστές ψυχές αντρίκειες.   Με τες άλλες γυναίκες δεν είμαι όμοια• στον αιώνα το σόι μου θα φαντάζη με της αντρειάς τα αμάραντα προνόμια.   Με μάλαμα γραμμένος το δοξάζει σε αστραφτερό κατεβατό μαρμάρου ύμνος χρυσός του αθάνατου Πινδάρου».

Σκακιστικά προβλήματα

Λορέντζος Μαβίλης, Akademisches Monatsheft für Schach, Nr. 37, März 1893

Ματ σε 3.

Ο Λορέντζος Μαβίλης θα μπορούσε να θεωρηθεί ως ο πρώτος Έλληνας συνθέτης σκακιστικών προβλημάτων με διεθνή φήμη. Στο διάγραμμα δεξιά (που αναδημοσιεύθηκε στα Ελληνικά Σκακιστικά Χρονικά #8 τον Μάρτιο 1971) βλέπουμε ένα ορθόδοξο τριάρι, όπου η λευκή βασίλισσα κυριαρχεί είτε με την παρουσία της είτε με την θυσία της. Ας δούμε την λύση του προβλήματος:

1.Βθ1!

Τα λευκά απειλούν 2.Βα1+ Πγ3 3. Βη1#, και επίσης 2.Βxθ8+ Πη7 3.Βxη7#

Αν 1... Πxγ6, για να δημιουργήσουν τετράγωνο διαφυγής γ5 για τον μαύρο βασιλιά, τότε 2.Βη1+ Ργ3 3.Βα1#.

1... Πη7

Φαίνεται ότι τα μαύρα κάλυψαν τις δυο αρχικές απειλές, αλλά...

2.Βxδ5+

Τελικά η βασίλισσα επεδίωκε να απομακρύνει τον Πδ7.

2... Ρxδ5 3. Πδ6#, ή

2... Πxδ5 3. Πγ4#, ή και

2... Ργ3 3. Βε5# (μια που ο Πγ5 είναι καρφωμένος και ο Αθ8 δεν φρουρεί πλέον το ε5).

Και τα άλλα γνωστά προβλήματα του Λορέντζου Μαβίλη έχουν αξιόλογο στρατηγικό περιεχόμενο.

Πηγές

• "Λορέντζος Μαβίλης", άρθρο του Φ. Μαστιχιάδη, περιοδικό "Ελληνικά Σκακιστικά Χρονικά", τεύχος 8, Μάρτιος 1971, σελ. 80
• "Νεοελληνική Ποιητική Ανθολογία", ΒΙΠΕΡ #100, εκδόσεις "Πάπυρος ΠΡΕΣΣ", Αθήναι, 1971
• "Ελληνική Ανθολογημένη Ποίηση", Γαβριήλ Πεντζίκης, εκδόσεις "Ινστιτούτο Διαδόσεως Ελληνικού Βιβλίου", Αθήνα, 1980

Προτεινόμενη βιβλιογραφία

• Νούτσος Παναγιώτης, "O Λ. Mαβίλης ως συνοδοιπόρος των 'Kοινωνιολόγων' ", O Πολίτης, αρ. 44 (5-12-1997), 37-41
• Hibon, Roland, «Ἀνέκδοτα ἔργα τοῦ Μαβίλη » , Ἠπειρωτικὴ Ἑστία, 17, 200 (1968), σσ. 537-546

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Τα Έργα του Λορέντζου Μαβίλη (Άπαντα Ποιήματα & Πεζά) σε ηλεκτρονικό βιβλίο, στην ελληνική γλώσσα.
• Λορέντζος Μαβίλης (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ)
• "Λορέντζος Μαβίλης.Ηρωικός κι ευαίσθητος" https://www.youtube.com/playlist?list=PL865C5AD86E4B3E4B