Λιλαία
Συντεταγμένες: 38°38′1″N 22°29′46″E / 38.63361°N 22.49611°E
| Λιλαία | |
|---|---|
_-_2022-03-23_-_5.jpg) | |
  Λιλαία | |
| Διοίκηση | |
| Χώρα | Ελλάδα |
| Δήμος | Δελφών |
| Γεωγραφία και Στατιστική | |
| Νομός | Φωκίδας |
| Υψόμετρο | 330 |
| Πληθυσμός | 332 (2011) |
| Πληροφορίες | |
| Παλαιά ονομασία | Κάτω Αγόριανη |
Η Λιλαία είναι χωριό του νομού Φωκίδας και ανήκει διοικητικά στον Δήμο Δελφών. Είναι κτισμένη σε υψόμετρο 330 μέτρων στο λεκανοπέδιο του Κηφισού κοντά στους πρόποδες του Παρνασσού. Ο πληθυσμός της σύμφωνα με την απογραφή του 2011 είναι 332 κάτοικοι. Μέχρι το 1920 ονομαζόταν Κάτω Αγόριανη,[1] οπότε και μετονομάστηκε σε Λιλαία λόγω της αρχαίας Φωκικής πόλης Λιλαίας που βρισκόταν σε αυτή την περιοχή. Πολύ κοντά στην Λιλαία βρίσκονται οι πηγές του Κηφισού.
Πορεία του πληθυσμού:[2]
| Έτος | 1928 | 1940 | 1951 | 1961 | 1971 | 1981 | 1991 | 2001 | 2011 |
| Πληθ. | 678 | 730 | 664 | 589 | 463 | 496 | 459 | 342 | 332 |
Ιστορικά στοιχεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το χωριό υπέστη μεγάλες καταστροφές από τους Γερμανούς κατακτητές οι οποίοι τον Οκτώβριο του 1943 το έκαψαν σχεδόν ολοσχερώς, με αφορμή την περισυλλογή Αμερικανών τραυματισμένων πιλότων από τους κατοίκους του χωριού και από αντάρτες του ΕΛΑΣ. Από τα 160 σπίτια που είχε τότε το χωριό κάηκαν τα 150 ενώ εκτελέστηκαν συνολικά 11 άμαχοι.[3]
Η αρχαία Λιλαία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η Λιλαία ήταν αρχαία φωκική πόλη, από τις ισχυρότερες της αρχαίας Φωκίδας. Ήταν κτισμένη στις βόρειες υπώρειες του Παρνασσού ενώ λέγεται ότι ήταν μία από τις Ναϊάδες, κόρη του Κηφισού[4]. Αναφέρεται για πρώτη φορά από τον Όμηρο στον κατάλογο των Νεών. Ήταν μία από τις εννιά φωκικές πόλεις που είχαν συμμετάσχει στον Τρωικό πόλεμο[5]. Η Λιλαία βρισκόταν κοντά στις πηγές του ποταμού Κηφισού δίπλα στις οποίες υπήρχαν σύμφωνα με τον Παυσανία τα ιερά της θεάς Άρτεμις και του Απόλλωνα, ενώ υπήρχαν και όρθια αγάλματα από Πεντελικό μάρμαρο[4]. Εκεί λατρευόταν και ο θεοποιημένος ποταμός. Οι κάτοικοί της πίστευαν ότι το νερό της Κασταλίας πηγής στους Δελφούς ήταν δώρο του Κηφισού, γι' αυτό ορισμένες μέρες το χρόνο έριχναν στην πηγή γλυκίσματα και πίστευαν ότι αυτά αναφαίνονταν στην Κασταλία κρήνη. Η ευρύτερη περιοχή της Λίλαιας κατοικήθηκε από την 3η χιλιετία π.Χ. Ο Ηρόδοτος δεν την αναφέρει στις πόλεις που κατέστρεψαν οι Πέρσες, πιθανόν γιατί εκείνη την περίοδο ανήκε στους γειτονικούς Δωριείς της Δωρίδας ή γιατί ήταν αδύνατη η κατάληψη της πόλης λόγω των πολύ ισχυρών τειχών που διέθετε[6]. Η πόλη αναφέρεται επίσης από τον Στράβωνα [7], τον Παυσανία [8], τον Πτολεμαίο [9] και τον Πλίνιο [10]. Η Λιλαία καταστράφηκε κατά τον Γ΄ Ιερό Πόλεμο από τον Φίλιππο Β΄ της Μακεδονίας το 346 π.Χ., αλλά ξαναχτίστηκε τα επόμενα χρόνια. Από την αρχαία Λιλαία σώζονται σήμερα σε καλή κατάσταση τα τείχη της πόλης, τα οποία διακρίνονται σε δύο φάσεις, μία πριν τη μακεδονική κατάκτηση και μία μετά. Επρόκειτο για ισχυρά τείχη, ενισχυμένα κατά τόπους με οχυρωματικούς πύργους. Στην περίοδο της λατινοκρατίας ορισμένα τμήματα οχυρώθηκαν ξανά. Στα αρχαιολογικά κατάλοιπα της περιοχής συγκαταλέγεται και ο ερειπωμένος σήμερα ναός του Αγίου Χριστοφόρου και της Παναγίας Ελεούσας, που κτίστηκε με επανάχρηση αρχιτεκτονικών μελών του αρχαϊκού ναού κατά την παλαιοχριστιανική περίοδο.
Πηγές - Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ Πανδέκτης - Μετονομασίες
- ↑ Επίτομο γεωγραφικό Λεξικό, Σταματελάτου, Εκδ. Ερμής ISBN:960-320-133-2
- ↑ «Δίκτυο μαρτυρικών πόλεων και χωριών, Λιλαία». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Σεπτεμβρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 31 Μαΐου 2011.
- ↑ 4,0 4,1 _, ΠΑΥΣΑΝΙΑΣ (2005). ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΗ ΟΜΑΔΑ ΚΑΚΤΟΥ, επιμ. ΠΑΥΣΑΝΙΑΣ: ΕΛΛΑΔΟΣ ΠΕΡΙΗΓΗΣΙΣ. ΤΡΙΤΟΣ ΤΟΜΟΣ (ΑΡΚΑΔΙΚΑ - ΒΟΙΩΤΙΚΑ - ΦΩΚΙΚΑ). ΑΘΗΝΑ: ΚΑΚΤΟΣ. σελ. 671. ISBN 9789603826316.
- ↑ Βικιθήκη - Ιλιάδα Ραψωδία Β΄στίχοι 517-520 Αὐτὰρ Φωκήων Σχεδίος καὶ Ἐπίστροφος ἦρχον υἷες Ἰφίτου μεγαθύμου Ναυβολίδαο, οἳ Κυπάρισσον ἔχον Πυθῶνά τε πετρήεσσαν Κρῖσάν τε ζαθέην καὶ Δαυλίδα καὶ Πανοπῆα, οἵ τ' Ἀνεμώρειαν καὶ Ὑάμπολιν ἀμφενέμοντο, οἵ τ' ἄρα πὰρ ποταμὸν Κηφισὸν δῖον ἔναιον, οἵ τε Λίλαιαν ἔχον πηγῇς ἔπι Κηφισοῖο·
- ↑ Arxaiologia.gr Άρθρο του αρχαιολόγου Φώτη Ντάσιου
- ↑ Γεωγραφικά, 9.407
- ↑ Ελλάδος Περιήγησις, 10.33.5
- ↑ 3.14.4
- ↑ Φυσική Ιστορία 4.27
Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
| |||||||||||||||||||||||||||||