Καμπάνα του Σιγισμούνδου

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Συντεταγμένες: 50°3′17″N 19°56′9″E / 50.05472°N 19.93583°E / 50.05472; 19.93583

Καμπάνα του Σιγισμούνδου
Χάρτης
Είδοςκαμπάνα
Γεωγραφικές συντεταγμένες50°3′17″N 19°56′9″E
Διοικητική υπαγωγήΚρακοβία
ΤοποθεσίαZygmunt's Tower
ΧώραΠολωνία
Έναρξη κατασκευής1520
Ολοκλήρωση13  Ιουλίου 1521
Υλικάμπρούντζος και σίδηρος
Commons page Πολυμέσα

Η Βασιλική Καμπάνα του Σιγισμούνδου, ή απλά Καμπάνα του Σιγισμούνδου (πολωνικά: Królewski Dzwon Zygmunt‎‎ ή Dzwon Zygmunta), είναι η μεγαλύτερη από τις πέντε καμπάνες που κρέμονται στον Πύργο του Σιγισμούνδου του Καθεδρικού Ναού του Βάβελ στην Κρακοβία της Πολωνίας. Χυτεύτηκε το 1520 από τον Χανς Μπέχεμ και πήρε το όνομά της από τον Βασιλιά Σιγισμούνδο Α΄ της Πολωνίας, ο οποίος την παρήγγειλε. Η καμπάνα ζυγίζει σχεδόν 13 τόνους (28 χιλιάδες λίβρες) και χρειάζονται 12 κωδωνοκρούστες για να την κουνήσουν. Χτυπάει σε ειδικές περιπτώσεις, κυρίως θρησκευτικές και εθνικές εορτές και θεωρείται ένα από τα εθνικά σύμβολα της Πολωνίας.[1]

Περιγραφή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το σώμα της καμπάνας του Σιγισμούνδου είναι χυτό σε μπρούτζο και ζυγίζει 9.650 κιλά. Η διάμετρός της στο χείλος είναι 242 εκατοστά και το ύψος της είναι 241 εκατοστά. Το τοίχωμα του σώματος είναι από 7 έως 21 εκ. σε πάχος. Το στέμμα της καμπάνας είναι στερεωμένο σε ζυγό από ξύλο βελανιδιάς και έχει διαστάσεις 308 εκ. σε μήκος και 219 εκ. σε ύψος. Μέσα στην καμπάνα, αναρτημένη σε μια δερμάτινη ζώνη έως 12 στρώσεων, προσαρτημένη σε μια σιδερένια δομή στήριξης, υπάρχει μια γοτθική γλώσσα καμπάνας, που ζυγίζει – μαζί με τη ζώνη – 365 κιλά.

Το σώμα της καμπάνας είναι διακοσμημένο με επιγραφές και εικόνες. Γύρω από το πάνω μέρος της μέσης υπάρχει μια μεγαλόπρεπη αναγεννησιακή λατινική επιγραφή που αναφέρει το δωρητή της καμπάνας και την αφιερώνει στον Θεό:

Deo Opt Max ac Virgini Deiparae sanctisque patronis suis divus Sigismundus Poloniae Rexcampanam hanc dignam animi operumque ac gestorum suorum magnitudine fieri fecit anno salutisMDXX

Η επιγραφή μεταφράζεται ως εξής: «Στο σπουδαιότερο και καλύτερο Θεό, και στην Παναγία Μητέρα του Θεού, ο ένδοξος Βασιλιάς Σιγισμούνδος της Πολωνίας τοποθέτησε αυτήν την καμπάνα για να είναι αντάξιος του μεγαλείου του μυαλού και των πράξεών του το έτος της σωτηρίας 1520». Κάτω από την επιγραφή υπάρχουν δύο πλάκες σε σχήμα πύλης με εικόνες αγίων. Αυτό που βρίσκεται κάτω από την ημερομηνία "MDXX" (1520 με ρωμαϊκούς αριθμούς) είναι μια ομοίωση του Αγίου Σιγισμούνδου, προστάτη της καμπάνας και του βασιλιά που την παρήγγειλε, ντυμένος με βασιλικά άμφια και διακριτικά ως βασιλιάς της Βουργουνδίας.

Στην αντίθετη πλευρά της καμπάνας, υπάρχει αντίστοιχη εικόνα του Αγίου Στανισλάου που φορά επισκοπικά άμφια και κρατά ένα σταυρό ως επίσκοπος της Κρακοβίας. Ο Στανίσλαους τιμάται ως προστάτης άγιος του καθεδρικού ναού του Βάβελ και, κατ΄ επέκταση, της Κρακοβίας και ολόκληρης της Πολωνίας. Και οι δύο εικόνες τοποθετούνται ανάμεσα σε εραλδικές ασπίδες που φέρουν τα οικόσημα των δύο εθνών του βασιλείου του Σιγισμούνδου Α΄ – του Λευκού Αετού του Βασιλείου της Πολωνίας στα αριστερά και του Ιππότη του Μεγάλου Δουκάτου της Λιθουανίας στα δεξιά.

Κάτω από καθεμία από αυτές τις εικόνες, υπάρχει το όνομα του καμπάνας στα γερμανικά (κάτω από τον Άγιο Σιγισμούνδο) ή στα λατινικά (κάτω από τον Άγιο Στανίσλαους), καθώς και το σήμα του οίκου του. Και οι δύο επιγραφές, που παρατίθενται παρακάτω, μεταφράζονται ως «Χανς Μπέχεμ της Νυρεμβέργης».

Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Βασιλιάς Σιγισμούνδος Α΄, με την οικογένειά του και την αυλή του, παρατηρεί το κρέμασμα της καμπάνας του Σιγισμούνδου το 1521. Γιαν Ματέικο, Κρέμασμα της καμπάνας του Σιγισμούνδου (1874).

Το Sigismund Bell παραγγέλθηκε για τον Καθεδρικό Ναό του Βάβελ από τον Σιγισμούνδο Α΄, Βασιλιά της Πολωνίας και Μέγα Δούκα της Λιθουανίας. Χυτεύτηκε από τον Χανς Μπέχεμ της Νυρεμβέργης το 1520. Ο Μπέχεμ δημιούργησε ένα ειδικό χυτήριο κοντά στην Πύλη του Αγίου Φλοριανού της Κρακοβίας  όπου λέγεται ότι χρησιμοποίησε παλιοσίδερα από τα κανόνια που κατέλαβαν οι πολωνο-λιθουανικές δυνάμεις από τον μοσχοβίτικο στρατό στη Μάχη της Όρσα το 1514. Ένας παρόμοιος και σαφώς λανθασμένος μύθος προσδιορίζει την πηγή του μετάλλου ως τη Μάχη του Ομπερτίν (1531).[2] Η καμπάνα εγκαταστάθηκε στον Πύργο του Σιγισμούνδου και χτύπησε για πρώτη φορά στις 13 Ιουλίου 1521.

Εκτός από τις μεγάλες θρησκευτικές και εθνικές εορτές, η καμπάνα χτύπησε σε μερικές από τις πιο σημαντικές στιγμές στην ιστορία της Πολωνίας, συμπεριλαμβανομένης της γερμανικής εισβολής στην Πολωνία την 1η Σεπτεμβρίου 1939, την παραμονή της ένταξης της Πολωνίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση στις 30 Απριλίου 2004, με την ευκαιρία κάθε επίσκεψης του Πάπα Ιωάννη Παύλου Β΄ και μετά το αεροπορικό δυστύχημα που σκότωσε τον Πρόεδρο Λεχ Κατσίνσκι και δεκάδες άλλους υψηλόβαθμους αξιωματούχους στις 10 Απριλίου 2010.[3] Επίσης, χτύπησε κατά τη διάρκεια κηδειών ή επαναταφών πολλών μεγάλων Πολωνών, όπως ο Άνταμ Μιτσκιέβιτς (1900), ο Στρατάρχης Γιούζεφ Πιουσούτσκι (1935), ο Στρατηγός Βουαντίσουαφ Σικόρσκι (1993), ο Πάπας Ιωάννης Παύλος Β΄ (2005) και ο Λεχ Κατσίνσκι και της συζύγου του (2010).[4] Ηχούσε προκλητικά στις εθνικές εορτές της Πολωνίας την εποχή των διαμελισμών (1795–1918) και υπό το κομμουνιστικό καθεστώς (1945–1989), ενισχύοντας έτσι τον ρόλο της ως εθνικό σύμβολο.

Η Καμπάνα του Σιγισμούνδου σε λιθογραφία του 1841

Ο Χανς Φρανκ, ο γενικός κυβερνήτης του Γενικού Κυβερνείου, χτύπησε την καμπάνα του Σιγισμούνδου το 1940 για να εορτάσει τη γερμανική νίκη επί της Γαλλίας.[5] Μετά το θάνατο του Σοβιετικού δικτάτορα Ιωσήφ Στάλιν το 1953, οι κομμουνιστικές αρχές της Πολωνίας ζήτησαν να χτυπήσει η καμπάνα ως ένδειξη πένθους. Όταν οι κωδωνοκρούστες του καθεδρικού ναού αρνήθηκαν, οι στρατιώτες διατάχθηκαν να χτυπήσουν την καμπάνα, ή –ανάλογα με την πηγή– χτυπήθηκε από μια ομάδα κομμουνιστών ακτιβιστών.[5]

Τουλάχιστον μία φορά, η καμπάνα χτυπήθηκε και ως νεανική φάρσα. Σύμφωνα με αρκετούς απομνημονευματολόγους, το 1882, ο Στανίσουαφ Έστραϊχερ, ο Γιούζεφ Μεχόφερ, ο Χένρικ Οπιένσκι και ο Στανίσουαφ Βισπιάνσκι – τότε στα χρόνια του λυκείου τους – μπήκαν κρυφά στον πύργο του Σιγισμούνδου και κατάφεραν να χτυπήσουν την καμπάνα.[6] Όταν συνελήφθη ο Βισπιάνσκι, ο επίσκοπος του ευχήθηκε να χτυπήσει η καμπάνα του Σιγισμούνδου στην κηδεία του – κάτι που στην πραγματικότητα συνέβη το 1907.[5] Ένα πείραμα που διεξήχθη το 2011 για την επαλήθευση της αληθοφάνειας αυτού του ανέκδοτου έδειξε ότι τέσσερις έφηβοι δεν θα μπορούσαν να χτυπήσουν σωστά την καμπάνα, αλλά θα μπορούσαν να κουνήσουν τη γλώσσα αρκετά ώστε να κάνει έναν ήχο κουδουνίσματος.[6]

Η αρχική σιδερένια γλώσσα έκανε περίπου 12 εκατομμύρια κρούσεις κατά τη διάρκεια των 479 ετών της ιστορίας της. Κατά τη διάρκεια του 19ου αιώνα, έσπασε και υποβλήθηκε σε επισκευές το 1859, το 1865 και το 1876.[5] Αφού έσπασε ξανά στις 25 Δεκεμβρίου 2000, αντικαταστάθηκε από μία νέα – που πληρώθηκε και χυτεύτηκε από μεταλλουργικές εταιρείες της Κρακοβίας – στις 14 Απριλίου 2001.

Κωδωνοκρούστες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η γλώσσα της καμπάνας του Σιγισμούνδου

Η Καμπάνα του Σιγισμούνδου λειτουργεί χειροκίνητα τραβώντας σχοινιά που είναι προσαρτημένα στο ζυγό της. Χρειάζονται 12 άνδρες, έξι εκατέρωθεν, για να κουνήσουν την καμπάνα.[7] Το έργο απαιτεί δύναμη, συντονισμό και προσοχή. Ενώ αιωρείται, η καμπάνα συχνά ανυψώνει τους κωδωνοκρούστες από το πάτωμα. Στο Μεσοπόλεμο, ένας κωδωνοκρούστης σκοτώθηκε κατά λάθος όταν η καμπάνα τον έσπρωξε από ένα παράθυρο. Το 1888, το κεφάλαιο του καθεδρικού ναού καθόριζε τη διάρκεια του κουδουνίσματος σε οκτώ λεπτά,[7] αλλά η καμπάνα μπορεί να χτυπήσει έως και 20 λεπτά σε ορισμένες περιπτώσεις, όπως κατά τη διάρκεια μιας πομπής.

Τον 16ο αιώνα, η καμπάνα χτυπήθηκε από χωρικούς από το χωριό Σφιοντνίκι Γκούρνε, οι οποίοι έκαναν και άλλες δουλειές στον καθεδρικό ναό. Κατά τους επόμενους αρκετούς αιώνες, την λειτουργούσαν μέλη της συντεχνίας των ξυλουργών. Από τα μέσα του 20ου αιώνα, το προνόμιο να χτυπούν την καμπάνα ανήκει σε περίπου 30 μέλη της Αδελφότητας των Κωδωνοκρουστών του Βάβελ (Bractwo Dzwonników na Wawelu). Οι κωδωνοκρούστες είναι ως επί το πλείστον μέλη της ιντελιγκέντσια της Κρακοβίας και η ιδιότητα μέλους συχνά μεταβιβάζεται από πατέρα σε γιο.[7] Έως το 1998, υπήρξε μόνο μία γυναίκα κωδωνοκρούστης.

Ένα άτομο που έχει συμμετάσχει στο χτύπημα της καμπάνας του Σιγισμούνδου τουλάχιστον 50 φορές κατά τη διάρκεια τουλάχιστον τριών ετών, λαμβάνει ένα σήμα με μια εικόνα της καμπάνας και την επιγραφή: Dzwonnik Zygmunta (Κωδωνοκρούστης της Καμπάνας του Σιγισμούνδου). Περιστασιακά απονέμονται τιμητικά σήματα σε άτομα που δεν χτύπησαν ποτέ το κουδούνι. Ένα μοναδικό, χρυσό τιμητικό σήμα δόθηκε στον Πάπα Ιωάννη Παύλο Β΄.[7]

Ημερομηνίες κουδουνίσματος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η καμπάνα χτυπά τακτικά στις μεγάλες καθολικές εορτές, στις εθνικές εορτές της Πολωνίας και στις εορτές των προστάτων αγίων της καμπάνας, του καθεδρικού ναού, της Κρακοβίας ή όλης της Πολωνίας. Επίσης, χτυπά σε άλλες ειδικές περιπτώσεις κατά την κρίση του αρχιεπισκόπου της Κρακοβίας.

Ο Πύργος του Σιγισμούνδου είναι ο πιο αριστερός από τους τρεις πύργους του Καθεδρικού Ναού της Κρακοβίας.
Περίσταση Ημερομηνία
Εορτασμός της Θεοτόκου 1 Ιανουαρίου
Θεοφάνια 6 Ιανουαρίου
Κυριακή των Βαΐων κινητή
Μεγάλο Σάββατο κινητή
Πάσχα κινητή
Δευτέρα του Πάσχα κινητή
Κυριακή του Θείου Ελέους κινητή
Ημέρα του Αγίου Σιγισμούνδου 2 Μαΐου
Ημέρα Συντάγματος. Ημέρα της Παναγίας, της Βασίλισσας της Πολωνίας 3 Μαΐου
Ημέρα του Αγίου Στανισλάου 8 Μαΐου
Πομπή του Αγίου Στανισλάου κινητή
Ανάληψη κινητή
Πεντηκοστή κινητή
Ημέρα της Αγίας Γιαντβίγκα 8 Ιουνίου
Αγία Δωρεά κινητή
Εορτή των Αγίων Πέτρου και Παύλου 29 Ιουνίου
Κοίμηση της Θεοτόκου. Ημέρα των Πολωνικών Ενόπλων Δυνάμεων 15 Αυγούστου
Ημέρα του Αγίου Βεντσέσλαου 28 Σεπτεμβρίου
Ημέρα του Αγίου Ιωάννη Παύλου Β΄ 22 Οκτωβρίου
Άγιοι Πάντες 1 Νοεμβρίου
Ψυχοσάββατο 2 Νοεμβρίου
Ημέρα Ανεξαρτησίας 11 Νοεμβρίου
Εορτή του Χριστού Βασιλέως κινητή
Αμόλυντη Σύλληψη 8 Δεκεμβρίου
Παραμονή Χριστουγέννων 24 Δεκεμβρίου
Χριστούγεννα 25 Δεκεμβρίου
Δεύτερη μέρα των Χριστουγέννων 26 Δεκεμβρίου

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. «Old, yes, but still 'as sound as a bell'. King Zygmunt’s 1521 bell celebrates 500th birthday». https://www.thefirstnews.com/article/old-yes-but-still-as-sound-as-a-bell-king-zygmunts-1521-bell-celebrates-500th-birthday-23179. Ανακτήθηκε στις 14 July 2021. 
  2. Rezler, Marek. «Zawieszenie dzwonu Zygmunta» [The Hanging of the Sigismund Bell]. Interkl@sa (στα Πολωνικά). Fundacja - Polski Portal Edukacyjny Interkl@sa. Ανακτήθηκε στις 15 Οκτωβρίου 2012. 
  3. ps, PAP (10 Απριλίου 2010). «Kard. Dziwisz: Dzwon Zygmunta obwieścił żałobę» [Cardinal Dziwisz: the Sigismund Bell announced a period of mourning]. gazeta.pl (στα Πολωνικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Απριλίου 2010. Ανακτήθηκε στις 10 Απριλίου 2010. 
  4. «Prezydent RP Lech Kaczyński z małżonką Marią spoczęli na Wawelu» [President Lech Kaczyński and his wife laid to rest on the Wawel Hill]. Portal Historyczny PAP (στα Πολωνικά). Warsaw: Polska Agencja Prasowa. 18 Απριλίου 2010. Ανακτήθηκε στις 24 Απριλίου 2010. [νεκρός σύνδεσμος]
  5. 5,0 5,1 5,2 5,3 Czuma, Mieczysław· Mazan, Leszek (1998). Austriackie gadanie czyli Encyklopedia galicyjska (στα Πολωνικά). Kraków: OWH Anabasis. σελίδες 116–118. ISBN 83-85931-06-6. 
  6. 6,0 6,1 psm, PAP (2011-11-07), «Zygmunt zadzwonił bez okazji. Sprawdzali, czy historia...», gazeta.pl, http://wiadomosci.gazeta.pl/wiadomosci/1,114883,10600106,Zygmunt_zadzwonil_bez_okazji__Sprawdzali__czy_historia___.html, ανακτήθηκε στις 2012-04-02 
  7. 7,0 7,1 7,2 7,3 «Sigismund Bell-Ringers». The Wawel Royal Cathedral of St Stanislaus BM and St Wenceslaus M. Parafia Archikatedralna św. Stanisława BM i św. Wacława. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Δεκεμβρίου 2010. Ανακτήθηκε στις 19 Ιανουαρίου 2010. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]