Ναός Αγίου Νικολάου Καβάλας

Ναός Αγίου Νικολάου Καβάλας
Είδος	εκκλησία και τζαμί
Αρχιτεκτονική	παραδοσιακή αρχιτεκτονική
Γεωγραφικές συντεταγμένες	40°56′10″N 24°24′48″E
Θρησκευτική υπαγωγή	Ιερά Μητρόπολις Φιλίππων, Νεαπόλεως και Θάσου
Διοικητική υπαγωγή	Καβάλα και Δήμος Καβάλας
Χώρα	Ελλάδα
Πολυμέσα
δεδομένα (π)

Ο Ιερός Ναός Αγίου Νικολάου Καβάλας είναι Ορθόδοξος Χριστιανικός Ναός στο κέντρο της Καβάλας, στην Ανατολική Μακεδονία.

Περιγραφή

Ο ιερός χώρος αποτέλεσε διαρκώς, από την αρχαιότητα, μέχρι σήμερα χώρο λατρείας. Στους προχριστιανικούς χρόνους, όταν η πόλη ονομαζόταν Νεάπολις, οικοδομήθηκε μικρό πιθανόν σε μέγεθος ειδωλολατρικό ιερό προς τιμή γυναικείας θεότητας. Το ιερό βρισκόταν περίπου στο σημείο όπου σήμερα υψώνεται το κωδωνοστάσιο του ναού και τμήματα των μαρμάρων του σώζονται εντοιχισμένα στην εξωτερική τοιχοποιία, κυρίως στην βάση του σημερινού κωδωνοστασίου. Τα πρώτα ευρωπαϊκά χώματα που πατάει ο απόστολος Παύλος το 49 μ.Χ., είναι εδώ! Στο σημείο όπου αποβιβάστηκε ο απόστολος των εθνών και της αγάπης υπάρχει σήμερα λαμπρό μνημείο, που θυμάται και τιμά το μεγάλο αυτό γεγονός.

Έπειτα από την παύση των διωγμών και τον εκχριστιανισμό των κατοίκων, θα πρέπει να δεχθούμε την μετατροπή του ειδωλολατρικού ιερού της παραλίας σε χριστιανικό ναό, ίσως το 312-342 μ.Χ. Στον 6ο αιώνα, επί αυτοκράτορα Ιουστινιανού, όταν η πόλη ονομάστηκε Χριστούπολις, θα πρέπει να χρονολογηθεί η οικοδόμηση της βασιλικής του αποστόλου Παύλου, η οποία αποτέλεσε αντίγραφο του ναού των αγίων Αποστόλων Κωνσταντινουπόλεως. Με βάση τα μέχρι σήμερα αρχαιολογικά δεδομένα, ο βυζαντινός μεγαλοπρεπής ναός του αποστόλου Παύλου, λόγω του μεγέθους και της «αποστολικότητάς» του ίσως αποτελούσε και τον Καθεδρικό ναό της Χριστούπολης.

Η άφιξη των Νορμανδών στην Χριστούπολη το 1185 ισοπέδωσε την πόλη και την μεγαλοπρεπή βασιλική. Μετά από την αποχώρηση των Νορμανδών, οι κάτοικοι φαίνεται ότι χρησιμοποιώντας αρκετά δομικά και αρχιτεκτονικά μέλη των προγενέστερων ναών, τα οποία με τον τρόπο αυτό διασώθηκαν, ανήγειραν μικρό ναό για την κάλυψη των λατρευτικών αναγκών της πόλης. Ο ναός αυτός μετατράπηκε από το 1204 μέχρι το 1261 σε ρωμαιοκαθολικό ναό –ίσως του αγίου Λαζάρου– κατόπιν δε και πάλι σε ελληνορθόδοξο.

Η κατάληψη της Χριστούπολης το 1391 από τους Οθωμανούς είχε ως αποτέλεσμα την ερήμωση της πόλης και τον εποικισμό της, έπειτα από σχεδόν ένα αιώνα, από Τούρκους προερχόμενους από την κωμόπολη - κάστρο «Καβάλλα» του Ικονίου, οι οποίοι έδωσαν το σημερινό όνομα στην πόλη. Ο φημισμένος για τα έργα του στην Καβάλα Ιμπραήμ πασάς το 1530 ανήγειρε μεγαλοπρεπές τέμενος. Με την ανταλλαγή των πληθυσμών και την έλευση στην πόλη χιλιάδων Ελλήνων κυρίως από την Μικρά Ασία και τον Πόντο, ο ιερός χώρος αρχικά φιλοξενεί πρόσφυγες, κατόπιν δε -το 1928- μετατρέπεται και πάλι σε χριστιανικό ναό, αφιερώνεται στον προστάτη των ναυτικών άγιο Νικόλαο αρχιεπίσκοπο Μύρων και καθημερινά μεταφέρει σε κάθε άνθρωπο καλής θέλησης τα αιώνια χριστιανικά μηνύματα της ειρήνης, της αγάπης και της ενότητας όλου του κόσμου.

Τα τελευταία χρόνια, δυστυχώς, τα βρόχινα ύδατα και η πάροδος του χρόνου έφεραν την αλλοίωση του ιερού αυτού χώρου, η οποία είναι πλέον εμφανής, όχι μόνο στις εξωτερικές του όψεις, αλλά και στο εσωτερικό του. Επιβάλλεται άμεσα η συντήρηση και ανακαίνιση, προϋπολογισμού πολλών χιλιάδων ευρώ. Όλοι μαζί μπορούμε να γίνουμε συμμέτοχοι σε αυτό το μεγαλόπνοο έργο. Μπορείτε να καταθέσετε το ποσό που επιθυμείτε στον αριθμό λογαριασμού όψεως, επ΄ ονόματι του «I.N.A.N.KAVALAS» (Eurobank) IBAN: GR5402607690000730200439582. Σας παρακαλούμε πολύ, βοηθήστε μας στην ανακαίνιση! Και η πλέον μικρή προσφορά είναι πολύτιμη! Όλοι μαζί μπορούμε να τα καταφέρουμε! Σας ευχαριστούμε και σας ευγνωμονούμε!

Εικόνες

• 
  Πανοραμική εικόνα Καβάλας το 1913 από το Τελωνείο. Ο μιναρές που διακρίνεται είναι το τέμενος Ιμπραήμ Πασά το οποίο αργότερα έγινε η Εκκλησία του Αγίου Νικολάου.
• 
  Ο Ιερός Ναός του Αγίου Νικολάου - πρώην τέμενος Ιμπραήμ Πασά. Κάτω αριστερά υπάρχει το ψηφιδωτό ως ανάμνηση της απόβασης του Αποστόλου Παύλου στο λιμάνι.

Βιβλιογραφία

• Η Οθωμανική Αρχιτεκτονική στην Ελλάδα. Υπουργείο Πολιτισμού (ΥΠ.ΠΟ.). 2008. σελ. 264. ISBN 978-960-214-792-4. 
• Heath W. Lowry (2009). In the Footsteps of the Ottomans: A Search for Sacred Spaces & Architectural Monuments in Northern Greece]. Istanbul: Mary Martin Booksellers / Bahçesehir University Publications. σελίδες 61–81. ISBN 9789756437865.