Κύριοι δρόμοι της Κύπρου

Μετά την άφιξη των πρώτων αυτοκινήτων στο νησί το 1907, η Κύπρος έχει αναπτύξει ένα από τα πιο σύγχρονα οδικά δίκτυα στην Ευρώπη. Σύμφωνα με τις στατιστικές για το 2002, το οδικό δίκτυο στις ελεύθερες περιοχές της Κύπρου αποτελείται από 7.206 χλμ. ασφαλτοστρωμένους και 4.387 χλμ. άστρωτους (χωρίς άσφαλτο) δρόμους.

Το Τμήμα Δημοσίων Έργων του Υπουργείου Συγκοινωνιών και Έργων είναι υπεύθυνο για τη συντήρηση, τη βελτίωση και την κατασκευή αυτοκινητοδρόμων, την πλειονότητα των αγροτικών, το υπεραστικό οδικό δίκτυο και τις κύριες αστικές οδούς. Οι δήμοι είναι υπεύθυνοι για τη δευτεροβάθμια συντήρηση των τοπικών αστικών δρόμων. Η τουρκική εισβολή του 1974 άλλαξε ριζικά το πρόγραμμα ανάπτυξης των οδικών δικτύων και δημιούργησε νέες προτεραιότητες για την κάλυψη των αυξημένων αναγκών, σε περιοχές που ελέγχονται από την κυβέρνηση, όπου το 80% του πληθυσμού της Κύπρου και το μεγαλύτερο μέρος της ανάπτυξης είχε συγκεντρωθεί στο νότιο μέρος του νησιού. Πλέον η κατάσταση του οδικού δικτύου του νησιού μπορεί να θεωρηθεί αρκετά καλή, αν κρίνει κανείς και τα στατιστικά σύμφωνα με τα οποία τα θανατηφόρα ατυχήματα στην Κύπρο από το 2004 μέχρι το 2009 είχαν μειωθεί μέχρι 40%. ^[1]

Επειδή το 1907, όταν και ήρθαν τα πρώτα αυτοκίνητα στο νησί, η Κύπρος βρισκόταν υπό αγγλική κατοχή, τα πρώτα αυτοκίνητα ήταν με το τιμόνι δεξιά και έτσι η χώρα συνεχίζει να οδηγεί από τα αριστερά και μετά την αγγλική κατοχή (που έληξε το 1960). Τα όρια ταχύτητας στην Κύπρο είναι:

100 χιλ./ώρα στους αυτοκινητόδρομους (εξαιρούνται τα φορτηγά) και κατώτερο όριο 65 χιλ./ώρα
80 χιλ./ώρα σε μη κατοικημένες περιοχές
50 χιλ./ώρα σε κατοικημένη περιοχή^[2]

Κατηγοριοποίηση του οδικού δικτύου[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το οδικό δίκτυο της Κύπρου μπορεί να αναλυθεί σε 5 κατηγορίες:

Αυτοκινητόδρομοι (Α): Αποτελούν τους βασικούς άξονες του νησιού. Αποτελούνται από 2 ή 3 λωρίδες ανά κατεύθυνση, με ανισόπεδους κόμβους, και έχουν το πρόθεμα Α. Έχουν ανώτερο όριο ταχύτητας 100 χλμ./ώρα, με παράταση μέχρι τα 120 χλμ./ώρα, και κατώτερο τα 65 χλμ./ώρα. Συνήθως αντικαθιστούν τις κύριες οδούς (με πρόθεμα Β) και έχουν την ίδια αρίθμηση (π.χ. Ο αυτοκινητόδρομος Α1 έχει αντικαταστήσει την αντίστοιχη κύρια οδό Β1). Μερικές φορές μάλιστα οι αυτοκινητόδρομοι αποτελούν βελτίωση της υπάρχουσας κύριας οδού (π.χ. Α3-Β3). Ο πρώτος κατασκευάστηκε το 1970 μεταξύ Λευκωσίας και Αεροδρομίου Λευκωσίας, που είναι όμως κατεχόμενος. Από το 1984 και έπειτα κατασκευάστηκαν οι υπόλοιποι.
Υπεραστικοί δρόμοι (Β): Χρησιμοποιούν πρόθεμα Β. Αποτελούνται κυρίως από 1 λωρίδα ανά κατεύθυνση εκτός σε ορισμένες περιπτώσεις κοντά σε κατοικημένες περιοχές όπου αποτελούνται από 2 λωρίδες ανά κατεύθυνση. Παρακάμπτουν όλους τους ενδιάμεσους σταθμούς, και έχουν σταθερά όριο ταχύτητας 80 χλμ./ώρα, και κατώτερο τα 65 χλμ./ώρα. Οι κύριες οδοί έχουν κατασκευαστεί παλαιότερα από τους αυτοκινητοδρόμους και αποτέλεσαν το βασικό κορμό του δικτύου μέχρι την ολοκλήρωση των αυτοκινητοδρόμων. Άρχισαν να κατασκευάζονται από το 1945 και έπειτα, με την τελευταία μεταξύ Πάφου και Πόλης Χρυσοχούς το 1979. Από το 1984 και έπειτα άρχισαν να αντικαθιστώνται από του αυτοκινητοδρόμους, και χρησιμοποιούνται πλέον για περιφερειακές διαδρομές.
Κύριοι δρόμοι (Ε): Αποτελούνται από 1 λωρίδα ανά κατεύθυνση, είναι ασφαλτοστρωμένοι και χρησιμοποιήσουν το πρόθεμα Ε καθώς και 3 ψηφία. Εκτός κατοικημένων περιοχών έχουν όριο ταχύτητας 80 χλμ./ώρα. Περνούν, με ελαφρές παρακάμψεις, από τα κυριότερα ή περισσότερα χωριά της κάθε περιοχής, όπου το όριο πέφτει στα 50 χλμ./ώρα. Αν και οι πρώτοι κατασκευάστηκαν την δεκαετία του 1950 μεταξύ των μεγαλύτερων κεφαλοχωριών και των αστικών πόλεων, κατασκευάστηκαν μαζικά στα τέλη της δεκαετίας του 1970 και τη δεκαετία του 1980. Το πρώτο ψηφίο υποδεικνύει την κύρια οδό (ή την δευτερεύουσα) από την οποία ξεκινάει ο άξονας. Οι δευτερεύουσες οδοί συνδέουν κυρίως επαρχιακές πόλεις μεταξύ τους.
Τοπικοί δρόμοι (F): Χρησιμοποιούν το πρόθεμα F. Πρόκειται για τους παλαιούς δρόμους που κατασκευαστήκαν τα πρώτα χρόνια της Αγγλοκρατίας και ασφαλτοστρώθηκαν στις αρχές τις δεκαετίας του 1960, τα πρώτα χρόνια της Κυπριακής Ανεξαρτησίας. Σκοπός τους ήταν η σύνδεση των χωριών με τα τοπικά κεφαλοχώρια και τα εν συνεχεία με τα αστικά κέντρα, για αυτό και περνούν από όλα τα χωριά της εκάστοτε περιοχής. Αν και στην μεγάλη πλειοψηφία τους πρόκειται για δρόμους 2 λωρίδων, όπως της κατηγορίας Ε, λόγο του ότι περνούν μέσα από κέντρα χωριών, όπου δεν χωράνε 2 αυτοκίνητα, ή από δύσβατες περιοχές, όπου δεν μπορούν να αναπτυχθούν υψηλές ταχύτητες, τους καθιστούν σε αρκετά σημεία στενούς και ελικοειδής, οπόταν και τους κατατάσσουν σε αυτή την κατώτερη κατηγορία. Εκτός κατοικημένων περιοχών όπου υπάρχουν 2 λωρίδες, έχουν όριο 50 χλμ./ώρα, ή ακόμα και μέχρι 80 χλμ./ώρα αν το επιτρέπει η ευθύτητα του δρόμου. Στις κατοικημένες περιοχές, όπου είναι συνήθως δρόμοι 1 λωρίδας, και σε περιοχές όπου στενεύει ο δρόμος, το όριο είναι 30 χλμ./ώρα. Αποτέλεσαν τις κυριότερες οδικές αρτηρίες μεταξύ υπαίθρου και πόλεων μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1970 και τη δεκαετία του 1980, όταν και άρχισαν να κατασκευάζονται μαζικά σε όλες τις περιοχές της Κύπρου οι Κύριοι Δρόμοι (κατηγορίας Ε). Όταν ξεκίνησε η κατηγοριοποίηση τους τους τις αρχές της δεκαετίας του 1980, συμπεριλήφθηκαν σε αυτήν ορισμένοι δρόμοι που προηγουμένως δεν ήταν χρησιμοποιούνταν ώστε να καταστούν εναλλακτικές οδούς ή παρακαμπτήριους, οπόταν στρώθηκαν με άσφαλτο και οι τελευταίες τοπικές οδοί.
Οδοί χωρίς αρίθμηση: Μπορεί να είναι κύριες ή δευτερεύουσες οδοί. Οι συγκεκριμένοι άξονες κατασκευάστηκαν μετά την αρίθμηση του δικτύου και για αυτό τον λόγο παρέμεναν χωρίς αρίθμηση.

Αυτοκινητόδρομοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το 1970 κατασκευάστηκε ο πρώτος αυτοκινητόδρομος που συνέδε ως παρακαμπτήριος την Λευκωσίας και Αεροδρομίου Λευκωσίας. Η τουρκική εισβολή, το 1974 άλλαξε ριζικά την ανάπτυξη του οδικού δικτύου του νησιού. Λόγω της συγκέντρωσης του πλυθησμού στο νότιο τμήμα της νήσου, του προσέδωσε ιδιαίτερη βάση. Έτσι και οι πρώτοι αυτοκινητόδρομοι που κατασκευάστηκαν ήταν στο νότιο μέρος του νησιού. Ο πρώτος αυτοκινητόδρομος της Κύπρου ήταν το 1986 και ήταν ο άξονας Λευκωσία-Λεμεσός (Α1). Μετά από 7 χρόνια, το 1991 κατασκευάστηκε και ο δεύτερος άξονας Λευκωσία-Λάρνακα (Α2). Το 1995 ολοκληρώθηκε ο άξονας Λάρνακα-Λεμεσός, ενώ το 1997 το δίκτυο έφτασε μέχρι την Πάφο, οπού και παραδόθηκε στην κυκλοφορία και η μεγαλύτερη σήραγγα στο νησί, μήκους 900 μέτρων. Το 2002, το δίκτυο των αυτοκινητοδρόμων έφτασε μέχρι την Αγία Νάπα (Α3). Μάλιστα ο άξονας περιλάμβανε και την πρώτη περιφερειακή οδό του νησιού (Περιμετρική Λάρνακας). Επί του παρόντος, είναι άλλοι 3 αυτοκινητόδρομοι υπό μελέτη (Α7, Α9, Α22). Ακόμα, υπάρχουν μελέτες για την κατασκευή οδικού άξονα από την Λεμεσό μέχρι τον Σαϊττά χωρίς όμως αυτές να βρίσκονται σε προχωρημένο στάδιο.

Πλέον το δίκτυο των κυπριακών αυτοκινητοδρόμων είναι αρκετά εκτεταμένο ώστε αντιστοιχούν 38,6 χιλιόμετρα ανά 100.000 κατοίκους (σύμφωνα με την Eurostat)^{[εκκρεμεί παραπομπή]}, ενώ οι αυτοκινητόδρομοι δεν έχουν διόδια.

Κατάλογος Αυτοκινητοδρόμων[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Όνομα	Προορισμοί	Πρόοδος	Σημειώσεις
Λευκωσία - Λεμεσός	Λευκωσία, Λεμεσός	73/73χλμ
Λευκωσία - Λάρνακα	Αλάμπρα, Λύμπια, Λάρνακα	21/21χλμ
Διεθνής Αερολιμένας Λάρνακας - Αγία Νάπα	Λάρνακα (Διεθνής Αερολιμένας), Αγία Νάπα	55/55χλμ
Λάρνακα - Διεθνής Αερολιμένας Λάρνακας	Λάρνακα, Διεθνής Αερολιμένας		το προϋπάρχον τμήμα δεν είναι αυτοκινητόδρομος
Λάρνακα - Λεμεσός	Λάρνακα, Αγγλισίδες, Κοφίνου	19/19χλμ
Λεμεσός - Πάφος	Λεμεσός, Πισσούρι, Πάφος	66/66χλμ
Πάφος - Πόλη Χρυσοχούς	Πάφος - Πόλη Χρυσοχούς	0/31χλμ	υπό μελέτη
Λευκωσία - Αστρομερίτης	Λευκωσία, Δένεια, Αστρομερίτης	20/65χλμ	υπό μελέτη: Δένεια - Αστρομερίτης
Περιφερειακή Λευκωσίας	Λευκωσία	0/32χλμ	υπό μελέτη

Υπεραστικοί Δρόμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κατάλογος Υπεραστικών Δρόμων[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αριθμός	Διαδρομή
Β1 Β1	Λεμεσός - Αμαθούσα - Πεντάκωμο - Χοιροκοιτία - Κοφίνου - Μοσφιλωτή - Πέρα Χωριό-Νήσου - Στρόβολος - Λευκωσία
Β2 Β2	Βιομηχανική Περιοχή Δαλιού - Δάλι - Λύμπια - Αραδίππου - Λάρνακα
Β3 Β3	Λάρνακα - Ορόκλινη - Δεκέλεια - Ορμήδεια - Ξυλοφάγου - - Αγία Νάπα
Β4 Β4	Λάρνακα - Αεροδρόμιο Λάρνακας - Κίτι
Β5 Β5	Λάρνακα - Κλαυδιά - Αγγλισίδες - Κοφίνου
Β6 Β6	Λεμεσός - Ύψωνας - Ερήμη - Επισκοπή - Πισσούρι - Κούκλια - Γεροσκήπου - Πάφος
Β7 Β7	Πάφος - Μεσόγη - Τσάδα - Στρουμπί - Γιόλου - Χρυσοχού - Πόλη Χρυσοχούς
Β8 Β8	Λεμεσός - Άλασσα - Τριμίκλινη - Μονιάτης - Πλάτρες - Τρόοδος
Β9 Β9	Τρόοδος - Γαλάτα - Ευρύχου - Αστρομερίτης - Περιστερώνα Λευκωσίας - Κοκκινοτριμιθιά - - Λευκωσία
Β10 Β10	Κοκκινοτριμιθιά - Κλειστός Αερολιμένας Λευκωσίας - Λευκωσία
Β13 Β13	Αγίου Ανδρέου - Καντάρας (Λευκωσία)
Β16 Β16	Λεωφόρος Τζον Κέννεντυ (Λευκωσία)
Β17 Β17	Λάρνακος (Λευκωσία - Αγλαντζιά)
Β18 Β18	Γρηγόρη Αυξεντίου (Λευκωσία - Άγιος Δομέτιος)
Β20 Β20	Αποστόλου Παύλου (Πάφος-Κάτω Πάφος).
Β22 Β22	Σπύρου Κυπριανού - Καλαμών (Μακεδονίτισσα - Αρχάγγελος - Στρόβολος - Γενικό Νοσοκομείο Λευκωσίας)