Αξιότιμος Μάστερ Αθλητισμού

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Ο τίτλος "Αξιότιμος Μάστερ Αθλητισμού" είναι τιμητικός αθλητικός τίτλος.

Ο τίτλος "Αξιότιμος Μάστερ Αθλητισμού" δημιουργήθηκε το 1934, στην ΕΣΣΔ (από το 1983, η επίσημη του ονομασία ήταν "Αξιότιμος Μάστερ Αθλητισμού της ΕΣΣΔ"). Αναλογικοί τίτλοι υπήρχαν στη Βουλγαρία, στην Πολωνία (υπάρχει και σήμερα), στη Λαϊκή Δημοκρατία της Γερμανίας, στη Ρουμανία και στην Τσεχοσλοβακία[1].

Μετά τη διάλυση της ΕΣΣΔ, το 1991, ο τίτλος "Αξιότιμος Μάστερ Αθλητισμού της ΕΣΣΔ", το 1992, απονεμήθηκε σε αθλητές για τη συνεισφορά τους στην Ενοποιημένη Ομάδα της πρώην ΕΣΣΔ. Από το 1992, ο τίτλος "Αξιότιμος Μάστερ Αθλητισμού" απονέμεται σε αρκετές χώρες (όχι σε όλες) της πρώην ΕΣΣΔ (σε κάποιες - ως τιμητικός τίτλος).

Αξιότιμος Μάστερ Αθλητισμού της ΕΣΣΔ[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στις 27 Μαΐου 1934, η Κεντρική Εκτελεστική Επιτροπή της ΕΣΣΔ έλαβε την απόφαση για τη δημιουργία του τίτλου "Αξιότιμος Μάστερ Αθλητισμού" (από το 1983, επίσημη ονομασία Αξιότιμος Μάστερ Αθλητισμού της ΕΣΣΔ), το οποίο απονεμόταν στους εξαιρετικούς αθλητές - δραστήριους χτίστες της σοβιετικής φυσικής κουλτούρας.

Οι πρώτοι Αξιότιμοι Μάστερ Αθλητισμού[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στις 5 Ιουνίου 1934, ο τίτλος απονεμήθηκε σε 22 αθλητές, και τα ονόματα τους έγιναν γνωστά στις 17 Ιουνίου 1934, από την εφημερίδα Πράβντα. Ο πρώτος αθλητής που έλαβε τον τίτλο "Αξιότιμος Μάστερ Αθλητισμού της ΕΣΣΔ" ήταν ο Γιάκοφ Μέλνικοφ. Δέκα αθλητές ήταν από τη Μόσχα, δέκα από το Λένινγκραντ, ένας από το Κίεβο και ένας από το Χάρκοβο.

Νούμερο Αθλητής Άθλημα Πόλη Σύλλογος/Όμιλος
1 Γιάκοφ Μέλνικοφ Τρέξιμο στον πάγο Μόσχα «Τορπέντο»
2 Πλατόν Ιππόλιτοφ Τρέξιμο στον πάγο Μόσχα «Ντιναμό»
3 Βλαντιμίρ Καλίνιν Τρέξιμο στον πάγο Λένινγκραντ ??
4 Μιχαήλ Μπουτούσοφ Ποδόσφαιρο Λένινγκραντ «Ντιναμό»
5 Πάβελ Μπατίρεφ Ποδόσφαιρο Λένινγκραντ «Σπαρτάκ»
6 Νικολάι Σταρόστιν Ποδόσφαιρο Μόσχα «Σπαρτάκ»
7 Φιόντρο Σέλιν Ποδόσφαιρο Μόσχα «Ντιναμό»
8 Πιότρ Ισάκοφ Ποδόσφαιρο Μόσχα «Σπαρτάκ»
9 Αλεξάντερ Μπεζρούκοφ Στίβος Κίεβο ??
10 Νικολάι Σοκολόφ Ποδόσφαιρο Λένινγκραντ «Ντιναμό»
11 Αλεξάντερ Ντέμιν Στίβος Μόσχα ΤΣΣΚΑ Μόσχας
12 Αλεξέι Μακσούνοφ Στίβος Λένινγκραντ «Ντιναμό»
13 Ιβάν Πριβάλοφ Ποδόσφαιρο Χάρκοβο «Λοκομοτίβ»
14 Μαριά Σαμάνοβα Στίβος Μόσχα «Μέντικ»
15 Αλεξάντερ Μπουχάροφ Άρση βαρών Μόσχα «Ντιναμό»
16 Αλεξάντερ Σούμιν Κολύμβηση Λένινγκραντ ??
17 Βλαντιμίρ Βόνογκ Ποδόσφαιρο, Ρωσικό χόκεϊ Λένινγκραντ ??
18 Ντμίτρι Βασίλεφ Σκι Μόσχα ΤΣΣΚΑ Μόσχας
19 Αλεξάντερ Ριζόφ Σκοποβολή Λένινγκραντ «Ντιναμό»
20 Ευγκένι Κουντριάφτσεφ Αντισφαίριση Λένινγκραντ «Ντιναμό»
21 Πιότρ Ρομανόφσκι Σκάκι Λένινγραντ «Ίσκρα»
22 Αλεξάντερ Μαλιάεφ Στίβος Μόσχα «Ντιναμό»

Η απονομή του τίτλου "Αξιότιμος Μάστερ Αθλητισμού της ΕΣΣΔ" στο Γιάκοφ Μέλνικοφ διεξήχθη στην Αίθουσα Κουλτούρας της Εταιρείας Αυτοκινήτων Στάλιν, μπροστά σε χιλιάδες κόσμο[5]

Σήμα "Αξιότιμου Μάστερ Αθλητισμού της ΕΣΣΔ"[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το σχέδιο του "Αξιότιμου Μάστερ Αθλητισμού της ΕΣΣΔ" δημιουργήθηκε το 1935, από τον ζωγράφο Αλεξάντερ Νεμούχιν, ο οποίος, το 1939, επίσης έλαβε τον τίτλο του "Αξιότιμου Μάστερ Αθλητισμού της ΕΣΣΔ"[5].

Το αστέρι και το διάταγμα για απονομή του τίτλου "Αξιότιμος Μάστερ Αθλητισμού της ΕΣΣΔ" στον Βίκτορ Μιχάιλοφ, ο οποίος έγινε ο πρώτος πυγμάχος που έλαβε αυτό τον τίτλο (1936)

Συνολικά είχαν δοθεί 4500 τέτοια σήματα. Ο αριθμός αυτών των σημάτων ξεπερνά τον αριθμό των αθλητών που έλαβαν τον τίτλο "Αξιότιμος Μάστερ Αθλητισμού της ΕΣΣΔ" - στους αθλητές, από τους οποίους αφαιρέθηκε αυτός ο τίτλος, αλλά μετά ο τίτλος τους απονεμήθηκε εκ νέου και τους έδωσαν άλλο σήμα. Από τους 22 πρώτους "Αξιότιμους Μάστερ Αθλητισμού της ΕΣΣΔ", αυτοί από τους οποίους αφαιρέθηκε ο τίτλος και μετά τους απονεμήθηκε και πάλι ήταν ο Μιχαήλ Μπουτούσοφ και ο Πιότρ Ρομανόφσκι.

Η συνέχεια της ιστορίας του τίτλου[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στα χρόνια του Μεγάλου Πατριωτικού Πολέμου, ο τίτλος "Αξιότιμος Μάστερ Αθλητισμού της ΕΣΣΔ" απονεμόταν σε αθλητές που έλαβαν μέρος σε μάχες με τους Ναζί. Για παράδειγμα, ο Βίκτορ Αλεξέεφ, γνωστός αθλητής στίβου (και μετά προπονητής), το 1942, έλαβε τον τίτλο "Αξιότιμος Μάστερ Αθλητισμού της ΕΣΣΔ" για την προετοιμασία στρατιωτών και για υψηλές αθλητικές διακρίσεις[6], ενώ το 1943, τον τίτλο "Αξιότιμος Μάστερ Αθλητισμού της ΕΣΣΔ" έλαβε ο Α. Αβακιάν, για το ότι σκότωσε Γερμανό με ένα χτύπημα (με χέρι) στο μέτωπο[7].

Στο δεύτερο μισό της δεκαετίας 1940 και στις αρχές της δεκαετίας 1950, ο αριθμός απονομών του τίτλου "Αξιότιμος Μάστερ Αθλητισμού της ΕΣΣΔ" απότομα αυξήθηκε. Στο πρώτο μέσο της δεκαετίας 1950, λόγω της εμφάνισης των σοβιετικών αθλητών στην παγκόσμια αρένα, αποφασίστηκε να απονεμηθεί ο τίτλος "Αξιότιμος Μάστερ Αθλητισμού της ΕΣΣΔ" στους αθλητές για τα επιτεύγματα τους σε παγκόσμιες αθλητικές διοργανώσεις.

  • Το 1945, τον τίτλο "Αξιότιμος Μάστερ Αθλητισμού της ΕΣΣΔ" έλαβε ο Ιβάν Πονντούμπνι, ο οποίος ποτέ δεν συμμετείχε ως αθλητής-ερασιτέχνης.
  • Πολλοί σοβιετικοί αστροναύτες έλαβαν τον τίτλο "Αξιότιμος Μάστερ Αθλητισμού της ΕΣΣΔ" για τα ρεκόρ τους στον κλάδο του διαστήματος.
  • Ανάμεσα στους αθλητές που έλαβαν τον τίτλο "Αξιότιμος Μάστερ Αθλητισμού της ΕΣΣΔ" ήταν και η Νατάλια Μπογκοσλόφσκαγια, η οποία ήταν 9 φορές πρωταθλήτρια ΕΣΣΔ στο πένταθλο του ΕΔΑ ΕΣΣΔ, αθλήματος, το οποίο, δεν εξαπλώθηκε πουθενά εκτός στην ΕΣΣΔ[8].

Ξένοι "Αξιότιμοι Μάστερ Αθλητισμού της ΕΣΣΔ"[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Σε περίπτωση μόνιμης μετακόμισης σε άλλη χώρα (ή και άρνησης για επιστροφή στην ΕΣΣΔ), στη σοβιετική εποχή, αφαιρούταν ο τίτλος "Αξιότιμος Μάστερ Αθλητισμού της ΕΣΣΔ". Έτσι έγινε με τον Ισέρ Κουπερμάν, τη Λουντμίλα Μπελοούσοφα, τον Ολέγκ Προτοπόποφ και τον Βίκτορ Κορτσνόι.

Η μοναδική εξαίρεση ήταν ο ποδοσφαιριστής Αγκουστίν Γκόμες, ο οποίος έφθασε στην ΕΣΣΔ ως παιδί των Ισπανών ρεπουμπλικάνων, και ο οποίος γύρισε στην Ισπανία για να γίνει μέλος του κομμουνιστικού κόμματος[9].

Τον Δεκέμβριο του 1972, λόγω της 50ης επετείου της ίδρυσης της ΕΣΣΔ, ο τίτλος απονεμήθηκε στους παρακάτω αθλητές σοσιαλιστικών χωρών[5]:

Αθλητές, από τους οποίους αφαιρέθηκε ο τίτλος "Αξιότιμος Μάστερ Αθλητισμού της ΕΣΣΔ"[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αξιότιμος Μάστερ Αλπινισμού[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο τίτλος δημιουργήθηκε το 1934, από την Κεντρική Εκτελεστική Επιτροπή της ΕΣΣΔ. Το ίδιο έτος, ο τίτλος απονεμήθηκε στον Βιτάλι Αμπαλάκοφ, στον Ευγκένι Αμπαλάκοφ, στον Λεφ Μπαρχάς και στον Νικολάι Κριλένκο. Το 1936, ο τίτλος μετονομάστηκε σε "Αξιότιμος Μάστερ Αθλητισμού" στον αλπινισμό[15].

Αξιότιμος Μάστερ Αθλητισμού της Ρωσίας[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το σήμα του "Αξιότιμου Μάστερ Αθλητισμού της Ρωσίας".

Ο τίτλος "Αξιότιμος Μάστερ Αθλητισμού της Ρωσίας" (ρωσ. «Заслуженный мастер спорта России») είναι τιμητικός αθλητικός τίτλος, που δημιουργήθηκε το 1992. Η τελευταία, μέχρι σήμερα, αλλαγή για τον λόγο της απονομής έγινε το 2008[16]. Ο τίτλος απονέμεται από τα διοικητικά όργανα των οργανώσεων φυσικής κουλτούρας και αθλητισμού, και απονέμεται μόνο σε ρώσους πολίτες.

Ο τίτλος "Αξιότιμος Μάστερ Αθλητισμού της Ρωσίας" απονέμεται σε:

  • Νικητές των Ολυμπιακών, των Παραολυμπιακών και των Ολυμπιακών (για κουφούς) Αγώνων.
  • Παγκόσμιους πρωταθλητές σε αθλήματα που συμπεριλαμβάνονται στους Ολυμπιακούς, στου Παραολυμπιακούς και στους Ολυμπιακούς (για κουφούς) Αγώνες, σε ατομικά ή ομαδικά αθλήματα.
  • Νικητές άλλων διοργανώσεων
  • ("σαν εξαίρεση")Πολίτες για τη σημαντική τους συνεισφορά στην ανάπτυξη του αθλητισμού στη Ρωσία.

Η αφαίρεση του τίτλου μπορεί να γίνει όταν:

  • Δεν βρεθούν επειχηρήματα για την απονομή του τίτλου.
  • Κάποιος αθλητής παίρνει αναβολικά.
  • Κάποιος αθλητής διεπράξει έγκλημα.

Σημαντικές περιπτώσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Το 2006, ο τίτλος "Αξιότιμος Μάστερ Αθλητισμού της Ρωσίας" απονεμήθηκε στη Λίνα Τσεριάζοβα, παγκόσμια πρωταθλήτρια στο ελεύθερο σκι, η οποία συμμετείχε για το Ουζμπεκιστάν[17].
  • Το 2008, ο τίτλος "Αξιότιμος Μάστερ Αθλητισμού της Ρωσίας", συμπεριλαμβανόμενου και των υπόλοιπων ποδοσφαιριστών της Ζενίτ Αγίας Πετρούπολης (για την κατάκτηση του Κυπέλλου ΟΥΕΦΑ), έλαβε ο αρχηγός της ομάδας, Ανατόλι Τιμασούκ[18], ο οποίος δεν είναι κάτοχος ρωσικού διαβατηρίου - κατάγεται από την Ουκρανία, και έχει λάβει τον τίτλο "Αξιότιμος Μάστερ Αθλητισμού της Ουκρανίας" (2005)[19]. Οι άλλοι ξένοι ποδοσφαιριστές της Ζενίτ, οι οποίοι δεν είχαν ρωσικό διαβατήριο, δεν έλαβαν τον τίτλο.

Αξιότιμος Μάστερ Αθλητισμού της Ουκρανίας[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το σήμα του "Αξιότιμου Μάστερ Αθλητισμού της Ουκρανίας".

Ο τίτλος "Αξιότιμος Μάστερ Αθλητισμού της Ουκρανίας" (ουκ. Заслужений майстер спорту України) δημιουργήθηκε στις 14 Απριλίου 1993, και τότε ήταν τιμητικός αθλητικός τίτλος[2], ενώ από το 2006 - αθλητικός τίτλος[3]. Ο πρώτος αθλητής που έλαβε τον τίτλο "Αξιότιμος Μάστερ Αθλητισμού Ουκρανίας" ήταν ο Σεργκέι Μπουμπκά[20]. Ο τίτλος απονέμεται από τα διοικητά όργανα οργνανώσεων φυσικής κουλτούρας και αθλητισμού, και απονέμεται σε ουκρανούς πολίτες.

Σύμφωνα με τον κανονισμό από το 2006, ο τίτλο "Αξιότιμος Μάστερ Αθλητισμού της Ουκρανίας" απονέμεται σε:

Σε Ολυμπιακά αθλήματα:
  • Νικητές των Ολυμπιακών Αγώνων και του Παγκοσμίου Πρωταθλήματος.
  • Ευρωπαϊκούς Πρωταθλητές (2 φορές) (αν το πρωτάθλημα διεξάγεται 2 φορές κάθε 4 χρόνια)
Σε μη Ολυμπιακά αθλήματα:
Σε ατομικά αθλήματα:
  • Νικητές (2 φορές) των Παραολυμπιακών Αγώνων, των Ολυμπιακών Αγώνων Κουφών, των παγκοσμίων πρωταθλημάτων, των ευρωπαϊκών πρωταθλημάτων και της Παγκόσμιας Ολυμπιάδας Σκακιού.

Αν και ο κανονισμός αυτός δεν επιτρέπει την απονομή του τίτλου για άλλα επιτεύγματα, σε κάποιες περιπτώσεις γινόταν με βάση άλλων κριτηρίων. Για παράδειγμα, το 2009, τον τίτλο "Αξιότιμος Μάστερ Αθλητισμού της Ουκρανίας" έλαβαν 17 ποδοσφαιριστές της Σαχτάρ Ντονέτσκ, και μάλιστα, 10 από αυτούς δεν ήταν κάτοχοι ουκρανικού διαβατηρίου[21].

Σύμφωνα με τον κανονισμό από το 2006, ο τίτλος μπορεί να αφαιρεθεί σε περίπτωση που ο αθλητής παίρνει αναβολικά.

Αξιότιμος Μάστερ Αθλητισμού της Λευκορωσίας[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το σήμα του "Αξιότιμου Μάστερ Αθλητισμού της Λευκορωσία" (2005).

Ο τίτλος "Αξιότιμος Μάστερ Αθλητισμού της Λευκορωσίας" (λευκ. Заслужаны майстар спорту Рэспублiкi Беларусь) είναι τιμητικός τίτλος, ο οποίος απονέμεται από τον Πρόεδρο της χώρας.

Ο τίτλος δημιουργήθηκε το 1994, και τότε ήταν τιμητικός αθλητικός τίτλος, ενώ από τις 13 Απριλίου 1995 - τιμητικός τίτλος[22].

Ο τιμητικός τίτλος "Αξιότιμος Μάστερ Αθλητισμού της Λευκορωσίας" απονέμεται σε αθλητές, καθώς και σε αθλητές με ειδικές ανάγκες, για τα επιτεύγματα τους στους Ολυμπιακούς και Παραολυμπιακούς Αγώνες, στους Παγκόσμιους Αγώνες, στα Παγκόσμια και Ευρωπαϊκά πρωταθλήματα.

Στις 12 Απριλίου 1996, τα πρόσωπα που κατείχαν τον τίτλο "Αξιότιμος Μάστερ Αθλητισμού της ΕΣΣΔ" έγιναν ίσοι με αυτούς που κατείχαν τον τίτλο "Αξιότιμος Μάστερ Αθλητισμού της Λευκορωσίας" (το 1994 και το 1995, κάποιοι έλαβαν και τους 2 τίτλους).

Η περιγραφή του σήματος του τίτλου "Αξιότιμος Μάστερ Αθλητισμού της Λευκορωσίας" έγινε δεκτή στις 15 Ιανουαρίου 1996, ενώ στις 8 Απριλίου 2005[23], έγινε δεκτή νέα περιγραφή, όπου τα λόγια μεταφράστηκαν από τα ρωσικά στα λευκορωσικά.

Συγκεκριμένα κριτήρια για την απονομή του τίτλου δεν υπάρχουν. Ο τίτλος απονέμεται σε νικητές των Ολυμπιακών Αγώνων - το 2002, ο τίτλος απονεμήθηκε στους παίχτες της Εθνικής Λευκορωσίας στο χόκεϊ, οι οποίοι κατέκτησαν την 4η θέση στους Ολυμπιακούς Αγώνες. Ο τίτλος απονέμεται και στους νικητές των Παραολυμπιακών Αγώνων.

Αξιότιμος Μάστερ Αθλητισμού της Βουλγαρίας[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο τίτλος "Αξιότιμος Μάστερ Αθλητισμού της Βουλγαρία" (βουλ. Заслужил майстор на спорта) δημιουργήθηκε από την εποχή του σοσιαλισμού στη χώρα. Ο τίτλος, σε σχέση με τις άλλες χώρες της πρώην ΕΣΣΔ, απονέμεται σε μέλη των διοικητικών οργάνων αθλητικών οργανώσεων[24].

Αξιότιμος Μάστερ Αθλητισμού της Πολωνίας[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το σήμα του "Αξιόλογου Μάστερ Αθλητισμού της Πολωνίας".[25]

Ο τίτλος "Αξιότιμος Μάστερ Αθλητισμού της Πολωνίας" (πολ. Zasłużony Mistrz Sportu) δημιουργήθηκε στις 17 Απριλίου 1950. Ο τίτλος απονέμεται στα διοικητικά όργανα των αθλητικών οργανώσεων:

  • Κύρια Επιτροπή Φυσικής Κουλτούρας (Glowny Komitet Kultury Fizycznej) — μέχρι το 1960,
  • Κύρια Επιτροπή Φυσικής Κουλτούρας και Τουρισμού (Glowny Komitet Kultury Fizycznej i Turystyki) — από το 1960 μέχρι το 1985,
  • Κύρια Επιτροπή Φυσικής Κουλτούρας και Αθλητισμού (Glowny Komitet Kultury Fizycznej i Sportu) — από το 1985 μέχρι το1987,
  • Επιτροπή Νεολαίας και Φυσικής Κουλτούρας (Komitet do Spraw Mlodziezy i Kultury Fizycznej) — από το 1987 μέχρι το 1989,
  • Επιτροπή Φυσικής Κουλτούρας και Τουρισμού (Urzad Kultury Fizycznej i Turystyki) — στη σύγχρονη Πολωνία.

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. Αθλητές των σοσιαλιστικών χωρών στην αρένα
  2. 2,0 2,1 Για τους κανόνες σε σχέση με τους τίτλους "Αξιότιμος προπονητής της Ουκρανίας" και "Αξιότιμος Μάστερ Αθλητισμού Ουκρανίας"(Ουκρανικά)
  3. 3,0 3,1 Ενωμένη αθλητική ταξινόμιση Ουκρανίας 2006 Αρχειοθετήθηκε 2007-02-28 στο Wayback Machine.(Ουκρανικά)
  4. Στην Κιργίζια θα απονέμονται τα βραβεία "Αξιότιμος προπονητής της Κιργίζιας" και "Αξιότιμος Μάστερ Αθλητισμού Κιργίζιας" Αρχειοθετήθηκε 2008-03-15 στο Wayback Machine.(Ρωσικά)
  5. 5,0 5,1 5,2 Άρθρο στην ιστοσελίδα της Ολυμπιακής Επιτροπής της Ρωσίας Αρχειοθετήθηκε 2009-04-23 στο Wayback Machine.(Ρωσικά)
  6. Αλεξάντερ Ισσούριν. Πρώτος όχι μόνο από τον αριθμό διατάγματος[νεκρός σύνδεσμος] // «Νέφσκοε βρέμια», 27 Αυγούστου 2004 (Ρωσικά)
  7. Βιβλίο: Άρση βαρών - Διευκρινήσεις, 1983, σελ, 59 (Ρωσικά)
  8. Δυνατοί μύες - να τι χρειάζεται ο κάθε εργάτης Αρχειοθετήθηκε 2008-12-11 στο Wayback Machine. // Κομσομόλσκαγια Πράβντα, 08.08.2003 (Ρωσικά)
  9. Γιούρι Πετρόφ'.Η Κόκκινη Πλατεία του Αγκουστίν Γκόμες // «Ποδόσφαιρο», 1995, Νο. 48(Ρωσικά)
  10. Λίστα των ποδοσφαιριστών που έλαβαν τον τίτλο "Αξιότιμος Μάστερ Αθλητισμού της ΕΣΣΔ // «Ποδόσφαιρο», Νο. 4 (77), 17—23 Φεβρουαρίου 1993
  11. Μυστικό αρχείο του Άξελ Βαρτανιάν Αρχειοθετήθηκε 2008-03-15 στο Wayback Machine. // Σπόρτ Εξπρές, 28.01.2002(Ρωσικά)
  12. Βιβλίο:Μπ. Χάμπιν: Τα πάντα για τους Σοβιετικούς Ολυμπιονίκες|σελ 444, 449
  13. Μπορίς Τατούσιν στην ιστοσελίδα της Εθνικής Ρωσίας (Ρωσικά)
  14. Συνέντευξη του Μάρκ Ταϊμάνοφ Μοσκόβσκι Κομσομόλετς(Ρωσικά)
  15. 99 Αξιότιμοι Μάστερ Αθλητισμού Αρχειοθετήθηκε 2008-12-11 στο Wayback Machine.(Ρωσικά)
  16. «Λόγος απονομής υψηλών αθλητικών τίτλων και βραβείων. Διάταγμα της 27ης Νοεμβρίου 2008 Αρχειοθετήθηκε 2010-11-09 στο Wayback Machine.(Ρωσικά)
  17. Ο Καρέλιν βοήθησε την Τσεριάζοβα // Σοβιετικός αθλητισμός 22.12.2006(Ρωσικά)
  18. Διάταγμα για την απονομή του τίτλου "Αξιότιμος Μάστερ Αθλητισμού της Ρωσίας Αρχειοθετήθηκε 2010-05-15 στο Wayback Machine. Νο. 119 от 25 Δεκεμβρίου 2008(Ρωσικά)
  19. Ο Τιμοσούκ έλαβε τον τίτλο "Αξιότιμος Μάστερ Αθλητισμού της Ρωσίας Αρχειοθετήθηκε 2009-04-21 στο Wayback Machine. // Επίσημη ιστοσελίδα του Ανατόλι Τιμοσούκ, 18.10.2005(Ρωσικά)
  20. «Η βιογραφία του Σ. Μπουμπκά». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Σεπτεμβρίου 2007. Ανακτήθηκε στις 8 Ιουνίου 2010. 
  21. Γιούρι Παβλένκο: «Αυτό συνέβηκε στην Ουκρανία» Αρχειοθετήθηκε 2009-07-24 στο Wayback Machine. // ιστοσελίδα της Σαχτάρ Ντονέτσκ, 21 Ιουλίου 2009(Ρωσικά)
  22. Για τα κρατικά βραβεία της Λευκορωσίας Αρχειοθετήθηκε 2008-12-11 στο Wayback Machine., άρθρο 59
  23. Διάταγμα του Προέδρου της Λευκορωσίας (8 Απριλίου 2005) Νο.168 Για λόγους απονομής κάποιων βραβείων της Λευκορωσίας Αρχειοθετήθηκε 2008-12-11 στο Wayback Machine., άρθρο 54
  24. Αξιότιμος Μάστερ Αθλητισμού της Βουλγαρίας Αρχειοθετήθηκε 2009-01-06 στο Wayback Machine.(Βουλγαρικά)
  25. Τα σήματα των Αξιότιμων Μάστερ Αθλητισμού Αρχειοθετήθηκε 2009-07-30 στο Wayback Machine.(Αγγλικά)