Άγιος Παντελεήμονας Φλώρινας

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Συντεταγμένες: 40°43′33″N 21°44′56″E / 40.7258563°N 21.7488775°E / 40.7258563; 21.7488775 Για οικισμούς της Ελλάδας με το ίδιο όνομα δείτε το λήμμα: Άγιος Παντελεήμονας (αποσαφήνιση)

Άγιος Παντελεήμονας
Πανοραμική άποψη του χωριού
Τοποθεσία στον χάρτη
Τοποθεσία στον χάρτη
Άγιος Παντελεήμονας
Διοίκηση
ΧώραΕλλάδα
ΠεριφέρειαΔυτικής Μακεδονίας
ΔήμοςΑμυνταίου
Δημοτική ΕνότηταΑμυνταίου
Γεωγραφία και στατιστική
Γεωγραφικό διαμέρισμαΜακεδονία
ΝομόςΦλώρινας
Έκταση53,388 (η κοινότητα) χλμ2
Υψόμετρο550[1]
Πληθυσμός984 (2011)
Άλλα
Παλαιά ονομασίαΠάτελι
Ταχ. κωδ.53200
Τηλ. κωδ.+30 23860
Ιανουάριος Λίμνη Βεγορίτιδα

Ο Άγιος Παντελεήμονας (παλιά ονομασία Πάτελι[2]) είναι ορεινό χωριό του νομού Φλώρινας[1] και βρίσκεται στο νοτιοανατολικό άκρο του νομού, σε απόσταση 38,6 χλμ. από την πόλη της Φλώρινας, στα σύνορα με τον νομό Πέλλας. Στο χωριό κατοικούν σύμφωνα με την απογραφή του 2011 984 κάτοικοι[3] και υπάγεται στον δήμο Αμυνταίου. Ο Άγιος Παντελεήμονας είναι κτισμένος στις δυτικές όχθες της λίμνης Βεγορίτιδας και σε απόσταση 2,5 χλμ. από την λίμνη των Πετρών οι οποίες αποτελούν σημαντικούς υδροβιότοπους. Τα σημαντικότερα μνημεία είναι ο προϊστορικός οικισμός Αγίου Παντελεήμονα[4], η νεκρόπολη του Αγίου Παντελεήμονα[4], το Κάλε[5], η ελληνιστική πόλη των Πετρών[6], τα βυζαντινά και μεταβυζαντινά μνημεία.

  • Η τοπική κοινότητα Αγίου Παντελεήμονα είναι χαρακτηρισμένη ως αγροτικός ημιορεινός οικισμός, με έκταση 53,388 χμ² (2011). [7]

Πληθυσμός[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μόνιμος [8][9][10]
Έτος Πληθυσμός
1991 1.003
2001 1.092
2011 984
Πραγματικός (de facto) [11][12][7]
Έτος Πληθυσμός
1961 1.479
1971 1.161
1981 1.068
1991 1.003
2001 1.110
2011 1.005

Λίμνη Βεγορίτιδα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η λίμνη Βεγορίτιδα ή Οστρόβου έχει υπερτοπικό χαρακτήρα, καθώς διοικητικά ανήκει στους νομούς Πέλλας και Φλώρινας και στους Δήμους Αμυνταίου, Φιλώτα και Βεγορίτιδας. Περιβάλλεται από τα βουνά Βέρνο, Βόρας και Βέρμιο και αποτελεί το χαμηλότερο σημείο του συμπλέγματος των λιμνών Ζάζαρης, Χειμαδίτιδας και Πετρών, των οποίων δέχεται τα νερά μέσα από σύστημα διωρύγων και σήραγγας.[13]

Μαζί με τις άλλες λίμνες της περιοχής αποτέλεσε σημαντικό παραγωγικό πυρήνα, γύρω από τον οποίο αναπτύχθηκαν οικισμοί από την πρώιμη αρχαιότητα. Αυτό τεκμηριώνεται από τυχαία, επιφανειακά ευρήματα αν και μέχρι στιγμής δεν έχει προωθηθεί συστηματική αρχαιολογική έρευνα. Πέρα από τη στενά παραγωγική της σημασία αποτελούσε και εξακολουθεί να αποτελεί ένα τόπο ιδιαίτερου φυσικού κάλλους που προσήλκυε έναν σημαντικό αριθμό επισκεπτών, αποκτώντας με τον τρόπο αυτό μια νέα παραγωγική σημασία σε δεύτερο επίπεδο. Οι απόκρημνες όχθες της αποτελούν ιδανικό καταφύγιο για πλήθος άγριων πουλιών, όπως οι ασπροπάρηδες, οι αετογερακίνες, καθώς και για το παγκοσμίως απειλούμενο κιρκινέζι και έχει χαρακτηρισθεί ως Περιοχή Κοινοτικού Ενδιαφέροντος στο Ευρωπαϊκό Οικολογικό Δίκτυο Natura 2000[14] αλλά και τόπος ιδιαίτερου φυσικού κάλους (ΤΙΦΚ)[15]. Η λίμνη αποτελεί ιδανικό ψαρότοπο με συνηθέστερα είδη το γριβάδι, τον κορήγονο, τις τούρνες, τις πλατίκες, τους γουλιανούς και τα τσιρόνια[16].

Λίμνη των Πετρών[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η λίμνη των Πετρών όπως και η Βεγορίτιδα δε μπορεί να συσχετιστεί μόνο με ένα οικισμό. Η σχετικά ρηχή αυτή λίμνη, μέγιστο βάθος 3,5 μ, βρίσκεται στα Νοτιοδυτικά της λίμνης Βεγορίτιδας, με την οποία συνδέεται μέσω διώρυγας και σήραγγας και καταλαμβάνει έκταση 14 χμ2.[17] Το ευρύτερο οικοσύστημα των λιμνών με τους γειτονικούς ορεινούς όγκους και την αμπελουργική ζώνη, συνθέτει το ιδιαίτερο τοπίο της περιοχής, ενώ έχει χαρακτηρισθεί ως Περιοχή Κοινοτικού Ενδιαφέροντος στο Ευρωπαϊκό Οικολογικό Δίκτυο Natura 2000[14], λόγω της διαβίωσης περισσότερων από 130 ειδών πουλιών και αρπακτικών με σπανιότερα τη λαγγόνα και τη νανόχηνα. Η ιδιαίτερη σημασία που έχει για την ορνιθοπανίδα η προστασία της μιας από τις τρεις μοναδικές στην Ευρωπαϊκή Ένωση αποικίες αναπαραγωγής της λαγγόνας και της νανόχηνας, οδήγησε τις αρμόδιες υπηρεσίες της Ε.Ε να εντάξουν τη λίμνη των Πετρών στο πρόγραμμα LIFE Προστασία της λαγγόνας και της νανόχηνας.

Αξιοθέατα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Η νεκρόπολη στη θέση "Άγιος Γεώργιος", που χρονολογείται στους πρώϊμους ιστορικούς χρόνους και έχει κηρυχθεί αρχαιολογικός χώρος[18]
  • Το οχυρό Κάλε, κοντά στη λίμνη των Πετρών, με απίστευτη θέα σε αυτή, σώζονται λείψανα οχυρού, το οποίο εντασσόταν στο πλαίσιο των αμυντικών έργων των αρχαίων Μακεδόνων Βασιλέων. Το Κάλε αποτελείται από τείχος με διατείχισμα που περιβάλλει θεμέλια κτισμάτων. Το κάστρο προφανώς επισκευάστηκε επί αυτοκράτορα Ιουστινιανού και συνέχισε να παίζει σημαντικό ρόλο και στα Βυζαντινά χρόνια. Την περίοδο αυτή κτίστηκε και η τρίκλιτη βασιλική με κτιστές πεσσοτοιχείες, της οποίας τα ερείπια είναι και σήμερα ορατά. Σύμφωνα με γραπτές πηγές στο οχυρό αυτό δολοφονήθηκε ο γιος του τσάρου Σαμουήλ και διάδοχος του Βουλγαρικού θρόνου Ράντομιρ από τον εξάδελφό του Βλαντισλάβ, κατά τη διάρκεια κυνηγιού στην περιοχή της λίμνης των Πετρών[5].
  • Το Πυργόσπιτο που βρίσκεται στο χωριό, ιδιοκτησίας Σταύρου Mπλάγα, με τη χρονολογία 1908 στο αέτωμα του σαχνισιού της πρόσοψης. Από το 1986 χαρακτηρίστηκε ως έργο διατηρητέο μαζί με την οικία Λ. Κλιάνη που θεωρείται το παλαιότερο κτίσμα του οικισμού[19].
  • Το άλσος με το μικρό εκκλησάκι του Αγίου Πνεύματος βορειοδυτικά του χωριού με αριστουργηματική θέα προς την Βεγορίτιδα.
  • Ο ανεμόμυλος που βρίσκεται μέσα στο χωριό και κτίσθηκε επί Τουρκοκρατίας.
  • Πλάβες στις όχθες της Βεγορίτιδας στα ριζά του Αγίου Παντελεήμονα.
  • Περίπατος στις όχθες της λίμνης δίνει την ευκαιρία στον περιηγητή να θαυμάσει τα σπάνια πουλιά που βρίσκουν καταφύγιο εκεί.
  • Οι καταρράκτες που σχηματίζονται την άνοιξη δυτικά του χωριού όταν τα νερά της Λίμνης των Πετρών μέσα από τεχνική δίοδο πέφτουν στην Βεγορίτιδα.

Σύλλογοι που δραστηριοποιούνται στον Άγιο Παντελεήμονα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Α.Σ. Μακεδονικός Αγ. Παντελεήμονα: η ποδοσφαιρική ομάδα του Αγίου Παντελεήμονα, το γήπεδο της ονομάζετε Α.Σ. Μακεδονικός Arena και οι οπαδοί της ομάδας Patelakers.
  • Πολιτιστικός Μορφωτικός Σύλλογος Αγίου Παντελεήμονα[20]
  • Σύλλογος Γυναικών
  • Σύλλογος Αλιέων Αγίου Παντελεήμονα
  • Σύλλογος Προστασίας Βεγορίτιδας[21]

Αποστάσεις και πρόσβαση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η πρόσβαση στον Άγιο Παντελεήμονα είναι δυνατή από 2 κύριες πλευρές-εισόδους, είτε μέσω Αμυνταίου από την πλευρά της Φλώρινας είτε μέσω Άρνισσας από την πλευρά της Πέλλας. Υπάρχει και η δυνατότητα πρόσβασης αλλά από κακής ποιότητας χωματόδρομους από τα χωριά Βεγόρα, Πέτρες και Κέλλη.

Σιδηροδρομικός Σταθμός Αγίου Παντελεήμονα

Οι Βασικότερες αποστάσεις:

  • Από Θεσσαλονίκη μέσω ΕΟ2 Γιαννιτσών και Έδεσσας 125 χλμ, 1 ώρα 53 λεπτά ή Εγνατία Οδός/E90/Α2 170 χλμ, 1 ώρα 54 λεπτά
  • Από Φλώρινα μέσω E65/ΕΟ3 38,6 χλμ, 41 λεπτά ή Επαρ.Οδ. Άμύνταιου-Καστοριάς και E65/ΕΟ3 41,2 χλμ, 42 λεπτά
  • Από Κοζάνη μέσω E65 58,6 χλμ, 54 λεπτά ή Α/Δ Κοζάνης Πτολεμαΐδας/E65/Α27 58,9 χλμ, 1 ώρα 5 λεπτά
  • Από Αμύνταιο μέσω 7,3 χλμ, 10 λεπτά
  • Από Πτολεμαΐδα μέσω ΕΟ Πτολεμαΐδας Φλώρινας/E65/ΕΟ3 31,8 χλμ, 36 λεπτά ή Επαρ.Οδ. Πτολεμαΐδας - Αμύνταιου και Επαρ.Οδ. Φιλώτων - Άρνισσας 28,4 χλμ, 39 λεπτά
  • Από Νυμφαίο μέσω Επαρ.Οδ. Άμύνταιου-Καστοριάς και Επαρ.Οδ. Αέτου-Νυμφαόυ 28,1 χλμ, 36 λεπτά
  • Από Καστοριά από μέσω επαρ. οδό Αμυνταίου Καστοριάς 71,0 χλμ, 1 ώρα 8 λεπτά ή Από ΕΟ Πτολεμαΐδας Φλώρινας/E65/ΕΟ3 και Επαρ.Οδ. Άμύνταιου-Καστοριάς 88,7 χλμ, 1 ώρα 33 λεπτά
  • Από μέσω Έδεσσα ΕΟ Φλώρινας Έδεσσας/ΕΟ2 37,2 χλμ, 41 λεπτά
  • Από Παλαιός Άγιος Αθανάσιος 26,0 χλμ, 32 λεπτά
  • Από Άρνισσα 16,8 χλμ, 21 λεπτά

Προσωπικότητες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ 1,0 1,1 Εγκυκλοπαίδεια Νέα Δομή. Τεγόπουλος - Μανιατέας. 1996. σελ. 151, τομ. 1. 
  2. ↑ «Πανδέκτης: Pateli -- Agios Panteleimon». pandektis.ekt.gr. Ανακτήθηκε στις 23 Φεβρουαρίου 2019. 
  3. ↑ «ΦΕΚ αποτελεσμάτων ΜΟΝΙΜΟΥ πληθυσμού απογραφής 2011», σελ. 10557 (σελ. 83 του pdf)
  4. ↑ 4,0 4,1 «Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού | Άγιος Παντελεήμονας Αμυνταίου - Μεταμόρφωση Σωτήρος». odysseus.culture.gr. Ανακτήθηκε στις 23 Φεβρουαρίου 2019. 
  5. ↑ 5,0 5,1 «Κάλε Αγίου Παντελεήμονα». www.amyntaio.gr. Ανακτήθηκε στις 23 Φεβρουαρίου 2019. [νεκρός σύνδεσμος]
  6. ↑ «Ελληνιστική Πόλη Πετρών». www.amyntaio.gr. Ανακτήθηκε στις 23 Φεβρουαρίου 2019. [νεκρός σύνδεσμος]
  7. ↑ 7,0 7,1 https://www.statistics.gr/2011-census-pop-hous
  8. ↑ https://www.eetaa.gr/metaboles/apografes/apografi_2011_monimos.pdf
  9. ↑ https://www.eetaa.gr/metaboles/apografes/apografi_2001_monimos.pdf
  10. ↑ https://www.eetaa.gr/metaboles/apografes/apografi_1991_monimos.pdf
  11. ↑ ΠΛ 1:185
  12. ↑ ΠΛΜ 1:459
  13. ↑ «Λίμνες / Λίμνη-Βεγορίτιδα, NaturaGraeca». www.naturagraeca.com. Ανακτήθηκε στις 23 Φεβρουαρίου 2019. 
  14. ↑ 14,0 14,1 «Περιβάλλον». www.amyntaio.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Μαρτίου 2019. Ανακτήθηκε στις 23 Φεβρουαρίου 2019. 
  15. ↑ «ΔΙΑΡΚΗΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΚΗΡΥΓΜΕΝΩΝ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΧΩΡΩΝ ΚΑΙ ΜΝΗΜΕΙΩΝ». listedmonuments.culture.gr. Ανακτήθηκε στις 23 Φεβρουαρίου 2019. 
  16. ↑ «NatureBank - Βιότοπος CORINE - Λίμνες Βεγορίτιδα και Πετρών». filotis.itia.ntua.gr. Ανακτήθηκε στις 23 Φεβρουαρίου 2019. 
  17. ↑ «Λίμνες - Ποτάμια». www.visitwestmacedonia.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Φεβρουαρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 23 Φεβρουαρίου 2019. 
  18. ↑ «ΔΙΑΡΚΗΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΚΗΡΥΓΜΕΝΩΝ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΧΩΡΩΝ ΚΑΙ ΜΝΗΜΕΙΩΝ». listedmonuments.culture.gr. Ανακτήθηκε στις 23 Φεβρουαρίου 2019. 
  19. ↑ «ΔΙΑΡΚΗΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΚΗΡΥΓΜΕΝΩΝ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΧΩΡΩΝ ΚΑΙ ΜΝΗΜΕΙΩΝ». listedmonuments.culture.gr. Ανακτήθηκε στις 23 Φεβρουαρίου 2019. 
  20. ↑ Simera, Florina. «Φλώρινα Σήμερα: Πολιτιστικός - Μορφωτικός Σύλλογος Αγίου Παντελεήμονα- Πολιτιστικές εκδηλώσεις 2013». Φλώρινα Σήμερα. Ανακτήθηκε στις 23 Φεβρουαρίου 2019. 
  21. ↑ «Σύλλογος Προστασίας Βεγορίτιδας». www.lakevegoritida.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Απριλίου 2021. Ανακτήθηκε στις 23 Φεβρουαρίου 2019. 

Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς Μπριτάνικα, 1978, 2006 (ΠΛΜ)
  • Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς, 1963 (ΠΛ)


Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Άγιος_Παντελεήμονας_Φλώρινας&oldid=9900697"