Πολιτική κατάσταση της Δυτικής Σαχάρας

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Ο χάρτης της Σύγκρουσης μεταξύ Δυτικής Σαχάρας και Μαρόκου.

Η Δυτική Σαχάρα, πρώην ισπανική αποικία της Ισπανικής Σαχάρας, είναι μια αμφισβητούμενη περιοχή που διεκδικείται τόσο από το Βασίλειο του Μαρόκου όσο και από το Λαϊκό Μέτωπο για την Απελευθέρωση της Σαγκουία ελ Χάμρα και του Ρίο ντε Όρο (Μέτωπο Πολισάριο), το οποίο είναι ένα κίνημα ανεξαρτησίας με την έδρα του στην Αλγερία. Η προσάρτηση της Δυτικής Σαχάρας από το Μαρόκο πραγματοποιήθηκε σε δύο στάδια, το 1976 και το 1979, και θεωρείτο εκτός νόμου σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο.

Η Δυτική Σαχάρα περιλαμβάνεται στον κατάλογο των Ηνωμένων Εθνών ως μη αποαποικιοποιημένη περιοχή και, ως εκ τούτου, περιλαμβάνεται στον κατάλογο των Ηνωμένων Εθνών των εδαφών με αυτοδιοίκηση, ο οποίος κατάλογος θεωρεί την Ισπανία ως το δια νόμου κράτος που την διοικεί. Σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, η Δυτική Σαχάρα δεν είναι νομικό τμήμα του Μαρόκου και παραμένει σύμφωνα με τους διεθνείς νόμους περί στρατιωτικής κατοχής. [1]

Ιστορικό[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Από τις Συμφωνίες της Μαδρίτης του 1975, ένα τμήμα της Δυτικής Σαχάρας διοικείται από το Μαρόκο ως και τις Νότιες Επαρχίες . Ένα άλλο τμήμα, τα απελευθερωμένα εδάφη, διοικούνται από το Μέτωπο Πολισάριο ως Αραβική Δημοκρατία της Σαχράουι. Η Μαυριτανία διαχειρίζεται το δυτικό μισό της χερσονήσου Ρας Νουαντχιμπού. Από τον Σεπτέμβριο του 1991 έχει τεθεί σε ισχύ μια εκεχειρία υπό την παρακολούθηση του ΟΗΕ.

Ενώ καμία άλλη χώρα εκτός από των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής δεν έχει αναγνωρίσει ποτέ τη μονομερή προσάρτηση της Δυτικής Σαχάρας από το Μαρόκο,[2] [3] ορισμένες χώρες έχουν εκφράσει την υποστήριξή τους για μια μελλοντική αναγνώριση της κυριαρχίας του Μαρόκου στην επικράτεια ως αυτόνομο τμήμα του Βασιλείου. Υπάρχει, για παράδειγμα, μια δια πράξης αναγνώριση της μαροκινής αξίωσης από την πλευρά ορισμένων χωρών, όπως στην περίπτωση του Ηνωμένου Βασιλείου. Παρόλο το γεγονός ότι το Υπουργείο Εξωτερικών και Κοινοπολιτείας του Ηνωμένου Βασιλείου αντιμετώπισε την κατάσταση της Δυτικής Σαχάρας ''απροσδιόριστη'', η έλλειψη αναφοράς στην τρέχουσα αποτελεσματική διαίρεση της, λαμβανομένης υπόψη της ύπαρξης των περιοχών που διοικούνται από το Μέτωπο Πολισάριο, υποδήλωσε την αποδοχή του Μαρόκου ως διοικητικής δύναμης σε ολόκληρη την περιοχή.[4] Συνολικά, η προσάρτηση δεν έχει συγκεντρώσει τόση προσοχή στη διεθνή κοινότητα όπως πολλές άλλες αμφισβητούμενες προσαρτήσεις (π.χ. η Ρωσική προσάρτηση της Κριμαίας).

Προκειμένου να επιλυθεί το ζήτημα της κυριαρχίας, τα Ηνωμένα Έθνη προσπάθησε να διεξαγάγει δημοψήφισμα μέσω της Αποστολής των Ηνωμένων Εθνών για το Δημοψήφισμα στη Δυτική Σαχάρα και διεξάγει απευθείας συνομιλίες μεταξύ του Βασιλείου του Μαρόκου και του Μετώπου Πολισάριο. Τα Ηνωμένα Έθνη δεν αναγνωρίζουν ούτε την κυριαρχία του Μαρόκου[5], ούτε της Δημοκρατίας της Σαχάρας στη Δυτική Σαχάρα.

Οι Μαροκινοί έποικοι αποτελούν σήμερα περισσότερα από τα 2/3 των 500.000 κατοίκων στην Δυτική Σαχάρα. [6] Σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, η μεταφορά από το Μαρόκο των δικών του αμάχων στα κατεχόμενα εδάφη αποδεικνύει ευθεία παραβίαση του Άρθρου υπ' αριθμόν 49 της Τέταρτης Σύμβασης της Γενεύης (βλ. Ισραηλινοί και Τούρκοι έποικοι). [7]

Θέσεις των βασικών κομμάτων[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Βασίλειο του Μαρόκου[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η επίσημη θέση του Βασιλείου του Μαρόκου από το 1963 είναι ότι όλη η Δυτική Σαχάρα αποτελεί αναπόσπαστο μέρος του βασιλείου. Η μαροκινή κυβέρνηση αναφέρεται στη Δυτική Σαχάρα μόνο ως Μαροκινή Σαχάρα, ως Επαρχίες της Σαχάρας, ή ως Νότιες Επαρχίες.

Σύμφωνα με τη μαροκινή κυβέρνηση, το 1958 ο Μαροκινός Απελευθερωτικός Στρατός πολέμησε τους Ισπανούς αποικιστές και σχεδόν απελευθέρωσε την τότε Ισπανική Σαχάρα. Οι πατέρες πολλών των ηγετών του Πολισάριο ήταν βετεράνοι του Μαροκινού Στρατού στο Νότο, για παράδειγμα ο πατέρας του ηγέτη του Πολισάριο Μοχάμεντ Αμπντελαζίζ. Το Μαρόκο υποστηρίζεται σε αυτήν την άποψη  από ορισμένους πρώην ιδρυτές και ηγέτες του Πολισάριο. Το Μέτωπο Πολισάριο θεωρείτο από το Μαρόκο ως ένα αυτονομιστικό κίνημα Μαροκινής καταγωγής, αναφερόμενο στη καταγωγή των περισσότερων των ιδρυτικών του μελών.

Στις 22 Ιανουαρίου 2020, η Βουλή των Αντιπροσώπων στο Μαρόκο ψήφισε ομόφωνα την προσθήκη των εθνικών υδάτων της Δυτικής Σαχάρας στα Μαροκινά θαλάσσια σύνορα.[8]

Το Μέτωπο Πολισάριο και η Αραβική Δημοκρατική Δημοκρατία της Σαχράουι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το Μέτωπο Πολισάριο, που υποστηρίζεται κυρίως από την Αλγερία, περιγράφεται από το ίδιο και τους υποστηρικτές του ως κίνημα εθνικής απελευθέρωσης που αντιτίθεται στον έλεγχο του Μαρόκου στη Δυτική Σαχάρα, ενώ θεωρείται από το Μαρόκο και τους υποστηρικτές των διεκδικήσεων του Μαρόκου για τη Δυτική Σαχάρα ως αυτονομιστική οργάνωση. Ξεκίνησε ως ένα κίνημα φοιτητών που ένιωθαν διχασμένοι ανάμεσα στις αποκλίνουσες ισπανικές και μαροκινές επιρροές στη χώρα. Ο αρχικός στόχος του Μετώπου, ο οποίος ήταν να τελειώσει η αποικιοκρατία των Ισπανών στην περιοχή, επετεύχθη, αλλά οι γειτονικές χώρες, το Μαρόκο και η Μαυριτανία, κατέλαβαν την κυριαρχία της περιοχής, την οποία το Πολισάριο θεωρούσε ότι θα 'πρεπε να διοικούνταν από εθνική αυτοδιάθεση και τελικά την ανεξαρτησία τους. Το Πολισάριο ξεκίνησε ανταρτοπόλεμο ενάντια στις Μαροκινές και Μαυριτανικές δυνάμεις. Εκκένωσε τον πληθυσμό των Σαχράουι στους προσφυγικούς καταυλισμούς στο Τιντούφ λόγω των βομβαρδισμών της Βασιλικής Μαροκινής Αεροπορίας στους προσφυγικούς καταυλισμούς στη γη Σαχράουι με βόμβες ναπάλμ και λευκό φώσφορο.[9] [10] Το Μέτωπο Πολισάριο ζήτησε να αποφασιστεί η εθνική αυτοδιάθεση του λαού της Δυτικής Σαχάρας μέσω ενός δημοψηφίσματος. Αν και η Δημοκρατία της Σαχάρας δεν αναγνωρίζεται ως κράτος από τα Ηνωμένα Έθνη, το Πολισάριο θεωρείται άμεσος συμμετέχων στη σύγκρουση και ως νόμιμος εκπρόσωπος των Σαχράουι, που αναγνωρίστηκε από τα Ηνωμένα Έθνη το 1979.[11]

Επικράτεια που ελέχνονταν από το Πολισάριο ανατολικά του Μαροκινού Τείχους (κόκκινο) [12]

Το Μέτωπο Πολισάριο υποστηρίζει ότι η θέση του Μαρόκου οφείλεται στα οικονομικά του συμφέροντα (τα οποία είναι η αλιεία, η εξόρυξη φωσφορικών αλάτων και οι δυνατότητες για τα αποθέματα πετρελαίου) και τους πολιτικούς λόγους (σταθερότητα της θέσης του βασιλιά και της κυβερνητικής ελίτ Μαχζέν του Μαρόκου, ανάπτυξη του μεγαλύτερου μέρους του Μαροκινού Στρατού στα Δυτικά Σαχάρα αντί στο Μαρόκο). Το Μέτωπο Πολισάριο ανακήρυξε την Αραβική Δημοκρατική Δημοκρατία της Σαχράουι στο Μπιρ Λεχλού στην Δυτική Σαχάρα, στις 27 Φεβρουαρίου 1976.

Μαυριτανία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι αξιώσεις στη Δυτική Σαχάρα είχαν πολλαπλασιαστεί από τη δεκαετία του 1960, τροφοδοτούμενοι από τον Πρόεδρο της Μαυριτανίας Μοκτάρ Ουλντ Ντάντα. Πριν η Μαυριτανία υπογράψει τις Συμφωνίες της Μαδρίτης και μετά την αποχώρηση των τελευταίων ισπανικών στρατευμάτων από την περιοχή, στα τέλη του '75, τα Μαυριτανικά στρατεύματα εισέβαλαν στο νότιο τμήμα της Δυτικής Σαχάρας, ενώ ο Μαροκινός Βασιλικός Στρατός εισέβαλε στο βόρειο τμήμα. Τον Απρίλιο του '76, η Μαυριτανία και το Μαρόκο διαίρεσαν τη χώρα σε τρία μέρη, με τη Μαυριτανία να πάρει το νοτιότερο, το οποίο ονομάστηκε Τίρις αλ-Γκαρμπίγγια. Η Μαυριτανία διεξήγαγε τέσσερα χρόνια πολέμου ενάντια στους αντάρτες του Πολισάριο, πραγματοποιώντας επιδρομές στο Νουακσότ, επιθέσεις στο τρένο του ορυχείου Ζουεράτ και ένα στρατιωτικό πραξικόπημα το οποίο καθαίρεσε τον Ουλντ Ντάντα. Η Μαυριτανία τελικά απέσυρε τα στρατεύματά της το καλοκαίρι του '79, αφού υπέγραψε τη Συμφωνία του Αλγερίου με το Μέτωπο Πολισάριο, αναγνωρίζοντας το δικαίωμα εθνικής αυτοδιάθεσης για τους Σαχράουι και αποκήρυξε κάθε αξίωση στη Δυτική Σαχάρα. Ο Μαροκινός Βασιλικός Στρατός ανέλαβε αμέσως τον έλεγχο της πρώην μαυριτανικής περιοχή. Η Μαυριτανία αναγνώρισε την Αραβική Λαϊκή Δημοκρατία της Σαχράουι στις 27 Φεβρουαρίου 1984.

Αλγερία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Αλγερία είχε υποστηρίξει την ανεξαρτησία της Δυτικής Σαχάρας από το 1975, όταν οι ισπανικές δυνάμεις και οι άποικοι έφυγαν απ' την περιοχή. Είναι μια από τις λίγες χώρες που το κάνουν ως μέλη του Αραβικού Συνδέσμου. Παρείχε βοήθεια στο ''Μέτωπο Πολισάριο''. Ο ρόλος της Αλγερίας έγινε έμμεσος, μέσω της πολιτικής και στρατιωτικής υποστήριξης του Μετώπου Πολισάριο. Η Αλγερία αναγνώρισε την Αραβική Λαϊκή Δημοκρατία της Σαχράουι στις 6 Μαρτίου 1976. Η εμπλοκή της Αλγερίας στο κίνημα ανεξαρτησίας της Δυτικής Σαχάρας διέκοψε τις διπλωματικές σχέσεις Αλγερίας-Μαρόκου, οι οποίες αποκαταστάθηκαν το 1988. [13]

Ηνωμένα Έθνη[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Διαδήλωση στο Μπιλμπάο για την ανεξαρτησία της Δυτικής Σαχάρας.

Η Δυτική Σαχάρα περιλαμβάνεται στον κατάλογο των Ηνωμένων Εθνών των μη αυτοδιοικούμενων εδαφών. Τα Ηνωμένα Έθνη συμμετέχουν από το 1988 στην προσπάθεια να βρεθεί οριστική λύση σ' αυτή την σύγκρουση μέσω της εθνικής αυτοδιάθεσης. Το 1988, το Βασίλειο του Μαρόκου και το Μέτωπο Πολισάριο συμφώνησαν να επιλύσουν τη διαφορά μέσω ενός δημοψηφίσματος υπό την αιγίδα του ΟΗΕ που θα επέτρεπε στον λαό της Δυτικής Σαχάρας να επιλέξει μεταξύ ανεξαρτησίας ή ενοποίησης με το Μαρόκο. Το 1991, όλα τα κόμματα συμφώνησαν για το Σχέδιο Διακανονισμού, υπό την προϋπόθεση ότι το δημοψήφισμα θα διεξαχθεί τον επόμενο χρόνο, αλλά λόγω διαφωνιών σχετικά με τα προσόντα των ψηφοφόρων, η ψηφοφορία δεν διεξήχθη. Τα επόμενα χρόνια, ο ΟΗΕ υποστήριξε για διαπραγματεύσεις μεταξύ του Μαρόκου και του Μετώπου Πολσάριο για την επίλυση του αδιεξόδου, με αποκορύφωμα τις διαπραγματεύσεις στο Μανχασέτ την περίοδο 2007-2008. Έως το 2020, η εντολή της Αποστολής των Ηνωμένων Εθνών για το Δημοψήφισμα στη Δυτική Σαχάρα είχε παραταθεί 47 φορές[14] και διατήρησε την παρουσία του στο κράτος, αλλά μέχρι τώρα δεν έχει καταφέρει να εκπληρώσει την αποστολή του με τη διοργάνωση δημοψηφίσματος.

Θέσεις άλλων κρατών[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Δυτική Σαχάρα (μαύρο)Υποστηρίζει ή εκτιμά την πρόταση αυτονομίας του Μαρόκου (κόκκινο) Διατηρεί διπλωματικές σχέσεις με ή αναγνωρίζει τη Δημοκρατία της Σαχάρας (πράσινο)Αναγνωρίζει την αυτοδιάθεση του λαού των Σαχράουι, αλλά δεν αναγνωρίζει του κράτους ούτε διατηρεί διπλωματικές σχέσεις μαζί της (κυανό) Απέσυρε ή πάγωσε την αναγνώριση του κράτους χωρίς να εκφράσει την υποστήριξη του ισχυρισμού του Μαρόκου (γκρι)Δεν έχει εκφράσει καμία θέση ή έχει εκφράσει αντικρουόμενες απόψεις (ανοιχτό γκρι)

Ορισμένα κράτη υποστηρίζουν το "δικαίωμα εθνικής αυτοδιάθεσης των Σαχράουι", συμπεριλαμβανομένης της επιλογής της αυτονομίας υπό τη μαροκινή κυριαρχία.[15] Ορισμένα κράτη άλλαξαν τη γνώμη τους συχνά ή έχουν δώσει ξεχωριστές ανακοινώσεις υποστήριξης τόσο για το Μαρόκο όσο και για το Μέτωπο Πολισάριο/Δημοκρατία της Δυτικής Σαχάρας (Αίγυπτος, Ιταλία, Λεσότο, Ρωσία, Ρουάντα, Υεμένη κ.λπ.). [16] [17] [18] [19] [20] [21] [22]

Ορισμένα από τα κράτη που ανακοινώνουν ότι υποστηρίζουν το "δικαίωμα της εθνικής αυτοδιάθεσης" αναγνωρίζουν επί του παρόντος την Αραβική Λαϊκή Δημοκρατία της Σαχράουι. Δεν έχουν ανακοινώσει όλα τα κράτη που έχουν τερματίσει τις διπλωματικές σχέσεις με ή απέσυραν την αναγνώριση της Αραβικής Λαϊκής Δημοκρατίας της Σαχράουι έχουν ανακοινώσει επισήμως την διπλωματική υποστήριξή τους για τις αξιώσεις του Μαρόκου.

Η συντριπτική πλειοψηφία των χωρών μελών του ΟΗΕ δεν έχει πάρει καμία θέση.

Κράτη που υποστηρίζουν το Πολισάριο και την Δημοκρατία της Σαχάρας στη Δυτική Σαχάρα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

# Κράτος Σημειώσις Μέλος διεθνούς οργανισμού Παραπομπές
1 Αλγερία Αφρικανική Ένωση

Αραβικός Σύνδεσμος

[23][24][25]
2 Ανγκόλα Αφρικανική Ένωση [24][26][27]
3 Μπελίζ [28][29]
4 Βολιβία [30][24]
5 Μποτσουάνα Αφρικανική Ένωση [31][32]
6 Καμπότζη Ένωση Χωρών της Νοτιοανατολικής Ασίας [33][34]
7 Κολομβία [35][36]
8 Κούβα [29][37][38]
9 Ανατολικό Τιμόρ [23][24][39]
10 Ισημερινός Ισημερινός [40][41][42][43]
11 Αιθιοπία Αφρικανική Ένωση [44][45][46]
12 Γκάνα Αφρικανική Ένωση [47][48][49]
13 Ονδούρα [50][51]
14 Ιράν [52][24]
15 Κένυα Αφρικανική Ένωση [53][54][55][56]
16 Λάος Ένωση Χωρών της Νοτιοανατολικής Ασίας [57][34]
17 Λεσότο Αφρικανική Ένωση [24][58][59]
18 Λιβύη Αφρικανική Ένωση

Αραβικός Σύνδεσμος

[60][34]
19 Μάλι Αφρικανική Ένωση [61]
20 Μαυριτανία Αφρικανική Ένωση

Αραβικός Σύνδεσμος

[62][34]
21 Μαυρίκιος Αφρικανική Ένωση [63][64]
22 Μεξικό [32][65][43][66]
23 Μοζαμβίκη Αφρικανική Ένωση [24][67][68]
24 Ναμίμπια Αφρικανική Ένωση [69][70][71][72]
25 Νικαράγουα [29][43]
26 Νιγηρία Αφρικανική Ένωση [65][73]
27 Βόρεια Κορέα
28 Παναμάς [43][74][75]
29 Περού [76][43][77]
30 Ρουάντα Αφρικανική Ένωση [61][78][79]
31 Σεϋχέλλες Αφρικανική Ένωση [80][81]
32 Νότια Αφρική Αφρικανική Ένωση [23][82][83]
Νότια Οσσετία Κράτος με περιορισμένη αναγνώριση από τον ΟΗΕ ως μέρος της Γεωργίας.[84] [85][86]
33 Νότιο Σουδάν Αφρικανική Ένωση [87][88]
34 Συρία Αραβικός Σύνδεσμος [89][90]
35 Τανζανία Αφρικανική Ένωση [91][65][92]
36 Τρινιντάντ και Tομπάγκο [91]
37 Ουγκάντα Αφρικανική Ένωση [91][65][93]
38 Ουρουγουάη [32][65][94][95]
39 Βανουάτου [96][97][98]
40 Βενεζουέλα [23][99][100]
41 Βιετνάμ Ένωση Χωρών της Νοτιοανατολικής Ασίας [101][102]
42 Ζιμπάμπουε Αφρικανική Ένωση [24][103]

Κράτη που υποστηρίζουν την πρόταση αυτονομίας του Μαρόκου[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  Κράτη που αναγνώρισαν τη Δυτική Σαχάρα ως μέρος του Μαρόκου μέσω επίσημης ανακοίνωσης.
  Κράτη που απέσυραν, πάγωσαν ή ανέστειλαν την αναγνώρισή τους της Δημοκρατίας της Σαχάρας.
# Κράτος Μέλος διεθνούς οργανισμού[α] Διπλωματική αποστολή[β]
1 Αντίγκουα και Μπαρμπούντα [104][105]
2 Αζερμπαϊτζάν [106] [107]
3 Μπαχρέιν Αραβικός Σύνδεσμος 14 Δεκεμβρίου 2020[108] [109][110] [111][112][113]
4 Μπουρκίνα Φάσο Αφρικανική Ένωση 23 Οκτωβρίου 2020[114] [115][116] [117][115]
5 Μπουρούντι Αφρικανική Ένωση 28 Φεβρουαρίου 2020[118] [112] [119][112][117]
6 Πράσινο Ακρωτήριο Αφρικανική Ένωση [120]
7 Κεντροαφρικανική Δημοκρατία Αφρικανική Ένωση 23 Ιανουαρίου 2020[121] [116][119] [117]
8 Κομόρες Αφρικανική Ένωση

Αραβικός Σύνδεσμος
18 Δεκεμβρίου 2019[122] [123][117]
9 Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό Αφρικανική Ένωση 19 Δεκεμβρίου 2020[124] [119] [117]
10 Τζιμπουτί Αφρικανική Ένωση

Αραβικός Σύνδεσμος
28 Φεβρουαρίου 2020[125] [117]
11 Δομινίκα [126][127][128]
12 Ισημερινή Γουινέα Αφρικανική Ένωση 23 Οκτωβρίου 2020[129] [119] [119][116][112][117]
13 Εσουατίνι Αφρικανική Ένωση 27 Οκτωβρίου 2020[130] [119][116][112][117]
14 Γαλλία Ευρωπαϊκή Ένωση [131]
15 Γκαμπόν Αφρικανική Ένωση 17 Ιανουαρίου 2020[132] [119][116][117]
16 Γκάμπια Αφρικανική Ένωση 7 Ιανουαρίου 2020[133] [117]
17 Γρενάδα [134][128]
18 Γουατεμάλα [135][απέτυχε η επαλήθευση][136][137][138]
19 Γουινέα Αφρικανική Ένωση 17 Ιανουαρίου 2020[139] [117]
20 Γουινέα-Μπισάου Αφρικανική Ένωση 23 Οκτωβρίου 2020[140] [119] [117]
21 Αϊτή 12 Δεκεβρίου 2020[141] [111][112]
22 Ουγγαρία Ευρωπαϊκή Ένωση [142]
23 Ισραήλ [143][144][145]
24 Ακτή Ελεφαντοστού Αφρικανική Ένωση 18 Φεβρουαρίου 2020[146] [119][116] [117][128]
25 Ιορδανία Αραβικός Σύνδεσμος 4 Μαρτίου 2021[147] [148]
26 Κιριμπάτι
27 Κουβέιτ Αραβικός Σύνδεσμος [149]
28 Λιβερία Αφρικανική Ένωση 12 Μαρτίου 2020[150] [119][116] [117]
29 Μαλάουι Αφρικανική Ένωση 29 Ιουλίου 2021[151] [152] [112]
30 Μαλδίβες [153]
31 Ολλανδία Ευρωπαϊκή Ένωση [154][155]
32 Ομάν Αραβικός Σύνδεσμος [156] [112]
33 Παπούα Νέα Γουινέα [157] [158][159][128]
34 Πολωνία Ευρωπαϊκή Ένωση [160]
35 Κατάρ Αραβικός Σύνδεσμος [161][162]
36 Ρουμανία Ευρωπαϊκή Ένωση [163][164]
37 Αγία Λουκία Αγία Λουκία [165][128][166]
38 Σάο Τομέ και Πρίνσιπε Αφρικανική Ένωση 23 Ιανουαρίου 2020[167] [116][119] [116][119][117]
39 Σαουδική Αραβία Αραβικός Σύνδεσμος [161]
40 Σενεγάλη Αφρικανική Ένωση 5 Απριλίου 2021[168] [117]
41 Σερβία [169] [170]
42 Σιέρα Λεόνε Αφρικανική Ένωση 1 Σεπτεμβρίου 2021[171] [172][173]
43 Σομαλία Αφρικανική Ένωση

Αραβικός Σύνδεσμος
[174][175][117]
45 Σουρινάμ 30 Μαΐου 2022[176] [177]
46 Τόγκο Αφρικανική Ένωση 9 Ιουνίου 2022  [117][178]
47 Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα Αραβικός Σύνδεσμος 4 Νοεμβρίου 2020[161][112] [112][116][179]
48 Ηνωμένες Πολιτείες [180][181]
49 Ζάμπια Αφρικανική Ένωση 27 Οκτωβρίου 2020[130][116] [116][112][119][117]

Θέση των μόνιμων μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Γαλλία

Η Γαλλία διεκδικεί ουδετερότητα στο ζήτημα της Δυτικής Σαχάρας, παρόλη την στρατιωτική εμπλοκή της στον πόλεμο της Δυτικής Σαχάρας στο πλευρό του Μαρόκου και της Μαυριτανίας. Το 2009 [182] [183] και το 2010, [184] [185] Η Γαλλία απείλησε με βέτο για την παρεμπόδιση της καθιέρωσης της παρακολούθησης των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων μέσω της Αποστολή των Ηνωμένων Εθνών για το Δημοψήφισμα στη Δυτική Σαχάρα στη Δυτική Σαχάρα. Η Γαλλία υπήρξε ο κύριος υποστηρικτής της πρότασης για την αυτονομία του Μαρόκου και στην ΕΕ διαπραγματεύτηκε για την παραχώρηση της προηγούμενης κατάστασης του Μαρόκου. [186] [187]

Ηνωμένες Πολιτείες
Φωτογραφία του πρώην Βοηθού Υπουργού Εξωτερικών, Ντέιβιντ Γουέλτς (2005–2008), ο οποίος το 2007 εξέφρασε την ισχυρή υποστήριξή του για το Μαρόκο και το σχέδιο αυτονομίας του στη σύγκρουση για τη Δυτική Σαχάρα, αποκαλώντας το σχέδιο «σοβαρή και αξιόπιστη» λύση.

Η κυβέρνηση Μπαράκ Ομπάμα είχε αποχωρήσει από το σχέδιο περί αυτονομίας του Μαρόκου το 2009, ωστόσο, αντιστρέφοντας την υποστήριξη του μαροκινού σχεδίου που υποστήριζε ο Τζορτζ Γ. Μπους και επιστρέφοντας στη θέση πριν από τον Τζορτζ Γ. Μπους, όπου η επιλογή μιας ανεξάρτητης Δυτικής Σαχάρας βρισκόταν ξανά υπό συζήτηση.[188] Τον Απρίλιο του 2009, 229 μέλη της Βουλής των Αντιπροσώπων των Ηνωμένων Πολιτειών, σαφή πλειοψηφία και περισσότερα από 50 περισσότερα από τον αριθμό που υπέγραψαν την επιστολή  το 2007, κάλεσε τον Πρόεδρο Ομπάμα να δώσει την υποστήριξη του για το σχέδιο αυτονομίας του Μαρόκου και να βοηθήσει στον τερματισμό της σύγκρουσης. Οι υπογράφοντες περιλάμβαναν τον ηγέτη της Δημοκρατικής Πλειοψηφίας Στένι Χόγιερ και τον ηγέτη της Ρεπουμπλικανικής μειονότητας Τζον Μπένερ. Εκτός από την αναγνώριση του γεγονότος, ότι η Δυτική Σαχάρα μετατράπηκε σε θέση για την στρατολόγηση ριζοσπαστών ισλαμιστών, η επιστολή επιβεβαίωσε ότι η σύγκρουση είναι "το μόνο μεγαλύτερο εμπόδιο για την ασφάλεια και τη συνεργασία που απαιτείται για την καταπολέμηση" της τρομοκρατίας στην Βορειοδυτική - Βόρεια Αφρική. Η επιστολή αναφερόταν στο ψήφισμα υπ' αριθμόν 1813 (2008) του Συμβουλίου Ασφαλείας του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών και ενθάρρυνε τον Πρόεδρο Μπαράκ Ομπάμα να ακολουθήσει την πολιτική που ορίστηκε από τον Πρόεδρο Μπιλ Κλίντον και ακολουθήθηκε από τον Πρόεδρο Τζόρτζ Γ. Μπους.[189] Οι βουλευτές εξέφρασαν τις ανησυχίες τους για τη βιωσιμότητα της Δυτικής Σαχάρας. Ανέφεραν μια διερευνητική αποστολή των Ηνωμένων Εθνών στη Δυτική Σαχάρα, η οποία επιβεβαίωσε την άποψη του Υπουργείου Εξωτερικών των Ηνωμένων Πολιτειών ότι η πρόταση του Μετώπου Πολισάριο, στην οποία τελικά επισημαίνει πως η ανεξαρτησία, θα οδηγούσε σε ένα αποτυχημένο κράτος.[189] Κλείνοντας, η επιστολή ανέφερε: "Παραμένουμε πεπεισμένοι ότι η θέση των Ηνωμένων Πολιτειών, που βοηθούν την αυτονομία της Δυτικής Σαχάρας υπό τη μαροκινή κυριαρχία είναι η μόνη εφικτή λύση. Σας παροτρύνουμε να διατηρήσετε αυτή τη μακροχρόνια πολιτική και να καταστήσετε σαφές, τόσο με λόγια όσο και με πράξεις, ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα εργαστούν για να διασφαλίσουν ότι η πρόοδος σ' αυτό το θέμα των Ηνωμένων Εθνών θα συνεχίσει την υποστήριξη αυτού του πλαισίου ως τον μόνο ρεαλιστικό συμβιβασμό που μπορεί να φέρει αυτή η ατυχής και μακροχρόνια σύγκρουση μέχρι το τέλος."[189] Σχολιάζοντας μια συμφωνία ελεύθερων συναλλαγών το 2004 με το Μαρόκο, ο Εμπορικός Αντιπρόσωπος των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής Ρόμπερτ Ζόελικ δήλωσε σε επιστολή του προς τον Βουλευτή της πολιτεία της Πενσυλβάνιας Τζο Πιτς απαντώντας στην ερώτησή του: "Οι Ηνωμένες Πολιτείες και πολλές άλλες χώρες δεν αναγνωρίζουν την κυριαρχία του Μαρόκου στη Δυτική Σαχάρα και έχουν επανειλημμένα παροτρύνει την τα μέρη να συνεργαστούν με τα Ηνωμένα Έθνη για την επίλυση της σύγκρουσης με ειρηνικά μέσα. Η Δυτική Σαχάρα δεν θα περιλαμβάνεται στην Συμφωνία Ελεύθερου Εμπορίου." [190]

Τον Απρίλιο του 2013, οι Ηνωμένες Πολιτείες πρότειναν στην Αποστολή των Ηνωμένων Εθνών για το Δημοψήφισμα στη Δυτική Σαχάρα να παρακολουθεί τα ανθρώπινα δικαιώματα (όπως όλες οι άλλες αποστολές του ΟΗΕ από το 1991) στη Δυτική Σαχάρα, μια κίνηση στην οποία το Μαρόκο διαφώνησε σθεναρά, ακυρώνοντας τις ετήσιες στρατιωτικές ασκήσεις με την ονομασία "Αφρικανικό Λιοντάρι" με τα στρατεύματα του Στρατού Ξηράς των ΗΠΑ. [191] Επίσης, στα μέσα Απριλίου, ο πρεσβευτής των Ηνωμένων Πολιτειών στο Μαρόκο Σάμιουελ Λούις Καπλαν δήλωσε κατά τη διάρκεια διάσκεψης στην Καζαμπλάνκα ότι το σχέδιο αυτονομίας του Μαρόκου "δεν μπορεί να είναι η μόνη βάση σε αυτές τις διαπραγματεύσεις", αναφερόμενος στις συνομιλίες που χρηματοδοτούνται από τον ΟΗΕ μεταξύ του Μετώπου Πολισάριο και του Μαρόκου.

Στις 10 Δεκεμβρίου 2020, ο Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ ανακοίνωσε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα αναγνωρίσουν επίσημα τις αξιώσεις του Μαρόκου στη Δυτική Σαχάρα, με αποτέλεσμα την συμφωνίας του Μαρόκου για την εξομάλυνση τις σχέσεις με το Ισραήλ.[192]

Κράτη που παραμένουν ουδέτερα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τα ακόλουθα κράτη και οντότητες έχουν ανακοινώσει ουδέτερη θέση:

Θέσεις των διεθνών οργανισμών[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οργάνωση Ιδιότητα μέλους Θέση
Αφρικανική Ένωση (Πρώην Οργανισμός Αφρικανικής Ενότητας) 22 Φεβρουαρίου 1982 Η Αραβική Λαϊκή Δημοκρατία της Σαχράουι είναι πλήρως αναγνωρισμένο ιδρυτικό μέλος της Αφρικανικής Ένωσης. [193] Η Αφρικανική Ένωση υποστηρίζει το δικαίωμα αυτοδιάθεσης των Σαχράουι. [194]
Κοινότητα των Εθνών των Άνδεων 26 Οκτωβρίου 2011 (Παρατηρητής) Η Αραβική Λαϊκή Δημοκρατία της Σαχράουι είναι μέλος του Παρατηρητή στο πλαίσιο του Κοινοβουλίου των Άνδεων. [195] [196]
Αραβικός Σύνδεσμος Μη μέλος. Ο Αραβικός Σύνδεσμος υποστηρίζει «την ακεραιότητα της εδαφικής κυριαρχίας του Μαρόκου» χωρίς να προσδιορίζει μια θέση για μια λύση στη σύγκρουση.
Ένωση του Αραβικού Μαγκρέμπ Οχι μέλος. Η Ένωση του Αραβικού Μαγκρέμπ δεν έχει κάνει ομόφωνη δήλωση σχετικά με τη θέση της σχετικά με τη σύγκρουση μεταξύ του Μαρόκου και του Μετώπου Πολισάριο.
Κοινότητα της Καραϊβικής Οχι μέλος. Η Κοινότητα της Καραϊβικής υποστηρίζει το δικαίωμα του λαού της Δυτικής Σαχάρας στην αυτοδιάθεση, σύμφωνα με τις αρχές και τους σκοπούς του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών.
Κοινότητα των Κρατών της Λατινικής Αμερικής και της Καραϊβικής Οχι μέλος. Η Κοινότητα των Κρατών της Λατινικής Αμερικής και της Καραϊβικής υποστηρίζει τις προσπάθειες όλων των μερών για την επίτευξη μιας δίκαιης, διαρκούς και αμοιβαία αποδεκτής πολιτικής λύσης που θα προβλέπει το δικαίωμα αυτοδιάθεσης για τους κατοίκους. [29]
Ευρωπαϊκή Ένωση Οχι μέλος. Η ΕΕ υποστηρίζει τις προσπάθειες του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών και του Προσωπικού Απεσταλμένου του για την εξεύρεση δίκαιης, διαρκούς και αμοιβαία αποδεκτής πολιτικής λύσης που θα επιτρέψει την αυτοδιάθεση του λαού της Δυτικής Σαχάρας, όπως προβλέπεται στα ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών. [197]
Κίνημα Αδέσμευτων Οχι μέλος. Το Κίνημα Αδέσμευτων υποστηρίζει το δικαίωμα του λαού της Δυτικής Σαχάρας στην αυτοδιάθεση, σύμφωνα με τις αρχές και τους σκοπούς του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών και το ψήφισμα 1514 (XV) της Γενικής Συνέλευσης της 14ης Δεκεμβρίου 1960. [198]
Οργανισμός Ισλαμικής Συνεργασίας Οχι μέλος. Ο Οργανισμός Ισλαμικής Συνεργασίας υποστηρίζει την επίτευξη μιας δίκαιης, διαρκούς και αμοιβαία αποδεκτής πολιτικής λύσης που θα προβλέπει την αυτοδιάθεση του λαού της Δυτικής Σαχάρας σύμφωνα με τα σχετικά ψηφίσματα
Όμιλος του Ρίο Οχι μέλος. Ο Όμιλος του Ρίο υποστηρίζει τα ψηφίσματα που εγκρίθηκαν από τον ΟΗΕ για την επίτευξη μιας δίκαιης, διαρκούς και αμοιβαία αποδεκτής λύσης που οδηγεί στην αυτοδιάθεση του λαού της Δυτικής Σαχάρας, στο πλαίσιο συμβατών συμφωνιών με τις αρχές του καταστατικού του ΟΗΕ και του Ψηφίσματος 1514 (XV) της Γενικής Συνέλευσης και άλλα σχετικά ψηφίσματα. [199] [200]
Ένωση Εθνών της Νότιας Αμερικής Οχι μέλος. Η Ένωση Εθνών της Νότιας Αμερικής υποστηρίζει την επίτευξη μιας δίκαιης, διαρκούς και αμοιβαία αποδεκτής πολιτικής λύσης που θα προβλέπει την αυτοδιάθεση του λαού της Δυτικής Σαχάρας σύμφωνα με τα σχετικά ψηφίσματα. [29]
Ηνωμένα Έθνη Οχι μέλος. Τα Ηνωμένα Έθνη δεν αναγνωρίζουν τις αξιώσεις του Μαρόκου, καθώς η Δυτική Σαχάρα παραμένει στον κατάλογό τους με μη αυτοδιοικούμενα εδάφη από το 1963. Το Συμβούλιο Ασφαλείας είχε υποστηρίξει για άμεσες διαπραγματεύσεις μεταξύ του Μαρόκου και του Μετώπου Πολισάριο. [201] Είχε εγκρίνει περισσότερα από 100 ψηφίσματα που υποστηρίζουν το δικαίωμα της Αυτοδιάθεσης του λαού των Σαχράουι. 

Η Δημοκρατία της Σαχάρας είναι επίσης μέλος της Ασιατικής-Αφρικανικής Στρατηγικής Εταιρικής Σχέσης, που δημιουργήθηκε στην Διάσκεψη του Μπαντούνγκ το 2005, λόγω των αντιρρήσεων του Μαρόκου για τη συμμετοχή τηε Δημοκρατία της Σαχάρας. [202]

Το 2006, η Δημοκρατία της Σαχάρας συμμετείχε σε μια διάσκεψη της Μόνιμης Διάσκεψης των Πολιτικών Κομμάτων στην Λατινική Αμερική και στην Καραϊβική. [203]

Αφρικανική Ένωση

Στις 22 Φεβρουαρίου 1982, η Αραβική Λαϊκή Δημοκρατία της Σαχράουι εξασφάλισε την ένταξη της στον Οργανισμό Αφρικανικής Ενότητας. [204]

Το 1984, το Μαρόκο αποχώρησε από τον προκάτοχο της Αφρικανικής Ένωσης, τον Οργανισμό Αφρικανικής Ενότητας, σε ένδειξη διαμαρτυρίας για την αναγνώριση της Αραβικής Λαϊκής Δημοκρατίας της Σαχράουι. 

Η Αφρικανική Ένωση έχει αναγνωρίσει πλήρως την Αραβική Λαϊκή Δημοκρατία της Σαχράουι [193] και την αποδέχτηκε ως κράτος μέλος (με αποτέλεσμα την αποχώρηση του Μαρόκου από την ένωση. [205]). Ο Μοχάμετ Αμπντελαζίζ, 2ος πρόεδρος της Δημοκρατίας της Σαχάρας, ήταν αντιπρόεδρος του Οργανισμού Αφρικανικής Ενότητας το 1985 και της Αφρικανικής Ένωσης το 2002. 

Το 2016, ο βασιλιάς Μοχάμεντ 6ος του Μαρόκου είχε δηλώσει την πρόθεση της χώρας του να γίνει μέλος της αφρικανικής ένωσης. Την ίδια ημέρα, είκοσι οκτώ αφρικανικές χώρες ή περίπου το 52% από τα 54 αναγνωρισμένα από τα Ηνωμένα Έθνη κράτη μέλη της Αφρικανικής Ένωσης υπέγραψαν αίτηση για την διαγραφή της Δημοκρατίας της Σαχάρας από την Αφρικανική Ένωση.[117] [206] Την ίδια στιγμή, η Πρόεδρος της Επιτροπής της Αφρικανικής Ένωσης Νκοσαζάνα Ντλαμίνι-Ζούμα είχε επιβεβαιώσει την υποστήριξη της Αφρικανικής Ένωσης στην ανεξαρτησία της Δυτικής Σαχάρας.[206]

Ευρωπαϊκή Ένωση

Η Ευρωπαϊκή Ένωση υποστηρίζει το δικαίωμα αυτοδιάθεσης του λαού των Σαχράουι (το δημοψήφισμα υπό την αιγίδα της Αποστολής των Ηνωμένων Εθνών για το Δημοψήφισμα στη Δυτική Σαχάρα),[207] αλλά δεν αναγνωρίζει το Μέτωπο Πολισάριο. [208] Για πρακτικά ζητήματα όπως η αλιεία στην ΑΟΖ, η ΕΕ ασχολείται με το Μαρόκο ως τη χώρα που ασκεί επί του παρόντος «δικαιοδοσία, αλλά όχι κυριαρχία» στην επικράτεια της Δυτικής Σαχάρας. Επιπλέον, μέλη του εμπορικού μπλοκ της Ευρωπαϊκής Ζώνης Ελευθέρων Συναλλαγών έχουν κάνει δηλώσεις εξαίρεσης της Δυτικής Σαχάρας από τη συμφωνία ελεύθερων συναλλαγών Μαρόκου-Ευρωπαϊκής Ζώνης Ελευθέρων Συναλλαγών. [209] Τον Δεκέμβριο του 2016, το Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων επιβεβαίωσε στην υπόθεση Συμβούλιο κατά του Μετώπου Πολισάριο ότι το Μαρόκο δεν έχει καμία βάση για κυριαρχία στη Δυτική Σαχάρα [210] και ότι το εμπόριο οι συμφωνίες με το Μαρόκο δεν μπορούν να ισχύουν για τα κατεχόμενα εδάφη.[211]

Ηνωμένα Έθνη

Από το '66, τα Ηνωμένα Έθνη ζητούν τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος για να δοθεί η δυνατότητα στον "ιθαγενή πληθυσμό" να ασκήσει ελεύθερα το δικαίωμά του στην εθνική αυτοδιάθεση. [212] Από το '79, τα Ηνωμένα Έθνη έχουν αναγνωρίσει το Μέτωπο Πολισάριο ως εκπρόσωπο του λαού της Δυτικής Σαχάρας και θεωρούν το Μαρόκο ως δύναμη κατοχής.[11]

Ο πρώην Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών Κόφι Ανάν τόνισε, στην τελευταία του αναφορά για τη Δυτική Σαχάρα, ανφερόμενος στο Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών πως:

«Το Συμβούλιο Ασφαλείας δεν θα ήταν σε θέση να καλέσει τα μέρη να διαπραγματευτούν για την αυτονομία της Δυτικής Σαχάρας υπό την κυριαρχία του Μαρόκου, γιατί μια τέτοια διατύπωση θα συνεπαγόταν αναγνώριση της κυριαρχίας του Μαρόκου στη Δυτική Σαχάρα, κάτι που αποκλείεται εφόσον δεν υπάρχουν κράτη μέλη των Ηνωμένων Εθνών είχε αναγνωρίσει αυτή την κυριαρχία». [213]

Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Σημειώσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. Κύρια Μέλη Περιφερειακής Οργάνωσης.
  2. Οι ημερομηνίες κατά τις οποίες οι χώρες είχαν προξενεία είτε στην Ντάχλα είτε στη Λααγιούν, στη Δυτική Σαχάρα.

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. Simon, Sven (2014). «Western Sahara». Self-Determination and Secession in International Law. OUP Oxford. σελ. 262. ISBN 978-0-19-100691-3. To sum up the legal status: Western Sahara is not a part of Morocco and Morocco has no legal title or claim to the territory. Since the annexation is illegal, it is null and void, and Morocco is therefore, legally speaking, an occupying power. Morocco has an obligation to respect the right of the people of Western Sahara according to the law of occupation and to end its illegal annexation and occupation of Western Sahara.  Η παράμετρος |access-date= χρειάζεται |url= (βοήθεια)
  2. Watch, Western Sahara Resource. «Western Sahara not part of EFTA-Morocco free trade agreement - wsrw.org». www.wsrw.org. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Δεκεμβρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 8 Φεβρουαρίου 2017. 
  3. «International law allows the recognition of Western Sahara - Stockholm Centre for International Law and Justice». 7 Νοεμβρίου 2015. 
  4. Keenan, Jeremy (2007). The Sahara: Past, Present and Future. London: Routledge. σελ. 178. ISBN 9780415411462. 
  5. United Nations Security Council: Report of the Secretary-General on the situation concerning Western Sahara (S/2006/249) paragraph 37, p. 10
  6. «Western Sahara's stranded refugees consider renewal of Morocco conflict». The Guardian. 6 Ιανουαρίου 2015. 
  7. «Mixed Reviews for Morocco as Fourth Committee Hears Petitioners on Western Sahara, Amid Continuing Decolonization Debate». un.org. 10 Οκτωβρίου 2018. 
  8. «Morocco adds Western Sahara waters to its maritime borders». The Arab Weekly. 26 Ιανουαρίου 2020. 
  9. Surendra Bhutani, Conflict on Western Sahara, Strategic Analysis, 1754-0054, Volume 2, Issue 7, 1978, Pages 251 – 256.
  10. Tomás Bárbulo, La historia prohibida del Sáhara Español, Destino, Imago mundi, Volume 21, 2002, Pages 284–285
  11. 11,0 11,1 «Point 7, Res. 34/37 -Question of Western Sahara- 34th General assembly UN, 21-11-1979». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Σεπτεμβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 3 Οκτωβρίου 2014. 
  12. Reuters, Staff (November 17, 2020). «Morocco PM says Western Sahara wall at centre of dispute completed». Reuters. https://www.reuters.com/article/us-morocco-westernsahara-idUSKBN27X2MH. Ανακτήθηκε στις 12 December 2020. 
  13. Aslan, Umran (2017). Perspectives of Tourism Development in Algeria. GRIN Verlag. σελ. 14. ISBN 9783668555648. 
  14. «Security Council Resolutions and Statements». MINURSO (στα Αγγλικά). 26 Οκτωβρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 5 Αυγούστου 2020. 
  15. «Western Sahara 'Last Decolonization Process in Africa', Fourth Committee Told, As Unresolved Territorial Disputes, Including Gibraltar, Dominate Agenda». UN. 
  16. Khakee, Anna. The Western Saharan autonomy proposal and political reform in Morocco. https://www.academia.edu/772805. 
  17. «Egypt denies plans to join states opening Western Sahara consulates». Al-Monitor. 
  18. «Italy Welcomes Morocco's Serious, Credible Efforts On Moroccan Sahara». The News Agency (TNA). 
  19. «Makgothi In Hot Water Over Morocco Stance». Lesotho Times. 4 Νοεμβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 9 Ιουνίου 2022. 
  20. «Russia condemns US recognition of Morocco's claim to Western Sahara». AL ARABIYA. 11 Δεκεμβρίου 2020. 
  21. «Rwanda, Morocco Agree to Expedite Bilateral Agreements». AllAfrica. Ανακτήθηκε στις 15 Ιανουαρίου 2020. 
  22. «Bahrain Yemen reiterate support for Morocco 's territorial integrity». World News LLC. 
  23. 23,0 23,1 23,2 23,3 «Decolonization Debate Concludes in Fourth Committee, as Delegations on Both Sides of Key Territorial Disputes Urge Their Resolution». United Nations Department of Public Information. 12 October 2012. https://www.un.org/press/en/2012/gaspd508.doc.htm. Ανακτήθηκε στις 13 October 2012. 
  24. 24,0 24,1 24,2 24,3 24,4 24,5 24,6 24,7 «Special Committee on Decolonization Approves 3 Draft Resolutions, Elects Rapporteur, as It Opens Substantive 2021 Session». United Nations Department of Public Information. 14 Ιουνίου 2021. Ανακτήθηκε στις 9 Ιουνίου 2022. 
  25. Holleis, Jennifer (5 Νοεμβρίου 2021). «Morocco-Algeria relations: What is fueling the current tensions?». Deutsche Welle. Ανακτήθηκε στις 9 Ιουνίου 2022. 
  26. «Angola reafirma compromisso de apoiar causa do Sahara Ocidental» (στα pt). ANGOP. 15 July 2010. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 December 2012. https://archive.today/20121229192814/http://www.portalangop.co.ao/motix/pt_pt/noticias/politica/2010/6/28/Angola-reafirma-compromisso-apoiar-causa-Sahara-Ocidental,9b26235e-0725-45bf-b4e0-24eeb48fef9d.html. Ανακτήθηκε στις 14 October 2012. 
  27. «Angola apoia a paz no Sahara Ocidental» (στα Πορτογαλικά). Jornal de Angola. 16 Ιουνίου 2021. Ανακτήθηκε στις 9 Ιουνίου 2022. 
  28. «Diplomatic Relations» (PDF). Ministry of Foreign Affairs, Foreign Trade and Immigration. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 30 Δεκεμβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 30 Δεκεμβρίου 2016. 
  29. 29,0 29,1 29,2 29,3 29,4 «Decolonization Process at 'Virtual Halt', Fourth Committee Told as Annual Debate Opens, with Troubling Information Deficit in Non-Self-Governing Territories». United Nations Department of Public Information. 8 October 2012. https://www.un.org/press/en/2012/gaspd504.doc.htm. Ανακτήθηκε στις 9 October 2012. 
  30. «El Estado Plurinacional de Bolivia fortalece relaciones diplomáticas con la República Árabe Saharaui Democrática». Bolivia's Ministry of Foreign Affairs. 16 Σεπτεμβρίου 2021. 
  31. «Masisi reiterates support for Sahrawi people struggle». Sunday Standard. 25 September 2017. https://www.sundaystandard.info/masisi-reiterates-support-for-sahrawi-people-struggle/. Ανακτήθηκε στις 9 June 2022. 
  32. 32,0 32,1 32,2 «Fourth committee opens session with debate on decolonization, as speakers seek to balance support for shared goal with divergent views on how to get there». United Nations Department of Public Information. 7 October 2013. https://www.un.org/press/en/2013/gaspd528.doc.htm. Ανακτήθηκε στις 9 June 2022. 
  33. «List of member states of the United Nations (193) having diplomatic relations with Cambodia». Ministry of Foreign Affairs and International Cooperation. 25 Νοεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 9 Ιουνίου 2022. 
  34. 34,0 34,1 34,2 34,3 Visoka, Gëzim· Doyle, John (12 Σεπτεμβρίου 2019). Routledge Handbook of State Recognition. Taylor & Francis. σελ. 386. ISBN 978-1032177274. 
  35. «Comunicado de prensa» (στα Ισπανικά). Ministry of Foreign Affairs — Colombia. 10 Αυγούστου 2022. Ανακτήθηκε στις 15 Αυγούστου 2022. 
  36. «Colombia restablece las relaciones diplomáticas con la República Saharaui» [Colombia re-establishes diplomatic relations with the Sahrawi Republic] (στα Ισπανικά). EFE. 11 Αυγούστου 2022. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Αυγούστου 2022. Ανακτήθηκε στις 15 Αυγούστου 2022. 
  37. «Statement by Ambassador Pedro Núñez Mosquera, permanent representative of Cuba, at the general debate of the special political and decolonization committee (fourth committee). Agenda items 55–59.». Ministry of Foreign Affairs of Cuba. 4 October 2010. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 December 2010. https://web.archive.org/web/20101221144312/http://www.cubaminrex.cu/English/Multilaterales/Articulos/Politicos/4thComission/STATEMENT.html. Ανακτήθηκε στις 6 October 2010. 
  38. «Declaración del Director General de Asuntos Bilaterales de la Cancillería cubana, Emilio Lozada García». Ministry of Foreign Affairs of Cuba. 21 November 2020. https://misiones.cubaminrex.cu/es/articulo/declaracion-del-director-general-de-asuntos-bilaterales-de-la-cancilleria-cubana-emilio. Ανακτήθηκε στις 9 June 2022. 
  39. Afonso do Rosário E (11 Ιουνίου 2021). «New Ambassador of the Saharawi Arab Republic presents credential letter to President of Timor Leste». Timor-Leste News Agency. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Ιουνίου 2022. Ανακτήθηκε στις 9 Ιουνίου 2022. 
  40. Christian Reyes H. (26 April 2012). «Ricardo Patiño se reúne con embajador de la República Árabe Saharaui» (στα es). Radio Sucre. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 April 2012. https://web.archive.org/web/20120428072326/http://www.radiosucre.com.ec/index.php?option=com_content&view=article&id=24083:ricardo-patino-se-reune-con-embajador-de-la-republica-arabe-saharaui&catid=1:politica&Itemid=73. Ανακτήθηκε στις 20 May 2012. 
  41. «La Embajada Saharaui en Ecuador suscribe un Memorando de Cooperación con la Casa de la Cultura Ecuatoriana» (στα Ισπανικά). Casa de la Cultura Ecuatoriana. 23 Σεπτεμβρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 9 Ιουνίου 2022. [νεκρός σύνδεσμος]
  42. «DEFENSORÍA DEL PUEBLO CONMEMORÓ LOS 34 AÑOS DE RELACIONES DE AMISTAD ENTRE PUEBLO ECUATORIANO Y PUEBLO SAHARAUI» (στα Ισπανικά). Defensoría del Pueblo de Ecuador. 22 Νοεμβρίου 2017. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Ιουνίου 2022. Ανακτήθηκε στις 9 Ιουνίου 2022. 
  43. 43,0 43,1 43,2 43,3 43,4 «Sahara occidental : le Pérou reprend langue avec la République arabe sahraouie après 25 ans» (στα Γαλλικά). TV5Monde. 10 Σεπτεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 9 Ιουνίου 2022. 
  44. «Bilateral - Ethiopia-Algeria Relations». Federal Democratic Republic of Ethiopia – Ministry of Foreign Affairs. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Ιουλίου 2014. Ανακτήθηκε στις 9 Ιουνίου 2022. 
  45. «Statement by Yoseph Kassaye, Representative of the Federal Democratic Republic of Ethiopia at the General Debate of the Fourth Committee of the 76th Session of United Nations General Assembly of the United Nations». United Nations Department of Public Information. October 2021, σελ. 2. https://estatements.unmeetings.org/estatements/11.0040/20211020/Jg7qVo7gULD6/0r4sHDkKE02s_en.pdf. Ανακτήθηκε στις 9 June 2022. «Ethiopia supports the inalienable right of the people of Western Sahara to self-determination.» 
  46. «Ethiopia, Sahrawi Arab Democratic Republic Discuss Issues Of Common Concerns». Fana Broadcasting Corporate. 11 Μαρτίου 2021. Ανακτήθηκε στις 14 Ιουνίου 2022. 
  47. «QUESTIONS OF GIBRALTAR, GUAM, WESTERN SAHARA DISCUSSED IN SPECIAL POLITICAL AND DECOLONIZATION COMMITTEE». United Nations Department of Public Information. 27 Σεπτεμβρίου 2000. Ανακτήθηκε στις 9 Ιουνίου 2022. 
  48. Lulie, Hallelujah (26 Απριλίου 2016). «The word that reignited the Western Sahara debate». Institute for Security Studies. Ανακτήθηκε στις 9 Ιουνίου 2022. A number of other key states of the AU, including South Africa, Nigeria, Ethiopia, Kenya and Ghana also support the referendum. 
  49. «Embassy of Ghana in Algiers, Algeria». Ghana - Ministry of Foreign Affairs and Regional Integration. Ανακτήθηκε στις 9 Ιουνίου 2022. 
  50. «Declaración de Gerardo Torres, Vicecanciller de la República de Honduras en ocasión de su visita a la República Sahraui democrática los días 11 y 12 de Febrero 2022» (στα spanish). Ministry of Foreign Affairs of Honduras. 12 Φεβρουαρίου 2022. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Ιουνίου 2022. Ανακτήθηκε στις 9 Ιουνίου 2022. CS1 maint: Μη αναγνωρίσιμη γλώσσα (link)
  51. «Vicecanciller Gerardo Torres inicia gira por el norte de África» (στα spanish). Ministry of Foreign Affairs of Honduras. 11 Φεβρουαρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 9 Ιουνίου 2022. CS1 maint: Μη αναγνωρίσιμη γλώσσα (link) [νεκρός σύνδεσμος]
  52. Zaireg, Reda (11 Μαΐου 2018). «The truth behind Morocco's diplomatic crisis with Iran». Middle East Eye. Ανακτήθηκε στις 9 Ιουνίου 2022. 
  53. «Kenya backs Saharawi self-determination». The EastAfrican. 5 Δεκεμβρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 9 Ιουνίου 2022. 
  54. Karuga wa Njuguna (12 Φεβρουαρίου 2014). «Sahrawi Embassy opens in Nairobi». The Star. Ανακτήθηκε στις 9 Ιουνίου 2022. 
  55. «Kenya risks diplomatic spat with Morocco on backing of neighbour». Business Daily. 5 Δεκεμβρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 9 Ιουνίου 2022. 
  56. Mutambo, Aggrey (29 Μαρτίου 2019). «Kenya sides with countries pushing for Western Sahara independence». nation.africa. Ανακτήθηκε στις 9 Ιουνίου 2022. 
  57. «Diplomatic Relations». Ministry of Foreign Affairs of Lao PDR. Ανακτήθηκε στις 9 Ιουνίου 2022. 
  58. «Lesotho diplomatic missions – Lesotho Embassy in Kuwait». Embassy of the Kingdom of Lesotho in Ireland. Ανακτήθηκε στις 9 Ιουνίου 2022. 
  59. «Makgothi In Hot Water Over Morocco Stance». Lesotho Times. 4 Νοεμβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 9 Ιουνίου 2022. He said things have since returned to normal after the current foreign affairs minister, ‘Matšepo Ramakoae, reaffirmed Lesotho’s support for Western Sahara’s right to independence. 
  60. Various (2021). Routledge Library Editions: North Africa. Routledge. σελ. 145. ISBN 978-1-317-30445-6. 
  61. 61,0 61,1 Barbier, Maurice (February–March 1982). «La Naissance de la Nation Sahraouie» (στα γαλλικά). Bulletin de l'Association des Amis de la République Arabe Sahraouie (60): IV. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 November 2013. https://web.archive.org/web/20131126080703/http://sahara-info.org/pdf/sahara_info060.pdf#federation=archive.wikiwix.com. Ανακτήθηκε στις 9 June 2022. 
  62. Edmund Jan Osmańczyk (2003). Encyclopedia of the United Nations and International Agreements: G to M. Taylor & Francis. σελ. 1398. ISBN 978-0-415-93922-5. 
  63. «The Diplomat -Newsletter- issue nº 7». Republic of Mauritius – Ministry of Foreign affairs, Regional integration and International trade. July 2011. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 December 2011. https://web.archive.org/web/20111215155331/http://www.gov.mu/portal/goc/mfasite/files/NEWSLETTER_07.pdf. Ανακτήθηκε στις 15 February 2012. «Arvin Boolell: "Mauritius has consistently supported the right to self-determination and independence of the people of Western Sahara and entertains close diplomatic relations with the Saharawi Arab Democratic Republic (SADR) since 1983."» 
  64. «CABINET DECISIONS – 20 NOVEMBER 2015». Government of Mauritius - Prime Minister's Office. 20 November 2015. https://pmo.govmu.org/CabinetDecision/2015/Cabinet%20Decisions%2020%20November%202015.pdf. Ανακτήθηκε στις 9 June 2022. «Cabinet has agreed to Mauritius recognizing anew the Sahrawi Arab Democratic Republic (SADR) as a sovereign State.» 
  65. 65,0 65,1 65,2 65,3 65,4 «Special Committee on Decolonization 'No Longer Relevant' to Overseas Territories of United Kingdom, Fourth Committee Told». United Nations Department of Public Information. 11 October 2012. https://www.un.org/press/en/2012/gaspd507.doc.htm. Ανακτήθηκε στις 13 October 2012. 
  66. «El Grupo de Amistad México-República Árabe Saharaui Democrática fortalece la diplomacia parlamentaria». Mexican Chamber of Deputies. 18 August 2020. http://www5.diputados.gob.mx/index.php/esl/Comunicacion/Boletines/2020/Agosto/18/4000-El-Grupo-de-Amistad-Mexico-Republica-Arabe-Saharaui-Democratica-fortalece-la-diplomacia-parlamentaria. Ανακτήθηκε στις 9 June 2022. 
  67. «Ministra Macamo concede audiência ao Enviado Especial do Presidente da República Árabe Saharauí» [Minister Macamo grants an audience to the Special Envoy of the President of the Saharawi Arab Republic] (στα Πορτογαλικά). Ministry of Foreign Affairs of Mozambique. 15 Σεπτεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 9 Ιουνίου 2022. [νεκρός σύνδεσμος]
  68. «Moçambique desafia Marrocos a respeitar princípio da soberania do Saara Ocidental» [Mozambique challenges Morocco to respect principle of Western Sahara sovereignty] (στα Πορτογαλικά). Observador. 22 Φεβρουαρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 15 Ιουνίου 2022. 
  69. «Fourth Committee Taking Backward Steps on Western Sahara Question, Says Namibia's Representative, amid Continuing Debate on Decolonization Issues». United Nations Department of Public Information. 11 Οκτωβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 9 Ιουνίου 2022. 
  70. Lorraine Kazondovi (24 May 2013). «Foreign minister denounces colonial subjugation». New Era. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 July 2013. https://archive.today/20130703041503/http://www.newera.com.na/articles/51995/Foreign-minister-denounces-colonial-subjugation. Ανακτήθηκε στις 26 May 2013. 
  71. Iikela, Sakeus (29 Μαΐου 2018). «We want Western Sahara independent – Geingob». The Namibian. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Ιουνίου 2022. Ανακτήθηκε στις 9 Ιουνίου 2022. 
  72. Tjitemisa, Kuzeeko (18 Νοεμβρίου 2020). «Namibia wants Western Sahara ceasefire upheld». New Era. Ανακτήθηκε στις 9 Ιουνίου 2022. 
  73. «Buhari backs Western Sahara on self-determination from Morocco». Vanguard News. 12 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 9 Ιουνίου 2022. 
  74. «POLÍTICA EXTERIOR PANAMEÑA POSICIONA AL PAÍS EN LA AGENDA DE DESARROLLO GLOBAL» (στα spanish). Ministry of Foreign Affairs of Panama. 24 Δεκεμβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 9 Ιουνίου 2022. CS1 maint: Μη αναγνωρίσιμη γλώσσα (link)
  75. «VICE CANCILLER RECIBE VISITA DE CORTESÍA DE EMBAJADOR DE LA REPÚBLICA ÁRABE SAHARAHUI DEMOCRÁTICA EN PANAMÁ» (στα spanish). Ministry of Foreign Affairs of Panama. 28 Απριλίου 2021. Ανακτήθηκε στις 9 Ιουνίου 2022. CS1 maint: Μη αναγνωρίσιμη γλώσσα (link)
  76. «Restablecimiento de relaciones diplomáticas con la RASD». gob.pe. Peruvian Ministry of Foreign Affairs. 8 Σεπτεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 10 Σεπτεμβρίου 2021. 
  77. «Castillo se reúne con ministro saharaui tras ratificar reconocimiento de Perú» [Castillo meets with Saharawi minister after ratifying Peru's recognition] (στα Ισπανικά). Swissinfo. 21 Σεπτεμβρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 21 Σεπτεμβρίου 2022. 
  78. «New envoys present credentials». The New Times. 7 Δεκεμβρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 10 Ιουνίου 2022. 
  79. «Rwanda's Paul Kagame takes oath of office for third term». Africanews. 8 Αυγούστου 2017. Ανακτήθηκε στις 10 Ιουνίου 2022. Roll call of African leaders present... Brahim Ghali of the Sahrawi Arab Democratic Republic 
  80. «President Faure receives Minister of Foreign Affairs of the Sahrawi Arab Democratic Republic». State House - Office of the President of the Republic of Seychelles. 9 Απριλίου 2019. Ανακτήθηκε στις 11 Ιουνίου 2022. 
  81. «28th AU Summit-President Faure takes groundbreaking stance on Morocco's readmission». Ministry of Foreign Affairs and Tourism - Republic of Seychelles. 1 Φεβρουαρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 11 Ιουνίου 2022. 
  82. «Statement by Ambassador Jerry Matjila, Permanent Representative of South Africa to the United Nations, during the Closed Security Council VTC Meeting on the United Nations Mission for the Referendum in Western Sahara (MINURSO), 9 April 2020». Department of International Relations and Cooperation. 9 Απριλίου 2020. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Αυγούστου 2022. Ανακτήθηκε στις 9 Ιουνίου 2022. 
  83. «South Africa notes situation in Western Sahara on the mandate of the United Nations Mission for the Referendum in Western Sahara (MINURSO)». Department of International Relations and Cooperation. 31 Οκτωβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 9 Ιουνίου 2022. 
  84. «General Assembly Adopts Text on Status of Georgia's Refugees, Internally Displaced, Calling upon Geneva Participants to Intensify Efforts». UN. 
  85. Giorgi Lomsadze (29 September 2010). «Semi-Recognized Western Sahara to Recognize South Ossetia». Eurasianet (Regnum). http://www.eurasianet.org/node/62041. Ανακτήθηκε στις 31 December 2010. 
  86. «Greetings of the Republic of South Ossetia Ministry of Foreign Affairs to the Sahara Arab Democratic Republic on the occasion of 35 anniversary of the Declaration of Independence Day of SADR». Ministry of Foreign Affairs of the Republic of South Ossetia. 27 Φεβρουαρίου 2011. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 11 Απριλίου 2019. Ανακτήθηκε στις 1 Σεπτεμβρίου 2012. 
  87. «Sudán del Sur decide restablecer las relaciones con la RASD» [South Sudan decides to reestablish relations with SADR] (στα Ισπανικά). Sahrawi Press Service. 20 Σεπτεμβρίου 2022. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Φεβρουαρίου 2023. Ανακτήθηκε στις 20 Σεπτεμβρίου 2022. 
  88. Daniel Stewart (20 Σεπτεμβρίου 2022). «South Sudan and the Saharawi Republic agree to re-establish diplomatic relations». MSN. Ανακτήθηκε στις 21 Σεπτεμβρίου 2022. 
  89. «Syria's Bashar al Assad Embraces Western Sahara Separatists». Sahara question. 12 September 2016. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2020-05-22. https://web.archive.org/web/20200522044834/https://sahara-question.com/en/opinions/syrias-bashar-al-assad-embraces-western-sahara-separatists. Ανακτήθηκε στις 2023-05-09. 
  90. Elatouabi, Mariam (16 Ιουλίου 2018). «Diplomatic Relations Between Morocco and Iran Sour Over Western Sahara Dispute». Atlantic Council. Ανακτήθηκε στις 25 Μαρτίου 2019. 
  91. 91,0 91,1 91,2 «Decolonization – Considered long ago by United Nations to be 'Irresistible and irreversible' – only outcome in modern world, Fourth committee told». United Nations Department of Public Information. 10 October 2013. https://www.un.org/press/en/2013/gaspd531.doc.htm. Ανακτήθηκε στις 28 October 2013. 
  92. «Waziri Mahiga ampokea Mjumbe Maalum kutoka Sahrawi» [Minister Mahiga received a Special Envoy from Sahrawi] (στα swahili). Ministry of Foreign Affairs and East African Cooperation. 28 Ιουνίου 2017. Ανακτήθηκε στις 9 Ιουνίου 2022. CS1 maint: Μη αναγνωρίσιμη γλώσσα (link)
  93. «Embassy of Sahrawi». Ministry of Foreign Affairs - The Republic of Uganda. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Ιουνίου 2022. Ανακτήθηκε στις 9 Ιουνίου 2022. 
  94. «Acuerdo Marco de cooperación entre Uruguay y la República Árabe Saharaui Democrática» (στα Ισπανικά). Ministry of Foreign Relations of Uruguay. 21 Ιουλίου 2014. Ανακτήθηκε στις 9 Ιουνίου 2022. 
  95. «REPÚBLICA SAHARAUI EN BUSCA DE LA INDEPENDENCIA» (στα Ισπανικά). Parliament of Uruguay. 15 Μαΐου 2019. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Δεκεμβρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 9 Ιουνίου 2022. 
  96. «Vanuatu and the Saharawi Republic establish diplomatic relations at Ambassadorial level». The Saharawi Journalists and Writers Union. 1 Αυγούστου 2008. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Αυγούστου 2016. Ανακτήθηκε στις 26 Αυγούστου 2013. 
  97. «PM Salwai labeled Kilman's comments as money campaign over the issue of West Papua». Government of Vanuatu - Prime Minister's Office. 29 Σεπτεμβρίου 2017. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Ιουνίου 2022. Ανακτήθηκε στις 9 Ιουνίου 2022. He said that so far his government has maintained Vanuatu's policy on the independence of West Papua, New Caledonia, Bougainville and even Western Sahara. Mr Salwai said his government has maintained it's foreign policy on decolonization of the countries who are still colonized by the other countries. 
  98. «Paraguay y la República saharaui reanudan las relaciones diplomáticas» (στα Ισπανικά). Europa Press - Notimérica. 15 Αυγούστου 2008. Ανακτήθηκε στις 9 Ιουνίου 2022. 
  99. «Western Sahara: Venezuela's President Chavez calls for liberation of the Sahrawi people». http://links.org.au/node/1262. Ανακτήθηκε στις 11 September 2011. 
  100. Melean, Enio (11 Δεκεμβρίου 2020). «Venezuela reitera solidaridad con la República Árabe Saharaui Democrática y exige cumplimiento de resoluciones de la ONU» [Venezuela reiterates solidarity with the Saharawi Arab Democratic Republic and demands compliance with UN resolutions] (στα Ισπανικά). Ministry of Foreign Affairs (Venezuela). Ανακτήθηκε στις 9 Ιουνίου 2022. 
  101. Ostos, Manuel (4 March 1979). «Vietnam reconoce al Polisario». El País. http://elpais.com/diario/1979/03/04/internacional/289350005_850215.html. Ανακτήθηκε στις 13 September 2013. 
  102. «General Information about Countries and Regions». Ministry of Foreign Affairs of Vietnam. Ανακτήθηκε στις 9 Ιουνίου 2022. 
  103. «Foreign Embassies in Zimbabwe». Ministry of Foreign Affairs & International Trade - Zimbabwe. Ανακτήθηκε στις 9 Ιουνίου 2022. 
  104. «Statement by the representative of Antigua-and-Barbuda» (PDF). Mr. Anthony Liverpool (Antigua and Barbuda). 
  105. «Antigua and Barbuda reiterates support for Morocco». Newsroom Antigua. Ανακτήθηκε στις 1 Μαΐου 2020. [νεκρός σύνδεσμος]
  106. «Sahara issue: autonomy initiative, 'good path' towards peace in the region, Azerbaijan FM». Ανακτήθηκε στις 3 Οκτωβρίου 2014. 
  107. «Посол Азербайджана в Марокко встретился с главой Палаты представителей страны». AZE.az (στα Ρωσικά). 15 Μαρτίου 2012. Ανακτήθηκε στις 18 Σεπτεμβρίου 2020. 
  108. Ismaeel, Naar (14 Δεκεμβρίου 2020). «Bahrain opens consulate in Western Sahara city of Laayoune». Al Arabiya (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 14 Δεκεμβρίου 2020. 
  109. «King of Bahrain backs Morocco's territorial integrity». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Σεπτεμβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 7 Μαρτίου 2012. 
  110. «Bahrain to Open Consulate General in Morocco's Laayoune». Morocco World News. 26 Νοεμβρίου 2020. 
  111. 111,0 111,1 «Bahrain to open consulate in Western Sahara, Morocco says». Reuters. 27 Νοεμβρίου 2020. 
  112. 112,00 112,01 112,02 112,03 112,04 112,05 112,06 112,07 112,08 112,09 112,10 «Question of Western Sahara: Report of the Secretary-General». Reliefweb. 19 Οκτωβρίου 2019. 
  113. «Bahrain and UAE welcome US recognition of Morocco's sovereignty over Western Sahara». Saudi Gazette. 11 Δεκεμβρίου 2020. 
  114. «Burkina Faso Opens Consulate General in Morocco's Dakhla». Morocco World News. 23 Οκτωβρίου 2020. 
  115. 115,0 115,1 «Sahara issue: Burkina-Faso reiterates support for Morocco's position». Ανακτήθηκε στις 3 Οκτωβρίου 2014. 
  116. 116,00 116,01 116,02 116,03 116,04 116,05 116,06 116,07 116,08 116,09 116,10 116,11 Group, International Crisis (11 March 2021). Time for International Reengagement in Western Sahara. https://www.jstor.org/stable/pdf/resrep31615.pdf. 
  117. 117,00 117,01 117,02 117,03 117,04 117,05 117,06 117,07 117,08 117,09 117,10 117,11 117,12 117,13 117,14 117,15 117,16 117,17 117,18 117,19 «28 African Countries Call On The Immediate Suspension Of The "SADR"». Newswire. 20 Ιουλίου 2016. 
  118. «Burundi Opens General Consulate in Laayoune». Morocco World News. 28 Φεβρουαρίου 2020. 
  119. 119,00 119,01 119,02 119,03 119,04 119,05 119,06 119,07 119,08 119,09 119,10 119,11 119,12 «This year, the AU could work to Morocco's advantage over Western Sahara». theafricareport. 23 Φεβρουαρίου 2021. 
  120. «Cabo Verde vai abrir embaixada em Rabat e consulado em Dakhla em Marrocos» (στα Πορτογαλικά). Inforpress-Agência Cabo-Verdiana de Notícias. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Ιουνίου 2022. Ανακτήθηκε στις 13 Ιουνίου 2022. 
  121. «Central African Republic Opens Consulate General in Laayoune». Morocco World News. 23 Ιανουαρίου 2020. 
  122. «First foreign diplomatic post opens in Western Sahara». Arab News. 18 Δεκεμβρίου 2019. 
  123. «Comoros». Ανακτήθηκε στις 3 Οκτωβρίου 2014. 
  124. «Western Sahara: DR Congo Opens Consulate General In Dakhla». Morocco World News. 19 Δεκεμβρίου 2020. 
  125. «جمهورية جيبوتي أول دولة عربية تفتتح قنصلية لها بالصحراء المغربية». italiatelegraph.com (στα Αραβικά). 28 Φεβρουαρίου 2020. 
  126. «Dominica: PM Roosevelt Skerrit signs roadmap of cooperation with the Kingdom of Morocco». WIC News. Ανακτήθηκε στις 1 Απριλίου 2022. 
  127. «Eastern Caribbean states open consulate in Western Sahara». Caribbean News Global. Απριλίου 2022. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Απριλίου 2022. Ανακτήθηκε στις 1 Απριλίου 2022. 
  128. 128,0 128,1 128,2 128,3 128,4 «Western Sahara, Falkland Islands (Malvinas), Gibraltar Take Centre Stage, as Pacific Regional Seminar on Decolonization Continues». UN. Ανακτήθηκε στις 12 Μαΐου 2022. 
  129. «Equatorial Guinea Inaugurates Consulate General in Morocco's Dakhla». Morocco World News. 23 Οκτωβρίου 2020. 
  130. 130,0 130,1 «L'Eswatini et la Zambie ouvrent leurs consulats à Laâyoune». 24 Heures au Bénin (στα Γαλλικά). 28 Οκτωβρίου 2020. 
  131. «Maroc - Sahara occidental - Q&R - Extrait du point de presse» (στα Γαλλικά). Ministère de l’Europe et des Affaires étrangères. Ανακτήθηκε στις 2 Μαΐου 2019. 
  132. «Gabon Opens Consulate General in Laayoune». Sahara News. 17 Ιανουαρίου 2020. 
  133. «Sahara: Gambia Opens Consulate in Dakhla, Dealing another Hard Blow to Polisario». Sahara News. 7 Ιανουαρίου 2020. 
  134. «Grenada: Statement by Nerissa Williams» (PDF). unmeetings.org. σελ. 3. 
  135. «4th Committee approves text on Western Sahara at conclusion of debate on decolonization issues». UN Department of Public Information – News and Media division. 13 Οκτωβρίου 2006. Ανακτήθηκε στις 2 Δεκεμβρίου 2010. 
  136. «1INTERVENCIÓN DE GUATEMALA DEBATE GENERAL CONJUNTO COMISIÓN POLÍTICA ESPECIAL Y DE DESCOLONIZACIÓN75° PERIODO DE SESIONES DE LA ASAMBLEA GENERALDE LAS NACIONES UNIDAS» (PDF). unmeetings.org (στα Ισπανικά). Οκτωβρίου 2020. 
  137. «COMUNICADO SOBRE LA DECISIÓN ANUNCIADA POR EL GOBIERNO DE LOS ESTADOS UNIDOS DE AMÉRICA DE RECONOCER LA SOBERANÍA DEL REINO DE MARRUECOS SOBRE EL SAHARA OCCIDENTAL». Ministerio de Relaciones Exteriores, Guatemala. 
  138. «Forty Countries Attended Ministerial Conference on Autonomy Initiative for Moroccan Sahara Region». Pewarta Indonesia. 25 Ιανουαρίου 2021. 
  139. «Sahara: Guinea Opens Consulate in Dakhla, Another Diplomatic Setback for Polisario». Sahara News. 17 Ιανουαρίου 2020. 
  140. «Guinea-Bissau Opens Consulate General in Morocco's Dakhla». Morocco World News. 23 Οκτωβρίου 2020. 
  141. «Haiti - Diplomacy : Inauguration of the Consulate of Haiti in Dakhla (Morocco)». HaitiLibre (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 15 Δεκεμβρίου 2020. 
  142. «Magyarország támogatja Marokkót a Szahara-kérdésben». francianyelv.hu (στα Ουγγρικά). 12 Μαΐου 2022. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Σεπτεμβρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 16 Ιουνίου 2022. 
  143. «Israeli minister backs Moroccan claims to Western Sahara sovereignty - Al-Monitor: Independent, trusted coverage of the Middle East». www.al-monitor.com (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 4 Ιουλίου 2022. 
  144. Rabat, Basma El Atti ــ (29 Μαρτίου 2022). «Israel backs Morocco's autonomy plan in Western Sahara». english.alaraby.co.uk (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 4 Ιουλίου 2022. 
  145. Berman, Lazar. «Shaked affirms support of Morocco on Western Sahara, says she's 1st Israeli to do so». www.timesofisrael.com (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 4 Ιουλίου 2022. 
  146. «Cote d'Ivoire Opens General Consulate in Morocco's Laayoune». Morocco World News. 18 Φεβρουαρίου 2020. 
  147. «Jordan opens Consulate in Morocco's Laayoune». Jordan Times. 4 Μαρτίου 2021. 
  148. «Jordan to Open Consulate in Western Sahara Amid Dispute». U.S. News & World Report. 4 Μαρτίου 2021. 
  149. «الكويت تجدد دعمها للمبادرة المغربية بشأن الحكم الذاتي في الصحراء .. اخبار عربية». www.nabdn.com (στα Αραβικά). 24 Ιουνίου 2022. 
  150. «Liberia Officially Opens Consulate in Morocco's Dakhla». Morocco World News. 12 Μαρτίου 2020. 
  151. «Malawi Opens Consulate in Laayoune». www.thenewsagency.in. 29 Ιουλίου 2021. 
  152. «Former Polisario Ally Malawi Reiterates Support for Morocco». Morocco World News. 24 Οκτωβρίου 2020. 
  153. «Maldives supports Morocco's sovereignty over Western Sahara». PSM News. Ανακτήθηκε στις 16 Ιανουαρίου 2021. 
  154. «Netherlands backs Morocco's Western Sahara autonomy plan- statement» (στα αγγλικά). Reuters. 2022-05-11. https://www.reuters.com/world/netherlands-backs-moroccos-western-sahara-autonomy-plan-statement-2022-05-11/. Ανακτήθηκε στις 2022-05-12. 
  155. «Netherlands Backs Morocco's Western Sahara Autonomy Plan Statement». Usnews. 
  156. «Oman Reaffirms Support for Morocco's Autonomy Plan in Western Sahara». Morocco World News. 29 Οκτωβρίου 2020. 
  157. «Papua New Guinea Affirms Moroccan Spirit of Western Sahara». Morocco World News. 16 Οκτωβρίου 2020. 
  158. «Concluding General Debate, Speakers Call for Modernization of Fourth Committee's Approaches to Western Sahara, Israeli-Palestinian Issues». UN. 3 Νοεμβρίου 2021. 
  159. «DEPUTY PERMANENT REPRESANTATIVE PAPUA NEW GUINEA PERMANENT MISSION TO THE UNITED NATION» (PDF). estatements unmeetings. 20 Οκτωβρίου 2021. 
  160. «Poland struggles to draw the line». Western Sahara Resource Watch. 2 March 2010. http://www.wsrw.org/index.php?parse_news=single&cat=105&art=1353. Ανακτήθηκε στις 2 March 2010. 
  161. 161,0 161,1 161,2 «الانحياز القطري للمغرب في قضية الصحراء يعمق الأزمة الصامتة بين الجزائر ودول الخليج». كافة الأقسام. 27 Οκτωβρίου 2021. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Οκτωβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 15 Ιουνίου 2022. 
  162. «Akhannouch travels to Qatar to reinforce Morocco's position in the Persian Gulf». atalayar. 7 Φεβρουαρίου 2022. 
  163. «Întrevederea ministrului afacerilor externe, Teodor Meleșcanu, cu Nasser Bourita, ministrul afacerilor externe și cooperării internaționale al Regatului Maroc». Romanian Foreign Ministry (στα Ρουμανικά). Ανακτήθηκε στις 12 Σεπτεμβρίου 2018. 
  164. «Întrevederea ministrului afacerilor externe Bogdan Aurescu cu ministrul afacerilor externe, al cooperării africane și marocanilor din străinătate din Regatul Maroc, Nasser Bourita». Romanian Foreign Ministry (στα Ρουμανικά). Ανακτήθηκε στις 11 Μαΐου 2022. 
  165. «Statement by the representative of Saint Lucia» (PDF). Ms. Aisha Jn. Baptiste (Saint Lucia). 
  166. «St. Lucia's senate president supports Morocco's autonomy plan as a suitable solution to the regional sahara conflict». HTS News 4orce. Ανακτήθηκε στις 29 Ιουνίου 2017. 
  167. «Sao Tome and Principe Inaugurates Consulate General in Laayoune». Morocco World News. 23 Ιανουαρίου 2020. 
  168. «Senegal opens consulate in Dakhla, signs agreements with Morocco». The Arab Weekly. 5 Απριλίου 2021. 
  169. «Serbia Reiterates Position on Morocco's Autonomy Plan as Serious and Credible Solution for Sahara Issue (Joint Statement)». Morocco embassy in Vietnam. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Μαΐου 2022. Ανακτήθηκε στις 12 Μαΐου 2022. 
  170. «Joint statement from the meeting of the Ministers of Foreign Affairs of Serbia and Morocco». Ministry of Foreign Affairs of Serbia (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 15 Μαΐου 2022. 
  171. «Sierra Leone to open consulate general in Dakhla on Monday». Sierraloaded. 27 August 2021. https://sierraloaded.sl/news/sierra-leone-open-consulate-general-morocco/. 
  172. «Continuing General Debate, Fourth Committee Speakers Emphasize Proper Resourcing of Peacekeepers, Spotlight Mission Transitions as Critical Juncture». United Nations Department of Public Information. 27 October 2021. https://www.un.org/press/en/2021/gaspd740.doc.htm. Ανακτήθηκε στις 11 June 2022. 
  173. «Sierra Leone reaffirms support to Morocco's Sovereignty over the Sahara, opens a consulate in Dakhla». https://medafricatimes.com/24229-sierra-leone-reaffirms-support-to-moroccos-sovereignty-over-the-sahara-opens-a-consulate-in-dakhla.html. Ανακτήθηκε στις 26 August 2021. 
  174. «Somalia signs agreements with Morocco, supports Morocco's territorial integrity». Hiiraan. 1 Μαΐου 2019. 
  175. «Somalia Expresses Support for Morocco's Operation». Muqdisho online. 17 Νοεμβρίου 2020. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Μαΐου 2023. Ανακτήθηκε στις 9 Μαΐου 2023. 
  176. «INAUGURATIE DIPLOMATIEKE VESTIGINGEN VAN SURINAME IN MAROKKO» (στα Ολλανδικά). Ministry of Foreign Affairs of Suriname. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Ιουνίου 2022. Ανακτήθηκε στις 12 Ιουνίου 2022. 
  177. «Suriname opent ambassade en consulaat in Marokko». De Ware Tijd (στα Dutch). 26 Μαΐου 2022. Ανακτήθηκε στις 26 Μαΐου 2022. CS1 maint: Μη αναγνωρίσιμη γλώσσα (link)
  178. «La Marocanité du Sahara n'est pas négociable» (στα Γαλλικά). MINISTÈRE DES AFFAIRES ETRANGÈRES, DE L’INTÉGRATION RÉGIONALE ET DES TOGOLAIS DE L’EXTÉRIEUR. Ανακτήθηκε στις 8 Ιουνίου 2022. 
  179. «THE ROLE OF UAE IN THE TENSION BETWEEN MOROCCO AND THE WESTERN SAHARA». Strategic Council On Foreign Relations Of The Islamic Republic of Iran. 27 Νοεμβρίου 2020. 
  180. «Virtual Presence Post for Western Sahara». The U.S. Embassy and Consulates in Morocco. 
  181. «Morocco to normalize ties with Israel in deal with Trump over Western Sahara». axios.com. 10 Δεκεμβρίου 2020. 
  182. Security Council under pressure over human rights in Western Sahara Pravda, 27 April 2010
  183. Francia impide que la ONU vigile los derechos humanos en el Sáhara El País, 1 May 2009 (in ισπανική)
  184. Opposition of France to monitoring of human rights in Western Sahara "disgrace for Europe" (Austrian parliamentarian).[νεκρός σύνδεσμος] SPS, 23 April 2010
  185. Polisario Front denounces blocking by France of human rights monitoring in Western Sahara. SPS, 29 April 2010
  186. «Paris Backs Morocco's Autonomy Plan for Western Sahara». Middle East Confidential. Ανακτήθηκε στις 20 Ιουλίου 2012. 
  187. «Sahara occidental : « L'ONU a entériné la solution de large autonomie proposée par le Maroc» (στα γαλλικά). Le Monde. 18 January 2021. https://www.lemonde.fr/afrique/article/2021/01/18/sahara-occidental-l-onu-a-enterine-la-solution-de-large-autonomie-proposee-par-le-maroc_6066709_3212.html. 
  188. «Obama reverses Bush-backed Morocco plan in favor of Polisario state». World Tribune. 9 July 2009. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 June 2010. https://web.archive.org/web/20100620081546/http://www.worldtribune.com/worldtribune/WTARC/2009/af_morocco0547_07_09.asp. Ανακτήθηκε στις 3 July 2010. 
  189. 189,0 189,1 189,2 House of Representatives letter to President Barack Obama Σφάλμα στο πρότυπο webarchive: Ελέγξτε την τιμή |url=. Empty.. Retrieved 21 February 2010.
  190. Saeed Taji Farouky (21 March 2006). «The Sahrawi Arab Democratic Republic: Deserted in Western Sahara». Qantara.de. http://www.qantara.de/webcom/show_article.php/_c-476/_nr-544/i.html?PHPSESSID=5869. Ανακτήθηκε στις 15 July 2006. 
  191. «U.S. proposes U.N. Western Sahara rights monitor; Morocco warns of "missteps"». Reuters. 16 April 2013. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 April 2013. https://web.archive.org/web/20130420002311/http://www.reuters.com/article/2013/04/17/us-westernsahara-un-idUSBRE93G00X20130417. Ανακτήθηκε στις 18 April 2013. 
  192. «Trump announces Israel and Morocco will normalize relations». CNBC. 10 Δεκεμβρίου 2020. 
  193. 193,0 193,1 African Union. «A. U. Member States» (στα Ισπανικά). African Union. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (Flash animation) στις 5 Ιανουαρίου 2008. Ανακτήθηκε στις 20 Αυγούστου 2006. 
  194. «African Parliament Speaker calls for self-determination in Western Sahara». SPS. 15 May 2013. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 April 2015. https://web.archive.org/web/20150408084727/https://www.spsrasd.info/en/content/african-parliament-speaker-calls-self-determination-western-sahara. Ανακτήθηκε στις 16 May 2013. 
  195. Andrea Rico (18 October 2011). «Venezuela es invitada por el Parlamento Andino a volver a la Comunidad Andina» (στα es). ParlamentoAndino.org. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 December 2011. https://web.archive.org/web/20111216085021/http://www.parlamentoandino.org/index.php?option=com_content&view=article&id=379%3Avenezuela-es-invitada-por-el-parlamento-andino-a&catid=2%3Asala&Itemid=28. Ανακτήθηκε στις 5 September 2012. 
  196. «Integran al Parlamento Saharaui como miembro observador en el Parlamento Andino» (στα es). SPS. 27 October 2011. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 June 2015. https://web.archive.org/web/20150608183718/https://www.spsrasd.info/es/content/integran-al-parlamento-saharaui-como-miembro-observador-en-el-parlamento-andino. Ανακτήθηκε στις 5 September 2012. 
  197. European Parliament resolution of 25 November 2010 on the situation in Western Sahara European Parliament, 25 November 2012, Strasbourg.
  198. «Official Documents of the XV Summit of Heads of State and Government of the Non-Aligned Movement – Final document. Point 238». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Αυγούστου 2012. Ανακτήθηκε στις 3 Οκτωβρίου 2014. 
  199. «Rio Group supports self-determination of Saharawi people». SPS. 6 October 2010. http://www.spsrasd.info/en/detail.php?id=13667. Ανακτήθηκε στις 14 December 2010. [νεκρός σύνδεσμος]
  200. «Grupo de Rio reafirma su apoyo a una solución que conduzca a la autodeterminación del pueblo saharaui» (στα es). SPS. 4 October 2011. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 May 2012. https://web.archive.org/web/20120501180118/https://www.spsrasd.info/es/content/grupo-de-rio-reafirma-su-apoyo-una-soluci%C3%B3n-que-conduzca-la-autodeterminaci%C3%B3n-del-pueblo-sah. Ανακτήθηκε στις 8 October 2011. 
  201. «La ONU emplaza al Polisario y Marruecos a una negociación directa» (στα es). El País. 1 May 2007. http://www.elpais.com/articulo/internacional/ONU/emplaza/Polisario/Marruecos/negociacion/directa/elpepiint/20070501elpepiint_15/Tes?print=1. Ανακτήθηκε στις 30 September 2010. 
  202. «Asia-Afro partnership meeting held in Durban». IOL news. 1 September 2006. http://www.iol.co.za/news/south-africa/asia-afro-partnership-meeting-held-in-durban-1.292041. Ανακτήθηκε στις 11 December 2010. 
  203. Prensa Latina (11 Σεπτεμβρίου 2006). «LatAm, Caribbean Parties in Nicaragua». Prensa Latina. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Οκτωβρίου 2006. Ανακτήθηκε στις 11 Σεπτεμβρίου 2006. 
  204. J. Naldi (1982). «The Organisation of African Unity & the Saharan Arab Democratic Republic». Journal of African Law (Journal of African Law. School of Oriental and African studies. (JSTOR).) 26 (2): 152–162. doi:10.1017/S0021855300013127. 
  205. «Political Alliances Within the UN». Eye on the UN. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Ιουλίου 2006. Ανακτήθηκε στις 15 Ιουλίου 2006. 
  206. 206,0 206,1 «Why Morocco really wants back in the African Union». Al-Monitor. 26 Ιουλίου 2016. 
  207. Algeria, EU have same position on Western Sahara issue, says Algerian FM[νεκρός σύνδεσμος]
  208. «The European Union and the Polisario Front». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Μαρτίου 2012. Ανακτήθηκε στις 3 Οκτωβρίου 2014. 
  209. «Western Sahara not part of EFTA-Morocco free trade agreement - wsrw.org». Ανακτήθηκε στις 3 Οκτωβρίου 2014. 
  210. «Court of Justice of the European Union PRESS RELEASE No 146/16» (PDF). European Court of Justice. 21 Δεκεμβρίου 2016. 
  211. Dudley, Dominic (21 Δεκεμβρίου 2016). «European Court Dismisses Morocco's Claim to Western Sahara, Throwing EU Trade Deal into Doubt». Forbes. 
  212. ODS Team. «Point 3, Res. 22/29 -Question of Ifni and Spanish Sahara- 21st General assembly UN, 20-12-1966» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 17 Απριλίου 2015. Ανακτήθηκε στις 3 Οκτωβρίου 2014. 
  213. «Report of the Secretary-General on the situation concerning Western Sahara» (PDF). 19 Απριλίου 2006. σελ. 10. Ανακτήθηκε στις 30 Αυγούστου 2018. 

Βιβλιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Χότζες, Τόνι. Western Sahara: Roots of a Desert War, Lawrence Hill & Company, 1983,(ISBN 0-88208-152-7), σελ. 308
  • Hodges, Tony, και Pazzanita, Anthony. Historical Dictionary of Western Sahara, 2 ed., Scarecrow Press, 1994,(ISBN 0-8108-2661-5), σελ. 378–379.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Πίνακες κρατών που αναγνωρίζουν την Δημοκρατία της Σαχάρας[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

[[Κατηγορία:Διπλωματική αναγνώριση]] [[Κατηγορία:Πολιτική του Μαρόκου]]