Οβρυά Αχαΐας
Συντεταγμένες: 38°11′30″N 21°44′0″E / 38.19167°N 21.73333°E
| Οβρυά | |
|---|---|
 | |
| Διοίκηση | |
| Χώρα | Ελλάδα |
| Περιφέρεια | Δυτικής Ελλάδας |
| Δημοτική Ενότητα | Μεσσάτιδος |
| Δημοτική Κοινότητα | Οβρυάς |
| Γεωγραφία | |
| Γεωγραφικό διαμέρισμα | Πελοποννήσου |
| Νομός | Αχαΐας |
| Υψόμετρο | 60 μέτρα |
| Πληθυσμός | |
| Μόνιμος | 6.424 |
| Έτος απογραφής | 2021 |
| Πληροφορίες | |
| Ταχ. κώδικας | 265 00 |
| Τηλ. κωδικός | 2610 |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Η Οβρυά (εναλλακτική ορθογραφία: Οβριά) είναι κωμόπολη της Δημοτικής Ενότητας Μεσσάτιδος του Δήμου Πατρέων, η οποία συνορεύει ως οικισμός με αυτόν της Πάτρας και συγκεκριμένα με την συνοικία της Μεταμόρφωσης Σωτήρος, ενώ παράλληλα αποτελεί και προάστιο της, απέχοντας οδικώς περίπου 8 χιλιόμετρα από το κέντρο της πόλης.
Από το 1998 έως το 2010 αποτελούσε έδρα του τέως Δήμου Μεσσάτιδος και του ομώνυμου δημοτικού διαμερίσματος, ενώ παλαιότερα και πριν την εφαρμογή του διοικητικού σχεδίου Καποδίστριας, ήταν η έδρα της Κοινότητας Οβρυάς η οποία ανήκε στην Επαρχία Πατρών.
Η Οβρυά χωρίζεται (ανεπίσημα) σε Άνω και Κάτω Οβρυά καθώς και στις συνοικίες Προφήτης Ηλίας, Λαγανίδες, Τράπεζος και Άγιος Νικόλαος.
Κατά την απογραφή του 2001, η Οβρυά είχε 5.565 κατοίκους[1], ενώ σε αυτήν του 2011, είχε 6.308 κατοίκους.[2]
Ιστορικά στοιχεία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η Οβρυά αναφέρεται ήδη από το 1695 ως περιοχή με εκκλησιαστικά κτήματα.[3] Το 1699 αναφέρεται σε κατάλογο των χωριών της Αχαΐας με την επωνυμία «Οβρυές», ενώ από το 1715 διαθέτει την δική της ενορία, με προεξάρχουσα εκκλησία την Κοίμηση της Θεοτόκου. Το 1828 αναφέρεται στον κατάλογο χωριών της Αχαΐας ως «Οβριές».[4]
Στην Οβρυά είχε σταφιδάμπελο κτήμα με οικία όπου έμενε η Αλτάνη Παλαμά, αδελφή του Μιχαήλ Παλαμά και θεία του ποιητή Κωστή Παλαμά, όπου μετά τον θάνατο του Μιχαήλ ορίστηκε από δικαστήριο παρεπίτροπος του ορφανού Κωστή και του αδελφού του.[5]
Στην απογραφή του 1920 αναφέρονται επισήμως δύο οικισμοί με το ίδιο όνομα, η Οβρυά (με υ) οικισμός της τότε Κοινότητας Κρήνης που είχε 157 κατοίκους και η Οβριά (με ι) οικισμός της τότε Κοινότητας Μιντιλογλίου. Οι δύο αυτοί οικισμοί συνενώθηκαν το 1924 και δημιουργήθηκε η Κοινότητα Οβρυάς.
Από το 1828 υπάγεται στον Δήμο Πατρέων, μέχρι και το 1912 που εντάχθηκε στην νεοσύστατη Κοινότητα Βελιζίου (μετέπειτα Κρήνης). Αποτέλεσε ανεξάρτητη κοινότητα από το 1924 μέχρι το 1997. Το 1997 έγινε έδρα δήμου με τον νόμο Καποδίστρια με τις συνενώσεις κοινοτήτων και την δημιουργία νέων δήμων. Το 2010, με τον νόμο Καλλικράτη ο έως τότε Δήμος Μεσσάτιδος υπήχθη στον νέο διευρυμένο Δήμο Πατρέων ως δημοτική ενότητα αυτού.
Ονομασία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η επικρατέστερη άποψη που υπάρχει για την ονομασία της, είναι ότι προέρχεται από την ορεινή Βρυά, ένα θαμνώδες αρμυρίκι.[6]
Το ίδιο φυτό είναι η αρχαία[7] Βρυωνία ή αβρωνία ή Οβρυά ή Βρυωνία άμπελος η λευκή.[8] Το φυτό αυτό, στην Λακωνία λέγεται Οβρυά και Βρουνιά, ενώ στην Κύπρο και στην Κάρυστο Οβρυά λέγονται τα ίδια τα σπαράγγια.[9] Η περιοχή έχει άφθονα τέτοια βρύα που και εκεί λέγονται Οβρυές, εξ ου και η ονομασία Οβρυόκαμπος ή Βρυόκαστρο που χρησιμοποιείται για όλη την κοιλάδα του Παναχαϊκού στο νότιο τμήμα του κεντρικού όγκου του, όπου από την αρχαιότητα μάλιστα αναφέρεται ότι στην περιοχή φύονταν άφθονα βρύα. Για αυτό και γράφεται με «Υ» και όχι με «Ι».
Πρόεδροι κοινότητας
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Οι πρόεδροι της Κοινότητας Οβρυάς ανά καιρούς ήταν οι εξής:
- 1924-1974: ?
- 1974-1982: Ιωάννης Λυμπέρης[10][11]
- 1982-1986: Βασίλειος Ντέρμας[10]
- 1986-1990: Κωνσταντίνος Σώρρας[10]
- 1990-1998: Δημήτριος Καυκάς[10]
Λαογραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Σύμφωνα με την λαϊκή παράδοση, στην περιοχή ζούσε το στοιχειό της Οβρυάς. Ένα στοιχειό το οποίο καθότανε πάντα σε μια συκιά, έχοντας την μορφή βοδιού και μούγκριζε. Το στοιχειό αυτό σκότωσε κάποιος Ζουδιάρης.
Αθλητισμός
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Στην Οβρυά εδρεύουν τα σωματεία Α.Ο. Αχιλλέας Οβρυάς και Α.Π.Σ. Φωστήρας Οβρυάς με ποδοσφαιρικά τμήματα, καθώς επίσης και ο Α.Ο. Θησέας Μεσσάτιδος που διαθέτει ακαδημίες (παιδικά και νεανικά ηλικιακά τμήματα) ποδοσφαίρου, ο Μίλων Οβρυάς με τμήμα πετοσφαίρισης και ο Φοίνικας Οβρυάς με τμήμα καλαθοσφαίρισης. Τα σωματεία Μίλων και Φοίνικας σήμερα είναι ανενεργά.
Φωστήρας
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο «Αθλητικός και Ποδοσφαιρικός Σύλλογος Φωστήρας Οβρυάς» είναι ερασιτεχνικό ποδοσφαιρικό σωματείο που ανήκει στη δύναμη της Ε.Π.Σ. Αχαΐας. Χρώματα του έχει το μπλε - κίτρινο - μαύρο και έμβλημα του την κουκουβάγια. Έχει κατακτήσει το πρωτάθλημα και το κύπελλο Αχαΐας από μία φορά και έχει συμμετάσχει δύο φορές στην Δ΄ Εθνική Κατηγορία (το 2004 και 2005). Ο Φωστήρας είναι το πιο ιστορικό σωματείο της περιοχής, το μοναδικό με συμμετοχές σε εθνικές κατηγορίες και με ιδιόκτητο γήπεδο με φυσικό χλοοτάπητα.
Αχιλλέας
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο «Αθλητικός Όμιλος Αχιλλέας Οβρυάς» ιδρύθηκε το 1996 ως Α.Ο. Σπάρτακος με έδρα το χωριό Άγιος Νικόλαος. Το 2003 η έδρα του μεταφέρθηκε στην Οβρυά και άλλαξε όνομα σε "Αχιλλέας Οβρυάς" σε ανάμνηση του παλιού ομώνυμου συλλόγου που υπήρχε στην Οβρυά το 1950-1970. Χρώματα της ομάδας είναι το πράσινο και το άσπρο, τα οποία άλλαξαν με την αλλαγή ονόματος από μπλε-άσπρο. Έμβλημα της ομάδας είναι η κεφαλή του Αχιλλέα. Έχει κατακτήσει ένα πρωτάθλημα Γ΄ Κατηγορίας της Ε.Π.Σ. Αχαΐας ενώ έχει αναδειχτεί και 2ος την σεζόν 2002-03 και μάλιστα αήττητος. Αγωνίστηκε δύο φορές χωρίς επιτυχία στην Β΄ Κατηγορία αφού υποβιβάστηκε αμέσως. Το καλοκαίρι του 2007 συγχωνεύτηκε με τον Α.Ο. Καλλιθέας, ομάδα του ίδιου δήμου, η συμφωνία προέβλεπε η ομάδα να κατέβει στο πρωτάθλημα με το όνομα Αχιλλέας, όπως κι έγινε. Το καλοκαίρι του 2008 μετονομάστηκε σε Α.Ο. Μεσσάτιδος.
Γεωγραφία - Τοποθεσία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η Οβρυά βρίσκεται σε μια πεδινή υψομετρικά περιοχή που η μορφολογία του εδάφους της χαρακτηρίζεται ως λοφώδης κυρίως και με υψομετρικές εναλλαγές, μη επίπεδη ως επί το πλείστον και ιδιαίτερα στα ανατολικά της τμήματα. Την Οβρυά διατρέχει ο χείμαρρος της Παναγίτσας.
Την Οβρυά διασχίζει η Ε.Ο. Πατρών-Τριπόλεως (111), καθώς και η συνδετήρια οδός με την Π.Ε.Ο. Πατρών-Πύργου. Σε αυτές τις δύο οδούς -στα πλαϊνά τους, γύρω τους και ενδιάμεσα τους- αναπτύχθηκε, μετά το 1950 κυρίως, η Οβρυά με την εισροή «εσωτερικών μεταναστών», κυρίως από την περιοχή της Τριταίας. Ακόμα και σήμερα η Οβρυά είναι ανεπτυγμένη κυρίως γύρω αλλά και ενδιάμεσα από αυτούς τους δύο δρόμους, εκτός από κάποιες συνοικίες (όπως ο Προφήτης Ηλίας) που ξέφυγαν από τον κανόνα.
Σήμερα την περιοχή διασχίζει και η Περιμετρική Οδός Πατρών, η οποία αποτελεί τμήμα της Ιόνιας Οδού αλλά συντηρείται από την Ολυμπία Οδό Α.Ε. και που επίσης ενώνει με συνολικό μήκος περί τα 20 χλμ. την Νέα Εθνική Οδό Πατρών-Πύργου και την Νέα Εθνική Οδό Πατρών-Αθηνών (Ολυμπία Οδός). Στην περιοχή μάλιστα υπάρχει και ο Κόμβος της Οβρυάς, όπου αποτελεί μια από τις εισόδους-εξόδους της Περιμέτρικης Οδού.
Φωτοθήκη
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]-
Έξοδος της Περιμετρικής Πάτρας για Οβρυά. -
Η Παναγιά η Παλαιοημερολογίτισα στην Οβρυά. -
Οδός Δημοκρατίας στην Οβρυά. -
Ο Ι.Ν. Προφήτη Ηλία στην ομώνυμη συνοικία.
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ Ε.Σ.Υ.Ε. - Μόνιμος Πληθυσμός της Ελλάδος. Απογραφή 2001
- ↑ ΕΛ.ΣΤΑΤ. - Μόνιμος πληθυσμός της Ελλάδος. Απογραφή 2011
- ↑ Αλέξιος Παναγόπουλος, Ιστορικό Λεξικό περιοχής Δήμου Ρίου Νομού Αχαΐας, Εκδόσεις Περί Τεχνών, Πάτρα 2003, λήμμα Καστρίτσι. ISBN 960-8260-32-9.
- ↑ Οικισμοί του Μοριά κατά το έτος 1828.
- ↑ Νέα Εστία, τεύχος 1168 Αρχειοθετήθηκε 2022-05-22 στο Wayback Machine., από το Εθνικό Κέντρο Βιβλίου
- ↑ Βασίλης Κ. Λάζαρης (επιμ.), Στέφανου Ν. Θωμόπουλου "Ιστορία της Πόλεως Πατρών από αρχαιοτάτων χρόνων μέχρι του 1821". Έκδοση τέταρτη στη δημοτική γλώσσα και με βάση τα χειρόγραφα του συγγραφέα, Τόμος Α', Αχαϊκές Εκδόσεις, Πάτρα 1998. ISBN 960-7960-08-4. (στη σελ. 93)
- ↑ Γεννάδιος, Φυτολογικό λεξικό
- ↑ Διοσκουρίδης· ο οποίος γράφει ότι τα σπαράγγια της στο πρώτο βλάστημα τους τρώγονται βραστά, όπως και σήμερα.
- ↑ Συγγενικό βρύο με παρόμοιο βλαστάρι που δύσκολα ξεχωρίζει, έχει πιο γλυκιά γεύση και μαγειρεύεται με τον ίδιο τρόπο.
- ↑ 10,0 10,1 10,2 10,3 Πληθυσμιακή διοικητική & Γεωγραφική εξέλιξη των δήμων & κοινοτήτων του νομού Αχαΐας Εκλογικές αναμετρήσεις Οβρυάς[νεκρός σύνδεσμος]
- ↑ Πελοπόννησος, 1 Απριλίου 1975
Πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Αποτελέσματα της Απογραφής Πληθυσμού-Κατοικιών 2011 που αφορούν στο Μόνιμο Πληθυσμό της Χώρας, Εφημερίδα της Κυβερνήσεως της Ελληνικής Δημοκρατίας, τχ. 2ο, φ. 3465 (28 Δεκεμβρίου 2012).
- Ε.Σ.Υ.Ε. - Μόνιμος Πληθυσμός της Ελλάδος. Απογραφή 2001, Αθήνα 2004. ISBN 960-86704-8-9.
- Βασίλειος Κυριαζής, βιβλίο Φωστήρας 35 χρόνια πορείας.
- Βασίλης Κ. Λάζαρης (επιμ.), Στέφανου Ν. Θωμόπουλου "Ιστορία της Πόλεως Πατρών από αρχαιοτάτων χρόνων μέχρι του 1821". Έκδοση τέταρτη στη δημοτική γλώσσα και με βάση τα χειρόγραφα του συγγραφέα, Τόμος Α', Αχαϊκές Εκδόσεις, Πάτρα 1998. ISBN 960-7960-08-4.
- Νίκος Παναγιωτακόπουλος, Κρήνη το παλιό Βελίζι, οι Λεύκες του 9ου μ.Χ. αιώνα, Πάτρα 1995.
- περιοδικό Μεσσάτις του Δήμου Μεσσάτιδος.
Βιβλιογραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Λουλούδης, Θεόδωρος Η. (2010). Αχαΐα. Οικισμοί, οικιστές, αυτοδιοίκηση. Πάτρα: Νομαρχιακή Επιχείρηση Πολιτιστικής Ανάπτυξης Ν.Α. Αχαΐας.