Ράλλης Κοψίδης

Ράλλης Κοψίδης
Όνομα στη μητρική γλώσσα	Ράλλης Κοψίδης (Ελληνικά)
Γέννηση	1929 Μύρινα Λήμνου
Θάνατος	14  Αυγούστου 2010 Γλυφάδα
Χώρα πολιτογράφησης	Ελλάδα
Σπουδές	Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών (1949, 1953)
Ιδιότητα	ζωγράφος, χαράκτης και συγγραφέας
Είδος τέχνης	icon painting

Ο Ράλλης Κοψίδης (5 Νοεμβρίου 1929 - 14 Αυγούστου 2010) ήταν ζωγράφος, αγιογράφος, χαράκτης και πεζογράφος από τη Λήμνο.

Καταγωγή - Οικογένεια - Σπουδές

Ο Κοψίδης γεννήθηκε στο Κάστρο Λήμνου στις 5 Νοεμβρίου 1929. Ήταν γιος του Αθανασίου Κοψίδη και της Δέσποινας Προδρομίδου. Ο πατέρας του, Αθανάσιος Κοψίδης, καταγόταν από την Ανατολική Θράκη και πριν το 1922 η οικογένειά του ασχολείτο με τη ναυτιλία ενώ η μητέρα του, Δέσποινα Προδρομίδου, καταγόταν από το Ιντζεσού, χωριό που ανήκε στη μητρόπολη Καισαρείας της Καππαδοκίας. Μετά την ανταλλαγή πληθυσμών εγκαταστάθηκαν στο Κάστρο της Λήμνου, όπου η Δέσποινα παντρεύτηκε τον Αθανάσιο Κοψίδη και το 1929 απέκτησαν τον Ράλλη, που πέρασε τα παιδικά του χρόνια στη Λήμνο. Το 1945, η οικογένεια Κοψίδη εγκαταστάθηκε στην Αλεξανδρούπολη. Εκεί γνώρισε τη σύζυγό του Μαρία, με την οποία απέκτησε μία κόρη, τη ζωγράφο Σοφία Κοψίδη.

Φοίτησε στην Παιδαγωγική Ακαδημία Αλεξανδρουπόλεως (1948-49) και από το 1949 και για τέσσερα χρόνια σπούδασε στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών στο εργαστήριο του Ανδρέα Γεωργιάδη, εγκατέλειψε όμως τις σπουδές του κατά το τελευταίο έτος φοίτησης. Από το 1953 έως το 1959 μαθήτευσε κοντά στο Φώτη Κόντογλου και συνεργάστηκε μαζί του στην εικονογράφηση εκκλησιών. Η μαθητεία του κοντά στους δυο αυτούς καλλιτέχνες, σε συνδυασμό με τα βιώματά του από τη Λήμνο, διαμορφώνουν την καλλιτεχνική του προσωπικότητα. Στο έργο του συνδυάζει τα βιώματα από τη λαϊκή, μεταβυζαντινή παράδοση και τις σπουδές του κοντά στους τεχνίτες του χρωστήρα. Εκτός από τη ζωγραφική καταπιάστηκε με την χαρακτική, την εικονογράφηση βιβλίων, τη συγγραφή, την αρθρογραφία και την αγιογραφία.

Οργάνωσε ατομικές εκθέσεις σε πολλές ελληνικές πόλεις αλλά και στο εξωτερικό (Γερμανία, Ιρλανδία, Βέλγιο, Καμερούν). Το 1989 η Εθνική Πινακοθήκη τον τίμησε με μια μεγάλη αναδρομική έκθεση έργων του στην Αθήνα και στην Αλεξανδρούπολη. Με αναδρομική έκθεση τον τίμησε και ο Δήμος Πάτρας το 1994. Αγιογραφίες του κοσμούν διάφορες εκκλησίες στην Ελλάδα, αλλά και στο εξωτερικό. Κορυφαία θεωρείται το "Όραμα του Αποστόλου Παύλου" στο ναό του Αγ. Παύλου του Ορθοδόξου Κέντρου του Οικουμενικού Πατριαρχείου στο Chambésy της Γενεύης με τα έντονα οικολογικά στοιχεία, όπου απεικονίζεται η σύγχρονη αγωνία για την περιβαλλοντική καταστροφή. Το έργο αυτό γνώρισε πανευρωπαϊκή προβολή. Οι εικόνες του χαρακτηρίστηκαν ως μια καινοτόμος προσπάθεια να συνδυαστεί η παραδοσιακή εικαστική μορφολογία με ένα μοντέρνο στυλ στην αγιογράφηση των ορθοδόξων εκκλησιών. Επίσης, αγιογραφίες του υπάρχουν στο μοναστήρι Chevetogne του Βελγίου.

Χαρακτικά του Ράλλη Κοψίδη κοσμούν δεκάδες βιβλία, όπως: Γ. Μέγα "Ελληνικά Παραμύθια Ι και ΙΙ" (1998, 1999), Γ. Ιωάννου "Παραμύθια του λαού μας" (1998), Αγ. Καρακατσάνη "Φώτης Κόντογλου" (2006), Μ. Βεϊνόγλου "Το μεγάλο πλοίο" (1994). Επίσης, είναι και ο ίδιος πεζογράφος. Εξέδιδε το περιοδικό «Κάνιστρο» από το 1972 έως το 1974 και έχει συγγράψει και εικονογραφήσει πολλά βιβλία.

Πέθανε στις 14 Αυγούστου του 2010 στη Γλυφάδα.

Το καλλιτεχνικό του έργο

Πήρε μέρος σε πολλές πανελλήνιες και ομαδικές εκθέσεις στην Ελλάδα. Ατομικές εκθέσεις οργάνωσε:

• Στην Αθήνα στις γκαλερί:
  • "Τέχνη", 1958.
  • "Ώρα", 1969, 1973, 1976, 1978.
  • "Θόλος", 1975.
  • "Κρεωνίδη 1978.
  • "Αργώ" 1982.
• Στη Θεσσαλονίκη, 1970 και "Κοχλίας" 1974, 1977.
• Στο Βόλο "Τέχνη", 1970
• Στην Κατερίνη, 1977
• Στο Ηράκλειο Κρήτης, "Γκαλερί Σταυρακάκη" 1979.

Η δουλειά του παρουσιάστηκε σε ομαδικές εκθέσεις:

• Στην Κολωνία 1976.
• Στη Γιαουντέ του Καμερούν 1980.

Επίσης, σε δύο εκθέσεις που οργάνωσε η Εθνική Πινακοθήκη:

• Στο Δουβλίνο 1979 και
• Στις Βρυξέλλες 1988.

Το 1989 η Εθνική Πινακοθήκη οργάνωσε μεγάλη αναδρομική έκθεση με έργα του, ζωγραφικής και χαρακτικής στην Αθήνα και Αλεξανδρούπολη. Η πλέον πρόσφατη έκθεση του έγινε στον "Αστρολάβο" Πειραιώς το 1992.

Έργα του

Έργα του βρίσκονται στους εξής χώρους:

• Εθνική Πινακοθήκη
• Υπουργείο Πολιτισμού
• Μουσείο Βορρέ
• Τελλόγλειο Ίδρυμα
• Πινακοθήκη Ιωαννίνων
• Πινακοθήκη Δήμου Θεσσαλονίκης
• Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης
• Δήμος Μύρινας Λήμνου
• Βαλκανική Πινακοθήκη Κοντιά Λήμνου
• Συλλογή Καγκελάρη
• Σε πολλές ιδιωτικές συλλογές στην Ελλάδα και το εξωτερικό.

Ο Κοψίδης ασχολήθηκε με την αγιογράφηση εκκλησιών στην Ελλάδα, στο Βέλγιο (μοναστήρι Chevetogne) και στη Γενεύη, στο ναό του Ορθοδόξου Κέντρου του Οικουμενικού Πατριαρχείου στο Chambesy.

Το τελευταίο αυτό έργο είχε ιδιαίτερη προβολή στον ελληνικό και ξένο τύπο και χαρακτηρίστηκε ως μια προσπάθεια εξεύρεσης μιας νέας εικαστικής μορφολογίας για την εικονογράφηση ορθοδόξων εκκλησιών, βασισμένης μεν στην παράδοση αλλά με έντονα προσωπικό ύφος.

Το συγγραφικό του έργο

Εκτός από ζωγράφος και χαράκτης ο Ράλλης Κοψίδης είναι δόκιμος πεζογράφος με αξιόλογη επίδοση στην συγγραφή και εικονογράφηση βιβλίων. Από το 1972 έως το 1974 ασχολήθηκε με την έκδοση του περιοδικού Κάνιστρο.
Έχει γράψει και έχει εικονογραφήσει τα βιβλία:

• Σταυροί στον Άθωνα, 1963.
• Εξοχή, 1964.
• Προσκυνητάρι της Αίγινας, 1965.
• Το Άδυτον-15 ξυλογραφίες για το Άγιο Όρος, 1968.
• Μάνη η Πολύπυργος, 1972 (έκδοση Κάνιστρου).
• Σπίτια Ελληνικά, 1973 (έκδοση Κάνιστρου).
• Ρακένδυτοι, 1976.
• Κάστρο Ηλιόκαστρο, 1980.
• Τα κουρσούμια και άλλα ιστορήματα, 1985.
• Στα μπάζα του Λαυρίου, 1985.
• Το Τετράδιο του Γυρισμού, 1987.

Στη συγγραφική του δράση συγκαταλέγονται και πολλά άρθρα σε διάφορα περιοδικά καθώς και κείμενα για φυλλάδια που εκδόθηκαν με την ευκαιρία των ατομικών του εκθέσεων.

Πηγές

• ΜΑΡΙΑ ΒΕΪΝΟΓΛΟΥ, "Ράλλης Κοψίδης (1929-2010), Ένας Μικρασιάτης καλλιτέχνης με εθνική διάσταση", Μικρασιατική Ηχώ, 408 (Νοέμβριος-Δεκέμβριος 2010), σελ. 8-9.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Νεκρολογία Αρχειοθετήθηκε 2011-07-21 στο Wayback Machine. στην "Αυγή", 17-08-2010.
• Μonastere Chevetogne.
• Σταυροπηγιακός Ναός Ἀποστόλου τῶν Ἐθνῶν Παύλου, Γενεύη
• https://ralliskopsidis.weebly.com/