Ξυλαγανή Ροδόπης
Συντεταγμένες: 40°58′27.1″N 25°25′17.0″E / 40.974194°N 25.421389°E
| Ξυλαγανή | |
|---|---|
| Διοίκηση | |
| Χώρα | Ελλάδα |
| Περιφέρεια | Ανατολική Μακεδονία και Θράκη |
| Περιφερειακή Ενότητα | Ροδόπης |
| Δήμος | Μαρωνείας - Σαπών |
| Δημοτική Ενότητα | Μαρωνείας |
| Γεωγραφία | |
| Γεωγραφικό διαμέρισμα | Θράκη |
| Υψόμετρο | 40 μέτρα |
| Πληθυσμός | |
| Μόνιμος | 942 |
| Έτος απογραφής | 2021 |
| Πληροφορίες | |
| Ταχ. κώδικας | 694 00 |
| Τηλ. κωδικός | 2533 |
Η Ξυλαγανή είναι κωμόπολη της Θράκης στην Περιφερειακή Ενότητα Ροδόπης, σε απόσταση 17 χιλιόμετρα[1] από την πρωτεύουσα του νομού, Κομοτηνή και σύμφωνα με την απογραφή του 2011, έχει 1.180 κατοίκους.[2] Παλιότερα αποτελούσε την έδρα του δημοτικού διαμερίσματος Ξυλαγανής του Δήμου Μαρωνείας αλλά και έδρα του τότε δήμου.[3] Η Δημοτική Κοινότητα Ξυλαγανής, που περιλαμβάνει και τους οικισμούς Εργάνη και Νέα Πέτρα, σύμφωνα με την απογραφή του 2021 είχε πληθυσμό 1306 κατοίκους.
Γενικά και ιστορικά στοιχεία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Στην Ξυλαγανή έχουν βρεθεί πλούσια αρχαιολογικά ευρήματα, τα οποία περιλαμβάνουν τμήματα ακροπόλεων και τάφους με κτερίσματα.
Στις αρχές του 20ού αιώνα, η Ξυλαγανή κατοικείτο κυρίως από Βούλγαρους[4][5], ενώ μετά την προσάρτησή της στην Ελλάδα και τις ανταλλαγές πληθυσμών που ακολούθησαν μεταξύ Ελλάδας, Τουρκίας και Βουλγαρίας, στο χωριό εγκαταστάθηκαν Έλληνες πρόσφυγες από τις περιοχές της Ανατολικής και της Βόρειας Θράκης[1].
Τον Ιούνιο του 1944, κατά τη διάρκεια της Κατοχής, κάτοικοι της Ξυλαγανής που είχαν δημιουργήσει ένοπλο τμήμα προσκείμενο στους αντάρτες του Αντών Τσαούς, δέχτηκαν επίθεση από δυνάμεις του βουλγαρικού στρατού. Στη συμπλοκή που ακολούθησε σκοτώθηκε ένας Βούλγαρος στρατιώτης, ενώ από πλευράς των κατοίκων σκοτώθηκαν (τόσο στη σύγκρουση όσο και στην ομαδική εκτέλεση που ακολούθησε) 28 ένοπλοι[1].
Πολιτισμός και αθλητισμός
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο πολιτιστικός όμιλος του χωριού ιδρύθηκε το 1981. Η δραστηριότητα του περιλαμβάνει τη διοργάνωση παραδοσιακών γιορτών, τη λειτουργία λαογραφικού μουσείου καθώς και χορευτικό τμήμα. Στις γιορτές και τα έθιμα της Ξυλαγανής περιλαμβάνονται οι γιορτές των ισναφιών κατά την Καθαρά Δευτέρα[6] και της Μπάμπως[7], καθώς και το έθιμο της παραδοσιακής πάλης που μετέφεραν οι πρόσφυγες από το Μεγάλο Βογιαλίκι της σημερινής Βουλγαρίας[8].Στον οικισμό λειτουργούν ο Παιδικός Σταθμός ,το Νηπιαγωγείο ,το Δημοτικό σχολείο και το Γυμνάσιο με λυκειακές τάξεις.
Στον οικισμό εδρεύει ο Αθλητικός Πολιτιστικός Σύλλογος Ορφέας που ιδρύθηκε το 2006 και συμμετέχει στα τοπικά πρωταθλήματα της ΕΠΣ Θράκης.
Απογραφές πληθυσμού
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]| Απογραφή | 1928 | 1940 | 1951 | 1961 | 1971 | 1981 | 1991 | 2001 | 2011 | 2021 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Πληθυσμός | 1554[9] | ; | ; | ; | 1835[10] | 1860[11] | ; | 1531[12] | 1180[13] | 942 |
Διοικητική ιστορία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η κοινότητα Ξυλαγανής συστάθηκε με έδρα τον ομώνυμο οικισμό στις 31 Αυγούστου 1924 και λειτούργησε ως το 1997, οπότε καταργήθηκε και προσαρτήθηκε στον δήμο Μαρωνείας.[14]
Κοινοτάρχες
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]| Διάρκεια θητείας | Κάτοχος (γέννηση-θάνατος) | Σημειώσεις |
| 1912-1974 | Πρόεδροι της Κοινότητας Ξυλαγανής | |
| 19??-19?? | Νίκος Παπανικολάου (1918-1983) | Καφεζυθοπώλης. Βρέθηκε απαγχονισμένος στον αχυρώνα του στις 12 Ιουλίου 1983.[15] |
| 1974-1975 | Διορισμένος από την κυβέρνηση εθνικής ενότητας | |
| 1975-1978 | Νικητής των εκλογών του 1975. Πρώτος αιρετός κοινοτάρχης μεταπολιτευτικά. | |
| 1979-1982 | Γεώργιος Δόγκας | Εκλεγείς το 1978 με ποσοστό 41,9%.[16] |
| 1983-1986 | Χρήστος Παπαδόπουλος | |
| 1987-1990 | Δημήτριος Τσολάκης | |
| 1991-1998 | Αριστομένης Παπαναστασίου | Τελευταίος κοινοτάρχης. |
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ 1,0 1,1 1,2 Τάσος Χατζηαναστασίου, Αντάρτες και Καπετάνιοι. Η Εθνική Αντίσταση κατά της βουλγαρικής κατοχής της Ανατολικής Μακεδονίας και της Θράκης 1942-1944, εκδοτικός οίκος Αδελφών Κυριακίδη, Θεσσαλονίκη 2003, σελ. 163 - 164.
- ↑ «ΦΕΚ αποτελεσμάτων ΜΟΝΙΜΟΥ πληθυσμού», σελ. 10481 (σελ. 7 του pdf)
- ↑ «ΕΕΤΑΑ-Διοικητικές Μεταβολές των Οικισμών». www.eetaa.gr. Ανακτήθηκε στις 22 Μαρτίου 2021.
- ↑ Σταύρου Δ. Γουδέλη, Σχέσεις Χριστιανών και Μουσουλμάνων στην ελληνική Θράκη, Κομοτηνή, Απρίλιος 1991, σελ. 21.
- ↑ Τσούρδης, Δημήτριος (2020). «Η πληθυσμιακή εικόνα του καζά της Γκιουμουλτζίνας (Gumuljina Kazesi) μέσα από την "Περιγραφή Ιστορική και Γεωγραφική υπ'εκκλησιαστικήν έποψιν της θεοσώστου επαρχίας Μαρώνειας" (1871) : Συγκλίσεις και αποκλίσεις με τις οθωμανικές απογραφές και μελέτες της περιόδου». www.researchgate.net.
- ↑ «Ισνάφια». mythotopia.eu. Ινστιτούτο Επεξεργασίας του Λόγου. Ανακτήθηκε στις 26 Αυγούστου 2023.
- ↑ «Πολιτισμός». dimosmaroneiassapon.gr. Δήμος Μαρώνειας - Σαπών. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Αυγούστου 2018. Ανακτήθηκε στις 29 Ιουλίου 2018.
- ↑ Folklore. Electronic Journal of Folklore, τόμοι 38-40, The Institute, 2008, σελ. 96.
- ↑ Σύγχρονος Εγκυκλοπαιδεία Ελευθερουδάκη, Εγκυκλοπαιδικαί Εκδόσεις Ν. Νίκας και ΣΙΑ Ε.Ε., έκδοσις πέμπτη εκσυγχρονισμένη δια συμπληρώματος κατά τόμον, Αθήναι 1964, τόμος 18ος, σελ. 931.
- ↑ Βασίλειον της Ελλάδος. Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφήν της 14ης Μαρτίου 1971, Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, Αθήναι 1972, σελ. 154.
- ↑ Ελληνική Δημοκρατία. Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφή της 5 Απριλίου 1981, Αθήναι 1982, σελ. 163.
- ↑ «Μαρώνεια - Ξυλαγανή». pamth.gov.gr. Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Μαΐου 2017. Ανακτήθηκε στις 29 Ιουλίου 2018.
- ↑ «Ξυλαγανή». jti-rhodope.eu. JTI Σύστημα Ξενάγησης. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Απριλίου 2021. Ανακτήθηκε στις 29 Ιουλίου 2018.
- ↑ «ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΕΣ ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΔΗΜΩΝ ΚΑΙ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ, ΕΕΤΑΑ». eetaa.gr. Ανακτήθηκε στις 18 Ιουλίου 2020.
- ↑ εφ. Θεσσαλονίκη, Απαγχονίστηκε πρώην πρόεδρος κοινότητας, φύλλο 12ης Ιουλίου 1983, σελ. 3.
- ↑ «Δημοτικές εκλογές- ΕΕΤΑΑ, αποτελέσματα εκλογών». www.eetaa.gr. Ανακτήθηκε στις 18 Ιουλίου 2020.